Rozdział 5 - Sankcje z tytułu przekroczenia funduszu płac i innych nieprawidłowości w gospodarce funduszem płac przedsiębiorstw. - Zasady i tryb kontroli funduszu płac przedsiębiorstw uspołecznionych wykonywanej przez banki.

Monitor Polski

M.P.1962.29.123

Akt utracił moc

Wersja od: 23 sierpnia 1969 r.

Rozdział  V

Sankcje z tytułu przekroczenia funduszu płac i innych nieprawidłowości w gospodarce funduszem płac przedsiębiorstw.

§  20.

1. Dyrektor przedsiębiorstwa, w którym powstało przekroczenie funduszu płac podlegające obowiązkowi likwidacji, powinien przedstawić organom samorządu robotniczego lub radzie zakładowej analizę gospodarki funduszem płac i przyczyny przekroczenia funduszu płac wraz z wnioskami do rozpatrzenia i podjęcia odpowiednich uchwał.

2. Przedsiębiorstwo powinno zawiadomić na piśmie oddział banku i zjednoczenie o środkach przedsięwziętych w celu uporządkowania gospodarki funduszem płac i likwidacji przekroczeń funduszu płac.

§  21.

1. 6 W razie powstania w przedsiębiorstwie przekroczenia funduszu płac podlegającego obowiązkowi likwidacji bank wstrzymuje – do czasu zlikwidowania tego przekroczenia – wypłaty premii w kwocie odpowiadającej temu przekroczeniu, jednak nie więcej niż do wysokości:

1) 50% zasadniczego i dodatkowego funduszu premiowania pracowników umysłowych – w przedsiębiorstwach uprawnionych do tworzenia takich funduszów,

2) 50% funduszu premiowania pracowników umysłowych lub funduszu premiowania pracowników administracyjno-biurowych – w przedsiębiorstwach planujących premie zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz regulaminami premiowania w ściśle określonym procencie funduszu płac tych pracowników,

3) 10% podstawowych wynagrodzeń pracowników umysłowych w przedsiębiorstwach, które zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz regulaminami ustalają wysokość funduszów premiowania pracowników umysłowych w wysokości zmiennej, zależnej od wykonania ustalonych w przepisach lub regulaminach wskaźników zadań gospodarczych – poza przedsiębiorstwami, o których mowa w pkt 1 i 2.

2. 7 W przypadkach, o których mowa w ust. 1, pracownicy odpowiedzialni za gospodarkę funduszem płac oraz pracownicy naruszający dyscyplinę płac powinni być pozbawieni premii do pełnej wysokości przypadającej na podstawie regulaminów premiowania.

3. Jeżeli w przedsiębiorstwach uprawnionych do tworzenia funduszu zakładowego suma podlegającego obowiązkowi likwidacji przekroczenia funduszu płac za rok obrachunkowy jest wyższa od sumy wstrzymanych zgodnie z ust. 1 premii, wówczas minister (przewodniczący prezydium wojewódzkiej rady narodowej) po zapoznaniu się z wnioskiem komisji dyscypliny płac oraz z opinią zarządu głównego właściwego związku zawodowego (wojewódzkiej komisji związków zawodowych) może zarządzić potrącenie części lub całości nie pokrytego przekroczenia funduszu płac z funduszu zakładowego. Przy dokonywaniu potrąceń z funduszu zakładowego bierze się przy tym pod uwagę tylko tę część funduszu zakładowego, która pozostaje po odliczeniu 25% przeznaczonych na inwestycje mieszkaniowe, a jeśli pozostała część funduszu zakładowego przekracza 8,5% funduszu płac – bierze się pod uwagę tylko kwotę mieszczącą się w granicach 8,5% funduszu płac.

4. Jeżeli w spółdzielni suma podlegającego obowiązkowi likwidacji przekroczenia funduszu płac za rok obrachunkowy jest wyższa od sumy wstrzymanych zgodnie z ust. 1 premii, wówczas zarząd centrali spółdzielczej – po zasięgnięciu opinii zarządu głównego właściwego związku zawodowego – może wydać decyzję o potrąceniu części lub całości nie pokrytego przekroczenia funduszu płac z czystej nadwyżki spółdzielni przypadającej do podziału między pracowników.

5. Wstrzymane premie, jak również potrącenia z funduszu zakładowego lub z czystej nadwyżki spółdzielni z tytułu podlegającego obowiązkowi likwidacji przekroczenia funduszu płac za rok obrachunkowy, podlegają odprowadzeniu:

1) w stosunku do przedsiębiorstw państwowych – na specjalny rachunek Ministerstwa Finansów,

2) w stosunku do spółdzielni – na spółdzielcze fundusze rozwoju.

6. Przedsiębiorstwa, w których na koniec danego kwartału występuje podlegające obowiązkowi likwidacji przekroczenie funduszu płac nie pokryte wstrzymanymi premiami, nie są uprawnione do czasu likwidacji tego przekroczenia do dokonywania zaliczkowych wypłat z funduszu zakładowego w części przypadającej na nagrody i świadczenia lub z czystej nadwyżki spółdzielni.

7. Jeżeli w przedsiębiorstwach uprawnionych do tworzenia funduszu zakładowego suma podlegającego likwidacji przekroczenia funduszu płac za rok obrachunkowy jest wyższa od sumy wstrzymanych zgodnie z ust. 1 premii, wówczas przy przyznawaniu nagród z funduszu zakładowego – zgodnie z uchwałą Centralnej Rady Związków Zawodowych z dnia 14 lutego 1962 r. w sprawie gospodarowania funduszem zakładowym – pracownicy odpowiedzialni za gospodarkę funduszem płac oraz pracownicy naruszający dyscyplinę płac powinni być pozbawieni nagród z funduszu zakładowego.

§ 22. Pracownicy tracą prawo do premii wstrzymanych z powodu przekroczenia funduszu płac podlegającego obowiązkowi likwidacji, jeśli przekroczenie to nie zostanie zlikwidowane do końca roku obrachunkowego.

§  23.

1. Nie podlegają obowiązkowi likwidacji przekroczenia korygowanego funduszu płac, jeżeli przekroczenie zostało uznane przez bank za:

1) ekonomicznie celowe, powodujące zmniejszenie kosztów przedsiębiorstwa w stosunku do planu mimo przekroczenia funduszu płac, jeśli dodatkowe wydatki na fundusz płac pozostają w bezpośrednim związku z obniżeniem innych konkretnych pozycji kosztów, a przedsiębiorstwo udowodni to wobec oddziału banku na podstawie bilansów i innych dokumentów,

2) spowodowane wykonaniem nie planowanej lub ponadplanowej produkcji wyrobów o wyższym od planowanego udziału funduszu płac w ogólnej wartości produkcji przedsiębiorstwa, pod warunkiem że produkcja ta przeznaczona jest na eksport zgodnie z umowami lub wstępnymi uzgodnieniami z centralami handlu zagranicznego; dotyczy to również odpowiednio usług polegających na przerobie materiałów stanowiących własność klienta zagranicznego oraz dodatkowych czynności w produkcji lub w obrocie towarowym, związanych ze sprzedażą towarów na eksport,

3) spowodowane podjęciem przez przedsiębiorstwo produkcji o wyższym od planowanego udziale funduszu płac w ogólnej wartości produkcji przedsiębiorstwa, pod warunkiem że produkcja ta jest poszukiwana przez odbiorców i ma zapewniony zbyt; dotyczy to również zasadniczych zmian w asortymentowej strukturze obrotu towarowego w stosunku do założeń planu,

4) spowodowane nie przewidzianymi w planie osobowego funduszu płac wypłatami wynagrodzeń z tytułu robót budowlano-montażowych związanych z inwestycjami i kapitalnymi remontami wykonywanymi systemem gospodarczym, których wykonanie tym systemem z uzasadnionych przyczyn nie było założone w planie funduszu płac,

5) spowodowane wykonywaniem szczególnie uzasadnionych, nie przewidzianych w planie prac ładunkowych w niedziele i święta oraz w godzinach nadliczbowych,

6) spowodowane zastosowaniem do produkcji surowca wtórnego lub odpadowego zamiast surowca pełnowartościowego oraz surowca tańszego od przewidzianego w planie rocznym,

7) spowodowane wypłatą wynagrodzeń związanych z nie planowanym lub ponadplanowym skupem,

8) spowodowane realizacją postępu technicznego nie przewidzianego w planie pogarszającą przejściowo relację między wielkością produkcji i funduszem płac, jeśli skutków tego przekroczenia nie można wyrównać do końca roku,

9) spowodowane podejmowaniem przez przedsiębiorstwa w uzasadnionych przypadkach produkcji elementów i części dotychczas otrzymywanych w ramach kooperacji, jeżeli elementy te i części nie podlegają zaliczeniu do wartości produkcji przedsiębiorstwa,

10) spowodowane wypadkami losowymi.

2. Przekroczenia nie korygowanego osobowego funduszu płac nie podlegają obowiązkowi likwidacji, jeżeli zachodzą warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 10.

§  24.

1. Jeżeli bank ma wątpliwości, czy zachodzą warunki wymienione w § 23, powinien zażądać przedstawienia przez przedsiębiorstwo opinii zjednoczenia.

2. Zjednoczenie może ograniczyć przypadki, w których przekroczenie funduszu płac może być przez bank uznane za nie podlegające obowiązkowi likwidacji.

§ 25. Uznanie przekroczenia za nie podlegające obowiązkowi likwidacji z przyczyn, o których mowa w § 23 z wyjątkiem ust. 1 pkt 10, może być dokonane również w drodze wstępnego uzgodnienia między bankiem a przedsiębiorstwem.

§  26.

1. Właściwy minister – po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego (naczelnego dyrektora banku specjalnego), a w stosunku do przedsiębiorstw gospodarki terenowej – przewodniczący prezydium wojewódzkiej rady narodowej (zarząd krajowego lub wojewódzkiego związku spółdzielczego) – po zasięgnięciu opinii dyrektora oddziału wojewódzkiego właściwego banku – mogą uznać przekroczenie funduszu płac za nie podlegające obowiązkowi likwidacji w gospodarczo uzasadnionych przypadkach.

2. Ministrowie przesyłają decyzje o uznaniu przekroczenia za nie podlegające obowiązkowi likwidacji Prezesowi Narodowego Banku Polskiego (naczelnemu dyrektorowi banku specjalnego), a przewodniczący prezydiów wojewódzkich rad narodowych (zarząd krajowego bądź wojewódzkiego związku spółdzielczego) – dyrektorowi oddziału wojewódzkiego właściwego banku.

3. Prezes Narodowego Banku Polskiego składa Prezesowi Rady Ministrów okresowo sprawozdanie o przekroczeniach funduszu płac, uznanych w trybie ust. 1 i 2 za nie podlegające obowiązkowi likwidacji.

§ 27. Ministrowie nie mogą przeznaczać będącego do ich dyspozycji funduszu nagród za postęp ekonomiczny na wypłaty na rzecz pracowników przedsiębiorstw, które na koniec poprzedniego kwartału dopuściły do przekroczenia funduszu płac podlegającego obowiązkowi likwidacji.

§ 28. 8

1. Jeżeli suma podlegających obowiązkowi likwidacji przekroczeń funduszu płac przedsiębiorstw podległych danemu zjednoczeniu wynosiła na koniec poprzedniego kwartału ponad 1% łącznego operatywnego planowanego funduszu płac nadzorowanych przedsiębiorstw, wówczas po zbadaniu przez ministerstwo (zarząd centrali spółdzielczej, prezydium wojewódzkiej rady narodowej) lub komisje dyscypliny płac powodów przekroczeń oraz stwierdzeniu winy lub zaniedbania ze strony zjednoczenia pracownicy tego zjednoczenia tracą prawo do 50% funduszu nagród przypadającego w następnym kwartale. Decyzję w tej sprawie podejmuje minister (zarząd centrali spółdzielczej, przewodniczący prezydium wojewódzkiej rady narodowej).

2. Sankcję, o której mowa w ust. 1, należy również stosować w razie stwierdzenia nieprawidłowego oddziaływania i złej kontroli zjednoczenia nad gospodarką funduszem płac przedsiębiorstw nadzorowanych przez zjednoczenie.

§ 29. W razie prowadzenia niewłaściwej gospodarki funduszem płac przez przedsiębiorstwo bank może zastosować również środki oddziaływania kredytowego.

§ 30. W razie stwierdzenia, że zjednoczenie wydało nieuzasadnioną decyzję o uruchomieniu lub o wypłacie funduszu premiowego przedsiębiorstwa mimo przekroczenia przez przedsiębiorstwo funduszu płac, minister (zarząd centrali spółdzielczej, przewodniczący prezydium wojewódzkiej rady narodowej) pozbawi nagrody przy najbliższej wypłacie nagród – dyrektora i innych pracowników zjednoczenia odpowiedzialnych za gospodarkę funduszem płac podległych przedsiębiorstw.

§ 31. W razie występowania istotnych nieprawidłowości w gospodarce funduszem płac przedsiębiorstw dyrektorzy zjednoczeń obowiązani są z własnej inicjatywy lub na wniosek banku rozpatrywać przyczyny występujących nieprawidłowości i podjąć środki niezbędne do ich likwidacji, powiadamiając o nich właściwy oddział banku.

⁶ Z dniem 1 lipca 1964 r. § 21 ust. 1 nin. uchwały traci moc w odniesieniu do przedbiębiorstw objętych uchwałą nr 130 z dnia 4 maja 1964 r. w sprawie premiowania pracowników umysłowych w państwowych przedsiębiorstwach przemysłowych (M.P.64.32.138), zgodnie z § 21 ust. 2 pkt 5 powołanej uchwały zmieniającej.

⁷ Z dniem 1 lipca 1964 r. § 21 ust. 2 nin. uchwały traci moc w odniesieniu do przedbiębiorstw objętych uchwałą nr 130 z dnia 4 maja 1964 r. w sprawie premiowania pracowników umysłowych w państwowych przedsiębiorstwach przemysłowych (M.P.64.32.138), zgodnie z § 21 ust. 2 pkt 5 powołanej uchwały zmieniającej.

⁸ Z dniem 1 lipca 1964 r. § 28 nin. uchwały traci moc w zakresie uregulowanym uchwałą nr 132 z dnia 4 maja 1964 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w zjednoczeniach (jednostkach równorzędnych) grupujących państwowe przedsiębiorstwa przemysłowe i budowlano-montażowe (M.P.64.32.140), zgodnie z § 15 pkt 7 powołanej uchwały zmieniającej.