Rozdział 4 - Aparat finansowy. - Zasady systemu finansowego.

Monitor Polski

M.P.1947.120.762

Akt utracił moc

Wersja od: 24 września 1947 r.

ROZDZIAŁ  CZWARTY.

Aparat finansowy.

XXIII. Aparat finansowy jest organem planowej gospodarki finansowej. Składają się nań aparat budżetowy, finansowo-kredytowy oraz ubezpieczeniowy.

XXIV. Powiązanie organów finansowych przedsiębiorstw państwowych z aparatem finansowym określi zarządzenie właściwego Ministra w porozumieniu z Ministrem Skarbu w oparciu o zasady odpowiedzialności organów finansowych przedsiębiorstw za:

1) stan księgowości przedsiębiorstwa,

2) za zgodne z przepisami sporządzanie planu finansowego,

3) legalność wydatków.

XXV. Instytucje kredytowe i gospodarcze kredytowane bezpośrednio przez Narodowy Bank Polski sporządzają coroczne plany kredytowe dotyczące ich zakresu działania i przesyłają je Narodowemu Bankowi Polskiemu, który przygotowuje ogólno-państwowy plan kredytowy i przedstawia go Ministerstwu Skarbu.

XXVI. Narodowy Bank Polski kontroluje wykonanie planu kredytowego.

XXVII. Narodowy Bank Polski finansuje:

1) bezpośrednio wymienione w ust. III p. 4 przedsiębiorstwa państwowe z wyjątkiem przedsiębiorstw budowlanych i montażowych,

2) pośrednio t.j. za pośrednictwem właściwych instytucji kredytowych - pozostałe jednostki gospodarcze.

XXVIII. Centralnymi instytucjami kredytowymi są:

Bank Gospodarstwa Krajowego,

Państwowy Bank Rolny,

Pocztowa Kasa Oszczędności,

Bank Gospodarstwa Spółdzielczego,

Bank Komunalny,

Bank Handlowy w Warszawie,

Bank Związku Spółek Zarobkowych.

XXIX.

1) Bank Gospodarstwa Krajowego jest centralną instytucją kredytu średnio i długoterminowego. Prowadzi gospodarkę środkami na cele inwestycyjne i jest wykonawcą techniczno-finansowym całości planu inwestycyjnego. W krótkoterminowe kredyty obrotowe zaopatruje państwowe przedsiębiorstwa budowlane i montażowe. Bank Gospodarstwa Krajowego może na podstawie Uchwały Rady Ministrów emitować obligacje na cele inwestycyjne.

2) Państwowy Bank Rolny finansuje wytwórczość i zbyt artykułów rolniczych i przemysłu rolnego oraz akcję inwestycyjną związaną z ustrojem rolnym. Państwowy Bank Rolny może na podstawie uchwały Rady Ministrów emitować obligacje na cele inwestycyjne. Państwowy Bank Rolny może posługiwać się siecią komunalnych kas oszczędności.

3) P. K. O. zajmuje się prowadzeniem pocztowego obrotu bezgotówkowego i jest zbiornicą środków pieniężnych. Pocztowa Kasa Oszczędności może nabywać na podstawie uchwały Rady Ministrów obligacje emitowane przez publiczne instytucje kredytu długoterminowego na cele inwestycyjne.

4) Bank Gospodarstwa Spółdzielczego finansuje środki obrotowe i inwestycyjne spółdzielczości.

Bank Gospodarstwa Spółdzielczego może być wykonawcą w ramach akcji zleconej polityki inwestycyjnej Państwa prowadzonej ze specjalnych funduszów publicznych. Bank Gospodarstwa Spółdzielczego jest centralą finansową dla wszystkich spółdzielni kredytowych, których siecią posługuje się w akcjach własnych i zleconych.

5) Banki akcyjne t.j. Bank Handlowy w Warszawie i Bank Związku Spółek Zarobkowych finansują w zakresie kredytów obrotowych przedsiębiorczość prywatną, przy czym Bank Handlowy w Warszawie finansuje większe prywatne jednostki gospodarcze, a Bank Związku Spółek Zarobkowych mniejsze prywatne przedsiębiorstwa oraz rzemiosło.

Przez powyższe banki mogą być finansowane również spółdzielnie miejskie (szczególnie rzemieślnicze przez Bank Związku Spółek Zarobkowych), o ile spółdzielnie te nie korzystają z kredytów w Banku Gospodarstwa Spółdzielczego. W zakresie kredytów inwestycyjnych banki akcyjne finansują sektor prywatny w ramach planu inwestycyjnego.

Banki akcyjne mogą być wykonawcami w ramach akcji zleconej polityki inwestycyjnej Państwa.

6) Polski Bank Komunalny i Komunalny Bank Kredytowy w Poznaniu (do czasu zorganizowania Banku Komunalnego) każdy na właściwych terenach kredytują związki samorządowe oraz samorządowe przedsiębiorstwa i zakłady użyteczności publicznej zarówno w zakresie środków obrotowych, jak i inwestycyjnych. W tym ostatnim zakresie banki te są wykonawcami polityki inwestycyjnej Państwa. Polski Bank Komunalny administruje Funduszem Zapomogowo-Pożyczkowym i na żądanie władz przeprowadza specjalne akcje kredytowe zlecone.

Banki komunalne posługują się w swoich akcjach siecią komunalnych kas oszczędności, dla których są centralami finansowymi.

7) Komunalne Kasy Oszczędności akumulują lokalne środki pieniężne i oszczędności. Finansują własność nieruchomą miejską, rzemiosło, drobny przemysł i handel, mniejsze jednostki gospodarcze, rolnicze oraz mniejsze spółdzielnie miejskie i wiejskie, o ile nie są one finansowane przez inne banki, jak B. G. S. lub banki akcyjne.

Poza tym komunalne kasy oszczędności są aparatem dystrybucyjnym dla specjalnych kredytów przeprowadzonych centralnie przez inne banki.

8) Spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe akumulują wolne środki pieniężne i oszczędności i finansują różne potrzeby o charakterze gospodarczym swoich udziałowców.

Ponadto podobnie jak K. K. O. spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe są aparatem dystrybucyjnym dla kredytów rozprowadzonych z polecenia ich centrali finansowej t. j. B. G. S., a także przeprowadzonych centralnie przez inne instytucje kredytowe.

XXX. Bank Gospodarstwa Krajowego otrzymuje całość szczegółowego planu finansowego inwestycji do wykonania. Uruchamianie przezeń środków inwestycyjnych (kredytowanych i bezzwrotnych) następuje na podstawie tytułów inwestycyjnych Centr. Urzędu Planowania. Na poszczególne kwartały Minister Skarbu w porozumieniu z Prezesem Centralnego Urzędu Planowania zleca zwolnienie środków inwestycyjnych w częściach określonych w stosunku procentowym do sumy przewidzianej w rocznym planie.