Rozdział 1 - Cele i zadania agencji - Rozporządzenie 2023/1322 w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Narkotyków (EUDA) i uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1920/2006

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2023.166.6

Akt obowiązujący

Wersja od: 30 czerwca 2023 r.

ROZDZIAŁ  I

Cele i zadania agencji

Artykuł  1

Ustanowienie Agencji

1. Niniejszym rozporządzeniem ustanawia się Agencję Unii Europejskiej ds. Narkotyków (EUDA) (zwaną dalej "Agencją").

2. Agencja zastępuje Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) ustanowione rozporządzeniem (WE) nr 1920/2006 i jest jego następcą prawnym.

Artykuł  2

Status prawny i siedziba

1. Agencja jest organem Unii i ma osobowość prawną.

2. W każdym z państw członkowskich Agencja ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych o najszerszym zakresie przyznanym przez prawo krajowe osobom prawnym. Agencja może w szczególności nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz być stroną w postępowaniach sądowych.

3. Siedziba Agencji znajduje się w Lizbonie w Portugalii.

Artykuł  3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia:

1) "narkotyk" oznacza którąkolwiek z poniższych substancji:

a) substancję objętą zakresem stosowania Jednolitej konwencji Narodów Zjednoczonych o środkach odurzających z 1961 r., zmienionej protokołem z 1972 r., lub Konwencji Narodów Zjednoczonych o substancjach psychotropowych z 1971 r.;

b) wszelkie substancje wymienione w załączniku do decyzji ramowej Rady 2004/757/WSiSW ¹¹ ;

2) "nowa substancja psychoaktywna" oznacza nową substancję psychoaktywną zdefiniowaną w art. 1 pkt 4 decyzji ramowej 2004/757/WSiSW;

3) "politoksykomania" oznacza używanie co najmniej jednej substancji psychoaktywnej lub jednego rodzaju substancji psychoaktywnych, nielegalnych lub legalnych, w szczególności produktów leczniczych, alkoholu i tytoniu, jednocześnie z użyciem narkotyków lub w krótkim czasie po użyciu narkotyków;

4) "prekursor narkotykowy" oznacza substancją kontrolowaną i monitorowaną zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ¹²  oraz z rozporządzeniem Rady (WE) nr 111/2005 ¹³ ;

5) "państwo uczestniczące" oznacza państwo członkowskie lub państwo trzecie, które zawarło z Unią umowę zgodnie z art. 54 niniejszego rozporządzenia;

6) "organizacja międzynarodowa" oznacza organizację i organy jej podlegające działające na podstawie prawa międzynarodowego publicznego lub inny organ powołany w drodze umowy między co najmniej dwoma państwami lub na podstawie takiej umowy;

7) "konwencje Narodów Zjednoczonych w sprawie narkotyków" oznaczają Jednolitą konwencję Narodów Zjednoczonych o środkach odurzających z 1961 r., zmienioną protokołem z 1972 r., Konwencję Narodów Zjednoczonych o substancjach psychotropowych z 1971 r. oraz Konwencję Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z 1988 r.;

8) "system Narodów Zjednoczonych" oznacza system mechanizmów kontroli ustanowiony na podstawie konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie narkotyków.

Artykuł  4

Ogólne zadanie Agencji

1. Agencja:

a) zapewnia Unii i jej państwom członkowskim rzeczowe, obiektywne, wiarygodne i porównywalne informacje, wczesne ostrzeganie i ocenę zagrożeń na poziomie Unii w zakresie narkotyków, używania narkotyków, zaburzeń związanych z używaniem narkotyków i uzależnień od narkotyków, w zakresie profilaktyki, leczenia, opieki, zmniejszania zagrożeń i redukcji szkód, rehabilitacji, reintegracji społecznej, powrotu do zdrowia, rynków i podaży narkotyków, w tym nielegalnej produkcji i handlu, oraz w zakresie innych istotnych kwestii powiązanych z narkotykami i ich konsekwencji; oraz

b) zaleca odpowiednie i konkretne, oparte na dowodach działania dotyczące sposobów uporania się w sposób skuteczny i terminowy z wyzwaniami w zakresie narkotyków, używania narkotyków, zaburzeń związanych z używaniem narkotyków i uzależnień od narkotyków, w zakresie profilaktyki, leczenia, opieki, zmniejszania zagrożeń i redukcji szkód, rehabilitacji, reintegracji społecznej, powrotu do zdrowia, rynków i podaży narkotyków, w tym nielegalnej produkcji i handlu, oraz w zakresie innych istotnych kwestii powiązanych z narkotykami i ich konsekwencji.

2. Wykonując swoje zadania, Agencja zapewnia pełną zgodność z prawami podstawowymi i przepisami o ochronie danych oraz przyjmuje oparte na dowodach, zintegrowane, zrównoważone i multidyscyplinarne podejście do zjawiska narkotyków. Podejście to uwzględnia aspekty praw człowieka, płci i równości płci, wieku, zdrowia, równości w dziedzinie zdrowia i aspekty społeczne.

Artykuł  5

Zadania szczególne

1. W celu wykonywania zadania ogólnego określonego w art. 4 ust. 1, Agencja wykonuje następujące zadania szczególne:

a) zadania w zakresie monitorowania obejmujące:

(i) gromadzenie i analizę informacji i danych na podstawie art. 6 ust. 1;

(ii) rozpowszechnianie informacji, danych i wyników analiz na podstawie art. 6 ust. 5; oraz

(iii) monitorowanie zjawiska narkotyków z uwzględnieniem aspektów zdrowia, praw człowieka, i bezpieczeństwa oraz aspektów społecznych na podstawie art. 7;

b) zadania w zakresie gotowości obejmujące:

(i) wymianę informacji i system wczesnego ostrzegania o nowych substancjach psychoaktywnych, w tym przygotowywanie wstępnego sprawozdania i oceny zagrożeń na podstawie art. 8-11;

(ii) ocenę zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa oraz gotowość na podstawie art. 12;

(iii) ustanowienie i obsługę europejskiego systemu powiadamiania dotyczącego narkotyków na podstawie art. 13;

(iv) monitorowanie rozwoju sytuacji związanej z nielegalnym, wykorzystywaniem prekursorów narkotykowych i handlem nimi oraz przyczynianie się do wdrażania prawa Unii dotyczącego prekursorów narkotykowych na podstawie art. 14;

(v) utworzenie i obsługę sieci laboratoriów kryminalistycznych i toksykologicznych na podstawie art. 15;

c) zadania w zakresie rozwijania kompetencji obejmujące:

(i) opracowanie i propagowanie opartych na dowodach interwencji, najlepszych praktyk oraz działań w zakresie budowania świadomości na podstawie art. 16;

(ii) ocenę środków krajowych na podstawie art. 17;

(iii) wsparcie dla państw członkowskich na podstawie art. 18;

(iv) szkolenia na podstawie art. 19;

(v) współpracę międzynarodową i pomoc techniczną na podstawie art. 20;

(vi) działania w zakresie badań naukowych i innowacji na podstawie art. 21.

2. W porozumieniu i we współpracy z właściwymi organami i organizacjami w państwach uczestniczących Agencja ustanawia i koordynuje Europejską Sieć Informacji o Narkotykach i Narkomanii, o której mowa w art. 32 (zwaną dalej "siecią Reitox").

3. Wykonując zadania szczególne określone w ust. 1, Agencja działa w sposób przejrzysty, obiektywny, bezstronny i rzetelny naukowo.

4. Agencja wspiera krajowe i unijne działania w dziedzinach objętych jej działalnością i poprawia ich koordynację. Agencja ułatwia wymianę informacji między decydentami, naukowcami, specjalistami oraz osobami działającymi w dziedzinach związanych z narkotykami w organizacjach rządowych i pozarządowych.

5. W stosownych przypadkach Agencja wspiera Komisję, państwa członkowskie i inne właściwe zainteresowane strony, które wskazano w mających zastosowanie unijnych dokumentach strategicznych w zakresie narkotyków, w realizacji tych dokumentów strategicznych.

6. Wykonując zadania szczególne określone w ust. 1, Agencja może:

a) organizować spotkania ekspertów;

b) tworzyć grupy robocze ad hoc; oraz

c) w razie potrzeby finansować projekty.

W przypadku gdy Agencja organizuje spotkania, tworzy grupy robocze lub finansuje projekty zgodnie z akapitem pierwszym, informuje o tym na bieżąco sieć Reitox.

7. Aby osiągnąć maksymalną skuteczność monitorowania, oceny zjawiska narkotyków i reagowania na nie, Agencja, wykonując swoje zadania szczególne określone w ust. 1, aktywnie współpracuje z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym:

a) z innymi odpowiednimi organami i jednostkami organizacyjnymi Unii, w ramach ich mandatów, w szczególności z Europolem, Agencją Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust), ustanowioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 ¹⁴ , Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej, ustanowioną rozporządzeniem Rady (WE) nr 168/2007 ¹⁵ , Agencją Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL), ustanowioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2219 ¹⁶ , Europejską Agencją Leków, ustanowioną rozporządzeniem (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ¹⁷ , Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, ustanowionym rozporządzeniem (WE) nr 851/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ¹⁸ , oraz Europejską Fundacją na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound), ustanowioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/127 ¹⁹ ;

b) innymi międzynarodowymi organami i jednostkami organizacyjnymi, w szczególności z Biurem Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), Radą Gospodarczą i Społeczną Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Międzynarodowym Organem Kontroli Środków Odurzających (INCB); oraz

c) środowiskiem naukowym i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego.

8. W ramach swojego mandatu Agencja z własnej inicjatywy prowadzi działania komunikacyjne. Przydział zasobów na działania komunikacyjne nie może mieć niekorzystnego wpływu na skuteczne wykonywanie zadań szczególnych określonych w ust. 1. Agencja podejmuje działania komunikacyjne zgodnie z odpowiednimi strategiami komunikacyjnymi i planami rozpowszechniania informacji przyjętymi przez zarząd. Agencja może angażować odpowiednie zainteresowane strony, w tym środowisko naukowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w opracowywanie tych strategii i planów.

¹¹ Decyzja ramowa Rady 2004/757/WSiSW z dnia 25 października 2004 r. ustanawiająca minimalne przepisy określające znamiona przestępstw i kar w dziedzinie nielegalnego handlu narkotykami (Dz.U. L 335 z 11.11.2004, s. 8).

¹² Rozporządzenie (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie prekursorów narkotykowych (Dz.U. L 47 z 18.2.2004, s. 1).

¹³ Rozporządzenie Rady (WE) nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. określające zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Unią a państwami trzecim (Dz.U. L 22 z 26.1.2005, s. 1).

¹⁴ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) oraz zastąpienia i uchylenia decyzji Rady 2002/187/WSiSW (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 138).

¹⁵ Rozporządzenie Rady (WE) nr 168/2007 z dnia 15 lutego 2007 r. ustanawiające Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz.U. L 53 z 22.2.2007, s. 1).

¹⁶ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2219 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL) oraz zastępujące i uchylające decyzję Rady 2005/681/WSiSW (Dz.U. L 319 z 4.12.2015, s. 1).

¹⁷ Rozporządzenie (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. ustanawiające unijne procedury wydawania pozwoleń dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i nadzoru nad nimi oraz ustanawiające Europejską Agencję Leków (Dz.U. L 136 z 30.4.2004, s. 1).

¹⁸ Rozporządzenie (WE) nr 851/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Dz.U. L 142 z 30.4.2004, s. 1).

¹⁹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/127 z dnia 16 stycznia 2019 r. ustanawiające Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) i uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1365/75 (Dz.U. L 30 z 31.1.2019, s. 74).