Art. 22. - Informowanie i podnoszenie świadomości - Dyrektywa 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2023.231.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 20 września 2023 r. do: 4 sierpnia 2026 r.

Artykuł  22

Informowanie i podnoszenie świadomości

1. Państwa członkowskie, w stosownych przypadkach we współpracy z władzami regionalnymi i lokalnymi, zapewniają, aby informacje na temat dostępnych środków poprawy efektywności energetycznej, działań indywidualnych oraz ram finansowych i prawnych były przejrzyste, łatwo dostępne i szeroko rozpowszechniane wśród wszystkich odpowiednich uczestników rynku, takich jak odbiorcy końcowi, użytkownicy końcowi, organizacje konsumenckie, przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, społeczności energetyczne działające w zakresie energii odnawialnej, obywatelskie społeczności energetyczne, władze lokalne i regionalne, agencje energetyczne, dostawcy usług społecznych, przedsiębiorcy budowlani, architekci, inżynierowie, audytorzy środowiskowi i energetyczni oraz instalatorzy elementów budynków w rozumieniu art. 2 pkt 9 dyrektywy 2010/31/UE.

2. Państwa członkowskie podejmują stosowne działania promujące i umożliwiające efektywne wykorzystanie energii przez odbiorców końcowych i użytkowników końcowych. Działania te są częścią strategii krajowej, takiej jak zintegrowany krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu przewidziany w rozporządzeniu (UE) 2018/1999 lub długoterminowa strategia renowacji sporządzana zgodnie z art. 2a dyrektywy 2010/31/UE.

Do celów niniejszego artykułu działania te obejmują instrumenty i strategie promujące zmianę wzorców zachowań, takie jak:

a) zachęty podatkowe;

b) dostęp do finansowania, bonów, grantów lub dotacji;

c) dostępność wspieranych ze środków publicznych ocen zużycia energii i ukierunkowanych usług doradczych oraz wsparcia dla odbiorców w gospodarstwach domowych, w szczególności osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne;

d) ukierunkowane usługi doradcze dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw;

e) dostarczanie informacji w formie przystępnej dla osób z niepełnosprawnościami;

f) wzorcowe projekty;

g) działania w miejscu pracy;

h) działania szkoleniowe;

i) narzędzia cyfrowe;

j) strategie zaangażowania.

3. Do celów niniejszego artykułu działania, o których mowa w ust. 2, obejmują utworzenie ram wsparcia uczestników rynku takich jak ci, o których mowa w ust. 1, w szczególności:

a) utworzenie punktów kompleksowej obsługi lub podobnych mechanizmów świadczenia technicznego, administracyjnego i finansowego doradztwa oraz takiejże pomocy w zakresie efektywności energetycznej, w tym kontroli dotyczących energii w gospodarstwach domowych, renowacji energetycznej budynków, informowania o wymianie starych i nieefektywnych systemów ogrzewania na nowoczesne i bardziej efektywne urządzenia oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i magazynowania energii w budynkach dla odbiorców końcowych i użytkowników końcowych, zwłaszcza gospodarstw domowych i małych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi, w tym MŚP i mikro- przedsiębiorstw;

b) współpracę z podmiotami prywatnymi, które świadczą usługi takie jak audyty energetyczne i oceny zużycia energii, rozwiązania finansowe i przeprowadzanie renowacji energetycznych;

c) powiadamianie o opłacalnych i łatwych do osiągnięcia zmianach w wykorzystaniu energii;

d) upowszechnianie informacji o środkach w zakresie efektywności energetycznej i instrumentach finansowych;

e) zapewnienie pojedynczych punktów kontaktowych udostępniających odbiorcom końcowym i użytkownikom końcowym wszystkie niezbędne informacje na temat ich praw, mających zastosowanie przepisów oraz dostępnych dla nich w razie zaistnienia sporu mechanizmów rozstrzygania sporów. Takie pojedyncze punkty kontaktowe mogą być elementem ogólnych punktów informacji dla konsumentów.

4. Do celu niniejszego artykułu państwa członkowskie we współpracy z właściwymi organami, a w stosownych przypadkach - z podmiotami prywatnymi, ustanawiają specjalne punkty kompleksowej obsługi lub podobne mechanizmy świadczące pomoc techniczną, administracyjną i finansową w zakresie efektywności energetycznej. Podmioty te:

a) przekazują uproszczone informacje na temat technicznych i finansowych możliwości i rozwiązań dla gospodarstw domowych, MŚP, mikroprzedsiębiorstw i instytucji publicznych;

b) zapewniają całościowe wsparcie wszystkim gospodarstwom domowym, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym i budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej, a także akredytowanym przedsiębiorstwom i instalatorom świadczącym usługi w zakresie modernizacji dostosowane do różnych typologii mieszkaniowych i zasięgu geograficznego, jak również zapewniającym wsparcie obejmujące poszczególne etapy projektu modernizacji, w tym w celu ułatwienia wdrożenia minimalnej normy charakterystyki energetycznej, w przypadku gdy unijny akt ustawodawczy przewiduje taką normę;

c) doradzają na temat zachowania w zakresie zużycia energii.

5. Specjalne punkty kompleksowej obsługi, o których mowa w ust. 4, w stosownych przypadkach:

a) zapewniają informacje na temat wykwalifikowanych specjalistów ds. efektywności energetycznej;

b) zbierają zagregowane dane typologiczne z projektów w zakresie efektywności energetycznej, dzielą się doświadczeniami i podają je do wiadomości publicznej;

c) łączą potencjalne projekty z uczestnikami rynku, w szczególności lokalne projekty na małą skalę.

Do celów akapitu pierwszego lit. b) Komisja wspiera państwa członkowskie, by ułatwić dzielenie najlepszymi praktykami oraz zacieśnić współpracę transgraniczną w tym zakresie.

6. Punkty kompleksowej obsługi, o których mowa w ust. 4, oferują specjalne usługi na rzecz osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych oraz osób w gospodarstwach domowych o niskich dochodach.

Komisja przekazuje państwom członkowskim wytyczne dotyczące tworzenia tych punktów kompleksowej obsługi w celu zapewnienia zharmonizowanego podejścia w całej Unii. W wytycznych tych zachęca się do współpracy między instytucjami publicznymi, agencjami energetycznymi i inicjatywami kierowanymi przez społeczność.

7. Państwa członkowskie zapewniają odpowiednie warunki dla uczestników rynku, aby mogli oni dostarczać odbiorcom końcowym, w tym osobom dotkniętym ubóstwem energetycznym, odbiorcom wrażliwym, oraz, w stosownych przypadkach, osobom zajmującym mieszkania socjalne, MŚP i mikroprzedsiębiorstwom odpowiednie i ukierunkowane informacje oraz porady na temat efektywności energetycznej.

8. Państwa członkowskie zapewniają odbiorcom końcowym, użytkownikom końcowym, osobom dotkniętym ubóstwem energetycznym, odbiorcom wrażliwym oraz, w stosownych przypadkach, osobom zajmującym mieszkania socjalne dostęp do prostych, sprawiedliwych, przejrzystych, niezależnych, skutecznych i sprawnie działających mechanizmów pozasądowego rozstrzygania sporów dotyczących praw i obowiązków przewidzianych w niniejszej dyrektywie, za pośrednictwem niezależnego mechanizmu, takiego jak rzecznik praw odbiorców energii, lub organ ochrony konsumentów, lub za pośrednictwem organu regulacyjnego. Jeżeli odbiorca końcowy jest konsumentem w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/11/UE ⁴⁵ , takie mechanizmy pozasądowego rozstrzygania sporów muszą spełniać wymogi określone w tej dyrektywie. Do tego celu można wykorzystywać mechanizmy pozasądowego rozstrzygania sporów już istniejące w państwach członkowskich, pod warunkiem że są one równie skuteczne.

W razie potrzeby państwa członkowskie zapewniają współpracę podmiotów alternatywnych metod rozstrzygania sporów, by zapewnić proste, sprawiedliwe, przejrzyste, niezależne, skuteczne i wydajne mechanizmy pozasądowego rozstrzygania sporów dotyczących produktów lub usług związanych lub wiązanych z jakimikolwiek produktami lub usługami objętymi zakresem niniejszej dyrektywy.

Udział przedsiębiorstw w mechanizmach pozasądowego rozstrzygania sporów dla odbiorców będących gospodarstwami domowymi jest obowiązkowy, chyba że dane państwo członkowskie wykaże Komisji, że inne mechanizmy są równie skuteczne.

9. Bez uszczerbku dla podstawowych przepisów prawa państw członkowskich regulujących własność i najem państwa członkowskie stosują konieczne środki w celu usunięcia regulacyjnych i pozaregulacyjnych barier w uzyskiwaniu efektywności energetycznej, rozdziału zachęt pomiędzy właścicieli a najemców lub pomiędzy właścicieli budynku lub modułu budynku, w celu zapewnienia, aby fakt, że strony te nie uzyskają indywidualnie pełnych korzyści, lub brak zasad dotyczących dzielenia pomiędzy nich kosztów i korzyści nie zniechęcał ich do dokonywania inwestycji na rzecz poprawy efektywności, których w innym wypadku by dokonały.

Działania na rzecz usunięcia takich barier mogą obejmować tworzenie zachęt, uchylanie lub zmianę przepisów ustawowych lub wykonawczych, przyjmowanie wytycznych oraz komunikatów wyjaśniających, upraszczanie procedur administracyjnych, w tym zasad i środków krajowych regulujących procesy decyzyjne w przypadku nieruchomości należącej do kilku właścicieli, oraz możliwość zastosowania rozwiązań przewidujących finansowanie przez stronę trzecią. Działania można połączyć z organizacją kształcenia, szkoleń oraz dostarczaniem szczegółowych informacji i pomocy technicznej w zakresie efektywności energetycznej na rzecz uczestników rynku takich jak ci, o których mowa w ust. 1.

Państwa członkowskie stosują odpowiednie środki w celu wspierania wielostronnego dialogu wśród odpowiednich partnerów, takich jak władze lokalne i regionalne, partnerzy społeczni, organizacje właścicieli i najemców, organizacje konsumenckie, dystrybutorzy energii lub przedsiębiorstwa prowadzące detaliczną sprzedaż energii, przedsiębiorstwa usług energetycznych, społeczności energetyczne działające w zakresie energii odnawialnej, obywatelskie społeczności energetyczne, instytucje i agencje publiczne, z myślą o przedstawieniu propozycji wspólnie przyjętych środków, zachęt i wytycznych dotyczących rozdziału zachęt pomiędzy właścicieli i najemców lub pomiędzy właścicieli budynku lub modułu budynku.

Każde państwo członkowskie zgłasza takie bariery i środki wprowadzone w ramach długoterminowej strategii renowacji ustanowionej na podstawie art. 2a dyrektywy 2010/31/UE i rozporządzenia (UE) 2018/1999.

10. Komisja zachęca do wymiany i szerokiego rozpowszechniania informacji o dobrych praktykach i metodach w dziedzinie efektywności energetycznej oraz zapewniania pomocy technicznej w zakresie przeciwdziałania rozdziałowi zachęt w państwach członkowskich.

⁴⁵ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/11/UE z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich) (Dz.U. L 165 z 18.6.2013, s. 63).