Rozdział 4 - Ochrona przeciwpożarowa i zwalczanie pożarów. - Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe w podziemnych zakładach górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1969.24.176

Akt utracił moc

Wersja od: 27 listopada 1992 r.

Rozdział  4.

Ochrona przeciwpożarowa i zwalczanie pożarów.

1. 

Ochrona przeciwpożarowa.

§ 110.

1. Zakład górniczy powinien posiadać odpowiednio zorganizowaną i wyposażoną służbę przeciwpożarową, a także środki do zapobiegania pożarom oraz do ich zwalczania.

2. Zakład górniczy powinien posiadać stale aktualny plan akcji na wypadek pożarów.

3. Sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe należy utrzymywać w stanie zdatnym do niezwłocznego użytku.

§  111.

1. Wieże szybowe i budynki przyszybowe oraz inne budynki w promieniu 20 m od szybu, sztolni lub upadowej wdechowej powinny być wykonane z materiałów niepalnych.

2. Wloty do szybów, sztolni i upadowych wdechowych z powierzchni powinny być wyposażone w urządzenia niepalne, pozwalające na szybkie i szczelne zamknięcie tych wyrobisk w razie pożaru na powierzchni.

3. Okręgowy urząd górniczy może zezwolić na odstępstwa od przepisu ust. 1 w stosunku do istniejących zakładów górniczych oraz budynków tymczasowych wznoszonych przy wykonywaniu wymienionych w tym ustępie wyrobisk; zezwolenia udziela się na oznaczony okres czasu i pod warunkiem zachowania określonych w zezwoleniu wymogów.

§  112.

1. Szyby, sztolnie i upadowe z powierzchni powinny mieć obudowę niepalną.

2. Wyrobiska doprowadzające świeże powietrze do rejonów wentylacyjnych oraz wszystkie skrzyżowania z tymi wyrobiskami, jak również skrzyżowania wyrobisk wentylacyjnych zużytego powietrza powinny być wykonane w obudowie niepalnej lub trudno zapalnej na długości co najmniej 10 m we wszystkich kierunkach.

3. Mosty wentylacyjne powinny być wykonane z materiału niepalnego.

4. Komory podziemne należy wykonywać w kamieniu lub w kopalinie niepalnej, a w razie wykonania ich w złożu kopaliny palnej powinny posiadać obudowę niepalną. Dojścia do komór należy zaopatrzyć w szczelnie zamykające się drzwi stalowe.

§ 113. Wyłączniki pełnoolejowe i transformatory olejowe powinny być umieszczone w komorach o obudowie niepalnej, przewietrzanych niezależnym prądem powietrza; w komorach tych powinny znajdować się odpowiednie urządzenia i sprzęt przeciwpożarowy.

§  114.

1. Na wszystkich poziomach w pobliżu szybów wdechowych powinny być zbudowane z materiałów niepalnych przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa z drzwiami stalowymi.

2. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny palne powinny być postawione również:

1) przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa z drzwiami - w prądach grupowych wlotowych oraz we wlotowych i wylotowych prądach rejonowych i prądach niezależnych przewietrzających komory,

2) przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa bez drzwi - na wszystkich poziomach w niedalekiej odległości do szybów wydechowych oraz wewnątrz rejonów wentylacyjnych w pokładach skłonnych do samozapalenia.

3. W zakładach górniczych innych aniżeli określone w ust. 2 okręgowy urząd górniczy może w zależności od stopnia zagrożenia pożarowego nakazać budowę przeciwpożarowych tam bezpieczeństwa również w innych miejscach aniżeli określone w ust. 1.

4. Przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa należy tak budować, aby nie zmniejszały niezbędnego przekroju wyrobisk.

5. W pobliżu przeciwpożarowych tam bezpieczeństwa bez drzwi powinien być nagromadzony materiał niezbędny do ich szybkiego zamknięcia.

6. Przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa powinny być utrzymane w stanie zdatnym do zamknięcia w każdej chwili.

§ 115. Zakłady górnicze wydobywające kopaliny palne powinny być wyposażone w przeciwpożarowe rurociągi wodne z odpowiednią ilością punktów czerpania wody.

§  116.

1. Taśmy przenośników i opony przewodów elektrycznych nie mogą być wykonane z materiałów łatwo zapalnych.

2. Okręgowy urząd górniczy może w zakładach górniczych o małym zagrożeniu pożarowym zezwolić na stosowanie taśm przenośników i przewodów elektrycznych nie odpowiadających wymaganiom ust. 1.

§  117.

1. Obudowę oraz uzbrojenie szybów należy systematycznie oczyszczać, a wszelkie łatwo zapalne zanieczyszczenia niezwłocznie usuwać.

2. Wszelkie odpadki łatwo zapalne należy niezwłocznie zbierać i usuwać z wyrobisk górniczych.

§  118.

1. Smary, oleje oraz inne materiały łatwo zapalne wolno przechowywać na powierzchni w odległości nie mniejszej niż 50 m od wyrobisk wdechowych.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do zwałów kopalin palnych oraz składów drewna na powierzchni, jak również do zwałów skał odpadowych palnych.

§  119.

1. Smary i płyny łatwo zapalne należy transportować pod ziemią tylko w zamkniętych naczyniach metalowych oraz przechowywać je w zamkniętych naczyniach metalowych umieszczonych w komorach z obudową niepalną w ilościach nie przekraczających trzydobowego zużycia.

2. Zużyte smary i pakuły należy przechowywać w zamkniętych naczyniach metalowych i usuwać je na powierzchnię co najmniej w okresach tygodniowych.

§  120.

1. Smarowanie wozów kopalnianych w budynku nadszybowym dopuszczalne jest tylko po warunkiem, że ściany i podłoga wykonane są z materiałów niepalnych.

2. Smarowanie lokomotyw i wozów kopalnianych pod ziemią oraz napełnianie materiałem pędnym lokomotyw i innych maszyn o napadzie spalinowym dopuszczalne jest tylko w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu. Kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na napełnianie materiałem pędnym w miejscu pracy maszyn o napędzie spalinowym, jeżeli w miejscu tym znajduje się gaśniczy aparat pianotwórczy.

§  121.

1. W miejscach, w których istnieje niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu, powinny być umieszczone odpowiednie tablice ostrzegawcze, a ponadto w miejscach tych i w ich pobliżu powinien znajdować się sprzęt przeciwpożarowy i środki do gaszenia pożarów.

2. Wszyscy pracownicy, zatrudnieni w podziemnych wyrobiskach, powinni być zaznajomieni:

1) z zagrożeniem pożarowym występującym w tych wyrobiskach oraz ze sposobem zapobiegania pożarom,

2) z zasadami zachowania się w czasie pożaru,

3) ze sposobami gaszenia pożaru i posługiwania się urządzeniami gaśniczymi oraz sprzętem przeciwpożarowym.

§ 122. Właściwi ministrowie określą dla nadzorowanych zakładów górniczych:

1) organizację i wyposażenie służby przeciwpożarowej,

2) zasady sporządzania i aktualizacji planu akcji przeciwpożarowej,

3) rodzaj, ilość, rozmieszczenie i sposób przechowywania środków przeciwpożarowych,

4) sposób i termin przeprowadzania kontroli stanu sprzętu oraz urządzeń przeciwpożarowych.

2. 

Cięcie, spawanie lub lutowanie metali.

§ 123. 5

1. Zabrania się wykonywania cięcia, spawania, zgrzewania lub lutowania metali w podziemnych wyrobiskach, z wyjątkiem:

1) podziemnych wyrobisk w niemetanowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne,

2) szybów wdechowych oraz szybów wydechowych, którymi jest odprowadzane powietrze z pól niemetanowych lub z pól pierwszej kategorii zagrożenia metanowego,

3) komór remontowych w obudowie niepalnej, przewietrzanych niezależnym prądem powietrza, zlokalizowanych w polach niemetanowych lub w wyrobiskach, zaliczonych do pomieszczeń ze stopniem "a" niebezpieczeństwa wybuchu,

4) wyrobisk korytarzowych na odcinku z elektryczną trakcją przewodową.

2. Przez cięcie metali, o którym mowa w ust. 1, należy rozumieć cięcie tlenowe lub łukiem elektrycznym.

3. Przez zgrzewanie i lutowanie, o którym mowa w ust. 1, należy rozumieć zgrzewanie lub lutowanie metali przy użyciu otwartego płomienia.

§ 124. 6

1. Cięcie, spawanie, zgrzewanie lub lutowanie metali w podziemnych wyrobiskach, w przypadkach, o których mowa w § 123 ust. 1, oraz na wieżach szybowych - wykonuje się na warunkach ustalonych w zezwoleniu wydanym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Tryb wydawania zezwoleń, o których mowa w ust. 1, oraz zasady i sposób wykonywania cięcia, spawania, zgrzewania lub lutowania metali w podziemnych wyrobiskach i na wieżach szybowych określa załącznik do rozporządzenia.

§ 125. Zabrania się:

1) używania pod ziemią aparatów do wytwarzania acetylenu,

2) rozpoczynania w polach metanowych prac cięcia, spawania i lutowania metali bez stwierdzenia bezpośrednio przed rozpoczęciem tych prac, że nagromadzenie się metanu w tym miejscu nie przekracza 0,5%.

§  126.

1. Przed rozpoczęciem cięcia, spawania lub lutowania metali spawacz obowiązany jest dokładnie oczyścić miejsce pracy ze zbędnych łatwo palnych materiałów i odpowiednio zabezpieczyć to miejsce przed zaprószeniem ognia.

2. Po każdym zakończeniu cięcia, spawania lub lutowania metali spawacz i osoba nadzorująca te prace obowiązani są dokładnie sprawdzić, czy nie został zaprószony ogień w miejscu pracy i najbliższym jego otoczeniu. Osoba nadzorująca te prace obowiązana jest powtórzyć te czynności w czasie od 1 do 2 godzin po zakończeniu pracy.

3. 

Gaszenie pożarów.

§ 127.

1. Każdy, kto zauważy pożar lub jego objawy pod ziemią lub na powierzchni, obowiązany jest niezwłocznie:

1) uruchomić sygnalizację alarmową i ostrzec zagrożonych ludzi,

2) zastosować osobiście lub łącznie z innymi pracownikami wszelkie środki mające na celu gaszenie pożaru,

3) zawiadomić o pożarze najbliższą osobę kierownictwa lub dozoru ruchu i dyspozytora zakładu górniczego.

2. Dyspozytor po otrzymaniu wiadomości o pożarze powinien niezwłocznie zawiadomić o tym kierownika ruchu zakładu górniczego i okręgową stację ratownictwa górniczego oraz podjąć dalsze czynności zgodnie z planem akcji przeciwpożarowej.

§  128.

1. W razie powstania pożaru w wyrobiskach podziemnych, osoby kierownictwa lub dozoru ruchu obowiązane są wycofać niezwłocznie załogę z miejsc zagrożonych oraz zorganizować gaszenie pożaru.

2. Akcja przeciwpożarowa powinna być prowadzona przede wszystkim w celu ratowania zagrożonych ludzi przy równoczesnym gaszeniu pożaru.

§  129.

1. Kierownictwo akcji przeciwpożarowej sprawuje kierownik ruchu zakładu górniczego, a do czasu objęcia przez niego kierownictwa - najstarsza służbowo osoba kierownictwa lub dozoru ruch obecna w zakładzie górniczym.

2. Kierownik akcji przeciwpożarowej kieruje całością akcji; w szczególności obowiązany jest niezwłocznie wyznaczyć strefę zagrożenia pożarowego, miejsce bazy ratowniczej i jej kierownika.

§  130.

1. Ze strefy zagrożenia pożarowego należy wycofać załogę nie zatrudnioną w akcji ratowania ludzi i gaszenia pożaru.

2. W strefie zagrożenia pożarowego obowiązują rygory jak w polach metanowych; w strefie tej nie wolno używać benzynowych lamp wskaźnikowych.

§  131.

1. W razie stosowania tam pożarowych dla odizolowania zaognionych wyrobisk:

1) należy przed przystąpieniem do zamykania ostatniej tamy wycofać załogę w bezpieczne miejsce;

2) kierownik ruchu zakładu górniczego określi, które tamy pożarowe powinny mieć urządzenia umożliwiające dokonywanie pomiarów ciśnienia, temperatury gazów oraz pobierania prób gazu spoza tamy, a w miarę potrzeby również urządzenia do odprowadzania wody.

2. Stan pożaru w otamowanym polu należy okresowo kontrolować.

3. Granica pola pożarowego wraz z tamami pożarowymi powinny być oznaczone na mapach wentylacyjnych i pokładowych.

⁵ § 123 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 3 listopada 1992 r. (Dz.U.92.82.423) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 listopada 1992 r. Zobacz też § 3 ostatnio powołanego rozporządzenia.

⁶ § 124 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 3 listopada 1992 r. (Dz.U.92.82.423) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 listopada 1992 r.