Oddział 3 - Zagrożenie wyrzutami gazów i skał w zakładach górniczych Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego - Bezpieczeństwo i higiena pracy, prowadzenie ruchu oraz specjalistyczne zabezpieczenie przeciwpożarowe w podziemnych zakładach górniczych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1995.67.342
Akt utracił moc Wersja od: 15 marca 2001 r.
3.
Zagrożenie wyrzutami gazów i skał w zakładach górniczych Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego
Zagrożenie wyrzutami gazów i skał w zakładach górniczych Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego
§ 457.
1.
Przed rozpoczęciem robót górniczych w nowo udostępnianej części złoża lub pokładu powinna być opracowana regionalna i lokalna prognoza zagrożenia wyrzutami gazów i skał.2.
W czasie prowadzenia robót górniczych w pokładach zagrożonych wyrzutami gazów i skał należy wykonywać prognozę bieżącą zagrożenia wyrzutami gazów i skał.§ 458.
1.
Prognoza regionalna zagrożenia wyrzutami gazów i skał powinna zawierać ocenę skłonności pokładów węgla lub skał towarzyszących do wyrzutów na podstawie wyników badań wiertniczo-geologicznych oraz oznaczenia gazonośności i zwięzłości węgla.2.
Przy wykonywaniu wierceń z powierzchni należy przeprowadzić badania gazonośności i zwięzłości pokładów węgla oraz analizę rozpadu rdzenia wiertniczego skał płonnych na dyski wypukło-wklęsłe lub łuski.§ 459.
Prognoza lokalna zagrożenia wyrzutami gazów i skał powinna zawierać: 1)
ocenę skłonności pokładu węgla do wyrzutów na podstawie wyników badań gazonośności i zwięzłości z próbek węgla pobranych podczas wykonywania robót udostępniających i przygotowawczych, 2)
ocenę skłonności skał płonnych do występowania wyrzutów na podstawie rozpadu rdzenia wiertniczego pobranego z otworów wyprzedzających przodki kamienne w strefach, gdzie prognozą regionalną określono skały płonne, skłonne do występowania wyrzutów.§ 460.
1.
Prognoza bieżąca zagrożenia wyrzutami gazów i skał powinna obejmować: 1)
w pokładach zaliczonych do pierwszej kategorii zagrożenia - pomiary ciśnienia gazów i intensywności desorpcji gazów, 2)
w pokładach zaliczonych do drugiej kategorii zagrożenia, oprócz pomiarów, o których mowa w pkt 1 - pomiary objętości zwiercin z otworów.2.
W razie stwierdzenia: 1)
ciśnienia dwutlenku węgla większego niż 30 kPa (0,3 at) lub ciśnienia metanu większego niż 80 kPa (0,8 at), 2)
intensywności desorpcji większej niż 1,2 kPa, 3)
objętości zwiercin większej niż 4 dm3 z 1 mb otworu,prowadzenie robót w przodku wyrobiska należy wstrzymać do czasu ustalenia przez kierownika ruchu zakładu warunków bezpiecznego ich prowadzenia oraz w zależności od warunków lokalnych stosować metody zwalczania zagrożenia wyrzutami gazów i skał.
§ 461.
1.
Przy udostępnieniu pokładów węgla o grubości powyżej 0,4 m oraz przy drążeniu wyrobisk korytarzowych w tych pokładach należy dokonywać pomiarów gazonośności pokładu i zwięzłości węgla w odstępach nie większych niż 200 m i w rejonie występujących zaburzeń geologicznych.2.
W wyrobiskach kamiennych drążonych w strefach, w których prognozą regionalną określono skały jako skłonne do wyrzutów, należy przeprowadzać analizę rozpadu na dyski lub łuski rdzenia wiertniczego, uzyskanego z otworu wiertniczego, wyprzedzającego przodek nie mniej niż o 6 m.§ 462.
1.
Przy eksploatacji wiązki pokładów węgla należy wybierać w pierwszej kolejności pokład nie zagrożony lub najmniej zagrożony wyrzutami gazów i skał.2.
Jeżeli wszystkie pokłady w wiązce są jednakowo zagrożone wyrzutami, eksploatację należy rozpocząć od pokładu, którego wybranie pozwoli na maksymalne odprężenie pozostałych pokładów.3.
Eksploatacja w pokładzie odprężającym powinna wyprzedzać eksploatację w pokładzie odprężonym co najmniej o dwukrotną odległość pionową pomiędzy tymi pokładami, przy czym odległość ta nie może być mniejsza niż 30 m.4.
W szczególnych wypadkach odległość, o której mowa w ust. 3, może być zmniejszona do 20 m, jeżeli nie spowoduje to wzrostu zagrożenia wyrzutami gazów i skał.5.
Wyrobiska górnicze w pokładzie odprężonym powinny być prowadzone w strefie zasięgu wpływów odprężenia.6.
Eksploatacja pokładu odprężającego powinna być prowadzona bez pozostawiania nie wybranych resztek. Resztki te mogą być pozostawione tylko w wyjątkowych wypadkach, za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego, i powinny być naniesione na mapy sąsiednich pokładów.§ 463.
1.
Eksploatację pokładów węgla zagrożonych wyrzutami gazów i skał należy prowadzić systemem ścianowym.2.
Front ścianowy powinien być prostolinijny.3.
Służba mierniczo-geologiczna powinna przeprowadzać kontrolę prostolijności ścian nie rzadziej niż co 30 m postępu, a wyniki kontroli przekazywać kierownikowi działu robót górniczych.§ 464.
1.
Chodniki przyścianowe prowadzone w pokładach zagrożonych wyrzutami gazów i skał powinny wyprzedzać front ściany co najmniej o 15 m albo być prowadzone równo z frontem ściany.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się w razie prowadzenia chodników przyścianowych w odległości nie większej niż 3 m od zrobów w tym samym pokładzie.§ 465.
1.
Wyrobiska korytarzowe pochyłe w pokładach zaliczonych do drugiej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał należy prowadzić po upadzie.2.
Kierownik ruchu zakładu górniczego może, w uzasadnionych wypadkach, zezwolić na prowadzenie robót po wzniosie.§ 466.
1.
W pokładach zagrożonych wyrzutami gazów i skał wiercenie otworów w węglu należy wykonywać wiertarkami obrotowymi.2.
Wiercenie otworów, o których mowa w ust. 1, w razie gdy stwierdzi się wydmuch zwiercin i gazu, należy natychmiast przerwać. Otworów tych nie należy pogłębiać.3.
W przodkach kamienno-węglowych dopuszcza się wiercenie wiertarkami udarowymi w kamieniu, gdy: 1)
pomiary nie wykazują przekroczeń wielkości wskaźników, o których mowa w § 460 ust. 2, 2)
calizna węglowa wyprzedza caliznę kamienną co najmniej o jeden zabiór.§ 467.
Wiercenie otworów o średnicy powyżej 46 mm wymaga zabezpieczenia otworu głowicą przeciwwyrzutową lub w inny sposób, ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 468.
W wyrobiskach zagrożonych wyrzutami gazów i skał urabianie mechaniczne oraz młotkami mechanicznymi w przodkach jest dozwolone tylko w wypadkach, gdy pomiary nie wykazują przekroczenia wielkości wskaźników, o których mowa w § 460 ust. 2, oraz pod warunkiem, że przodek chodnika jest wyprzedzony otworem o długości nie mniejszej niż 10 m.§ 469.
1.
Przy drążeniu i przebudowie wyrobisk korytarzowych należy stosować technologię zapobiegającą tworzeniu się wyrw w stropie.2.
W razie powstania wyrwy w stropie wyrobiska, należy ją niezwłocznie wypełnić.§ 470.
1.
W wyrobiskach kamiennych, przy zbliżaniu się do pokładu węgla lub warstw węgla skłonnych do wyrzutów gazów i skał, należy tak dobrać zabiór, aby przed pokładem węgla pozostała półka skalna o grubości co najmniej 2 m.2.
Udostępnianie pokładu lub warstwy węgla może nastąpić na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 471.
1.
Każde wyrobisko wybierkowe prowadzone w pokładzie zagrożonym wyrzutami gazów i skał należy przewietrzać niezależnym prądem powietrza.2.
Wyrobiska wymienione w ust. 1, w razie występowania w pokładzie gazów z przewagą dwutlenku węgla, można przewietrzać schodzącymi prądami powietrza.§ 472.
W wyrobiskach korytarzowych drążonych w pokładach zagrożonych wyrzutami gazów i skał lub w wyrobiskach udostępniających takie pokłady, przy występowaniu gazów z przewagą dwutlenku węgla, wloty lutniociągów ssących w przodku powinny być zlokalizowane przy spągu.§ 473.
1.
Pracownicy przebywający w wyrobiskach w zakładzie górniczym eksploatującym pokłady węgla zagrożone wyrzutami gazów i skał muszą być wyposażeni w tlenowe aparaty ucieczkowe.2.
W przodkach wyrobisk w pokładach zaliczonych do drugiej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał pracownicy wykonujący roboty określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego powinni być wyposażeni dodatkowo w tlenowe aparaty ucieczkowe natychmiastowego użycia.3.
W wyrobiskach górniczych wymienionych w ust. 1 powinny być utrzymywane stacje aparatów oddechowych, podłączonych do rurociągów sprężonego powietrza lub rezerwowych, tlenowych aparatów ucieczkowych.4.
Pracownicy, o których mowa w ust. 1, powinni być przeszkoleni w zakresie prawidłowego używania tlenowego aparatu ucieczkowego oraz innego sprzętu ochrony dróg oddechowych.§ 474.
W wypadku gdy skutki wyrzutu gazów i skał mogą ujawnić się na powierzchni, kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest ustalić z właściwym organem samorządu terytorialnego strefę zagrożenia oraz sposób alarmowania i zabezpieczenia mieszkańców tej strefy przed skutkami wypływu gazów na powierzchnię.§ 475.
1.
W wyrobiskach zagrożonych wyrzutami gazów i skał należy stosować automatyczny pomiar zawartości metanu lub dwutlenku węgla, połączony z automatyczną sygnalizacją alarmową, ostrzegającą załogę o przekroczeniu dopuszczalnych zawartości tych gazów w powietrzu.2.
Czujniki do pomiaru dwutlenku węgla powinny być zabudowane: 1)
w drążonych wyrobiskach korytarzowych oraz głębionych szybach bezpośrednio w przodku, 2)
w wyrobisku przyścianowym z prądem powietrza wypływającym ze ściany - na odcinku do 10 m od ściany.3.
Czujniki do pomiaru dwutlenku węgla należy umieszczać w wyrobisku na wysokości do 1 m od spągu, a czujniki do pomiaru metanu pod stropem, w odległości nie większej niż 10 cm od najwyższego punktu w świetle obudowy.4.
Próg alarmowy urządzeń, o których mowa w ust. 1, należy nastawić na 1% dwutlenku węgla oraz 2% metanu. Przy przekroczeniu progu alarmowego należy niezwłocznie wycofać ludzi.5.
W rejonowych prądach powietrza wypływających z zagrożonych wyrobisk powinny być zabudowane urządzenia dla automatycznych pomiarów zawartości, odpowiednio metanu lub dwutlenku węgla w powietrzu z rejestracją wskazań w dyspozytorni.6.
Urządzenia metanometrii automatycznej powinny wyłączać urządzenia elektryczne w czasie nie dłuższym niż 60 s po przekroczeniu dopuszczalnej zawartości metanu w powietrzu.§ 476.
Przodowi, strzałowi, metaniarze i osoby dozoru ruchu obowiązani są dokonywać, według zasad i w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, kontroli zawartości dwutlenku węgla w pokładach zagrożonych wyrzutami gazów i skał.