Zasady opracowania programu organizacyjno-technicznej rekonstrukcji branż i gałęzi gospodarki uspołecznionej oraz regionów.
M.P.1964.68.319
Akt utracił mocZARZĄDZENIE
PRZEWODNICZĄCEGO KOMITETU NAUKI I TECHNIKI
z dnia 30 lipca 1964 r.
w sprawie zasad opracowania programu organizacyjno-technicznej rekonstrukcji branż i gałęzi gospodarki uspołecznionej oraz regionów.
ZAŁĄCZNIK
WYTYCZNE W SPRAWIE METOD I TRYBU OPRACOWYWANIA PROGRAMÓW ORGANIZACYJNO-TECHNICZNEJ REKONSTRUKCJI BRANŻ I GAŁĘZI GOSPODARKI USPOŁECZNIONEJ ORAZ REGIONÓW
WYTYCZNE W SPRAWIE METOD I TRYBU OPRACOWYWANIA PROGRAMÓW ORGANIZACYJNO-TECHNICZNEJ REKONSTRUKCJI BRANŻ I GAŁĘZI GOSPODARKI USPOŁECZNIONEJ ORAZ REGIONÓW
W konsekwencji, w strukturze większości branż, gałęzi gospodarczych i regionów oraz w systemie ich funkcjonowania i zarządzania obserwuje się szereg niekorzystnych zjawisk obniżających efektywność społecznego gospodarowania, np. w przemyśle: nadmierne rozproszenie i rozdrobnienie zakładów, dekoncentrację przedsiębiorstw tej samej branży i podporządkowanie ich różnym organom nadrzędnym, przestarzały park maszynowy i przestarzałą technologię produkcji, wadliwą rejonizację, lokalizację i kooperację, niewłaściwy podział produkcji pomiędzy zakłady, niedostateczny poziom specjalizacji, koncentracji i unifikacji produkcji oraz jakości wyrobów, niewykorzystywanie rezerw produkcyjnych i surowcowych, a zwłaszcza surowców miejscowych, zastępczych i wtórnych, nieuzasadnioną rozbudowę oddziałów pomocniczo-produkcyjnych i ogólnousługowych w poszczególnych zakładach - przy niedostatecznym wykorzystaniu rezerw istniejących w oddziałach o podobnym profilu produkcyjnym lub usługowym, znajdujących się w innych nieraz sąsiadujących zakładach, a zwłaszcza rezerw pracy wielozmianowej lub ciągłej itp.
Wobec braku kompleksowych koncepcji uporządkowania istniejącej struktury gospodarczej założenia rozwojowe branż i regionów kładły dotychczas niedostateczny nacisk na eliminację wymienionych zjawisk, racjonalizację swej struktury i wykorzystywanie różnego rodzaju rezerw, preferując raczej rozwijanie produkcji lub usług głównie w drodze kosztownego i długotrwałego inwestowania nowych obiektów. W efekcie prowadzi to do obniżenia poziomu technicznego i efektów ekonomicznych niedostatecznie modernizowanej istniejącej bazy gospodarczej, zwiększenia kosztu rozwoju gospodarki, rozproszenia posiadanych środków oraz osłabienia tempa ogólnego wzrostu ekonomicznego i poziomu życiowego obywateli.
Tymczasem przeprowadzone wycinkowe doświadczenia wykazały, że szybszą, tańszą, bardziej intensywną i efektywniejszą formą rozwoju gospodarczego jest rekonstrukcja (przebudowa) i modernizacja istniejącej bazy ekonomicznej, polegająca zwłaszcza na specjalizacji i koncentracji produkcji oraz bardziej racjonalnym powiązaniu organizacyjnym zakładów kooperujących, podejmujących bezpośrednią współpracę gospodarczą niezależnie od swej przynależności administracyjnej. Zakres przedsięwzięć rekonstrukcji jest bardzo szeroki i polega przede wszystkim na lepszym podziale produkcji, na wspólnym, intensywniejszym wykorzystywaniu istniejących urządzeń, wspólnej budowie nowych obiektów o charakterze ogólnym, modernizacji parku maszynowego, lepszym wykorzystywaniu wszelkiego rodzaju rezerw produkcyjnych, usługowych, surowcowych itp., racjonalnej rejonizacji i lokalizacji obiektów dostosowanej do naturalnych warunków geograficznych, geologicznych, hydrologicznych, klimatycznych, surowcowych, glebowych, komunikacyjnych, energetycznych itd., stwarzających szczególnie dogodne warunki do rozwoju określonych gałęzi gospodarczych w określonych regionach i miejscowościach.
Każda branża produkcyjna i usługowa oraz każdy region posiada możliwość przebudowy i rozwoju według programu optymalnego, tj. najbardziej efektywnego z punktu widzenia interesu ogólnospołecznego i interesów lokalnych.
Poziom współczesnej nauki i praktyki w dziedzinie techniki, ekonomii, organizacji oraz metod zarządzania procesami gospodarczymi umożliwia rozszerzenie pozytywnych wycinkowych doświadczeń na całość gospodarki narodowej.
Program rekonstrukcji preferujący optymalne unowocześnienie istniejącej bazy technicznej i organizacyjnej gospodarki narodowej przy użyciu najbardziej oszczędnych i racjonalnych środków oraz wykorzystujący wszelkie możliwe rezerwy rozwojowe pozwoli zaoszczędzić na nakładach inwestycyjnych przeznaczanych na nowe obiekty, które powinny być projektowane w generalnych założeniach rozwoju w zasadzie tylko w tym wypadku, gdy przedsięwzięcia rekonstrukcyjne nie zapewnią zaspokojenia przewidywanego wzrostu potrzeb społecznych i eksportowych.
W celu zapewnienia warunków prawidłowego opracowania kompleksowych programów organizacyjnej i technicznej rekonstrukcji gospodarki narodowej (generalnych założeń rozwoju), ich wzajemnego skoordynowania i włączania do odpowiednich planów gospodarczych - ustala się następujące zasady i tryb opracowania tych programów:
I.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
- miejsce realizacji (zakład lub zakłady),
- rodzaj przedsięwzięcia,
- niezbędne czynności składające się na całość przedsięwzięcia,
- terminy ich realizacji (harmonogram),
- rodzaj i wysokość nakładów rzeczowych, finansowych, przerobowych itp.,
- przewidywane efekty w przyroście zdolności produkcyjnych,
- wysokość nakładów rzeczowych i finansowych, niezbędnych do uzyskania takiego samego przyrostu w drodze inwestycji budowlano-montażowych,
- inne efekty techniczno-ekonomiczno-organizacyjne i ogólnospołeczne,
- okres amortyzacji nakładów,
- inne czynniki uzasadniające przedsięwzięcie,
- sposób realizacji przedsięwzięcia (np. opracowanie założeń szczegółowych, zakres dokumentacji projektowo-kosztorysowej, środki, nakłady na produkcję próbną, uruchomienie).
II.
Programowanie rekonstrukcji branżowej.
Programowanie rekonstrukcji branżowej.
- rozmieszczenie zakładów,
- ich typowe rozmiary,
- ich profil podstawowy,
- poziom techniczny maszyn, ich charakterystykę techniczną i ekonomiczną (stopień zużycia fizycznego i "moralnego"),
- wielobranżowość lub wieloasortymentowość,
- poziom stosowanej technologii,
- poziom specjalizacji i koncentracji produkcji,
- poziom organizacji produkcji (wielkoseryjna, ciągła, małoseryjna, jednostkowa),
- zakres i rodzaj kooperacji,
- rozmiary i koszty transportu,
- poziom zatrudnienia i wydajności pracy, sytuację kadrową i poziom fachowości kadr,
- rozmiary i stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych obecnie istniejącej bazy techniczno-produkcyjnej i pomocniczo-produkcyjnej oraz zakładów inwestowanych,
- stopień wykorzystania współczynnika zmianowości,
- istniejące rezerwy lub deficyty mocy przerobowej w produkcji podstawowej i oddziałach pomocniczych,
- bilans przyszłych potrzeb społecznych i zdolności produkcyjnej optymalnie wykorzystanej,
- ewentualne wąskie gardła mocy produkcyjnej,
- poziom mechanizacji i automatyzacji,
- wielkość i zaawansowanie nowych inwestycji,
- rozmiary bazy surowcowej lub potrzeb importowych,
- inne dane specyficzne dla danej branży.
Monografia powinna dać obiektywną ocenę makrostruktury branży i systemu funkcjonowania jej jednostek wskazując dostrzeżone zalety, wady, braki i postulaty ulepszeń, operując głównie metodą bilansową w ocenie aktualnego poziomu i przyszłych potrzeb;
- zmiany w podporządkowaniu administracyjnym przedsiębiorstw lub zakładów (np. przekazanie zakładu do innego przedsiębiorstwa, przekazanie przedsiębiorstwa do innego zjednoczenia lub resortu, przekazanie pomiędzy przemysłem terenowym a kluczowym lub pomiędzy przemysłem spółdzielczym a państwowym itp.),
- komasację administracyjną przedsiębiorstw,
- komasację fizyczną zakładów (przeniesienia załóg i maszyn lub tylko maszyn i innych środków materialnych),
- likwidację zakładów (np. nierentownych),
- całkowitą zmianę profilu produkcyjnego zakładu (przedsiębiorstwa),
- tworzenie zrzeszeń asortymentowych, ośrodków branżowych, przedsiębiorstw prowadzących i patronackich,
- zawieranie porozumień branżowych;
- zorganizowanie zrzeszenia producentów określonego deficytowego asortymentu (np. urządzeń wentylacyjnych), dla którego przewiduje się: wyznaczenie przedsiębiorstwa prowadzącego albo patronackiego jako jednostki wiodącej, zawarcie porozumienia branżowego z zakładami produkującymi lub mającymi produkować urządzenia wentylacyjne, zmianę profilu produkcyjnego zakładów, które mają wejść do branży, a nie produkowały tego rodzaju urządzeń, wymianę maszyn na niezbędne typy maszyn, normalizacja elementów kooperacyjnych i wyrobów finalnych, specjalizację określonych zakładów w produkcji określonych elementów kooperacyjnych, koncentrację produkcji tych elementów w zakładach specjalizowanych, racjonalne skooperowanie zakładów specjalizowanych z zakładami produkcji finalnej, wprowadzenie postępowej techniki i organizacji produkcji, komasację administracyjną zakładów blisko położonych itp.;
- prawidłową rejonizację produkcji (np. przetworów owocowo-warzywnych); opracowanie projektu sieci zakładów o optymalnych rozmiarach, prawidłowo zrejonizowanych; wykorzystanie wolnych powierzchni produkcyjnych, zwiększenie współczynnika zmianowości i zastosowanie postępu techniczno-organizacyjnego w celu zwiększenia produkcji w rejonach nadwyżek surowcowych; pokrycie potrzeb brakującej energii i ciepła przez wykorzystanie nadwyżek sąsiednich zakładów innych branż; zmniejszenie produkcji i przeniesienie części maszyn z rejonów, w których występuje niedobór surowców; uruchomienie zamiast zmniejszonej produkcji owocowo-warzywnej usług dla ludności lub rolnictwa, wykorzystanie zbędnej energii na cele komunalne miejscowej ludności;
- utworzenie satelitarnego kombinatu wielobranżowego (np. przemysłu chemicznego); utworzenie małych zakładów w miejscowościach zlokalizowanych w pobliżu dużego obiektu macierzystego, połączenie ich siecią przewodową, dostarczającą surowiec płynny lub gazowy rurociągami;
- koncentrację i specjalizację produkcji w branży (podbranży, grupie asortymentowej); stypizowanie i znormalizowanie elementów kooperacyjnych i wyrobów finalnych, wyspecjalizowanie określonych zakładów w produkcji określonych znormalizowanych elementów lub wyrobów finalnych, koncentrację produkcji tych elementów lub wyrobów w zakładach specjalizowanych, skooperowanie zakładów blisko położonych, odpowiednie przeniesienie i modernizację maszyn, zwiększenie współczynnika zmianowości itp.;
- racjonalne kojarzenie inwestycji; wybudowanie lub adaptację np. wspólnej rejonowej odlewni, narzędziowni, produkcji części zamiennych, magazynu itp. dla grupy przedsiębiorstw tej branży zrejonizowanych w jednym okręgu, odpowiednie skooperowanie zainteresowanych przedsiębiorstw, unifikację maszyn, narzędzi i części, urządzenie wspólnego magazynu tych elementów.
- najwyższy przyrost i wykorzystanie zdolności produkcyjnych (eksploatacyjnych) przy minimalnych zmianach w zatrudnieniu oraz przesunięciach w maszynach i urządzeniach,
- zwiększenie wykorzystania powierzchni produkcyjnej w stosunkowo krótkim czasie,
- najniższe nakłady na realizację przedsięwzięcia przy stosunkowo dużym efekcie ekonomicznym,
- optymalne obniżenie kosztu produkcji (eksploatacji),
- poprawa jakości wyrobów,
- minimalizacja rozmiarów transportu i jego kosztów,
- poprawa warunków i wydajności pracy,
- aktywizacja ośrodków gospodarczo opóźnionych w rozwoju,
- lepsze wykorzystanie bazy surowcowej i istniejących warunków ogólnych,
- osiągnięcie zamierzonego efektu bez większych nakładów na rozwój urządzeń towarzyszących, warunkujących główne przedsięwzięcie rekonstrukcyjne (np. rozbudowa sieci komunikacyjnej, komunalnej, mieszkań itp.).
III.
Programowanie rekonstrukcji regionalnej.
Programowanie rekonstrukcji regionalnej.
- szczegółowej monografii regionu,
- monografiach branż i towarzyszących dziedzin działalności przewidzianych do rekonstrukcji lub rozwoju na terenie regionu,
- informacjach i materiałach organów służby rolnej, leśnej, geologicznej, gospodarki wodnej oraz innych naczelnych i terenowych organów administracji państwowej w zakresie rozwoju bazy surowcowej.
– zatrudnienia,
– energii,
– zasobów wodnych,
– dróg komunikacyjnych,
– środków transportowych,
– bazy mieszkaniowej i nowego budownictwa,
– urządzeń komunalnych, socjalnych, kulturalnych,
– potencjału pomocniczo-produkcyjnego i techniczno-usługowego (oddziałów remontowych, odlewni. narzędziowni, laboratoriów, magazynów, biur projektowych, technologicznych, konstrukcyjnych, modelarni, wzorcowni itp.).
- stan faktyczny, rozmieszczenie i obecne wykorzystanie zasobów surowcowych (ich lokalne nadwyżki lub niedobory),
- rozmiary, aktualne rozmieszczenie i wykorzystanie posiadanego potencjału produkcyjnego, pomocniczo-produkcyjnego i techniczno-usługowego (ich lokalne nadwyżki lub niedobory w stosunku do zasobów surowcowych lub potrzeb miejscowych),
- rozmiary lokalnych potrzeb społecznych i produkcji miejscowej,
- lokalne nadwyżki lub niedobory w ważniejszych grupach wyrobów (materiałów),
- aktualne wady i braki w strukturze i funkcjonowaniu gospodarki regionu,
- istniejące rezerwy wzrostu ekonomicznego nie wymagające przedsięwzięć rekonstrukcyjnych ani inwestycyjnych,
- możliwości i warunki przeprowadzania uzasadnionych ekonomicznie i organizacyjnie odpowiednio wybranych przedsięwzięć rekonstrukcyjnych, najlepiej odpowiadających danemu regionowi,
- określenie możliwych do osiągnięcia efektów i wskaźników wzrostu ekonomicznego w drodze rekonstrukcji i potrzebnych do tego nakładów,
- inne warunki lokalne sprzyjające wzrostowi ekonomicznemu regionu i jego branż, dotychczas nie wykorzystane.
- utworzenie skoncentrowanej bazy transportowej przy określonej jednostce PKS, służącej potrzebom określonego regionu lub miasta. Baza koncentruje większość środków transportowych swego regionu lub mikroregionu i obsługuje wszystkich kontrahentów swego regionu. Prowadzi warsztat remontowy i przeglądowy dla wszystkich (skoncentrowanych i nie skoncentrowanych) środków transportowych, bazę zaopatrzenia w paliwo i części zamienne, organizuje brygady pogotowia technicznego dla wszystkich kontrahentów swego regionu itd.,
- utworzenie patronatu w zakresie remontów maszyn i produkcji części zamiennych; patronat obejmuje wszystkie (niektóre) bazy remontowe i produkcji części zamiennych regionu i obsługuje wszystkie (lub część) zakłady swego regionu, niezależnie od ich organizacyjnego podporządkowania; poszczególne warsztaty podlegają specjalizacji i koncentruje się w nich produkcję określonych typów części dla wszystkich zakładów; tworzy się regionalne brygady remontowe specjalistyczne, pogotowia awaryjne itp.,
- wspólne wykorzystanie istniejącego magazynu (siłowni, ciepłowni, ujęć wody itd.) przez kilku użytkowników, zorganizowanie wspólnej wypożyczalni sprzętu zmechanizowanego i narzędzi, wspólnej dostawy gazów technicznych itp.,
- kojarzenie inwestycji ogólnych (np. budowa lub adaptacja wspólnej siłowni i kotłowni, wspólnej odlewni, narzędziowni, bocznicy, magazynu itp.) dla potrzeb kilku użytkowników sąsiadujących ze sobą.
IV.
Programowanie rekonstrukcji gałęzi gospodarczych o charakterze ogólnym.
Programowanie rekonstrukcji gałęzi gospodarczych o charakterze ogólnym.
Ministerstwo Górnictwa i Energetyki (elektroenergetyka, gazownictwo),
Ministerstwo Komunikacji,
Ministerstwo Gospodarki Komunalnej,
Ministerstwo Żeglugi,
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej,
Ministerstwo Łączności,
Ministerstwo Handlu Zagranicznego,
Ministerstwo Handlu Wewnętrznego,
Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego,
Ministerstwo Oświaty,
Centralny Urząd Gospodarki Wodnej,
Centralny Urząd Geologii,
Centralny Urząd Geodezji i Kartografii,
Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki.
V.
Zasady koordynacji programów rekonstrukcji.
Zasady koordynacji programów rekonstrukcji.
VI.
Przepisy końcowe.
Przepisy końcowe.
Załącznik Nr 1
Zjednoczenie wiodące ................................
(Województwo) .........................................)
PROJEKT PROGRAMU REKONSTRUKCJI ORGANIZACYJNI-TECHNICZNEJ BRANŻY (REGIONU)
(Tabela nr 1)
Przykład
Objaśnienia.
- "Koncentracja i specjalizacja parku maszynowego i produkcji oraz uporządkowanie kooperacji w przemyśle metalowym okręgu "x"",
- "Unifikacja i normalizacja wyrobu "x" i jego elementów kooperacyjnych",
- "Podział i rejonizacja produkcji przemysłu spożywczego w województwach rzeszowskim, lubelskim i białostockim",
- "Utworzenie ośrodków branżowych (zrzeszeń asortymentowych w miejscowości-rejonie)",
- "Komasacja administracyjna (fizyczna) zakładów oraz koncentracja i specjalizacja produkcji w branży (okręgu)".
Pod zwięzłym określeniem każdego przedsięwzięcia wymienia się określenia poszczególnych tytułów realizowanych w przedsiębiorstwach uczestniczących w przedsięwzięciu (np. zmiana programu produkcyjnego, przeniesienie maszyn "x" z przedsiębiorstwa "A" do przedsiębiorstwa "B", rozbudowa oddziału "n" stanowiącego wąskie gardło grupy asortymentowej, udział we wspólnej inwestycji narzędziowni itp.).
- "przeniesienie i wymiana maszyn z zakładów "x", "y" do zakładu "z" oraz koncentracja parku maszynowego zgodnie ze specjalizacją zakładów, specjalizacja produkcji i kooperacja między zakładami np. "y", "z"";
- "wspólne wykorzystanie odlewni (narzędziowni) zakładu "x" przez zakłady "a", "b", "c" oraz koncentracja i specjalizacja jego usług".
Nakłady i efekty (poz. 1-5) poszczególnych przedsięwzięć powinny być podsumowane i podane w łącznych sumach dla całej branży (regionu).
Analogicznie nakłady i efekty poszczególnych tytułów powinny być podsumowane i podane w łącznych sumach dla każdego przedsięwzięcia oddzielnie.
Materiały do opracowania tabeli czerpie się z poszczególnych opisów projektów przedsięwzięć, stanowiących jej uzasadnienie i załącznik.
Tabela nr 1 (układu tytularnego) powinna zgadzać się w wynikach ogólnych z łącznymi wynikami całej branży (regionu) zawartymi w tabeli nr 2 (układu adresowego według zjednoczeń i przedsiębiorstw).
Załącznik Nr 2
Zjednoczenie wiodące ................................
(Województwo) .........................................)
ROZLICZENI ADRESOWE NAKŁADÓW I EFEKTÓW PROGRAMU REKONSTRUKCJI ORGANIZACYJNO- TECHNICZNEJ BRANŻY .............. REGIONU ......................
według przedsiębiorstw (grup przedsiębiorstw) uczestników branży (regionu) i ich jednostek nadrzędnych.
(Tabela nr 2).
(Przykład)
Objaśnienia.
Uwaga: Odpowiedni odcinek programu adresowego, przekazany zainteresowanym przedsiębiorstwom i ich jednostkom nadrzędnym, umożliwia im opracowanie planów rekonstrukcji przedsiębiorstwa (lub ogółu jednostek zgrupowanych) obejmujących całość tytułów realizowanych w przedsiębiorstwie (zgrupowaniu) niezależnie od tego, w czyim programie branżowym (regionalnym) tytuł został zaprojektowany.
Załącznik Nr 3
Zjednoczenie wiodące ................................
(Województwo) .........................................)
OPIS PROJEKTU PRZEDSIĘWZIĘCIA REKONSTRUKCJI ORGANIZACYJNO-TECHNICZNEJ
(Przykład
Załącznik Nr 4
Zjednoczenie wiodące ................................
(Województwo) .........................................)
ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW EKONOMICZNYCH ORGANIZACYJNO-TECHNICZNEJ REKONSTRUKCJI BRANŻY ..................... (REGIONU ......................)
(Przykład)
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »