Rozdział 6 - Transport pionowy i w wyrobiskach o nachyleniu powyżej 45°. - Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe w podziemnych zakładach górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1969.24.176

Akt utracił moc

Wersja od: 27 listopada 1992 r.

Rozdział  6.

Transport pionowy i w wyrobiskach o nachyleniu powyżej 45°.

1. 

Urządzenia wyciągowe.

§ 172. Dopuszczenie do ruchu urządzenia wyciągowego oraz dokonywanie zmian w takim urządzeniu wymaga zezwolenia okręgowego urzędu górniczego.

§ 173. Do jazdy ludzi szybami wolno stosować wyłącznie maszyny wyciągowe, naczynia wyciągowe, koła linowe, liny, zawiesia, układy sygnalizacji szybowej oraz elementy zabezpieczeń urządzenia wyciągowego, których typ został dopuszczony do eksploatacji przez Wyższy Urząd Górniczy.

§ 174. W wieży szybowej pod kołami linowymi na wolnej drodze przejazdu powinny być zabudowane belki odbojowe i podchwyty samoczynne oraz prowadniki lub urządzenia hamujące i wyłączające, na wypadek przejazdu przez naczynie wyciągowe skrajnego górnego położenia.

§ 175. Wloty szybowe na nadszybiu i podszybiach poszczególnych poziomów powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający wpadnięcie do szybu ludzi lub wozów.

§  176.

1. W dolnej części szybu, poniżej najniższego dolnego położenia naczynia wyciągowego, powinno być urządzone rząpie z wolną drogą przejazdu, wyposażoną w prowadniki hamujące lub inne urządzenia hamujące.

2. Rząpie powinno być stale odwadniane i oczyszczane co najmniej do poziomu wolnej drogi przejazdu.

§ 177. Między naczyniem wyciągowym a zbrojeniem i obmurzem szybu, jak również między naczyniami wyciągowymi powinny być utrzymane odstępy zapewniające bezpieczeństwo ruchu.

§ 178. Liny wyciągowe nośne i wyrównawcze, zawiesia, prowadniki i inne elementy urządzenia wyciągowego powinny posiadać wytrzymałość obliczoną z takimi współczynnikami bezpieczeństwa, aby zapewniały bezpieczeństwo ruchu.

§  179.

1. Maszyna wyciągowa powinna być wyposażona w hamulec manewrowy i hamulce bezpieczeństwa, wskaźnik głębokości, akustyczny sygnał ostrzegawczy sygnalizujący zbliżanie się naczynia wyciągowego do stacji końcowej na odległość równą co najmniej podwójnemu obrotowi bębna lub koła pędnego oraz w inne urządzenia konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa jazdy w zależności od szybkości.

2. Przyśpieszenie i opóźnienie biegu maszyny wyciągowej przy jeździe ludzi nie powinno przekraczać ustalonych wartości granicznych.

§  180.

1. Naczynia wyciągowe dla jazdy ludzi powinny mieć dach chroniący jadących przed spadkiem drobnych przedmiotów, a także zamknięcie poszczególnych pięter chroniące przed wypadnięciem ludzi w czasie jazdy.

2. Na piętrach naczynia wyciągowego przeznaczonych do jazdy ludzi powinny być urządzone poręcze lub uchwyty.

§  181.

1. Urządzenie wyciągowe powinno być wyposażone w instalacje umożliwiające:

1) nadawanie sygnału alarmowego z każdego stanowiska sygnałowego bezpośrednio do stanowiska maszynisty,

2) nadawanie odpowiednich sygnałów z podszybi do nadszybia, jak również z nadszybia do podszybi i do stanowiska maszynisty,

3) nadawanie sygnałów z naczynia wyciągowego w czasie rewizji lub napraw szybowych.

2. Jeżeli w jednym szybie mieszczą się dwa urządzenia wyciągowe, tony sygnałów akustycznych powinny być tak dalece odmienne, aby można je było łatwo odróżnić.

3. Wskaźniki sygnałów świetlnych, jeżeli są stosowane, powinny być w ten sposób umieszczone w maszynowni i na poszczególnych stanowiskach sygnałowych, aby maszynista i sygnaliści mogli je stale obserwować ze swego stanowiska.

§ 182. W urządzeniach wyciągowych należy niezależnie od instalacji sygnalizacyjnych, o których mowa w § 181 ust. 1, zapewnić możliwość porozumiewania się maszynisty wyciągowego z obsługą czynnych podszybi oraz porozumiewania się pomiędzy obsługami nadszybi i podszybi.

§  183.

1. Maszyny wyciągowe powinny być obsługiwane przez wykwalifikowanych maszynistów wyciągowych.

2. Do obsługi urządzeń sygnalizacyjnych należy wyznaczać wykwalifikowanych sygnalistów.

§  184.

1. Uruchomienie maszyny wyciągowej sterowanej ręcznie może nastąpić tylko po uprzednim otrzymaniu przez maszynistę odpowiedniego sygnału wykonawczego.

2. Sygnałem wykonawczym jest sygnał akustyczny.

3. Obowiązują następujące podstawowe sygnały akustyczne:

1) sygnał "stój" - jedno uderzenie,

2) sygnał "do góry" - dwa uderzenia,

3) sygnał "w dół" - trzy uderzenia.

4. Sygnały wykonawcze do jazdy ludzi wolno nadawać tylko wówczas, gdy drzwi naczynia wyciągowego i szybu są zamknięte.

5. Nadawanie sygnałów przez osoby do tego nieupoważnione jest zabronione.

§ 185. Stan szybu, urządzenia wyciągowego i jego głównych elementów, a w szczególności maszyny wyciągowej, urządzeń zabezpieczających, urządzeń sygnalizacyjnych, lin wyciągowych, zawiesi, naczyń wyciągowych i prowadników powinien być systematycznie kontrolowany, a wyniki kontroli wpisywane do odpowiednich książek kontrolnych.

§ 186. Właściwi ministrowie określą:

1) szczegółowe warunki techniczne, jakim pod względem bezpieczeństwa ruchu powinny odpowiadać urządzenia wyciągowe i poszczególne ich elementy, a w szczególności wymagane współczynniki bezpieczeństwa dla tych elementów,

2) wartości graniczne dopuszczalnego przyśpieszenia i opóźnienia biegu maszyny wyciągowej przy jeździe ludzi,

3) warunki techniczne i ruchowe dla urządzeń wyciągowych zautomatyzowanych,

4) terminy, sposób i zakres przeprowadzania kontroli stanu poszczególnych elementów urządzenia wyciągowego oraz wzory ksiąg kontroli stanu tych urządzeń.

2. 

Jazda ludzi szybami.

§ 187. Przewóz ludzi w podziemnych wyrobiskach pionowych i o nachyleniu powyżej 45° wymaga zezwolenia okręgowego urzędu górniczego i może odbywać się wyłącznie na warunkach określonych w tym zezwoleniu.

§  188.

1. Regularny zjazd i wyjazd ludzi powinien się odbywać pod nadzorem wyznaczonych osób dozoru ruchu oraz według regulaminu ustalonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. W czasie regularnego zjazdu i wyjazdu ludzi w szybach wieloprzedziałowych zabrania się ciągnięcia urobku lub materiałów w sąsiednim przedziale.

3. Przed rozpoczęciem każdej regularnej jazdy ludzi powinna być przeprowadzona rewizja klatki i zawiesi oraz jazda próbna do góry i w dół z obciążeniem i szybkością odpowiadającymi jeździe ludzi. Jazdy próbnej można nie przeprowadzać, jeżeli jazda ludzi odbywa się bezpośrednio po okresie ciągnienia urobku lub materiałów.

4. W czasie przebywania ludzi na dole zakładu górniczego należy zapewnić zdatne do ruchu co najmniej jedno urządzenie wyciągowe przeznaczone do jazdy ludzi oraz dostateczną obsługę tego urządzenia.

§  189.

1. Jeżeli urządzeniem wyciągowym mają jechać ludzie, należy o tym uprzedzić maszynistę maszyny wyciągowej.

2. W czasie regularnej jazdy ludzi przy stanowisku maszynisty maszyny wyciągowej powinien znajdować się drugi maszynista.

3. Regularna jazda ludzi może odbywać się tylko do jednego lub z jednego poziomu.

4. Przepisy ust. 1-3 nie dotyczą urządzeń wyciągowych w pełni zautomatyzowanych.

§  190.

1. Miejsce wsiadania i wysiadania ludzi, a także piętra naczynia wyciągowego podczas jazdy ludzi powinny być należycie oświetlone.

2. W pomieszczeniu obsługi maszyny wyciągowej powinno być rezerwowe oświetlenie na wypadek wyłączenia oświetlenia głównego.

§  191.

1. Na nadszybiu, podszybiach i w pomieszczeniu maszyny wyciągowej powinny być umieszczone tablice, na których w sposób łatwo czytelny powinny być podane:

1) obowiązujące sygnały,

2) dopuszczalna liczba ludzi, jaka może się znajdować równocześnie na każdym piętrze klatki,

3) czas zjazdu i wyjazdu załogi poszczególnych zmian,

4) nazwisko sygnalisty,

5) nazwiska osób dozoru ruchu nadzorujących jazdę ludzi.

2. W razie stosowania urządzeń wyciągowych w pełni zautomatyzowanych, na tablicy, o której mowa w ust. 1, podaje się tylko dane określone w ust. 1 pkt 2, 3 i 5.

§  192.

1. Osoby korzystające z urządzenia wyciągowego obowiązane są stosować się do wskazówek sygnalisty.

2. Zabrania się:

1) jazdy na piętrach klatek załadowanych urobkiem lub materiałami,

2) wchodzenia lub wychodzenia z klatek po zamknięciu wrót szybowych i nadaniu sygnału,

3) przewożenia w obecności ludzi ostrych narzędzi bez należytego zabezpieczenia.

§ 193. Zabrania się stosowania do regularnej jazdy ludzi urządzeń wyciągowych jednonaczyniowych bez przeciwwagi.

§ 194. Przewóz ludzi szybem nie może odbywać się z szybkością większą niż 12 m/sek.

§  195.

1. Przy naprawach i kontroli urządzeń szybowych jazda ludzi powinna się odbywać z szybkością nie większą niż 1 m/sek, jeżeli osoby kontrolujące lub dokonujące napraw znajdują się na dachu klatki lub skipu.

2. W przypadkach o których mowa w ust. 1, dach naczynia wyciągowego powinien być zaopatrzony w barierę chroniącą przed wpadnięciem do szybu oraz w daszek chroniący przed mogącymi spaść drobnymi przedmiotami.

3. W szybach wieloprzedziałowych, podczas wykonywania prac w jednym z przedziałów, zabrania się w przedziałach sąsiednich ciągnienia urobku, opuszczania materiałów lub jazdy ludzi, jeżeli nie zastosowano odpowiednich środków do zabezpieczenia ludzi pracujących w tym przedziale.

3. 

Przepisy szczególne dla transportu urobku materiałów oraz przewozu ludzi przy głębieniu szybów.

§ 196. Do urządzeń wyciągowych służących do głębienia szybów stosuje się przepisy § 172 do 195, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie zawierają postanowień odmiennych.

§  197.

1. Jazdy ludzi w szybach głębionych nie uważa się za regularną jazdę ludzi.

2. Naczynia wyciągowe mogą być otwarte od góry.

3. Szybkość jazdy kubła przy przewozie ludzi nie powinna przekraczać 6 m/sek.

4. Dopuszcza się stosowanie urządzeń wyciągowych jednonaczyniowych bez przeciwwagi do transportu urobku i jazdy ludzi.

5. Dla urządzeń wyciągowych służących do głębienia szybów nie wymaga się:

1) stosowania prowadników na odcinku do 70 m od dna szybu przy użyciu lin płaskich i nieodkrętnych, a w innych przypadkach odległość ta nie może przekraczać 40 m,

2) urządzenia rząpia i wolnej drogi przejazdu w dolnym położeniu kubła,

3) stosowania belek odbojowych, podchwytów samoczynnych i sztywnych prowadników hamujących w wieży szybowej.

6. W razie stosowania prowadników linowych do prowadzenia kubła w szybie powinny być do tego użyte co najmniej dwie liny.

§  198.

1. Wylot głębionego szybu powinien być zamykany podwójnymi klapami, z których jedne mogą znajdować się na pomoście wysypowym, a drugie na zrębie szybu. Klapy powinny być otwierane tylko na czas przechodzenia przez nie kubłów.

2. Konstrukcja klap i urządzeń do wywracania kubła powinna zabezpieczać przed wpadnięciem do szybu kawałków skały lub innych przedmiotów podczas ładowania lub wyładowania kubła.

3. Pomosty robocze na nadszybiu i w szybie powinny posiadać zabezpieczenia chroniące przed wpadnięciem do szybu ludzi lub przedmiotów.

4. Jeżeli równocześnie z robotami głębienia szybu prowadzi się roboty poziome dla udostępnienia i rozcinki złoża, należy zbudować w szybie pod urządzeniami załadowczymi dla tych robót pomosty ochronne oraz zapewnić prowadzenie kubłów w obrębie pomostów załadowczych.

§ 199. Wsiadanie i wysiadanie ludzi na nadszybiu oraz załadunek i wyładunek na nadszybiu materiałów z kubła może odbywać się tylko przy zamkniętych klapach wylotu szybowego.

§  200.

1. Naczynia wyciągowe powinny być tak załadowane, aby w czasie ruchu w szybie wypadnięcie z nich materiałów było wykluczone.

2. Opuszczanie długich materiałów nie mieszczących się w kuble powinno odbywać się przy zastosowaniu odpowiedniego zabezpieczenia i pod osobistym nadzorem osoby dozoru ruchu.

§  201.

1. Przy opuszczaniu kubła należy zatrzymać go w takiej odległości od dna szybu, aby załoga nie była narażona na niebezpieczeństwo.

2. Dalszy ruch kubła po zatrzymaniu, stosownie do przepisu ust. 1, może nastąpić dopiero po otrzymaniu przez maszynistę wyciągowego odpowiedniego sygnału.

§  202.

1. Podczas jazdy ludzi kubły powinny być wyposażone w daszki ochronne.

2. Zabrania się:

1) przewozić ludzi w kubłach posiadających punkt zawieszenia poniżej środka ciężkości lub z otwieranym dnem,

2) jazdy ludzi na załadowanym kuble lub na jego krawędzi,

3) zjazdu jednej osoby do szybu, w którym nikt nie pracuje.

§ 203. W czasie zjazdu i wyjazdu załogi między zmianami transport materiałów i urobku w sąsiednim urządzeniu wyciągowym powinien być wstrzymany.

§  204.

1. Przy głębieniu szybów nie jest wymagana budowa przedziału drabinowego, jeżeli jest spełniony przynajmniej jeden z następujących warunków:

1) do głębienia zainstalowane są co najmniej dwie maszyny wyciągowe z napędem elektrycznym, zasilane z dwóch niezależnych źródeł prądu,

2) do głębienia zainstalowane są co najmniej dwie maszyny wyciągowe z różnymi rodzajami napędów,

3) prócz maszyny wyciągowej do głębienia istnieje wyciąg awaryjny z napędem mechanicznym, zasilanym z innego źródła niż maszyna wyciągowa.

2. W szybach głębionych do głębokości 150 m jako wyciąg awaryjny może być stosowana odpowiednio prowadzona drabina wisząca na linie wyciągu mechanicznego z możliwością zastosowania również napędu ręcznego. Drabina musi być taka, aby pomieściła się na niej co najmniej połowa załogi pracującej równocześnie w szybie.

3. W razie stosowania wyciągu awaryjnego nad dnem szybu powinien być zainstalowany pomost w odległości nie większej niż 40 m. Do pomostu powinno być zapewnione dojście za pomocą co najmniej dwóch drabin sznurowych.