Rozdział 4 - PRAWA - Dyrektywa 2021/1883 w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz uchylenia dyrektywy Rady 2009/50/WE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2021.382.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 28 października 2021 r.

ROZDZIAŁ  IV

PRAWA

Artykuł  15

Dostęp do rynku pracy

1. Posiadacze niebieskiej karty UE mają w danym państwie członkowskim dostęp do zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji na warunkach określonych w niniejszym artykule.

2. Podczas pierwszych 12 miesięcy legalnego zatrudnienia danej osoby będącej posiadaczem niebieskiej karty UE państwo członkowskie może:

a) wymagać, aby o zmianie pracodawcy lub zmianie, która może mieć wpływ na spełnienie kryteriów przyjmowania określonych w art. 5, powiadamiano właściwe organy w tym państwie członkowskim, zgodnie z procedurami ustanowionymi w prawie krajowym; oraz

b) zastrzec, że zmiana pracodawcy jest uzależniona od sprawdzenia sytuacji na rynku pracy, pod warunkiem że państwo członkowskie dokonuje takiego sprawdzenia zgodnie z art. 7 ust. 2 lit. a).

Przysługujące posiadaczowi niebieskiej karty UE prawo do zmiany zatrudnienia można zawiesić na nie więcej niż 30 dni, w trakcie których dane państwo członkowskie sprawdza, czy spełnione są warunki przyjmowania ustanowione w art. 5 i czy dane wolne stanowisko nie może zostać objęte przez osoby wymienione w art. 7 ust. 2 lit. a). Dane państwo członkowskie może sprzeciwić się zmianie zatrudnienia w tym 30-dniowym terminie.

3. Po upływie okresu 12 miesięcy, o którym mowa w ust. 2, państwa członkowskie mogą wyłącznie wymagać powiadamiania - zgodnie z procedurami ustanowionymi w prawie krajowym - o zmianie pracodawcy lub zmianie mającej wpływ na spełnienie kryteriów przyjmowania określonych w art. 5. Taki wymóg nie zawiesza prawa posiadacza niebieskiej karty UE do podjęcia i wykonywania nowego zatrudnienia.

4. W okresie, w którym posiadacz niebieskiej karty UE pozostaje bez zatrudnienia, zezwala się mu na poszukiwanie i podejmowanie zatrudnienia zgodnie z niniejszym artykułem. Posiadacz niebieskiej karty UE powiadamia właściwe organy państwa członkowskiego pobytu, zgodnie z odpowiednimi procedurami krajowymi, o rozpoczęciu okresu pozostawania bez zatrudnienia oraz, w stosownych przypadkach, o zakończeniu tego okresu.

5. Bez uszczerbku dla kryteriów przyjmowania określonych w art. 5, państwa członkowskie mogą zezwolić posiadaczom niebieskiej karty UE na prowadzenie działalności na własny rachunek równolegle z działalnością prowadzoną w ramach zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zgodnie z warunkami ustanowionymi w prawie krajowym. Nie ma to wpływu na uprawnienia państw członkowskich do ograniczenia zakresu dozwolonej działalności na własny rachunek.

Taka działalność na własny rachunek ma charakter uzupełniający w stosunku do głównej działalności prowadzonej przez daną osobę na podstawie niebieskiej karty UE.

6. Jeżeli państwa członkowskie wydają krajowe dokumenty pobytowe do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, gwarantują posiadaczom niebieskiej karty UE dostęp do działalności na własny rachunek na warunkach nie mniej korzystnych niż warunki przewidziane w odpowiednim systemie krajowym.

7. Bez uszczerbku dla kryteriów przyjmowania określonych w art. 5, państwa członkowskie mogą zezwolić posiadaczom niebieskiej karty UE na prowadzenie działalności zawodowej innej niż główna działalność prowadzona przez nich na podstawie niebieskiej karty UE, zgodnie z warunkami ustanowionymi w prawie krajowym.

8. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1, państwo członkowskie może utrzymać w mocy ograniczenia w dostępie do zatrudnienia, zgodnie z obowiązującym prawem krajowym lub prawem Unii, pod warunkiem że takie działania w ramach tego zatrudnienia wiążą się przynajmniej sporadycznie ze sprawowaniem władzy publicznej i odpowiedzialnością za ochronę ogólnego interesu państwa lub jeżeli takie działania w ramach tego zatrudnienia zastrzeżone są dla obywateli tego państwa członkowskiego, obywateli Unii lub obywateli EOG.

9. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla zasady preferencji dla obywateli Unii w myśl odpowiednich aktów przystąpienia tam, gdzie mają one zastosowanie.

Artykuł  16

Równe traktowanie

1. Posiadacze niebieskiej karty UE traktowani są na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które wydało niebieską kartę UE, w zakresie:

a) warunków zatrudnienia, w tym minimalnego wieku podjęcia pracy, oraz warunków pracy, w tym wynagrodzenia i zwolnienia, czasu pracy, urlopu i dni wolnych od pracy, jak również wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy;

b) wolności stowarzyszania się i zrzeszania się oraz członkostwa w organizacjach reprezentujących pracowników lub pracodawców lub w organizacjach, których członkowie wykonują określony zawód, w tym w zakresie praw i świadczeń przyznawanych przez takie organizacje, bez uszczerbku dla krajowych przepisów dotyczących porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego;

c) kształcenia i szkolenia zawodowego;

d) uznawania dyplomów, świadectw i innych kwalifikacji zawodowych zgodnie z odpowiednimi procedurami krajowymi;

e) działów zabezpieczenia społecznego, o których mowa w art. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004; oraz

f) dostępu do towarów i usług oraz zaopatrzenia w powszechnie dostępne towary i usługi, w tym dostępu do procedur uzyskiwania praw do lokali mieszkalnych, a także do usług informacyjnych i usług w zakresie poradnictwa świadczonych przez urzędy pracy.

2. W odniesieniu do ust. 1 lit. c) państwa członkowskie mogą ograniczyć równe traktowanie w zakresie stypendiów i pożyczek na naukę i utrzymanie lub innych stypendiów i pożyczek odnoszących się do kształcenia na poziomie średnim i wyższym oraz szkolenia zawodowego. Dostęp do kształcenia na poziomie wyższym i policealnym może podlegać szczególnym warunkom wstępnym zgodnie z prawem krajowym.

W odniesieniu do ust. 1 lit. f) państwa członkowskie mogą ograniczyć równe traktowanie w zakresie procedur uzyskiwania praw do lokali mieszkalnych. Nie narusza to swobody zawierania umów zgodnie z prawem Unii i prawem krajowym.

3. Posiadacze niebieskiej karty UE, którzy przenoszą się do państwa trzeciego, lub pozostali przy życiu członkowie ich rodzin, którzy przebywają w państwie trzecim i wywodzą swoje prawa od posiadacza niebieskiej karty UE, otrzymują ustawowe świadczenia emerytalno-rentowe z tytułu podeszłego wieku, inwalidztwa i śmierci na podstawie poprzedniego zatrudnienia posiadacza niebieskiej karty UE, które zostały nabyte zgodnie z ustawodawstwem, o którym mowa w art. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, na tych samych warunkach i w tej samej wysokości co obywatele danego państwa członkowskiego, w przypadku gdy tacy obywatele przenoszą się do państwa trzeciego.

4. Prawo do równego traktowania ustanowione w ust. 1 nie narusza prawa państwa członkowskiego do cofnięcia niebieskiej karty UE lub do odmowy jej odnowienia zgodnie z art. 8.

5. Niniejszego artykułu nie stosuje się do posiadaczy niebieskiej karty UE, którzy w danym państwie członkowskim korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii.

6. Niniejszy artykuł stosuje się do posiadaczy niebieskiej karty UE, którzy są beneficjentami ochrony międzynarodowej, wyłącznie wtedy, gdy przebywają w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, które przyznało im ochronę międzynarodową.

7. Jeżeli państwa członkowskie wydają krajowe dokumenty pobytowe do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zapewniają one posiadaczom niebieskiej karty UE takie same prawa w zakresie równego traktowania jak prawa zapewniane posiadaczom krajowych dokumentów pobytowych, jeżeli takie prawa w zakresie równego traktowania są korzystniejsze od praw określonych w niniejszym artykule.

Artykuł  17

Członkowie rodziny

1. Dyrektywę 2003/86/WE stosuje się z zastrzeżeniem odstępstw ustanowionych w niniejszym artykule.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. 3 ust. 1 i art. 8 dyrektywy 2003/86/WE, łączenia rodzin nie można uzależniać od tego, czy istnieją uzasadnione przypuszczenia, że posiadacz niebieskiej karty UE uzyska prawo stałego pobytu, od posiadania dokumentu pobytowego o okresie ważności wynoszącym przynajmniej jeden rok, ani od tego, czy upłynął minimalny okres jego pobytu.

3. Na zasadzie odstępstwa od art. 4 ust. 1 akapit trzeci oraz art. 7 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2003/86/WE, warunki i środki dotyczące integracji, o których mowa w tych przepisach, mogą być stosowane wyłącznie od momentu, w którym dane osoby uzyskały prawo do łączenia rodzin.

4. Na zasadzie odstępstwa od art. 5 ust. 4 akapit pierwszy dyrektywy 2003/86/WE, jeżeli spełnione są warunki łączenia rodzin, a kompletne wnioski zostały złożone jednocześnie, decyzje w sprawie wniosków członków rodziny wydaje się i powiadamia o nich w tym samym czasie co w przypadku decyzji w sprawie wniosku o niebieską kartę UE. Jeżeli członkowie rodziny dołączają do posiadacza niebieskiej karty UE po przyznaniu niebieskiej karty UE oraz gdy spełnione są warunki łączenia rodzin, decyzję wydaje się i powiadamia o niej jak najszybciej, nie później jednak niż 90 dni po dacie złożenia kompletnego wniosku. Art. 11 ust. 2 i 3 niniejszej dyrektywy stosuje się odpowiednio.

5. Na zasadzie odstępstwa od art. 13 ust. 2 i 3 dyrektywy 2003/86/WE, okres ważności dokumentów pobytowych członków rodziny jest taki sam jak okres ważności niebieskiej karty UE, o ile pozwala na to okres ważności ich dokumentów podróży.

6. Na zasadzie odstępstwa od art. 14 ust. 2 dyrektywy 2003/86/WE, państwa członkowskie nie stosują żadnych ograniczeń czasowych w odniesieniu do dostępu do rynku pracy dla członków rodziny. Na zasadzie odstępstwa od art. 14 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy i bez uszczerbku dla ograniczeń, o których mowa w art. 15 ust. 8 niniejszej dyrektywy, członkowie rodziny mają w danym państwie członkowskim dostęp do podejmowania pracy najemnej i na własny rachunek zgodnie z wymogami mającymi zastosowanie na mocy prawa krajowego.

7. Na zasadzie odstępstwa od art. 15 ust. 1 dyrektywy 2003/86/WE, przy obliczaniu czasu trwania pobytu niezbędnego do uzyskania niezależnego dokumentu pobytowego uwzględnia się okres pobytu w innych państwach członkowskich. Państwa członkowskie mogą wymagać dwuletniego okresu legalnego i nieprzerwanego pobytu na terytorium państwa członkowskiego, w którym złożony został wniosek o niezależny dokument pobytowy, bezpośrednio przed złożeniem odpowiedniego wniosku.

8. Niniejszego artykułu nie stosuje się do członków rodzin posiadaczy niebieskiej karty UE, którzy w danym państwie członkowskim korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii.

9. Niniejszy artykułu stosuje się do członków rodzin posiadaczy niebieskiej karty UE, którzy są beneficjentami ochrony międzynarodowej, wyłącznie wtedy, gdy ci posiadacze niebieskiej karty UE przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie, które przyznało im ochronę międzynarodową.

10. Jeżeli państwa członkowskie wydają krajowe dokumenty pobytowe do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zapewniają one posiadaczom niebieskiej karty UE i członkom ich rodzin takie same prawa jak prawa zapewniane posiadaczom krajowych dokumentów pobytowych i członkom ich rodzin, jeżeli takie prawa są korzystniejsze od praw określonych w niniejszym artykule.

Artykuł  18

Przyznawanie statusu długoterminowych rezydentów UE posiadaczom niebieskiej karty UE

1. Dyrektywę 2003/109/WE stosuje się z zastrzeżeniem odstępstw ustanowionych w niniejszym artykule.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. 4 ust. 1 dyrektywy 2003/109/WE, posiadacz niebieskiej karty UE, który skorzystał z możliwości przewidzianej w art. 21 niniejszej dyrektywy, może łączyć okresy pobytu w różnych państwach członkowskich w celu spełnienia wymogu dotyczącego czasu trwania pobytu, pod warunkiem że posiadacz niebieskiej karty UE:

a) przebywał legalnie i nieprzerwanie na terytorium państw członkowskich przez liczbę lat wymaganą na mocy art. 4 ust. 1 dyrektywy 2003/109/WE w charakterze posiadacza niebieskiej karty UE, krajowego dokumentu pobytowego do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zezwolenia dla naukowców lub, w stosownych przypadkach, zezwolenia dla studentów zgodnie z art. 4 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2003/109/WE lub w charakterze beneficjenta ochrony międzynarodowej; oraz

b) bezpośrednio przed złożeniem odpowiedniego wniosku przebywał legalnie i nieprzerwanie przez okres dwóch lat na terytorium państwa członkowskiego, w którym złożył wniosek o przyznanie statusu rezydenta długoterminowego UE, w charakterze posiadacza niebieskiej karty UE.

3. Do celów obliczenia czasu trwania legalnego i nieprzerwanego pobytu w Unii, o którym mowa w ust. 2 lit. a) niniejszego artykułu, i na zasadzie odstępstwa od art. 4 ust. 3 akapit pierwszy dyrektywy 2003/109/WE, okresy nieobecności na terytorium danego państwa członkowskiego nie przerywają czasu trwania legalnego i nieprzerwanego pobytu w Unii, jeżeli są krótsze niż 12 kolejnych miesięcy i nie przekraczają w sumie osiemnastu miesięcy w ramach tego czasu trwania.

4. Na zasadzie odstępstwa od art. 9 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2003/109/WE, państwa członkowskie przedłużają do 24 kolejnych miesięcy okres nieobecności na terytorium Unii, przez jaki może być nieobecny rezydent długoterminowy UE będący posiadaczem długoterminowego dokumentu pobytowego, w którym zamieszczono uwagę, o której mowa w art. 19 ust. 2 niniejszej dyrektywy, i członkowie jego rodziny, którym przyznano status rezydenta długoterminowego UE.

5. Art. 16 ust. 1 lit. f), art. 16 ust. 3, art. 20 oraz, w stosownych przypadkach, art. 17 i 22 stosuje się do posiadaczy długoterminowego dokumentu pobytowego, w którym zamieszczono uwagę, o której mowa w art. 19 ust. 2.

6. Jeżeli rezydent długoterminowy UE posiadający długoterminowy dokument pobytowy, w którym zamieszczono uwagę, o której mowa w art. 19 ust. 2 niniejszej dyrektywy, korzysta z prawa do przeniesienia się do drugiego państwa członkowskiego zgodnie z rozdziałem III dyrektywy 2003/109/WE, nie stosuje się art. 14 ust. 3 i 4 tej dyrektywy. Drugie państwo członkowskie może zastosować środki zgodnie z art. 21 ust. 8 niniejszej dyrektywy.

Artykuł  19

Długoterminowy dokument pobytowy

1. Państwa członkowskie wydają posiadaczom niebieskiej karty UE, którzy spełniają warunki nabycia statusu rezydenta długoterminowego UE określone w art. 18 niniejszej dyrektywy, dokument pobytowy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1030/2002.

2. W dokumencie pobytowym, o którym mowa w ust. 1, pod nagłówkiem "Uwagi", państwa członkowskie wpisują wyrazy "Były posiadacz niebieskiej karty UE".