Dział 2 - ZASADY DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTEK BADAWCZYCH W 1982 R. - Zasady finansowania prac badawczych oraz zasady działalności jednostek badawczych w 1982 r.

Monitor Polski

M.P.1982.10.72

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1982 r.

DZIAŁ  II

ZASADY DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTEK BADAWCZYCH W 1982 R.

Rozdział  1

Plan finansowy i przychody jednostki badawczej.

§  15.

1. Podstawą gospodarki finansowej jednostki badawczej jest plan finansowy zatwierdzany przez właściwy organ tej jednostki.

2. Jednostki badawcze udostępniają informacje o swoich planach organom nadzorującym oraz bankom finansującym w zakresie niezbędnym do wypełniania przez nie swych funkcji.

3. W planie finansowym uwzględnia się przewidywane przychody z tytułu realizacji umów oraz z tytułu uzyskiwanych subwencji.

§  16.

1. Jednostka badawcza pokrywa koszty swej działalności z przychodów z tytułu realizacji umów oraz z funduszu rozwoju.

2. Przychodami jednostki badawczej z tytułu realizacji umów są przychody ze sprzedaży:

1) prac badawczych,

2) wyników prac badawczych,

3) patentów oraz licencji na stosowanie wyników prac badawczych,

4) prac z zakresu działalności ogólnotechnicznej,

5) produkcji doświadczalnej, unikalnych urządzeń i aparatury oraz innej produkcji, w tym także małotonażowej i małoseryjnej,

6) innych prac i usług, w tym prac wdrożeniowych, obliczeń na elektronicznych maszynach cyfrowych, usług reprograficznych itp.,

zwanych dalej "produktami działalności".

3. Nie stanowi przychodu ze sprzedaży w okresie sprawozdawczym wartość produktów działalności nie opłaconych przez odbiorców krajowych w ciągu 25 dni od zakończenia okresu sprawozdawczego.

§  17.

1. Prace własne finansowane są z funduszu rozwoju w granicach środków tego funduszu, w wysokości faktycznie poniesionych kosztów bez doliczania zysku.

2. Koszty prac własnych można rozliczać zbiorczo, traktując ogół tych prac jako jedną jednostkę kalkulacyjną.

Rozdział  2

Rozliczenia z tytułu sprzedaży produktów działalności.

§  18.

1. Za produkty działalności, o których mowa w § 16 ust. 2, jednostka badawcza rozlicza się z odbiorcami odpowiednio według cen umownych, regulowanych bądź urzędowych.

2. Ceny umowne na produkty działalności jednostek badawczych stosowane są wówczas, gdy z mocy odrębnych przepisów nie obowiązuje cena urzędowa lub cena regulowana.

§  19.

1. O sposobie ustalenia ceny umownej decydują, przy zawieraniu umowy, zainteresowane strony, biorąc pod uwagę zwłaszcza przedmiot umowy (charakter produktu działalności), prawa wynikające z patentu lub prawa ochronnego, a w odniesieniu do prac objętych programami badawczymi - dodatkowe ustalenia dotyczące realizacji programu. Przykładowo za punkt wyjścia do ustalenia ceny umownej można przyjmować:

1) efekt ekonomiczny wdrożenia wyniku pracy badawczej,

2) faktyczny koszt własny według kalkulacji wynikowej,

3) przewidywany koszt własny,

4) cenę produktu porównywalnego,

5) koszty wykonania pracy badawczej oraz efekty ekonomiczne wdrożenia jej wyniku; w takim wypadku rozliczenie może następować:

a) jednorazowo po zakończeniu i odbiorze pracy badawczej - w wysokości poniesionych kosztów,

b) sukcesywnie, w miarę uzyskiwania efektów ekonomicznych - w wysokości uzgodnionego w umowie odsetka tych efektów.

2. Ceny umowne oraz inne warunki realizacji prac badawczych będących przedmiotem umów mogą być ustalane w drodze organizowania otwartych konkursów lub przetargów.

3. Jeżeli rozliczeniami objęte są projekty wynalazcze wykorzystane w produkcie działalności sprzedawanym przez jednostkę badawczą, w rozliczeniach tych, o ile umowa między stronami nie stanowi inaczej, uwzględnia się:

1) opłaty należne innym jednostkom organizacyjnym będącym właścicielami tych projektów,

2) wynagrodzenia twórców zastosowanych projektów wynalazczych bez względu na miejsce zatrudnienia tych twórców.

Opłaty te i wynagrodzenia obciążają koszty działalności jednostki badawczej.

4. Wynik wcześniej zamówionej, wykonanej i sfinansowanej pracy badawczej przekazywany jest nieodpłatnie, jeżeli wdrażającym jest przedsiębiorstwo zgrupowane w zrzeszeniu finansującym zamówioną pracę. Nie dotyczy to jednak wynalazków i wzorów użytkowych wykorzystanych w pracy badawczej.

§ 20. Rozliczenia z tytułu wykonywania prac badawczych mogą być dokonywane:

1) odrębnie za poszczególne etapy wykonywanej pracy w ramach ogólnej ceny umownej, jeżeli wynik etapu pracy może być przedmiotem odrębnego odbioru,

2) okresowo w uzgodnionych terminach i w granicach uzgodnionej ceny, jeżeli praca badawcza ma być wykonywana w cyklu dłuższym niż 2 lata i nie ma możliwości jej podziału na etapy mogące być przedmiotem odrębnego odbioru,

3) łącznie w odniesieniu do ogółu prac o charakterze jednorodnym i powtarzalnym, wykonywanych systematycznie przez jednostkę badawczą dla określonego odbiorcy w przyjętym okresie kalendarzowym; dotyczy to w szczególności działalności ogólnotechnicznej, wykonywanej jako stała funkcja (§ 2 ust. 2 pkt 3).

Rozdział  3

Finansowanie wynagrodzeń.

§ 21. Do zasad kształtowania wielkości i form zatrudnienia oraz finansowania wynagrodzeń, w tym również obciążenia przyrostu przeciętnych wynagrodzeń w jednostkach badawczych, mają zastosowanie przepisy dotyczące przedsiębiorstw państwowych, zawarte w uchwale nr 243 Rady Ministrów, z tym że:

1) zasady premiowania pracowników jednostek badawczych określają przepisy w sprawie zasad ich wynagradzania,

2) do wynagrodzeń nie zalicza się wynagrodzeń twórców projektów wynalazczych.

Rozdział  4

Wynik finansowy i jego podział.

§  22.

1. Wynik finansowy jednostki badawczej stanowi różnicę między przychodami ze sprzedaży, o których mowa w § 16 ust. 2, a kosztami własnymi tej sprzedaży. Różnicę tę koryguje się o saldo strat i zysków nadzwyczajnych.

2. Wynik finansowy jednostki badawczej podlega weryfikacji przez właściwy miejscowo organ Ministra Finansów.

3. Kwota zweryfikowanego zysku, przekraczająca 20% kosztów własnych sprzedaży, podlega w 70% przekazaniu na fundusz prac badawczych, będący w dyspozycji organu nadzorującego.

4. Zweryfikowany zysk bilansowy z uwzględnieniem przepisu ust. 3 stanowi zysk do podziału.

5. Z zysku do podziału dokonywane są odpisy na niżej określone cele według następującej kolejności:

1) obowiązkowy odpis na fundusz rezerwowy,

2) fundusz aktywizacji zawodowej w wypadkach określonych w rozdziale 4 uchwały nr 243 Rady Ministrów,

3) odpis na fundusz efektów wdrożeniowych w wypadkach określonych w § 27.

6. Pozostałą część zysku do podziału jednostka badawcza przeznacza na:

1) fundusz rozwoju,

2) fundusz załogi.

Decyzję o proporcjach tego podziału podejmuje jednostka badawcza.

§ 23. Zasady opodatkowania jednostek badawczych normują odrębne przepisy.

Rozdział  5

Fundusze.

§  24.

1. Jednostka badawcza, poza funduszem statutowym, tworzy następujące fundusze:

1) fundusz rezerwowy,

2) fundusz efektów wdrożeniowych,

3) fundusz rozwoju,

4) fundusz załogi.

2. Nie wykorzystane środki funduszów (ust. 1 pkt 1-4) przechodzą na rok następny.

3. Jednostka badawcza może w porozumieniu z bankiem gromadzić środki funduszów na wyodrębnionych oprocentowanych rachunkach bankowych.

4. Jednostki badawcze oprócz funduszów, o których mowa w ust. 1, tworzą zakładowe fundusze: mieszkaniowy, socjalny i nagród na zasadach ustalonych w odrębnych przepisach.

§ 25. Fundusz statutowy jednostki badawczej odzwierciedla wartość powierzonej jej do użytkowania części mienia ogólnonarodowego. Na fundusz ten składa się w szczególności wartość netto środków trwałych, wartości niematerialne i prawne oraz część wartości środków obrotowych (§ 30).

§ 26. Fundusz rezerwowy, przeznaczony na pokrycie strat, jest tworzony z odpisu w wysokości 10% zysku do podziału. Jednostka badawcza może podwyższyć ten odpis.

§  27.

1. Fundusz efektów wdrożeniowych tworzy się:

1) z zysku do podziału (§ 22 ust. 5 pkt 3) oraz

2) z kwot, o których mowa w ust. 6.

2. Wysokość kwot przekazywanych na fundusz z zysku do podziału (ust. 1 pkt 1) ustala się odrębnie dla poszczególnych wdrożonych wyników prac badawczych na podstawie kryterium wymiernych efektów ekonomicznych wdrażania, stosując odpowiednio określone prawem wynalazczym:

1) zasady i tryb obliczania efektów ekonomicznych zastosowania projektów wynalazczych,

2) zasady i stawki obowiązujące przy ustalaniu:

a) wynagrodzeń twórców wzorów użytkowych, z tym że:

- w wypadku wdrożeń objętych programami operacyjnymi wynagrodzenie można podwyższyć do 300%,

- nie stosuje się ograniczeń kwotowych,

b) nagród dla osób, które współdziałały przy realizacji projektów wynalazczych lub przyczyniły się do przyspieszenia ich zastosowania (wdrożenia).

3. Przekazywanie na fundusz kwot, o których mowa w ust. 2, powinno być przewidziane w umowach między stronami i brane pod uwagę przy ustalaniu cen umownych oraz znajdować pokrycie finansowe w przychodach jednostki badawczej z tytułu realizacji umów.

4. Fundusz przeznacza się na nagrody dla:

1) autorów (współautorów) rozwiązań, których wdrożenie przyniosło wymierne efekty ekonomiczne,

2) osób bezpośrednio współdziałających w realizacji pracy badawczej oraz we wdrożeniu jej wyniku,

bez względu na miejsce ich stałego zatrudnienia.

Wypłata nagród może nastąpić po stwierdzeniu efektów i uzyskaniu przez jednostkę badawczą odpowiedniego przychodu z tytułu realizacji umowy.

5. Umowy mogą przewidywać, że określona część funduszu utworzonego w związku z realizacją umowy zostanie przekazana innej jednostce (przedsiębiorstwu wdrażającemu, jednostce współpracującej) z przeznaczeniem na nagrody (ust. 4) dla osób w tej jednostce zatrudnionych; powinno to być uwzględnione w cenie umownej. W przedsiębiorstwie wdrażającym z przekazanej kwoty powinni być nagradzani określeni imiennie pracownicy bezpośrednio uczestniczący we wdrażaniu wyniku pracy.

6. Przy pracach badawczych, których wynik - po zastosowaniu go w praktyce - ma przynieść inne efekty niż wymierne efekty ekonomiczne, strony mogą postanowić w umowie, że po wdrożeniu i osiągnięciu zamierzonego rezultatu jednostka zamawiająca przekaże jednorazowo wprost na fundusz efektów wdrożeniowych jednostki badawczej określoną kwotę z przeznaczeniem jej na nagrody dla bezpośrednich autorów i współautorów pracy oraz dla osób współdziałających w jej realizacji i w zastosowaniu jej wyniku. Kwotę tę jednostka zamawiająca finansuje z tego samego źródła, z którego została sfinansowana praca badawcza. Przepisy ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

7. Przy określaniu wysokości kwoty, o której mowa w ust. 6, strony powinny kierować się kryterium wkładu pracy twórczej i wartości naukowej oraz społecznego bądź ogólnogospodarczego znaczenia wyniku pracy badawczej.

§  28.

1. Fundusz rozwoju tworzony jest z:

1) odpisów amortyzacyjnych od wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, uzyskanych w wyniku inwestycji finansowanych:

a) w całości lub w części z kredytu bankowego - do czasu spłaty tego kredytu,

b) w całości z własnych środków,

2) 80% równowartości pozostałych odpisów amortyzacyjnych,

3) subwencji przyznawanych jednostce badawczej,

4) odpisów z zysku do podziału.

Odpisy amortyzacyjne od zakładowych domów mieszkalnych oraz środków trwałych służących zakładowej działalności socjalnej nie mogą obciążać kosztów podstawowej działalności jednostki badawczej.

2. Pozostałość odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, przekazuje się do budżetu.

3. Kwota subwencji nie może być wyższa niż 15% rocznych planowanych kosztów działalności podstawowej.

4. Właściwi ministrowie - ze względu na charakter zadań określonych jednostek badawczych - mogą podwyższać dla nich granicę kwoty subwencji, o której mowa w ust. 3.

5. Na fundusz wpływają ponadto:

1) udziały w inwestycjach wspólnych,

2) wyniki na likwidacji lub sprzedaży środków trwałych,

3) część funduszu statutowego, która nie służy sfinansowaniu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zbędna do finansowania środków obrotowych.

6. Środki funduszu przeznacza się w pierwszej kolejności na spłatę rat kredytów inwestycyjnych.

7. Pozostałą część funduszu jednostka badawcza przeznacza na:

1) uzupełnienie funduszu statutowego,

2) inwestycje jednostki badawczej,

3) udziały w inwestycjach wspólnych,

4) finansowanie prac własnych, w tym prac podejmowanych na ryzyko jednostki badawczej, prac konkursowych itp.

8. Fundusz nie podlega opodatkowaniu; po spłacie kredytu może on być wydatkowany w granicach posiadanych środków, a o strukturze jego wykorzystania decyduje jednostka badawcza.

§  29.

1. Fundusz załogi tworzony jest z zysku do podziału.

2. Środki funduszu przeznacza się na:

1) wypłatę nagród indywidualnych dla pracowników,

2) zwiększenie zakładowego funduszu socjalnego i zakładowego funduszu mieszkaniowego.

3. Wypłaty z funduszu nie wchodzą do podstawy naliczania podatku od funduszu płac oraz składek na ubezpieczenia społeczne.

Rozdział  6

Finansowanie środków obrotowych.

§  30.

1. Jednostka badawcza finansuje środki obrotowe z tej części funduszu statutowego, która nie służy pokryciu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

2. Środki obrotowe mogą być w całości finansowane funduszem statutowym. Na finansowanie środków obrotowych nie znajdujących pokrycia w funduszu statutowym jednostka badawcza może zaciągać w banku kredyty obrotowe na warunkach określonych w umowie kredytowej.

Rozdział  7

Finansowanie inwestycji.

§  31.

1. Inwestycje jednostki badawczej, z wyjątkiem inwestycji centralnych, są w całości finansowane z funduszu rozwoju.

2. Na inwestycje, o których mowa w ust. 1, mogą być zaciągane kredyty bankowe spłacane ze środków funduszu rozwoju według zasad ustalonych w umowie kredytowej. Odsetki od kredytów są płacone i rozliczane według zasad obowiązujących przedsiębiorstwa państwowe.

3. Inwestycjami centralnymi są inwestycje określone w uchwałach Sejmu, Rady Ministrów oraz w decyzjach Prezydium Rządu.

4. Inwestycje centralne mogą być w całości lub w części finansowane z dotacji budżetowej, której wielkość określa uchwała lub decyzja (ust. 3). Inwestycje te, w części nie sfinansowanej z dotacji budżetowej, są finansowane z funduszu rozwoju.

Rozdział  8

Import i współpraca międzynarodowa.

§  32.

1. Jednostka badawcza dysponuje wpływami dewizowymi uzyskanymi w obrocie wolnodewizowym z eksportu wyrobów, osiągnięć naukowych, technicznych i innych usług oraz wpływami z sympozjów i konferencji naukowych - w wysokości 50% uzysku dewizowego z transakcji, to jest po odliczeniu wydatków dewizowych związanych z realizacją kontraktów.

2. Środki, o których mowa w ust. 1, gromadzone są na wyodrębnionych rachunkach w banku i mogą być wykorzystane na finansowanie potrzeb jednostki badawczej związanych z zakupami oraz różnymi formami współpracy międzynarodowej.

3. Środki na wydatki dewizowe realizowane poza sferą obrotu wolnodewizowego przydzielane są przez Ministra Handlu Zagranicznego.

4. Jednostka badawcza może:

1) odstąpić część posiadanych środków dewizowych jednostkom współpracującym z nią w realizacji współpracy międzynarodowej,

2) uzyskać od innych jednostek środki dewizowe niezbędne do realizacji zadań wykonywanych we współpracy z tymi jednostkami,

3) uzyskać przydział środków dewizowych,

4) zaciągać w bankach krajowych i zagranicznych kredyty dewizowe na import służący realizacji prac, których wyniki będą przedmiotem eksportu. Kredyty te są spłacane z wpływów z eksportu na warunkach określonych w umowie. Zaciąganie kredytów w bankach zagranicznych wymaga zgody Ministra Finansów.

§  33.

1. Jednostki badawcze na podstawie koncesji wydanej przez Ministra Handlu Zagranicznego mogą bezpośrednio zawierać umowy z kontrahentami zagranicznymi o eksport i import towarów i usług.

2. Jednostki badawcze nie posiadające koncesji, o której mowa w ust. 1, prowadzą eksport i import za pośrednictwem wybranych przez siebie przedsiębiorstw handlu zagranicznego lub jednostek posiadających koncesję w formach i na warunkach określonych w umowach.

3. Handlowy obrót towarowy i usługowy z zagranicą prowadzi się wyłącznie w ramach pozwoleń na wywóz i przywóz, wydanych przez Ministra Handlu Zagranicznego. Warunkiem uzyskania pozwolenia przywozu jest udokumentowanie uprawnień do dysponowania środkami dewizowymi na dokonanie tego importu.

Rozdział  9

Finansowanie przedsięwzięć wspólnych.

§ 34. Jednostka badawcza może samodzielnie przekazywać na finansowanie przedsięwzięć wspólnych środki funduszu rozwoju innym jednostkom gospodarki lub zrzeszeniom przedsiębiorstw oraz może bezpośrednio pokrywać część kosztów tych przedsięwzięć.

Rozdział  10

Zakłady doświadczalne.

§  35.

1. Przepisy uchwały mają zastosowanie również do zakładów doświadczalnych działających jako wyodrębnione zakłady jednostek badawczych.

2. Statut jednostki badawczej określa sposób organizacyjnego wyodrębnienia zakładu doświadczalnego oraz wydzielenia jego gospodarki finansowej.

3. Zakłady doświadczalne, które w zakresie pracy, płac i świadczeń dla pracowników stosowały przed dniem 1 stycznia 1982 r. zasady ustalone w zbiorowych układach pracy określonych branż, mogą nadal stosować te zasady.

4. Przedsiębiorstwa doświadczalno-produkcyjne mogą być przekształcone w zakłady doświadczalne bądź wydziały doświadczalne jednostek badawczych.

Rozdział  11

Krajowy obrót materiałowo-techniczny.

§ 36. Jednostki badawcze nabywają i sprzedają towary rynkowe, materiały i usługi w drodze swobodnie zawieranych umów kupna-sprzedaży, z wyjątkiem obrotu towarami i materiałami objętymi rozdzielnictwem i sprzedażą reglamentowaną, do których stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 3 oraz załączników nr 5-8 i 11 do uchwały nr 243 Rady Ministrów.

Rozdział  12

Zapewnienie równowagi finansowej.

§  37.

1. Jeżeli jednostce badawczej zagraża w 1982 r. strata na skutek niezapewnienia pokrycia kosztów utrzymania potencjału kadrowego i materialnego przychodami z tytułu realizacji umów oraz funduszem rozwoju w części przeznaczonej na prace własne, bank uzależnia dalsze kredytowanie tej jednostki od przedstawienia w ustalonym terminie programu zapewnienia równowagi finansowej.

2. Program, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać w szczególności:

1) potwierdzone przez kontrahentów możliwości uzyskania dodatkowych zamówień na prace badawcze oraz produkcję i usługi,

2) gwarancje ze strony organu nadzorującego udzielenia bądź zwiększenia subwencji na fundusz rozwoju,

3) działania oszczędnościowe mające na celu obniżenie kosztów działalności, w tym zmniejszenie stanu zatrudnienia i potencjału materialnego.

3. W razie negatywnej oceny programu przez bank i odmowy dalszego kredytowania jednostki badawczej organ nadzorujący jednostkę badawczą powołuje zespół przygotowawczy, który przedstawi wnioski, w okresie nie dłuższym niż jeden miesiąc, co do celowości dalszej działalności jednostki badawczej lub trybu zapewnienia jej równowagi finansowej.

4. Od chwili zakomunikowania przez bank negatywnej oceny programu i odmowy kredytowania bank udziela kredytu na wypłatę wynagrodzeń w wysokości wynikającej z umów o pracę. Kredyt ten jest udzielany na okres nie dłuższy niż 4 miesiące, wliczając w to okres pracy zespołu przygotowawczego (ust. 3). Po tym okresie organ nadzorujący podejmuje decyzję w sprawie kontynuowania działalności jednostki badawczej lub jej likwidacji.

5. W razie gdy organ nadzorujący na podstawie wniosków zespołu przygotowawczego (ust. 2) podejmie decyzje o kontynuowaniu działalności jednostki badawczej, wówczas:

1) ustala program dalszej działalności jednostki badawczej ze szczególnym uwzględnieniem dostosowania potencjału kadrowego i materialnego do możliwości finansowych,

2) ustala na okres objęty programem subwencje na fundusz rozwoju jednostki badawczej z wyłącznym ich przeznaczeniem na sfinansowanie kosztów prac własnych; organ ten może przy tym wskazać jednostce badawczej kierunki prac własnych oraz kontrolować prawidłowość wykorzystania przyznanych subwencji; w tym wypadku nie ma zastosowania ograniczenie, o którym mowa w § 28 ust. 3.