Rozdział 1 - Przepisy ogólne. - Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe w podziemnych zakładach górniczych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1969.24.176
Akt utracił moc Wersja od: 27 listopada 1992 r.
Rozdział 1.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Zakres mocy obowiązującej.
Zakres mocy obowiązującej.
§ 1.
1.
Rozporządzenie normuje sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego w podziemnych zakładach górniczych, a także przy ich budowie lub rozbudowie.2.
Przepisy rozporządzenia obowiązują pracowników zatrudnionych w zakładach określonych w ust. 1 oraz mają odpowiednie zastosowanie również do innych osób, jeżeli wykonują one prace lub przebywają na terenie podziemnego zakładu górniczego.§ 2.
1.
Przy wykonywaniu prac w podziemnym zakładzie górniczym stosuje się powszechnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy niniejszego rozporządzenia.2.
Przepisy rozporządzenia normują również sprawy ochrony przeciwpożarowej w wyrobiskach podziemnych zakładu górniczego oraz tych obiektów, urządzeń i maszyn na powierzchni, które są bezpośrednio związane z prowadzeniem ruchu w podziemnych wyrobiskach (wieże szybowe, urządzenia wyciągowe, wentylatory, kompresory i budynki przyszybowe wraz ze znajdującymi się w nich zakładami przeróbczymi). Do ochrony przeciwpożarowej innych obiektów i urządzeń na powierzchni podziemnego zakładu górniczego mają zastosowanie powszechnie obowiązujące przepisy o ochronie przeciwpożarowej.§ 3.
Użyte w rozporządzeniu określenie "zakład górniczy" oznacza zakład górniczy wydobywający kopaliny ze złoża sposobem podziemnych robót górniczych, wymagających zatrudnienia ludzi przy pracach pod ziemią, jak również zakład taki w budowie lub rozbudowie.
Budowa i oddawanie do ruchu zakładów górniczych lub ich części.
Budowa i oddawanie do ruchu zakładów górniczych lub ich części.
§ 4.
Roboty związane z budową lub rozbudową zakładu górniczego albo z budową w zakładzie górniczym podstawowych obiektów i urządzeń związanych bezpośrednio z prowadzeniem ruchu w zakładzie górniczym mogą być prowadzone tylko w oparciu o dokumentację techniczną zatwierdzoną zgodnie z obowiązującymi przepisami.§ 5.
1.
Oddanie do ruchu zakładu górniczego, nowego poziomu lub oddziału w zakładzie górniczym oraz podstawowych obiektów i urządzeń związanych bezpośrednio z prowadzeniem ruchu w zakładzie górniczym może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia właściwego okręgowego urzędu górniczego, niezależnie od spełnienia warunków określonych przepisami szczególnymi.2.
Prezes Wyższego Urzędu Górniczego w porozumieniu z właściwymi ministrami określi zakres i tryb wydawania przez okręgowe urzędy górnicze zezwoleń, o których mowa w ust. 1.
Połączenie dołu z powierzchnią.
Połączenie dołu z powierzchnią.
§ 6.
1.
Zakład górniczy powinien posiadać co najmniej dwa zdatne do użytku wyjścia z wyrobisk podziemnych na powierzchnię. Każde z tych wyjść powinno być dostępne ze wszystkich poziomów i oddziałów wydobywczych.2.
Z każdego poziomu i oddziału wydobywczego powinny być również zapewnione co najmniej dwa niezależne wyjścia do innego poziomu lub oddziału.3.
Przepisów ust. 1 nie stosuje się w razie głębienia szybów i wykonywania między nimi połączeń.§ 7.
1.
Każdy szyb i szybik przeznaczony jako wyjście na powierzchnię (§ 6 ust. 1) powinien być wyposażony w urządzenie wyciągowe oraz w przedział drabinowy.2.
Przedziału drabinowego nie wymaga się w szybach i szybikach: 1)
wyposażonych co najmniej w dwa urządzenia wyciągowe - na tych odcinkach, które można osiągnąć bezpośrednio przy pomocy co najmniej dwóch urządzeń, z których każde ma zapewniony niezależny dopływ energii. 2)
wyposażonych w jedno urządzenie wyciągowe oraz w wyciąg awaryjny o niezależnym napędzie stałym lub przewoźnym- pod warunkiem, że wyjście załogi z wyrobisk podziemnych na powierzchnię zabezpieczone jest ponadto przy pomocy co najmniej jednego ciągu drabin łączącego pomiędzy sobą wszystkie poziomy. Odcinki ciągów drabin między poziomami mogą znajdować się w różnych szybach lub szybikach pod warunkiem, że odległość wzajemna tych szybów i szybików nie przekracza 500 m.
§ 8.
1.
Wyloty szybów (szybików) służących za wyjście na powierzchnię (§ 6 ust. 1) nie powinny znajdować się w tym samym budynku oraz w mniejszej od siebie odległości niż 30 m. Przepisu tego nie stosuje się do szybów (szybików) istniejących w dniu wejścia w życie rozporządzenia.2.
Wyloty wyrobisk wychodzących na powierzchnię należy zabezpieczyć przed dostępem do nich osób niepowołanych.§ 9.
Drogi pod ziemią, prowadzące do szybów zjazdowych lub innych wyjść na powierzchnię, powinny być wyraźnie oznakowane odpowiednimi tablicami i drogowskazami z podaniem odległości od szybu.
Ogólne przepisy bezpieczeństwa ruchu.
Ogólne przepisy bezpieczeństwa ruchu.
§ 10.
1.
W każdym zakładzie górniczym powinien być rozpoznany i określony aktualny stan zagrożenia gazowego, a w szczególności metanowego, oraz zagrożeń: pyłowego, pożarowego, wodnego i innych zagrożeń, a także powinny być określone środki do ochrony załogi i ruchu zakładu przed tymi zagrożeniami.2.
Kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić okręgowy urząd górniczy o każdym stwierdzonym zwiększeniu się stanu zagrożenia w zakładzie górniczym.§ 11.
Zakład górniczy powinien posiadać odpowiednie środki materiałowe i techniczne oraz odpowiednio zorganizowane służby ruchu dla zapewnienia bezpieczeństwa życia i zdrowia załogi oraz bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego.§ 12.
1.
Zakład górniczy powinien posiadać: 1)
sprawnie działający system łączności, umożliwiający porozumiewanie się w wyrobiskach podziemnych oraz z powierzchnią, 2)
ustalony system alarmowania załogi zatrudnionej w podziemnych wyrobiskach na wypadek zagrożenia wymagającego wycofania załogi z poszczególnych wyrobisk.2.
Załoga zatrudniona w podziemnych wyrobiskach powinna być zaznajomiona ze znaczeniem ustalonych sygnałów alarmowych oraz ze sposobem nadawania tych sygnałów.§ 13.
1.
W zakładzie górniczym powinno znajdować się laboratorium dla przeprowadzania analiz potrzebnych do bezpiecznego i prawidłowego prowadzenia ruchu oraz zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy załogi.2.
Jednostka nadrzędna nad przedsiębiorstwem górniczym może zezwolić na zorganizowanie jednego laboratorium do obsługi kilku zakładów górniczych lub na wykonywanie analiz przez laboratorium innego zakładu.§ 14.
1.
Zakład górniczy obowiązany jest prowadzić ścisłą ewidencję osób przebywających w wyrobiskach podziemnych.2.
Osoba nie zatrudniona w ruchu zakładu górniczego może przebywać w podziemnych wyrobiskach tylko za zezwoleniem kierownika ruchu zakładu górniczego i w towarzystwie wyznaczonego pracownika ruchu zakładu górniczego. Obowiązek uzyskania zezwolenia nie dotyczy osób uprawnionych do przeprowadzania inspekcji lub innych czynności służbowych w podziemnych wyrobiskach zakładu górniczego.§ 15.
1.
Wyrobiska górnicze, maszyny, urządzenia i miejsca pracy należy utrzymywać w takim stanie, aby zapewnione było bezpieczeństwo i higiena pracy.2.
Urządzeń i instalacji ochronnych nie wolno usuwać, używać niezgodnie z przeznaczeniem ani samowolnie wyłączać. W razie ich uszkodzenia lub unieruchomienia należy doprowadzić je możliwie najszybciej do właściwego stanu, a do czasu naprawy zastosować odpowiednie zabezpieczenia zastępcze.§ 16.
1.
Zbędne wyrobiska i otwory wiertnicze należy likwidować albo tak zabezpieczyć, aby nie stanowiły zagrożenia.2.
Dostęp do wyrobisk, których stan grozi niebezpieczeństwem dla załogi, albo do wyrobisk nieczynnych należy odpowiednio zabezpieczyć.3.
Zapadliska i inne niebezpieczne miejsca na powierzchni zakładu górniczego, jeżeli nie mogą być od razu zlikwidowane, należy odpowiednio zabezpieczyć i oznakować tablicami ostrzegawczymi.§ 17.
1.
Maszyny i urządzenia należy zabezpieczyć przed przypadkowym przemieszczeniem lub samoczynnym uruchomieniem.2.
Obsługa maszyn i urządzeń obowiązana jest bezpośrednio przed ich uruchomieniem ostrzec o tym osoby znajdujące się w zasięgu pracy tych maszyn lub urządzeń.3.
Maszyny i urządzenia należy po skończonej pracy zabezpieczyć przed uruchomieniem przypadkowym, a urządzenia elektroenergetyczne w przodkach wyłączyć spod napięcia.§ 18.
1.
Wszelkie roboty przy sieci jezdnej i w bezpośrednim sąsiedztwie przewodu jezdnego wolno wykonywać tylko po uprzednim wyłączeniu przewodu jezdnego spod napięcia i zabezpieczeniu stanu wyłączenia.2.
Wyznaczone przejścia pod przewodem jezdnym w wyrobiskach podziemnych należy tak zabezpieczyć, aby uchronić przechodzących przed porażeniem prądem elektrycznym.§ 19.
1.
Zabrania się urządzania przejść dla ludzi między torami oraz chodzenia po torach w wyrobiskach górniczych, z wyjątkiem przejść do tego przeznaczonych i odpowiednio zabezpieczonych.2.
Przechodzenie przez przenośniki dozwolone jest tylko w miejscach do tego przeznaczonych i odpowiednio zabezpieczonych.§ 20.
1.
Przejścia dla ludzi należy utrzymywać w stanie zapewniającym bezpieczne i swobodne poruszanie się.2.
Szerokość przejść dla ludzi obok urządzeń transportowych, maszyn lub urządzeń będących w ruchu powinna wynosić co najmniej 0,7 m.3.
W miejscach, w których może powstać niebezpieczeństwo dla przechodzących, należy zastosować odpowiednie zabezpieczenia, a jeżeli nie jest to możliwe ze względów technicznych, miejsca takie należy zaopatrzyć w sygnały lub tablice ostrzegawcze.§ 21.
Każdy pracownik obowiązany jest przed rozpoczęciem pracy sprawdzić stan bezpieczeństwa w miejscu pracy, a także stan obsługiwanych maszyn i urządzeń, narzędzi oraz urządzeń ochronnych i zabezpieczających.§ 22.
Stosownie do przepisów art. 118 Prawa górniczego każdy członek załogi górniczej, który spostrzeże jakiekolwiek niebezpieczeństwo zagrażające pracującym lub ruchowi zakładu górniczego albo stwierdzi uszkodzenia w urządzeniach zakładu górniczego lub ich nieprawidłowe działanie, obowiązany jest niezwłocznie ostrzec osoby bezpośrednio zagrożone, podjąć dostępne mu środki w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie najbliższą osobę sprawującą kierownictwo lub dozór ruchu albo dyspozytora ruchu.§ 23.
1.
W razie powstania stanu zagrożenia bezpieczeństwa pracowników osoba dozoru ruchu lub przodowy obowiązani są wstrzymać niezwłocznie ruch na zagrożonych stanowiskach pracy i wycofać ludzi w bezpieczne miejsce.2.
W miejscach, w których powstało zagrożenie bezpieczeństwa pracowników lub ruchu zakładu górniczego, wolno wykonywać tylko prace związane z usunięciem zagrożenia.3.
Podjęcie dalszej pracy w miejscu, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić dopiero po stwierdzeniu przez osobę dozoru ruchu, że zagrożenie zostało usunięte.
Odwadnianie wyrobisk podziemnych.
Odwadnianie wyrobisk podziemnych.
§ 24.
W zakładzie górniczym należy wykonywać regularnie, nie mniej niż dwa razy w roku, pomiary dopływu wód do wyrobisk podziemnych, a co najmniej raz w roku analizę chemiczną tych wód.§ 25.
Zbiorniki wodne znajdujące się na powierzchni lub pod ziemią, uskoki wodnonośne i otwory wiertnicze należy nanosić na mapy górnicze tych części złoża, których eksploatacja może spowodować wdarcie się wód do wyrobisk podziemnych.§ 26.
1.
W zależności od przewidywanego dopływu wód zakład górniczy powinien posiadać odpowiedni system urządzeń odwadniania, zabezpieczający wyrobiska podziemne przed zatopieniem.2.
Urządzenia głównego odwadniania powinny umożliwić odprowadzenie najwyższego dobowego dopływu wód w czasie nie dłuższym niż 20 godzin.3.
Urządzenia głównego odwadniania powinny mieć zapewnioną dostawę energii z dwóch niezależnych źródeł energii zasilających zakład górniczy.§ 27.
Chodniki wodne, osadniki, rząpia szybowe i ścieki chodnikowe należy systematycznie oczyszczać, aby zamulenie nie przekraczało 1/3 ich pojemności.
Oświetlenie i stosowanie otwartego płomienia.
Oświetlenie i stosowanie otwartego płomienia.
§ 28.
1.
Każda osoba zjeżdżająca pod ziemię i przebywająca w wyrobiskach podziemnych powinna stale posiadać przy sobie sprawnie działającą lampę górniczą.2.
Należy stosować tylko takie lampy górnicze, które świecą bez przerwy światłem o dostatecznym natężeniu w ciągu co najmniej 10 godzin od chwili wydania z lampowni.§ 29.
W zakładach górniczych wolno używać tylko lampy górnicze, których typ został dopuszczony do użytku przez Wyższy Urząd Górniczy.§ 30.
Następujące miejsca w wyrobiskach podziemnych powinny mieć zapewnione stałe i dostateczne oświetlenie elektryczne: 1)
podszybia i wyrobiska w sąsiedztwie szybów oraz dworce osobowe, 2)
komory z urządzeniami maszynowymi i elektrycznymi, warsztaty, zajezdnie lokomotyw, składy materiałów wybuchowych i punkty opatrunkowe, 3)
załadownie, przesypy oraz skrzyżowania i zwężenia głównych dróg przewozowych, 4)
inne miejsca wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 31.
1.
W podziemnych wyrobiskach zabrania się używania otwartego ognia i lamp z otwartym płomieniem, palenia tytoniu oraz posiadania przy sobie środków do wzniecania ognia.2.
Okręgowy urząd górniczy może zezwolić istniejącemu w dniu wejścia w życie rozporządzenia zakładowi górniczemu, eksploatującemu kopalinę niepalną, na używanie lamp z otwartym płomieniem, określając w zezwoleniu zakres i warunki używania takich lamp.
Środki strzałowe.
Środki strzałowe.
§ 32.
Każdy pracownik zatrudniony w ruchu zakładu górniczego powinien być: 1)
zaznajomiony z wyglądem środków strzałowych oraz pouczony o niebezpieczeństwie grożącym przy niewłaściwym obchodzeniu się z nimi, 2)
pouczony o znaczeniu sygnałów i znaków ostrzegawczych, stosowanych w zakładzie górniczym w związku z wykonywaniem robót strzałowych, oraz o sposobie zachowania się w czasie odpalania ładunków materiałów wybuchowych.§ 33.
1.
Pracownikowi, który nie jest do tego upoważniony, nie wolno posiadać, przenosić lub używać środków strzałowych.2.
Pracownik, który znajdzie porzucone środki strzałowe albo zauważy pozostawienie ich bez zabezpieczenia, obowiązany jest niezwłocznie ostrzec innych pracowników i zgłosić o tym najbliższej osobie dozoru ruchu.§ 34.
Nabywanie, przechowywanie i używanie środków strzałowych w zakładach górniczych normują odrębne przepisy.
Dozór ruchu i zatrudnienie pracowników.
Dozór ruchu i zatrudnienie pracowników.
§ 35.
1.
Osoba dozoru ruchu obowiązana jest skontrolować każde miejsce pracy co najmniej raz w czasie zmiany.2.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu obowiązane są pouczać pracowników o zasadach bezpiecznego wykonywania pracy.§ 36.
1.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu obowiązane są tak prowadzić i organizować pracę na powierzonych im odcinkach, aby zapewnione było bezpieczeństwo załogi oraz ruchu zakładu górniczego.2.
Przedsiębiorstwo górnicze obowiązane jest dla każdej osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego ustalić na piśmie zakres jej czynności oraz doręczyć go jej za pokwitowaniem.§ 37.
Rozkład pracy i dyżurów osób kierownictwa i dozoru ruchu należy tak ustalić, aby ruch zakładu górniczego prowadzony był przy dostatecznej liczbie osób kierownictwa i dozoru ruchu odpowiednich specjalności technicznych podczas każdej zmiany.§ 38.
W każdym miejscu pracy, w którym jest zatrudniony zespół złożony co najmniej z dwóch ludzi, powinien być wyznaczony spośród nich przodowy zespołu, a pracownicy wchodzący w skład zespołu obowiązani są stosować się do wydanych przez niego poleceń.§ 39.
Do robót odosobnionych w odległych wyrobiskach wolno kierować tylko doświadczonych pracowników. W miejscach takich nie wolno zatrudniać pojedynczych osób.§ 40.
Roboty szczególnie niebezpieczne związane z usuwaniem zagrożeń powinny być prowadzone tylko pod stałym osobistym dozorem wykwalifikowanej w tym zakresie osoby dozoru ruchu. Roboty takie mogą być wykonywane tylko przez wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników.