Art. 30. - Krajowy fundusz efektywności energetycznej, wsparcie finansowe i techniczne - Dyrektywa 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2023.231.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 20 września 2023 r. do: 4 sierpnia 2026 r.

Artykuł  30

Krajowy fundusz efektywności energetycznej, wsparcie finansowe i techniczne

1. Nie naruszając postanowień art. 107 i 108 TFUE, państwa członkowskie ułatwiają tworzenie instrumentów finansowych lub korzystanie z istniejących instrumentów dotyczących środków poprawy efektywności energetycznej w celu zmaksymalizowania korzyści wynikających z finansowania wieloźródłowego i z połączenia dotacji, instrumentów finansowych i pomocy technicznej.

2. W stosownych przypadkach Komisja bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji finansowych wspiera państwa członkowskie w tworzeniu instrumentów finansowania oraz instrumentów zapewniających pomoc na rozwój projektów na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym w celu zwiększenia inwestycji w efektywność energetyczną w poszczególnych sektorach oraz w celu ochrony i wzmacniania pozycji osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych, osób w gospodarstwach domowych o niskich dochodach oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne, w tym poprzez uwzględnienie perspektywy równości, tak aby nikt nie został pominięty.

3. Państwa członkowskie przyjmują środki, które promują produkty pożyczkowe na rzecz efektywności energetycznej, takie jak zielone kredyty hipoteczne i zielone pożyczki, zabezpieczone i niezabezpieczone, i zapewniają, by były one oferowane szeroko i w sposób niedyskryminacyjny przez instytucje finansowe oraz aby były widoczne i dostępne dla konsumentów. Państwa członkowskie przyjmują środki mające na celu ułatwienie wdrażania systemów finansowania rachunkowego i podatkowego, z uwzględnieniem wytycznych Komisji przekazanych zgodnie z ust. 10. Państwa członkowskie zapewniają, by banki i inne instytucje finansowe otrzymywały informacje o możliwościach udziału w finansowaniu środków poprawy efektywności energetycznej, w tym poprzez tworzenie partnerstw publiczno-prywatnych. Państwa członkowskie zachęcają do utworzenia instrumentów gwarancji pożyczkowych do celów inwestycji w efektywność energetyczną.

4. Bez uszczerbku dla postanowień art. 107 i 108 TFUE państwa członkowskie promują ustanawianie systemów wsparcia finansowego w celu większego upowszechnienia środków poprawy efektywności energetycznej na potrzeby znacznej modernizacji systemów indywidualnego ogrzewania i chłodzenia oraz systemów ciepłowniczych i chłodniczych.

5. Państwa członkowskie promują gromadzenie lokalnej wiedzy fachowej i zapewnianie pomocy technicznej, w stosownych przypadkach z wykorzystaniem istniejących sieci i obiektów, w celu oferowania doradztwa w zakresie najlepszych praktyk dotyczących obniżenia emisyjności lokalnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych, takich jak dostęp do specjalnego wsparcia finansowego.

6. Komisja ułatwia wymianę najlepszych praktyk między właściwymi władzami lub organami krajowymi i regionalnymi, w tym w ramach dorocznych spotkań organów regulacyjnych oraz za pomocą publicznych baz danych zawierających informacje dotyczące wdrażania środków przez państwa członkowskie i porównywania między państwami.

7. Aby zmobilizować fundusze prywatne na rzecz środków w zakresie efektywności energetycznej i termomodernizacji oraz aby przyczynić się do realizacji unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej oraz wkładów krajowych zgodnie z art. 4 niniejszej dyrektywy, a także celów określonych w dyrektywie 2010/31/UE, Komisja prowadzi dialog zarówno z publicznymi, jak i prywatnymi instytucjami finansowymi, a także z poszczególnymi właściwymi sektorami w celu określenia potrzeb i możliwych do podjęcia działań.

8. Działania, o których mowa w ust. 7, obejmują następujące elementy:

a) stymulowanie inwestycji kapitałowych w efektywność energetyczną poprzez uwzględnianie szerszych skutków oszczędności energii;

b) ułatwianie wdrażania specjalnych instrumentów finansowych na rzecz efektywności energetycznej i wielkoskalowych systemów finansowania, które mają zostać ustanowione przez instytucje finansowe;

c) zapewnianie lepszych danych dotyczących wyników w zakresie efektywności energetycznej i finansowania przez:

(i) dalsze analizowanie, w jaki sposób inwestycje w efektywność energetyczną poprawiają leżące u ich podstaw wartości aktywów;

(ii) wspieranie badań oceniających monetyzację nieenergetycznych korzyści płynących z inwestycji w efektywność energetyczną.

9. W celu stymulowania prywatnego finansowania środków w zakresie efektywności energetycznej i termomodernizacji państwa członkowskie wdrażając niniejszą dyrektywę:

a) rozważają sposoby lepszego wykorzystywania systemów zarządzania energią i audytów energetycznych, o których mowa w art. 11, aby wpływać na proces decyzyjny;

b) w optymalny sposób wykorzystują możliwości i narzędzia dostępne w budżecie ogólnym i zaproponowane w inicjatywie dotyczącej inteligentnego finansowania na rzecz inteligentnych budynków oraz w komunikacie Komisji z dnia 14 października 2020 r. "Fala renowacji na potrzeby Europy - ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia".

10. Do dnia 31 grudnia 2024 r. Komisja dostarczy państwom członkowskim i uczestnikom rynku wskazówki, jak uruchomić inwestycje prywatne.

Wskazówki te mają na celu pomoc państwom członkowskim i uczestnikom rynku w rozwijaniu i realizacji ich inwestycji w efektywność energetyczną, w tym w ramach różnych programów unijnych, i zawierają propozycje odpowiednich mechanizmów finansowych i innowacyjnych rozwiązań przewidujących finansowanie, z połączeniem dotacji, instrumentów finansowych i pomocy na rozwój projektów, w celu zwiększenia skali istniejących inicjatyw i wykorzystania programów unijnych jako katalizatora do pozyskiwania i uruchamiania finansowania prywatnego.

11. Państwa członkowskie mogą utworzyć krajowy fundusz efektywności energetycznej. Fundusz ten ma służyć wdrożeniu środków w zakresie efektywności energetycznej w celu wsparcia państw członkowskich w realizacji ich krajowych wkładów w zakresie efektywności energetycznej i ich orientacyjnych trajektorii, o których mowa w art. 4 ust. 2. Krajowy fundusz efektywności energetycznej może zostać ustanowiony jako specjalny fundusz w ramach istniejącego już krajowego instrumentu wspierającego inwestycje kapitałowe. Krajowy fundusz efektywności energetycznej może być finansowany z dochodów z aukcji uprawnień w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji EU ETS w sektorze budynków i sektorze transportu.

12. W przypadku gdy państwa członkowskie ustanawiają krajowe fundusze efektywności energetycznej, o których mowa w ust. 11 niniejszego artykułu, tworzą instrumenty finansowe, w tym gwarancje publiczne, w celu większego upowszechnienia prywatnych inwestycji w efektywność energetyczną oraz produktów pożyczkowych na rzecz efektywności energetycznej i innowacyjnych systemów, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu. Zgodnie z art. 8 ust. 3 i art. 24 krajowy fundusz efektywności energetycznej wspiera wdrożenie środków na zasadzie priorytetu wśród osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych, osób w gospodarstwach domowych o niskich dochodach oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne. To wsparcie obejmuje finansowanie środków w zakresie efektywności energetycznej dla MŚP, by pozyskać i uruchomić prywatne finansowanie dla MŚP.

13. Państwa członkowskie mogą zezwolić instytucjom publicznym na wypełnianie obowiązków określonych w art. 6 ust. 1 przez przekazywanie rocznych składek na rzecz krajowego funduszu efektywności energetycznej w wysokości odpowiadającej wartości inwestycji, które są wymagane, by wypełnić te obowiązki.

14. Państwa członkowskie mogą przewidzieć, że strony zobowiązane mogą wypełniać swoje obowiązki, o których mowa w art. 8 ust. 1 i 4, przekazując co roku składkę na rzecz krajowego funduszu efektywności energetycznej w wysokości równej wartości inwestycji, które są wymagane, by wypełnić te obowiązki.

15. Państwa członkowskie mogą wykorzystywać dochody wynikające z rocznych limitów emisji przewidzianych w decyzji nr 406/2009/WE na tworzenie innowacyjnych mechanizmów finansowania na potrzeby poprawy efektywności energetycznej.

16. Komisja ocenia skuteczność i efektywność finansowania publicznego wspierającego środki w zakresie efektywności energetycznej na poziomie unijnym i krajowym oraz zdolność państw członkowskich do większego upowszechnienia prywatnych inwestycji w efektywność energetyczną, również z uwzględnieniem potrzeb w zakresie finansowania publicznego określonych w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu. Komisja ocenia, czy mechanizm efektywności energetycznej na poziomie unijnym, mający na celu zapewnienie unijnych gwarancji, pomocy technicznej i powiązanych dotacji, aby umożliwić wdrażanie instrumentów finansowych oraz systemów finansowania i wsparcia na poziomie krajowym, mógłby w opłacalny sposób wspierać osiągnięcie unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej i klimatu oraz, w stosownych przypadkach, proponuje ustanowienie takiego mechanizmu.

W tym celu Komisja do dnia 30 marca 2024 r. przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w odpowiednim przypadku wraz z wnioskami ustawodawczymi.

17. Państwa członkowskie przedkładają Komisji do dnia 15 marca 2025 r., a następnie co dwa lata, w ramach zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu złożonych na podstawie art. 17 i 21 rozporządzenia (UE) 2018/1999, następujące dane:

a) wielkość inwestycji publicznych w efektywność energetyczną oraz średni efekt dźwigni osiągnięty dzięki finansowaniu publicznemu wspierającemu środki w zakresie efektywności energetycznej;

b) wielkość produktów pożyczkowych na rzecz efektywności energetycznej, z rozróżnieniem na poszczególne produkty;

c) w stosownych przypadkach - krajowe programy finansowania wprowadzone w celu większego upowszechnienia efektywności energetycznej i najlepszych praktyk oraz innowacyjne systemy finansowania na rzecz efektywności energetycznej.

Aby ułatwić opracowanie sprawozdania, o którym mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, Komisja włącza wymogi określone w tym akapicie do wspólnego szablonu ustanowionego aktami wykonawczymi przyjętymi na podstawie art. 17 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2018/1999.

18. Do celu wywiązania się z obowiązku, o którym mowa w ust. 17 lit. b), i bez uszczerbku dla dodatkowych środków krajowych, państwa członkowskie uwzględniają istniejące obowiązki ujawniania informacji nałożone na instytucje finansowe, w tym:

a) przepisy o ujawnianiu informacji nałożone na instytucje kredytowe na mocy rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2021/2178 ⁴⁸ ;

b) wymogi dotyczące ujawniania informacji na temat ryzyk w zakresie ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ESG) nałożone na instytucje kredytowe zgodnie z art. 449a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 ⁴⁹ .

Aby ułatwić zbieranie i agregowanie danych dotyczących wielkości produktów pożyczkowych na rzecz efektywności energetycznej do celu wywiązania się z obowiązku, o którym mowa w ust. 17 lit. b), do dnia 15 marca 2024 r. Komisja przedstawi państwom członkowskim wskazówki odnośnie do warunków dostępu do danych dotyczących wielkości produktów pożyczkowych na rzecz efektywności energetycznej na poziomie krajowym, zbierania tych danych i ich agregowania.

⁴⁸ Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2178 z dnia 6 lipca 2021 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 przez sprecyzowanie treści i prezentacji informacji dotyczących zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej, które mają być ujawniane przez przedsiębiorstwa podlegające art. 19a lub 29a dyrektywy 2013/34/UE, oraz określenie metody spełnienia tego obowiązku ujawniania informacji (Dz.U. L 443 z 10.12.2021, s. 9).

⁴⁹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościo- wych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 1).