Sekcja 1 - Dostęp do procedury - Rozporządzenie 2024/1348 w sprawie ustanowienia wspólnej procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową w Unii i uchylenia dyrektywy 2013/32/UE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1348

Akt oczekujący

Wersja od: 22 maja 2024 r.

SEKCJA  I

Dostęp do procedury

Artykuł  26

Wystąpienie z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej

1. Uznaje się, że wystąpiono z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej wtedy, gdy obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, w tym małoletni bez opieki, wyrażają osobiście przed właściwym organem, o którym mowa w art. 4 ust. 1 i 2, chęć otrzymania ochrony międzynarodowej od państwa członkowskiego.

W przypadku gdy urzędnicy tego właściwego organu mają wątpliwości co do tego, czy dane oświadczenie należy rozumieć jako wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, wyraźnie pytają daną osobę, czy chce otrzymać ochronę międzynarodową.

2. Organy odpowiedzialne za ośrodki przyjmowania zgodnie z dyrektywą (UE) 2024/1346 są w stosownych przypadkach informowane o tym, że wystąpiono z wnioskiem. W odniesieniu do obywateli państw trzecich podlegających kontroli przesiewowej, o których mowa w art. 5 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1356, państwa członkowskie mogą zdecydować, że niniejszy ustęp jest stosowany dopiero po zakończeniu kontroli przesiewowej.

Artykuł  27

Rejestrowanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej

1. Bez uszczerbku dla obowiązków gromadzenia i przesyłania danych zgodnie z art. 15 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1358, organy właściwe do rejestrowania wniosków, organy innego państwa członkowskiego, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. b) niniejszego rozporządzenia, lub eksperci oddelegowani przez Agencję ds. Azylu wspomagający je w tym zadaniu rejestrują wniosek niezwłocznie i w każdym razie nie później niż pięć dni, licząc od daty wystąpienia z wnioskiem. Do tego celu rejestrują następujące informacje, które mogą pochodzić z formularza kontroli przesiewowej, o którym mowa w art. 17 rozporządzenia (UE) 2024/1356:

a) imię i nazwisko osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową, jej data i miejsce urodzenia, płeć, obywatelstwa lub bezpaństwowość, członkowie rodziny zdefiniowani w art. 2 pkt 8 rozporządzenia (UE) 2024/1351, a w przypadku małoletnich - rodzeństwo lub krewni zdefiniowani w art. 2 pkt 9 tego rozporządzenia obecni w państwie członkowskim, w stosownych przypadkach, a także inne dane identyfikacyjne osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową istotne dla procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową i dla ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego;

b) jeżeli są dostępne - rodzaj, numer i okres ważności jakiegokolwiek dokumentu tożsamości lub dokumentu podróży osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową oraz państwo wydania tego dokumentu oraz inne dokumenty dostarczone przez tę osobę, które właściwy organ uznaje za istotne dla potwierdzenia jej tożsamości, dla procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową i dla ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego;

c) data wniosku, miejsce wystąpienia z wnioskiem oraz organ, do którego wystąpiono z wnioskiem;

d) lokalizacja osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową lub jej miejsce pobytu, lub adres, a jeżeli są dostępne - numer telefonu i adres e-mail, za pośrednictwem których można się skontaktować z tą osobą.

W przypadku gdy państwa członkowskie uzyskały już dane, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b), zanim wystąpiono z wnioskiem, nie żądają ich ponownie.

2. W przypadku gdy dana osoba twierdzi, że nie posiada obywatelstwa, fakt ten jest wyraźnie rejestrowany w oczekiwaniu na ustalenie, czy osoba ta jest bezpaństwowcem.

3. W przypadku gdy z wnioskiem występuje się do organu, któremu powierzono zadanie przyjmowania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej i który nie jest odpowiedzialny za rejestrowanie wniosków, organ ten niezwłocznie, najpóźniej w terminie trzech dni roboczych od złożenia wniosku, informuje o tym organ odpowiedzialny zarejestrowanie wniosków. Organ odpowiedzialny za rejestrowanie wniosków rejestruje wniosek najszybciej jak to możliwe, nie później niż w terminie pięciu dni od otrzymania informacji.

4. W przypadku gdy informacje są gromadzone przez organ rozstrzygający lub inny organ wspomagający go do celów rozpatrzenia wniosku, podczas rejestracji gromadzone mogą być także dodatkowe dane niezbędne do rozpatrzenia wniosku.

5. W przypadku gdy liczba obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, którzy występują z wnioskiem w tym samym okresie, jest nieproporcjonalnie duża, co uniemożliwia rejestrowanie wniosków w terminach przewidzianych w ust. 1 i 3, wniosek zostaje zarejestrowany nie później niż w terminie piętnastu dni, licząc od daty wystąpienia z wnioskiem.

6. Bez uszczerbku dla prawa osoby ubiegającej się o ochronę do przedstawienia nowych elementów na poparcie wniosku, w przypadku kolejnego wniosku, jeżeli informacje, o których mowa w ust. 1 lit. a), b) i d) i ust. 2, są już dostępne właściwemu organowi, właściwy organ nie musi gromadzić takich danych.

7. W odniesieniu do obywateli państw trzecich podlegających kontroli przesiewowej, o których mowa w art. 5 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1356, ust. 1-6 niniejszego artykułu stosuje się dopiero po zakończeniu kontroli przesiewowej.

Artykuł  28

Złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej

1. Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową składa wniosek do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym wystąpiono z wnioskiem, najszybciej jak to możliwe i nie później niż 21 dni, licząc od daty zarejestrowania wniosku, chyba że zastosowanie ma ust. 6 niniejszego artykułu, pod warunkiem że osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zostanie zapewniona rzeczywista możliwość uczynienia tego zgodnie z niniejszym artykułem. W przypadku gdy wniosek nie zostaje złożony do organu rozstrzygającego, właściwy organ niezwłocznie informuje organ rozstrzygający, że wniosek został złożony.

2. W następstwie przekazania zgodnie z art. 46 rozporządzenia (UE) 2024/1351 osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową składa wniosek do właściwych organów odpowiedzialnego państwa członkowskiego najszybciej jak to możliwe i nie później niż 21 dni, licząc od daty potwierdzenia przez osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową swojej tożsamości wobec właściwych organów odpowiedzialnego państwa członkowskiego.

3. Wniosek składa się osobiście w wyznaczonym dniu i miejscu oraz, o ile został podany do wiadomości, w wyznaczonym czasie. Właściwe organy informują osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową o tym dniu i miejscu. Właściwe organy mogą poinformować osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową o tym czasie.

Państwa członkowskie mogą przewidzieć w prawie krajowym, że wniosek uznaje się za złożony osobiście wtedy, gdy właściwy organ sprawdził, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową była fizycznie obecna na terytorium danego państwa członkowskiego w momencie rejestracji wniosku lub składania wniosku.

4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 3 państwa członkowskie mogą przewidzieć w prawie krajowym, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową może złożyć wniosek za pomocą formularza, w tym w przypadku gdy nie jest ona w stanie stawić się osobiście z powodu utrzymujących się poważnych okoliczności, na które nie ma ona wpływu, takich jak pozbawienie wolności lub długoterminowa hospitalizacja. Wniosek uznaje się za złożony, o ile osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową przedłoży formularz w terminie określonym w ust. 1 i o ile właściwy organ stwierdzi, że spełniono warunki przewidziane w niniejszym ustępie. W takich przypadkach termin na rozpatrzenie wniosku zaczyna bieg w dniu, w którym właściwy organ otrzymuje formularz.

5. Do celów ust. 3 akapit pierwszy, gdy z wnioskami o ochronę międzynarodową występuje w tym samym okresie nieproporcjonalnie duża liczba obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, co uniemożliwia wyznaczenie spotkania każdej osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową w terminie określonym w ust. 1, osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową wyznacza się spotkanie w celu złożenia wniosku mające miejsce nie później niż dwa miesiące od daty zarejestrowania wniosku.

6. Podczas składania wniosku osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową są zobowiązane przedstawić, najszybciej jak to możliwe, wszystkie elementy i dokumenty, którymi dysponują i o których mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2024/1347, potrzebne do uzasadnienia ich wniosku. Po złożeniu wniosku osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową mają możliwość przedstawienia, w szczególności podczas przesłuchania, wszelkich dodatkowych elementów istotnych dla rozpatrzenia wniosku, do momentu aż podjęta zostanie decyzja w sprawie ich wniosku w ramach procedury administracyjnej.

Państwa członkowskie mogą w tych ramach czasowych wyznaczyć termin na przedstawienie tych dodatkowych elementów, do którego to terminu osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową stara się zastosować.

7. Państwa członkowskie mogą zorganizować dostęp do procedury w taki sposób, żeby wystąpienie z wnioskiem, zarejestrowanie go lub złożenie odbywały się w tym samym czasie. W takich przypadkach państwa członkowskie zapewniają, aby wszystkie osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową korzystały z gwarancji przewidzianych w art. 8 ust. 2-6. W przypadku gdy wystąpienie z wnioskiem, zarejestrowanie go lub złożenie odbywają się w tym samym czasie, osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową mają możliwość przedstawienia wszystkich elementów i dokumentów, którymi dysponują, o których mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2024/1347 niezbędnych do uzasadnienia ich wniosku podczas swojego przesłuchania.

Ponadto osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową mają możliwość przedstawienia wszelkich dodatkowych elementów istotnych dla rozpatrzenia ich wniosku, do momentu aż podjęta zostanie decyzja w sprawie ich wniosku w ramach procedury administracyjnej. Państwa członkowskie mogą w tych ramach czasowych wyznaczyć termin na przedstawienie tych dodatkowych elementów, do którego to terminu osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową stara się zastosować.

Artykuł  29

Dokumenty wydawane osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową

1. Właściwe organy państwa członkowskiego, w którym występuje się z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej, w momencie rejestrowania wniosku wydają osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową dokument na jej nazwisko stwierdzający, że wystąpiła z wnioskiem i że wniosek został zarejestrowany. Dokument ten jest ważny do czasu wydania dokumentu, o którym mowa w ust. 4.

Po przekazaniu zgodnie z art. 46 rozporządzenia (UE) 2024/1351 właściwe organy odpowiedzialnego państwa członkowskiego, w przypadku gdy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową potwierdza wobec nich swoją tożsamość, wydają osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową dokument na jej nazwisko stwierdzający, że wystąpiła z wnioskiem i że wniosek został zarejestrowany oraz że została przekazana. Dokument ten zachowuje ważność do czasu wydania dokumentu, o którym mowa w ust. 4.

2. Dokument, o którym mowa w ust. 1, nie musi zostać wydany, jeżeli możliwe jest wydanie dokumentu, o którym mowa w ust. 4 do czasu zarejestrowania wniosku.

3. Dokument, o którym mowa w ust. 1, zostaje wycofany w momencie wydania dokumentu, o którym mowa w ust. 4.

4. Właściwe organy państwa członkowskiego, w którym składany jest wniosek zgodnie z art. 28 ust. 1 i 2, najszybciej jak to możliwe po złożeniu wniosku wydają dokument zawierający co najmniej następujące elementy, które w razie konieczności należy aktualizować:

a) imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, płeć, obywatelstwa lub, stosownie do przypadku, bezpaństwowość osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową, jej wizerunek twarzy i podpis;

b) nazwa organu wydającego, data i miejsce wydania oraz okres ważności dokumentu;

c) status danej osoby jako osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową;

d) oświadczenie, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową ma prawo do pozostania na terytorium tego państwa członkowskiego do celów rozpatrzenia wniosku, oraz wskazanie, czy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową może swobodnie przemieszczać się po całości lub części terytorium tego państwa członkowskiego;

e) oświadczenie, że dokument nie jest dokumentem podróży i że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową nie może podróżować bez zezwolenia do innych państw członkowskich.

5. Nie ma konieczności wydawania dokumentów, o których mowa w niniejszym artykule, w przypadku gdy i w okresie gdy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową przebywa w ośrodku detencyjnym lub jest pozbawiona wolności.

Po zwolnieniu z ośrodka detencyjnego lub zakończeniu pozbawienia wolności osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową wydaje się dokument, o którym mowa w ust. 1 lub 4. W przypadku gdy osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową wydaje się dokument, o którym mowa w ust. 1 po zwolnieniu, osoba ta otrzymuje dokument, o którym mowa w ust. 4 najszybciej jak to możliwe.

6. W przypadku małoletnich pod opieką dokumenty, o których mowa w niniejszym artykule, wydane jednemu z rodziców osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową lub osobie pełnoletniej odpowiedzialnej za osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową z mocy prawa lub zgodnie z praktyką danego państwa członkowskiego, mogą również, w stosownych przypadkach, dotyczyć tego małoletniego.

7. Dokumenty, o których mowa w niniejszym artykule, nie muszą być dowodem tożsamości, ale są uznawane za wystarczający dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową środek do celów potwierdzenia swojej tożsamości wobec krajowych organów podczas trwania procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową.

8. W dokumencie, o którym mowa w ust. 1 i 4, podaje się datę zarejestrowania wniosku.

9. Dokument, o którym mowa w ust. 4, jest ważny maksymalnie 12 miesięcy lub do momentu przekazania osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową do innego państwa członkowskiego zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1351. W przypadku gdy dokument jest wydany przez odpowiedzialne państwo członkowskie, ważność tego dokumentu zostaje przedłużona, tak aby obejmowała okres, w którym osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową ma prawo do pozostania na terytorium odpowiedzialnego państwa członkowskiego. Okres ważności dokumentu nie stanowi prawa do pozostania, w przypadku gdy prawo to zostało wycofane lub zawieszone zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

Artykuł  30

Dostęp do procedury w ośrodkach detencyjnych i na przejściach granicznych

1. W przypadku gdy istnieją powody, aby przypuszczać, że obywatele państw trzecich lub bezpaństwowcy umieszczeni w ośrodkach detencyjnych lub obecni na przejściach granicznych, w tym w strefach tranzytowych, na granicach zewnętrznych mogą chcieć wystąpić z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej, organy właściwe na mocy art. 4 przekazują im informacje o możliwości wystąpienia z takim wnioskiem.

2. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową występuje z wnioskiem w ośrodku detencyjnym, w więzieniu lub na przejściu granicznym - w tym w strefach tranzytowych - na granicy zewnętrznej, organy właściwe a mocy art. 4 wprowadzają rozwiązania dotyczące usług tłumaczenia ustnego w zakresie niezbędnym do ułatwienia dostępu do procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową.

3. Organizacje i osoby dopuszczone na mocy prawa krajowego do udzielania porad prawnych i doradztwa mają skuteczny dostęp do osób ubiegających się o ochronę międzynarodową przetrzymywanych w ośrodkach detencyjnych lub obecnych na przejściach granicznych, w tym w strefach tranzytowych, na granicach zewnętrznych. Taki dostęp może podlegać uprzedniej zgodzie właściwych organów.

Państwa członkowskie mogą wprowadzić ograniczenia dostępu, o którym mowa w akapicie pierwszym, na mocy prawa krajowego, w przypadku gdy jest to obiektywnie niezbędne ze względów bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zarządzania administracyjnego przejściem granicznym, w tym strefami tranzytowymi, lub ośrodkiem detencyjnym, pod warunkiem że dostęp nie zostanie drastycznie ograniczony lub uniemożliwiony.

Artykuł  31

Wnioski w imieniu osób pełnoletnich wymagających pomocy w dokonywaniu czynności prawnych

1. W przypadku gdy osoba pełnoletnia wymaga pomocy w dokonywaniu czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym (zwana dalej "zależną osobą pełnoletnią"), osoba odpowiedzialna za nią z mocy prawa lub zgodnie z praktyką danego państwa członkowskiego może wystąpić z wnioskiem i złożyć wniosek w imieniu zależnej osoby pełnoletniej.

2. Zależna osoba pełnoletnia jest obecna do celów złożenia wniosku, z wyjątkiem sytuacji, w której z uzasadnionych powodów jest niezdolna do obecności lub nie jest w stanie być obecna lub wniosek jest składany za pomocą formularza, jeżeli prawo krajowe przewiduje taką możliwość.

Artykuł  32

Wnioski w imieniu małoletniego pod opieką

1. Małoletni pod opieką ma prawo złożyć wniosek w swoim imieniu, jeżeli ma zdolność do czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego. W przypadku gdy małoletni pod opieką nie ma zdolności do czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego, rodzic albo inna osoba pełnoletnia, np. opiekun prawny lub służba odpowiedzialna za ochronę dzieci, odpowiedzialna za małoletniego, z mocy prawa lub zgodnie z praktyką danego państwa członkowskiego, składa wniosek w jego imieniu.

2. W przypadku małoletniego pod opieką, który nie ma zdolności do czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego i który jest obecny w momencie wystąpienia przez rodzica lub innej osoby pełnoletniej odpowiedzialnej za niego na mocy prawa lub praktyki danego państwa członkowskiego z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej lub złożenia przez rodzica wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na terytorium tego samego państwa członkowskiego, w szczególności jeżeli taki małoletni nie ma innych możliwości prawnych pobytu na terytorium tego samego państwa członkowskiego, wystąpienie z wnioskiem i złożenie wniosku przez rodzica lub inną osobę pełnoletnią odpowiedzialną za małoletniego z mocy prawa lub zgodnie z praktyką danego państwa członkowskiego jest również uznawane za wystąpienie z wnioskiem i złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w imieniu małoletniego.

Państwa członkowskie mogą postanowić o stosowaniu akapitu pierwszego także w przypadku małoletniego pod opieką, który rodzi się lub który jest obecny w trakcie procedury administracyjnej.

3. W przypadku gdy rodzic lub osoba pełnoletnia odpowiedzialna za małoletniego pod opieką, o którym mowa w ust. 2, składają wniosek w imieniu małoletniego, małoletni jest obecny do celów złożenia wniosku, z wyjątkiem sytuacji, w której z uzasadnionych powodów jest niezdolny do obecności lub nie jest w stanie być obecny lub wniosek jest składany w imieniu małoletniego za pomocą formularza, jeżeli prawo krajowe przewiduje taką możliwość.

Artykuł  33

Wnioski małoletnich bez opieki

1. Małoletni bez opieki ma prawo złożyć wniosek w swoim imieniu, jeżeli ma zdolność do czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego. W tym celu małoletniego bez opieki informuje się o wieku osiągnięcia zdolności do czynności prawnych obowiązującym w państwie członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie jego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. W przypadku gdy małoletni bez opieki nie ma zdolności do czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego, przedstawiciel lub osoba, o której mowa w art. 23 ust. 2 lit. a), składają wniosek w jego imieniu.

Akapit pierwszy niniejszego ustępu stosuje się bez uszczerbku dla prawa małoletnich bez opieki do doradztwa prawnego oraz do pomocy i zastępstwa prawnego zgodnie z art. 15 i 16.

2. W przypadku małoletniego bez opieki, który nie ma zdolności do czynności prawnych zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego, wniosek zostaje złożony w terminie określonym w art. 28 ust. 1 z uwzględnieniem najlepszego interesu dziecka.

3. W przypadku gdy przedstawiciel małoletniego bez opieki lub osoba, o której mowa w art. 23 ust. 2 lit. a), składają wniosek w imieniu małoletniego, małoletni jest obecny do celów złożenia wniosku, z wyjątkiem sytuacji, w której z uzasadnionych powodów jest niezdolny do obecności lub nie jest w stanie być obecny lub wniosek jest składany za pomocą formularza, jeżeli prawo krajowe przewiduje taką możliwość.