Tytuł 3 - KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO - Wielka Brytania i Północna Irlandia. Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej. Bruksela i Londyn.2020.01.04.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2020.29.7

Akt obowiązujący

Wersja od: 8 sierpnia 2024 r.

TYTUŁ  III

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

Artykuł  30

Zakres podmiotowy

1. Niniejszy tytuł ma zastosowanie do następujących osób:

a) obywateli Unii podlegających ustawodawstwu Zjednoczonego Królestwa w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;

b) obywateli Zjednoczonego Królestwa podlegających ustawodawstwu państwa członkowskiego w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;

c) obywateli Unii zamieszkujących w Zjednoczonym Królestwie i podlegających ustawodawstwu państwa członkowskiego w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;

d) obywateli Zjednoczonego Królestwa zamieszkujących w państwie członkowskim i podlegających ustawodawstwu Zjednoczonego Królestwa w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;

e) osób, które nie są objęte lit. a)-d), ale są:

(i) obywatelami Unii, którzy w dniu zakończenia okresu przejściowego są pracownikami lub prowadzą działalność jako osoby pracujące na własny rachunek w Zjednoczonym Królestwie i którzy na podstawie tytułu II rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 ¹³  podlegają ustawodawstwu państwa członkowskiego, lub są członkami ich rodzin bądź osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci; lub

(ii) 14  obywatelami Zjednoczonego Królestwa, którzy w dniu zakończenia okresu przejściowego są pracownikami lub prowadzą działalność jako osoby pracujące na własny rachunek w co najmniej jednym państwie członkowskim i którzy na podstawie tytułu II rozporządzenia (WE) nr 883/2004 podlegają ustawodawstwu Zjednoczonego Królestwa, lub są członkami ich rodzin bądź osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci;

f) bezpaństwowców i uchodźców zamieszkujących w państwie członkowskim lub w Zjednoczonym Królestwie, którzy znajdują się w jednej z sytuacji opisanych w lit. a)-e), a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;

g) obywateli państw trzecich oraz członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci, którzy znajdują się w jednej z sytuacji opisanych w lit. a)-e), pod warunkiem że spełniają wymogi przewidziane w rozporządzeniu Rady (WE) nr 859/2003 ¹⁵ .

2. Osoby, o których mowa w ust. 1, są objęte zakresem niniejszego tytułu, pod warunkiem że nieprzerwanie znajdują się w jednej z sytuacji opisanych w tym ustępie, dotyczących jednocześnie państwa członkowskiego i Zjednoczonego Królestwa.

3. Niniejszy tytuł stosuje się również do osób, które nie są lub przestały być objęte ust. 1 lit. a)-e) niniejszego artykułu, lecz są objęte art. 10 niniejszej Umowy, a także do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci.

4. Osoby, o których mowa w ust. 3, są objęte zakresem niniejszego tytułu, pod warunkiem że w dalszym ciągu mają prawo pobytu w państwie przyjmującym zgodnie z art. 13 niniejszej Umowy lub prawo do pracy w państwie miejsca zatrudnienia zgodnie z art. 24 lub 25 niniejszej Umowy.

5. W przypadku gdy niniejszy artykuł odnosi się do członków rodzin i osób pozostałych przy życiu, takie osoby są objęte zakresem niniejszego tytułu tylko w zakresie, w jakim wywodzą swoje prawa i obowiązki na mocy rozporządzenia (WE) nr 883/2004 z tytułu bycia członkiem rodziny lub osobą pozostałą przy życiu.

Artykuł  31

Zasady koordynacji zabezpieczenia społecznego

1. Do osób objętych niniejszym tytułem zastosowanie mają zasady i cele określone w art. 48 TFUE, rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 oraz w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 ¹⁶ .

Unia i Zjednoczone Królestwo należycie uwzględniają decyzje i zalecenia Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego działającej przy Komisji Europejskiej i ustanowionej rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 (zwanej dalej "Komisją Administracyjną"), wymienione w części I załącznika I do niniejszej Umowy.

2. W drodze odstępstwa od art. 9 niniejszej Umowy na użytek niniejszego tytułu zastosowanie mają definicje zawarte w art. 1 rozporządzenia (WE) 883/2004.

3. W odniesieniu do obywateli państw trzecich, którzy spełniają warunki przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 859/2003, oraz członków ich rodzin lub osób pozostałych przy życiu po ich śmierci, objętych zakresem niniejszego tytułu, odniesienia do rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i rozporządzenia (WE) nr 987/2009 w niniejszym tytule traktuje się jako odniesienia do - odpowiednio - rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 ¹⁷  i rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 ¹⁸ . Odniesienia do poszczególnych przepisów rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i rozporządzenia (WE) nr 987/2009 traktuje się jako odniesienia do odpowiadających im przepisów rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 i rozporządzenia (EWG) nr 574/72.

Artykuł  32

Sytuacje szczególne

1. W następujących sytuacjach, w zakresie określonym w niniejszym artykule, zastosowanie mają następujące postanowienia, o ile dotyczą osób, które nie są lub przestały być objęte art. 30:

a) następujące osoby są objęte zakresem niniejszego tytułu na potrzeby uwzględniania i sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, w tym praw i obowiązków wynikających z tych okresów zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 883/2004:

(i) obywatele Unii, a także bezpaństwowcy i uchodźcy zamieszkujący w państwie członkowskim oraz obywatele państw trzecich spełniający warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003, którzy podlegali ustawodawstwu Zjednoczonego Królestwa przed zakończeniem okresu przejściowego, a także członkowie ich rodzin i osoby pozostałe przy życiu po ich śmierci;

(ii) obywatele Zjednoczonego Królestwa, a także bezpaństwowcy i uchodźcy zamieszkujący w Zjednoczonym Królestwie oraz obywatele państw trzecich spełniający warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003, którzy podlegali ustawodawstwu państwa członkowskiego przed zakończeniem okresu przejściowego, a także członkowie ich rodzin i osoby pozostałe przy życiu po ich śmierci;

na potrzeby sumowania okresów uwzględnia się zgodnie z rozporządzeniem (WE) 883/2004 okresy przypadające zarówno przed zakończeniem okresu przejściowego, jak i po jego zakończeniu;

b) zasady określone w art. 20 i 27 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 mają w dalszym ciągu zastosowanie do osób, które przed zakończeniem okresu przejściowego wystąpiły o zezwolenie na planowane leczenie na podstawie rozporządzenia (WE) nr 883/2004, aż do zakończenia leczenia. Odpowiednie procedury zwrotu kosztów mają zastosowanie również po zakończeniu leczenia. Takie osoby i towarzyszące im osoby korzystają z prawa do wjazdu do państwa, w którym odbywa się leczenie, i wyjazdu z niego zgodnie z art. 14 stosowanym odpowiednio;

c) zasady określone w art. 19 i 27 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 mają w dalszym ciągu zastosowanie do osób, które są objęte rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 i w dniu zakończenia okresu przejściowego przebywają w państwie członkowskim lub w Zjednoczonym Królestwie, aż do zakończenia pobytu. Odpowiednie procedury zwrotu kosztów mają zastosowanie również po zakończeniu pobytu lub leczenia;

d) zasady określone w art. 67, 68 i 69 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 mają zastosowanie - dopóki spełnione są warunki - do przyznawania świadczeń rodzinnych, do których w dniu zakończenia okresu przejściowego uprawnione są następujące osoby:

(i) obywatele Unii, bezpaństwowcy i uchodźcy zamieszkujący w państwie członkowskim oraz obywatele państw trzecich spełniający warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003 i zamieszkujący w państwie członkowskim, którzy podlegają ustawodawstwu państwa członkowskiego i mają członków rodziny zamieszkujących w Zjednoczonym Królestwie w dniu zakończenia okresu przejściowego;

(ii) obywatele Zjednoczonego Królestwa, bezpaństwowcy i uchodźcy zamieszkujący w Zjednoczonym Królestwie oraz obywatele państw trzecich spełniający warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003 i zamieszkujący w Zjednoczonym Królestwie, którzy podlegają ustawodawstwu Zjednoczonego Królestwa i mają członków rodziny zamieszkujących w państwie członkowskim w dniu zakończenia okresu przejściowego;

e) w sytuacjach określonych w lit. d) ppkt (i) oraz (ii) niniejszego ustępu do osób, które jako członkowie rodziny w dniu zakończenia okresu przejściowego posiadają na podstawie rozporządzenia (WE) nr 883/2004 prawa, takie jak pochodne prawa do świadczeń rzeczowych z tytułu choroby, zastosowanie ma to rozporządzenie oraz odpowiednie przepisy rozporządzenia (WE) nr 987/2009 dopóty, dopóki spełnione są przewidziane w nich warunki.

2. Przepisy tytułu III rozdział 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 dotyczące świadczeń z tytułu choroby mają zastosowanie do osób otrzymujących świadczenia na podstawie ust. 1 lit. a) niniejszego artykułu.

Niniejszy ustęp stosuje się odpowiednio w odniesieniu do świadczeń rodzinnych na podstawie art. 67, 68 i 69 rozporządzenia (WE) nr 883/2004.

Artykuł  33

Obywatele Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii

1. Postanowienia niniejszego tytułu mające zastosowanie do obywateli Unii stosuje się do obywateli Islandii, Księstwa Liechtensteinu, Królestwa Norwegii i Konfederacji Szwajcarskiej, pod warunkiem że:

a) Islandia, Księstwo Liechtensteinu, Królestwo Norwegii i Konfederacja Szwajcarska, w stosownych przypadkach, zawarły i stosują odpowiednie umowy ze Zjednoczonym Królestwem, które mają zastosowanie do obywateli Unii; oraz

b) Islandia, Księstwo Liechtensteinu, Królestwo Norwegii i Konfederacja Szwajcarska, stosownie do przypadku, zawarły i stosują odpowiednie umowy z Unią, które mają zastosowanie do obywateli Zjednoczonego Królestwa.

2. Po powiadomieniu przez Zjednoczone Królestwo i Unię o dacie wejścia w życie umów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Wspólny Komitet ustanowiony na podstawie art. 164 (zwany dalej "Wspólnym Komitetem") wyznacza datę, od której postanowienia niniejszego tytułu mają zastosowanie odpowiednio do obywateli Islandii, Księstwa Liechtensteinu, Królestwa Norwegii i Konfederacji Szwajcarskiej.

Artykuł  34

Współpraca administracyjna

1. W drodze odstępstwa od art. 7 i art. 128 ust. 1, od daty wejścia w życie niniejszej Umowy Zjednoczone Królestwo ma status obserwatora w Komisji Administracyjnej. Jeżeli punkty porządku obrad odnoszące się do niniejszego tytułu dotyczą Zjednoczonego Królestwa, może ono wysłać przedstawiciela, aby uczestniczył w charakterze doradczym w posiedzeniach Komisji Administracyjnej i w posiedzeniach organów, o których mowa w art. 73 i 74 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, na których to posiedzeniach omawiane są te kwestie.

2. W drodze odstępstwa od art. 8 Zjednoczone Królestwo uczestniczy w systemie elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego (EESSI) i ponosi związane z tym koszty.

Artykuł  35

Zwrot, odzyskiwanie należności i wyrównywanie należności

Przepisy rozporządzeń (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 dotyczące zwrotów, odzyskiwania należności i wyrównywania należności w dalszym ciągu mają zastosowanie w związku ze zdarzeniami, o ile dotyczą one osób nieobjętych art. 30, które to zdarzenia:

a) miały miejsce przed zakończeniem okresu przejściowego; lub

b) mają miejsce po zakończeniu okresu przejściowego i dotyczą osób, które były objęte art. 30 lub 32, gdy takie zdarzenie wystąpiło.

Artykuł  36

Rozwój prawa i dostosowania aktów Unii

1. W przypadku zmiany lub zastąpienia rozporządzeń (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 po zakończeniu okresu przejściowego odniesienia do tych rozporządzeń w niniejszej Umowie traktuje się jako odnoszące się do tych rozporządzeń z uwzględnieniem ich zmian lub do aktów, które je zastąpiły, zgodnie z aktami wymienionymi w części II załącznika I do niniejszej Umowy.

Wspólny Komitet dokonuje przeglądu części II załącznika I do niniejszej Umowy i dostosowuje ją do wszelkich aktów zmieniających lub zastępujących rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 niezwłocznie po przyjęciu tych aktów przez Unię. W tym celu niezwłocznie po ich przyjęciu Unia informuje Zjednoczone Królestwo w ramach Wspólnego Komitetu o wszelkich aktach zmieniających lub zastępujących te rozporządzenia.

2. W drodze odstępstwa od ust. 1 akapit drugi Wspólny Komitet dokonuje oceny skutków aktu zmieniającego lub zastępującego rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009, jeżeli akt ten:

a) zmienia lub zastępuje przepisy dotyczące kwestii objętych art. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004; lub

b) stanowi, że jest eksportowane świadczenie pieniężne, które nie było eksportowane na podstawie rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w dniu zakończenia okresu przejściowego, lub stanowi że nie jest eksportowane świadczenie pieniężne, które było eksportowane w dniu zakończenia okresu przejściowego; lub

c) stanowi, że świadczenie pieniężne jest eksportowane przez nieograniczony okres, w przypadku gdy to świadczenie pieniężne było eksportowane tylko przez ograniczony okres na podstawie rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w dniu zakończenia okresu przejściowego, lub stanowi, że świadczenie pieniężne jest eksportowane tylko przez ograniczony okres, w przypadku gdy to świadczenie pieniężne było eksportowane przez nieograniczony okres na podstawie tego rozporządzenia w dniu zakończenia okresu przejściowego.

Dokonując oceny, Wspólny Komitet uwzględnia w dobrej wierze skalę zmian, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, a także znaczenie dalszego prawidłowego stosowania rozporządzeń (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 w relacjach między Unią a Zjednoczonym Królestwem oraz ważną rolę istnienia państwa właściwego w odniesieniu do osób objętych rozporządzeniem (WE) nr 883/2004.

Część II załącznika I do niniejszej Umowy nie zostanie dostosowana do aktu, o którym mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, jeżeli taką decyzję podejmie Wspólny Komitet w terminie 6 miesięcy od otrzymania informacji przekazanej przez Unię na podstawie ust. 1.

Na użytek niniejszego ustępu:

a) "eksportowane" oznacza, że świadczenie jest wypłacane na podstawie rozporządzenia (WE) 883/2004 osobie lub w odniesieniu do osoby, która zamieszkuje w państwie członkowskim lub w Zjednoczonym Królestwie, jeżeli instytucja właściwa w zakresie zapewniania tego świadczenia nie znajduje się w danym państwie członkowskim lub w Zjednoczonym Królestwie; "nieeksportowane" jest interpretowane odpowiednio; oraz

b) "eksportowane przez nieograniczony okres" oznacza świadczenie, które jest eksportowane, dopóki spełnione są warunki uprawniające do tego świadczenia.

3. Na użytek niniejszej Umowy rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 odczytuje się z uwzględnieniem dostosowań wymienionych w części III załącznika I do niniejszej Umowy. Zjednoczone Królestwo informuje Unię w ramach Wspólnego Komitetu o wszelkich zmianach w przepisach krajowych, mających znaczenie dla części III załącznika I do niniejszej Umowy, niezwłocznie po ich przyjęciu.

4. Na użytek niniejszej Umowy decyzje i zalecenia Komisji Administracyjnej traktuje się jako obejmujące decyzje i zalecenia wymienione w części I załącznika I. Wspólny Komitet wprowadza zmiany do części I załącznika I, aby uwzględnić wszelkie nowe decyzje lub zalecenia przyjęte przez Komisję Administracyjną. W tym celu, niezwłocznie po przyjęciu decyzji i zaleceń przez Komisję Administracyjną, Unia informuje o tym Zjednoczone Królestwo w ramach Wspólnego Komitetu. Zmiany takie są wprowadzane przez Wspólny Komitet na wniosek Unii lub Zjednoczonego Królestwa.

¹³ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 166 z 30.4.2004, s. 1).

¹⁴ Art. 30 ust. 1 lit. e) pkt 2 zmieniony przez sprostowanie z dnia 5 maja 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.131.9) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 2020 r.

¹⁵ Rozporządzenie Rady (WE) nr 859/2003 z dnia 14 maja 2003 r. rozszerzające przepisy rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 i rozporządzenia (EWG) nr 574/72 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi przepisami wyłącznie ze względu na ich obywatelstwo (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 1).

¹⁶ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 284 z 30.10.2009, s. 1).

¹⁷ Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U. L 149 z 5.7.1971, s. 2).

¹⁸ Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U. L 74 z 27.3.1972, s. 1).