Rozdział 2 - Przewietrzanie za pomocą wentylatorów głównych - Bezpieczeństwo i higiena pracy, prowadzenie ruchu oraz specjalistyczne zabezpieczenie przeciwpożarowe w podziemnych zakładach górniczych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1995.67.342
Akt utracił moc Wersja od: 15 marca 2001 r.
Rozdział 2
Przewietrzanie za pomocą wentylatorów głównych
Przewietrzanie za pomocą wentylatorów głównych
§ 223.
1.
Wyrobiska należy przewietrzać prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory główne, zabudowane na powierzchni.2.
W zakładzie górniczym eksploatującym kopaliny palne należy stosować przewietrzanie ssące.3. 13
W zakładach górniczych, w których nie występuje zagrożenie metanowe, wydobywających kopaliny niepalne można stosować wentylatory podziemne głównego przewietrzania za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.§ 224.
1.
Przy każdym szybie wentylacyjnym, oprócz czynnego wentylatora głównego lub zespołu wentylatorów głównych, powinien być zainstalowany główny wentylator rezerwowy zdatny do uruchomienia najpóźniej w ciągu 10 minut.2.
W zakładach górniczych eksploatujących złoża lub pokłady niemetanowe, lub zaliczone do pierwszej kategorii zagrożenia metanowego oraz w których pokłady węgla są o bardzo małej i małej skłonności do samozapalenia, można za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego stosować, zamiast wentylatora rezerwowego, silnik zapasowy do wentylatora, wraz z częściami zapasowymi przekładni.§ 225.
1.
Wentylator główny (czynny i rezerwowy) powinien zapewnić w przekroju dopływowym kanału wentylacyjnego podciśnienie statyczne powietrza co najmniej 785 Pa (80 mm H2O).2.
Wentylator główny (czynny i rezerwowy) powinien być dobrany do sieci wentylacyjnej tak, aby zapewniona była jego stabilna praca.§ 226.
Spiętrzenie i wydajność wentylatorów głównych (czynnego i rezerwowego) lub zespołów wentylatorów w ich punktach pracy nie mogą różnić się między sobą więcej niż o 10%.§ 227.
Charakterystyka wentylatorów głównych powinna być aktualizowana w okresach nie dłuższych niż 5 lat oraz po każdej zmianie konstrukcji wentylatorów.§ 228.
1.
Stacje wentylatorów głównych powinny być wyposażone w urządzenia do regulacji wydajności i spiętrzenia oraz w urządzenia do zmiany kierunku przepływu powietrza.2.
Urządzenia do zmiany kierunku przepływu powietrza należy utrzymywać w takim stanie, aby można było wykonać zmianę kierunku przepływu powietrza w czasie nie dłuższym niż 20 minut.§ 229.
1.
Wentylatory główne powinny być wyposażone w przyrządy dokonujące ciągłych pomiarów: 1) 14
podciśnienia statycznego powierza w kanale wentylacyjnym przed zasuwą (klapą) i za zasuwą (klapą), 2)
prędkości powietrza w kanale wentylacyjnym, 3)
podciśnienia statycznego powietrza w przekroju dopływowym kanału wentylacyjnego.2.
Pomiary podciśnienia statycznego i prędkości powietrza w kanale wentylacyjnym powinny być automatycznie rejestrowane, a wyniki pozostałych pomiarów, o których mowa w ust. 1, dokumentowane.§ 230.
Zmiana warunków pracy wentylatora głównego lub jego unieruchomienie może nastąpić jedynie za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 231.
1.
W wypadku awaryjnej przerwy w ruchu wentylatora głównego, trwającej powyżej 20 minut, należy wstrzymać wykonywanie robót, wyłączyć urządzenia spod napięcia oraz wyprowadzić załogę do wyrobisk przewietrzanych świeżymi prądami powietrza lub na powierzchnię.2.
Sposób postępowania, o którym mowa w ust. 1, powinien być ustalony w planie akcji, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.3.
W zakładzie górniczym eksploatującym złoża (pokłady) niemetanowe, w którym znajduje się więcej niż jeden szyb wentylacyjny, kierownik ruchu zakładu górniczego może podjąć decyzję o niestosowaniu przepisu ust. 1.§ 232.
Przerwy w pracy wentylatora głównego powinny być w sposób automatyczny sygnalizowane w dyspozytorni zakładu górniczego, a czas ich trwania i przyczyny należy dokumentować.§ 233.
Budynek stacji wentylatorów głównych powinien być wykonany z materiałów niepalnych, wyposażony w łączność telefoniczną z centralą telefoniczną zakładu górniczego oraz w stałe i rezerwowe oświetlenie. Dla oświetlenia rezerwowego można stosować przenośne lampy akumulatorowe..§ 234.
1.
Stan techniczny wentylatorów głównych, w tym zdolność do ruchu wentylatora rezerwowego i urządzeń do zmiany kierunku przepływu powietrza oraz stan aparatury kontrolno-pomiarowej, powinny być kontrolowane przez osoby dozoru ruchu działu energomechanicznego i wentylacji, a wyniki kontroli powinny być dokumentowane.2.
Zakres kontroli określa kierownik ruchu zakładu górniczego.§ 235.
1.
Doprowadzenie pod ziemię powietrza świeżego i odprowadzenie powietrza zużytego tym samym wyrobiskiem dozwolone jest tylko w okresie prowadzenia robót mających na celu uzyskanie połączenia dwoma wyjściami na powierzchnię.2.
Prowadzenie powietrza przez nieczynne wyrobiska i zroby jest zabronione, z wyjątkiem ich likwidacji.3.
Połączenie wentylacyjne sąsiednich zakładów górniczych może nastąpić tylko za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.§ 236.
1.
Wyrobiska należy tak projektować, aby można było utworzyć jak najmniej złożony system przewietrzania.2.
W zakładach górniczych, w których istnieje kilka szybów wdechowych lub wydechowych, należy wydzielić podsystemy przewietrzania.§ 237.
1.
W każdym systemie lub podsystemie przewietrzania należy wydzielić jak największą ilość rejonów wentylacyjnych.2.
Rejon wentylacyjny należy przewietrzać niezależnym prądem powietrza.§ 238.
Wyrobiska korytarzowe należy tak projektować i wykonywać, aby możliwe było jak najszybsze uzyskanie prądu powietrza wytwarzanego przez wentylator główny.§ 239.
1.
Udostępnienie, rozcięcie i eksploatację złoża lub jego części należy tak projektować i prowadzić, aby ograniczyć odprowadzenie powietrza z wyrobisk korytarzowych z wentylacją odrębną do prądów powietrza przewietrzających wyrobiska wybierkowe.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się w zakładach górniczych eksploatujących rudy metali.§ 240.
Jednym prądem powietrza wolno przewietrzać grupę przodków pod warunkiem, że zawartość metanu w powietrzu doprowadzonym do każdego przodka nie przekracza 0,5%, a przy stosowaniu metanometrii automatycznej - 1%.§ 241.
1.
Ściany powinny być przewietrzane niezależnymi prądami powietrza, z tym że długość ściany lub łączna długość ścian przewietrzanych jednym niezależnym prądem powietrza nie powinna być większa niż 400 m.2.
W pokładach niemetanowych i zaliczonych do pierwszej kategorii zagrożenia metanowego kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na okresowe przewietrzanie jednym niezależnym prądem powietrza ścian o łącznej długości większej niż 400 m, pod warunkiem utrzymywania pomiędzy tymi ścianami dróg wyjścia w odstępach nie większych niż 250 m.3.
Ze ściany o wysokości mniejszej niż 2 m lub nachyleniu większym niż 12o należy utrzymywać drogi wyjścia w odstępach nie większych niż 250 m.4.
Przepis ust. 3 stosuje się również w odniesieniu do ścian określonych w ust. 1.5.
Największa dopuszczalna długość dróg z niezależnym prądem powietrza powinna być tak ustalona, aby uwzględniała czas działania stosowanych środków ochrony dróg oddechowych.§ 242.
1. 15
Składy materiałów wybuchowych, komory pomp głównego odwadniania, a w zakładach górniczych wydobywających kopaliny palne także komory kruszarni, należy przewietrzać niezależnymi prądami powietrza.2.
W polach metanowych wszystkie komory, z wyjątkiem komór stanowiących oddziałowe składy narzędzi, sprzętu przeciwpożarowego i sanitarnego, należy przewietrzać prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylator główny.3.
Powietrze z komór, o których mowa w ust. 2, przewietrzanych prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylator główny powinno być odprowadzone z najwyższego punktu komory i prowadzone poziomo lub po wzniosie.4.
W komorach, o których mowa w ust. 2, nie należy umieszczać bliżej niż 20 cm od najwyższego punktu w świetle obudowy żadnych urządzeń i elementów, które mogłyby utrudniać przepływ powietrza pod stropem komór.5. 16
(skreślony).§ 243.
1.
Powietrze należy doprowadzać możliwie najkrótszą drogą do każdego poziomu wydobywczego, skąd prądami wznoszącymi powinno być odprowadzane w kierunku szybu wydechowego.2.
Powietrza nie wolno prowadzić na upad, z wyjątkiem wypadków, w których: 1) 17
średni upad w wyrobisku (bocznicy) nie przekracza 5°, 2) 18
średni upad w wyrobisku (bocznicy) wynosi od 5° do 10°, a prędkość przepływu powietrza jest większa niż 0,5 m/s, 3)
odprowadza się powietrze w pokładach zagrożonych wyrzutami dwutlenku węgla lub siarkowodoru.3.
W uzasadnionych warunkami bezpieczeństwa wypadkach właściwy organ państwowego nadzoru górniczego może zezwolić na odstępstwo od postanowienia ust. 2 pkt 1 i 2.§ 244.
1.
Regulację przewietrzania należy prowadzić tamami regulacyjnymi, umieszczonymi na początku prądów rejonowych.2.
Do regulacji przewietrzania można stosować wentylatory umieszczone w wolnym przekroju wyrobiska.3.
Regulacja przewietrzania przez zastosowanie wentylatorów pomocniczych lub tam regulacyjnych zabudowanych w grupowych prądach powietrza lub w rejonowych prądach zużytego powietrza wymaga zezwolenia właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.§ 245.
1.
W wyrobiskach korytarzowych, stanowiących połączenie pomiędzy prądem powietrza świeżego i zużytego, oraz w wyrobiskach łączących podsystemy wentylacyjne powinny być zabudowane śluzy wentylacyjne. Drzwi tam w śluzie wentylacyjnej powinny być wykonane z materiałów niepalnych i otwierane w przeciwne strony.2.
Tamy, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone w czujniki sygnalizujące ich otwarcie do dyspozytorni lub w środki zapewniające ich zamknięcie, ustalone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.3.
Tamy śluz wentylacyjnych, uruchamianych mechanicznie, oraz tamy wewnątrz rejonów wentylacyjnych mogą być wyposażone w drzwi otwierane w jedną stronę.4.
Odstęp między tamami wentylacyjnymi w śluzie lub pomiędzy sąsiednimi śluzami powinien być taki, aby w czasie ruchu ludzi lub urządzeń transportowych drzwi jednej z tam lub drzwi w sąsiedniej śluzie były zamknięte.5. 19
Każda tama przy moście wentylacyjnym powinna posiadać dwoje drzwi otwieranych w przeciwne strony albo zabezpieczonych przed samoczynnym otwarciem.§ 246.
1. 20
Drzwi w tamach wentylacyjnych powinny zamykać się samoczynnie albo mechanicznie.2.
Zabrania się pozostawiania otwartych drzwi w tamach wentylacyjnych oraz składowania materiałów i sprzętu w bezpośrednim ich sąsiedztwie.§ 247.
1.
Tamy wentylacyjne powinny być wykonane z materiałów niepalnych.2.
Przepis ust. 1 nie dotyczy tam wentylacyjnych: 1)
zlokalizowanych wewnątrz rejonu wentylacyjnego, 2)
tymczasowych, niezbędnych na czas budowy tam wentylacyjnych z materiałów niepalnych.§ 248.
W wyrobisku korytarzowym, łączącym wyrobiska z zainstalowanym taśmociągiem z innym wyrobiskiem, stanowiącym drogę ucieczkową, co najmniej jedna z tam wentylacyjnych, łącznie z drzwiami, musi być wykonana z materiałów niepalnych.§ 249.
1. 21
Drzwi w tamach wentylacyjnych zabudowanych na drogach przewozu lokomotywowego lub głównego transportu pojazdami oponowymi powinny być otwierane i zamykane mechanicznie lub automatycznie.2.
W razie gdy różnica ciśnienia powietrza uniemożliwia ręczne otwarcie drzwi tamy wentylacyjnej, tama powinna być wyposażona w urządzenie zapewniające otwarcie drzwi i bezpieczne przejście przez tamę.§ 250.
1.
W wyrobiskach, w których konieczne jest zabudowanie tam wentylacyjnych, nie wolno budować urządzeń transportu linowego.2.
Przepis ust. 1 nie dotyczy wypadków, gdy zapewnione jest mechaniczne lub samoczynne zamknięcie i otwarcie tam bez potrzeby wejścia załogi na trasę transportu.§ 251.
W zakładach górniczych eksploatujących kopalinę palną tamy wentylacyjne należy budować możliwie blisko skrzyżowań wyrobisk.§ 252.
1.
W zakładach górniczych eksploatujących kopalinę palną wyrobiska przewietrzane grupowymi prądami powietrza powinny być wyposażone w urządzenia transportowe.2.
W szczególnie uzasadnionych wypadkach kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od stosowania przepisu ust. 1.§ 253.
Zmiany w rozprowadzaniu powietrza i regulacji przewietrzania może wprowadzać kierownik działu wentylacji za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego. Zmiany te należy nanieść na mapy i schematy wentylacyjne w ciągu jednej doby.13 § 223 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
14 § 229 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
15 § 242 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 13 lit. a) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
16 § 242 ust. 5 skreślony przez § 1 pkt 13 lit. b) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
17 § 243 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
18 § 243 ust. 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
19 § 245 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
20 § 246 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.
21 § 249 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.