Rozdział 2 - Przedsiębiorstwa prowadzące (typ "A"). - Przedsiębiorstwa prowadzące.

Monitor Polski

M.P.1960.94.417

Akt utracił moc

Wersja od: 20 lipca 1971 r.

II.

Przedsiębiorstwa prowadzące (typ "A").

§  5.

1. Przedsiębiorstwo prowadzące (typ "A") może być powołane w przypadkach, kiedy określona grupa przedsiębiorstw o tym samym lub podobnym przedmiocie działania, podlegających bezpośrednio temu samemu organowi administracji (ministrowi, prezydium rady narodowej) lub zgrupowanych w tym samym zjednoczeniu, wyróżnia się od pozostałych przedsiębiorstw odrębnym rodzajem działalności (procesem technologicznym, charakterem usług, asortymentem produkcji itp.), wymagającym wspólnego kierownictwa i stałej koordynacji, a nie jest celowe utworzenie zjednoczenia (np. ze względu na niewielką liczbę przedsiębiorstw lub z innych uzasadnionych przyczyn).

2. Przedsiębiorstwo prowadzące może:

1) podlegać bezpośrednio właściwemu ministrowi (prezydium właściwej rady narodowej) albo

2) być zgrupowane w zjednoczeniu.

3. Powołanie przedsiębiorstwa prowadzącego zgrupowanego w zjednoczeniu następuje na wniosek lub po zaopiniowaniu przez dyrektora właściwego zjednoczenia.

4. Przedsiębiorstwo prowadzące wykonuje w stosunku do przedsiębiorstw zgrupowanych w nim na zasadzie statutu nadanego w trybie § 3 ust. 2, zwanych dalej w skróceniu "przedsiębiorstwami zgrupowanymi", funkcje przewidziane obowiązującymi przepisami dla zjednoczeń.

5. Przedsiębiorstwa zgrupowane w przedsiębiorstwie prowadzącym posiadają w stosunku do tego przedsiębiorstwa uprawnienia i obowiązki przewidziane obowiązującymi przepisami dla przedsiębiorstw zgrupowanych w zjednoczeniach.

6. Przedsiębiorstwo prowadzące zgrupowane w zjednoczeniu posiada w stosunku do zjednoczenia uprawnienia i obowiązki przewidziane obowiązującymi przepisami dla przedsiębiorstw zgrupowanych w zjednoczeniach - zarówno w zakresie swej działalności gospodarczej wynikającej z zarządzenia o utworzeniu przedsiębiorstwa, jak i w zakresie sprawowanej funkcji przedsiębiorstwa prowadzącego.

§  6.

1. Zjednoczenie sprawuje w stosunku do przedsiębiorstwa prowadzącego zgrupowanego w zjednoczeniu funkcje przewidziane dla zjednoczeń w dekrecie z dnia 26 października 1950 r. o przedsiębiorstwach państwowych i w innych przepisach.

2. Organ powołujący przedsiębiorstwo prowadzące może wyłączyć niektóre funkcje wykonywane w stosunku do przedsiębiorstw zgrupowanych (np. rewizji finansowo-księgowej, zbiorczego planowania zbytu i itp.) z zakresu działania przedsiębiorstwa prowadzącego, pozostawiając te funkcje w zjednoczeniu. Dotyczy to np. przypadków, gdy w przedsiębiorstwie prowadzącym zgrupowanych jest niewiele przedsiębiorstw lub gdy ze względów organizacyjnych albo ekonomicznych funkcje te powinno wykonywać zjednoczenie (np. biuro zbytu).

3. Zakres funkcji wykonywanych przez zjednoczenie bezpośrednio w stosunku do przedsiębiorstw zgrupowanych w przedsiębiorstwie prowadzącym określa statut przedsiębiorstwa prowadzącego zgrupowanego w zjednoczeniu.

4. Jednostka nadrzędna (właściwy minister lub prezydium właściwej rady narodowej, a jeżeli chodzi o przedsiębiorstwo prowadzące zgrupowane w zjednoczeniu - właściwe zjednoczenie) przekazuje swoje zarządzenia, wytyczne, instrukcje, wskaźniki, limity itp. dotyczące przedsiębiorstw zgrupowanych właściwemu przedsiębiorstwu prowadzącemu.

§  7.

1. Funkcje zjednoczenia, o których mowa w § 5 ust. 4, wykonują w stosunku do przedsiębiorstw zgrupowanych:

1) dyrektor przedsiębiorstwa prowadzącego przy pomocy swych zastępców;

2) komórki funkcjonalne przedsiębiorstwa prowadzącego oraz w miarę potrzeby inne komórki organizacyjne;

3) kolegium przedsiębiorstwa prowadzącego;

4) rada techniczno-ekonomiczna przedsiębiorstwa prowadzącego, powoływana w miarę potrzeby.

2. Dyrektor kieruje przedsiębiorstwem prowadzącym na zasadzie jednoosobowego kierownictwa, ponosi odpowiedzialność za całokształt jego działalności oraz posiada w stosunku do przedsiębiorstw zgrupowanych uprawnienia przysługujące na zasadzie obowiązujących przepisów dyrektorowi zjednoczenia.

§  8.

1. Szczegółowy zakres funkcji oraz uprawnień i obowiązków przedsiębiorstwa prowadzącego określa jego statut.

2. Zakres działalności przedsiębiorstwa prowadzącego powinien objąć funkcje oraz uprawnienia i obowiązki, przystosowane do przedmiotu działania oraz warunków i potrzeb danej grupy przedsiębiorstw.

3. Do zakresu działania przedsiębiorstwa prowadzącego przemysłowego należy w szczególności:

- opracowywanie - przy ścisłej współpracy z przedsiębiorstwami zgrupowanymi - projektów planów wieloletnich i rocznych danej grupy przedsiębiorstw w zakresie ustalonym przez jednostkę nadrzędną,

- współpraca z jednostką nadrzędną przy ustalaniu zadań i wskaźników planowych dla danej grupy przedsiębiorstw oraz podział zadań i wskaźników planowych pomiędzy przedsiębiorstwa tej grupy,

- opracowywanie w porozumieniu z przedsiębiorstwami zgrupowanymi zakresu specjalizacji i profilu działalności (produkcji) przedsiębiorstw danej grupy oraz organizacja kooperacji,

- analiza rynku i prawidłowe zaspokojenie potrzeb odbiorców,

- bilansowanie i analiza wykorzystania mocy produkcyjnej,

- koordynacja i kontrola przebiegu realizacji planów, sporządzanie sprawozdań zbiorczych oraz udzielanie w niezbędnych przypadkach pomocy w usuwaniu trudności, których przedsiębiorstwa nie mogą same usunąć,

- inicjowanie produkcji nowych wyrobów i nowych rodzajów usług, polepszanie ich jakości oraz organizowanie produkcji eksportowej,

- redystrybucja środków finansowych między przedsiębiorstwa danej grupy oraz ustalanie wysokości funduszu rozwoju dla przedsiębiorstw zgrupowanych na podstawie limitów i wytycznych jednostki nadrzędnej,

- zatwierdzanie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw zgrupowanych lub ich opiniowanie i przedstawianie do zatwierdzenia jednostkom nadrzędnym (w zależności od otrzymanych uprawnień statutowych),

- przeprowadzanie rozliczeń z jednostką nadrzędną z tytułu zysków i strat oraz środków obrotowych przedsiębiorstw,

- prowadzenie w uzasadnionych przypadkach rachunku wyrównawczego cen,

- opracowywanie planów inwestycyjnych i rozdział limitu na inwestycje scentralizowane oraz koordynacja zamierzeń inwestycyjnych; inicjowanie inwestycji na wspólne potrzeby przedsiębiorstw z ich środków własnych,

- inicjowanie i planowanie prac badawczych i doświadczalnych, wymiana doświadczeń oraz inicjowanie nowych przedsięwzięć technicznych,

- opracowywanie bilansów i ustalanie rozdzielników w zakresie artykułów rozdzielanych centralnie,

- opracowywanie wniosków w sprawie ustalania cen na wyroby produkowane przez określoną grupę przedsiębiorstw, a także cen innych artykułów i usług - mających istotne znaczenie dla produkcji lub zbytu wyrobów i usług wykonywanych przez tę grupę przedsiębiorstw,

- opracowywanie wniosków w sprawach systemu płac i warunków pracy,

- organizowanie i prowadzenie wspólnych przedsięwzięć gospodarczych i techniczno-usługowych (np. magazynów zaopatrzenia i składnic zbytu, sklepów fabrycznych, kompletacji dostaw, baz transportowych, warsztatów i brygad remontowych, laboratoriów badawczych i kontrolno-analitycznych, oddziałów doświadczalnych, ośrodków informacji technicznej i ekonomicznej, ośrodków szkolenia zawodowego i przyzakładowego, biur konstrukcyjnych i technologicznych, wzorcowni, narzędziowni, prac normalizacyjnych w zakresie materiałów i wyrobów, komórek normowania pracy, wynalazczości i racjonalizacji, stacji zmechanizowanego obrachunku, stacji odbioru technicznego itp.),

- współpraca i udzielanie pomocy przedsiębiorstwom zgrupowanym przy pracach nad obniżką kosztów własnych, opracowywaniu kalkulacji wstępnej kosztów i receptury wyrobów, organizacji wewnętrznej, organizacji procesu technologicznego, planowaniu rozwoju techniki, modernizacji urządzeń technicznych, mechanizacji i automatyzacji produkcji itp.,

- wydawanie opinii w sprawach powoływania dyrektorów przedsiębiorstw zgrupowanych i ich zastępców oraz ustalanie dla nich nagród i premii,

- powoływanie i odwoływanie zastępców dyrektora przedsiębiorstw zgrupowanych w przypadkach, kiedy jednostka nadrzędna uprawnienie to przekaże dyrektorowi przedsiębiorstwa prowadzącego,

- wydawanie opinii w sprawach podziału zysku, ustalania funduszu zakładowego, funduszu nagród i funduszu premiowego przedsiębiorstw zgrupowanych,

- reprezentowanie wspólnych interesów grupy przedsiębiorstw.

4. Organ powołujący przedsiębiorstwo prowadzące (§ 3 ust. 2) może zlecić przedsiębiorstwu prowadzącemu wykonywanie również innych funkcji poza wymienionymi w ust. 3 lub je ograniczyć w zależności od warunków działania przedsiębiorstw zgrupowanych.

5. Jeśli przedsiębiorstwo prowadzące jest zgrupowane w zjednoczeniu, rozszerzenie lub ograniczenie funkcji, o którym mowa w ust. 4, następuje na wniosek lub po porozumieniu z właściwym zjednoczeniem.

§  9.

1. Przy przedsiębiorstwie prowadzącym działa kolegium jako organ opiniodawczy i doradczy przedsiębiorstwa prowadzącego oraz jako organ stanowiący w sprawach wymienionych w ust. 5.

2. W skład kolegium wchodzą: dyrektor przedsiębiorstwa prowadzącego jako przewodniczący, jego zastępcy oraz dyrektorzy przedsiębiorstw zgrupowanych lub upełnomocnieni przez nich przedstawiciele.

3. Kolegium rozpatruje, wnioskuje i opiniuje podstawowe zagadnienia związane z działalnością określonej grupy przedsiębiorstw, a w szczególności sprawy:

- współdziałania danej grupy przedsiębiorstw;

- planowania gospodarczego, specjalizacji, profilu produkcyjnego i kooperacji,

- realizacji planów,

- oceny wyników działalności danej grupy przedsiębiorstw,

- planowania i realizacji wspólnych przedsięwzięć gospodarczych i techniczno-usługowych,

- oceny sprawozdań z wykonywania funkcji przedsiębiorstwa prowadzącego,

- wydatków związanych z działalnością przedsiębiorstwa prowadzącego,

- inne sprawy ustalone w statucie przedsiębiorstwa prowadzącego.

4. Szczegółowy zakres i tryb działania kolegium ustala statut przedsiębiorstwa prowadzącego.

5. Szczegółowy rodzaj spraw, które wymagają powzięcia przez kolegium uchwał z mocą wiążącą, określa statut przedsiębiorstwa prowadzącego. Powzięcia uchwał mających moc wiążącą w stosunku do przedsiębiorstwa prowadzącego i przedsiębiorstw zgrupowanych wymagają zwłaszcza sprawy realizacji przez przedsiębiorstwo prowadzące przedsięwzięć gospodarczych i techniczno-usługowych, finansowanych ze środków własnych danej grupy przedsiębiorstw.

6. Posiedzenia kolegium powinny odbywać się co najmniej raz na kwartał i są protokołowane. Odpisy protokołów przesyłane są do wiadomości jednostce nadrzędnej przedsiębiorstwa prowadzącego.

7. W posiedzeniach kolegium mogą brać udział z głosem doradczym specjaliści z danej grupy przedsiębiorstw oraz specjaliści z zewnątrz, przedstawiciele organizacji społecznych i zawodowych oraz przedstawiciele odbiorców i dostawców, zapraszani przez przewodniczącego.

8. Na posiedzenia kolegium mogą być zapraszani przedstawiciele samorządu robotniczego danej grupy przedsiębiorstw.

9. Uchwały kolegium zapadają zwykłą większością głosów; w razie równości głosów decyduje głos przewodniczącego. Członek kolegium może zastrzec sobie umieszczenie w protokole odmiennego stanowiska.

10. Uchwały kolegium, sprzeczne z przepisami lub ogólnym interesem społecznym, podlegają zawieszeniu lub uchyleniu przez dyrektora przedsiębiorstwa prowadzącego, o czym dyrektor zawiadamia wszystkich członków kolegium i swą jednostkę nadrzędną.

11. Dla opracowywania zagadnień związanych z działalnością kolegium przewodniczący, na podstawie uchwały kolegium, może powoływać zespoły fachowe, składające się z członków kolegium i zapraszanych specjalistów, opłacanych z funduszu przedsiębiorstwa prowadzącego.

§  10.

1. Przy przedsiębiorstwie prowadzącym może działać rada techniczno-ekonomiczna jako jego organ doradczy, powoływana przez dyrektora przedsiębiorstwa prowadzącego.

2. W skład rady techniczno-ekonomicznej wchodzą specjaliści zarówno spośród pracowników przedsiębiorstwa prowadzącego i przedsiębiorstw zgrupowanych, jak również specjaliści, pracownicy nauki, działacze gospodarczy i społeczni spoza danej grupy przedsiębiorstw oraz przedstawiciele związków zawodowych.

3. Rada techniczno-ekonomiczna rozpatruje sprawy wniesione przez dyrektora przedsiębiorstwa prowadzącego lub dyrektorów przedsiębiorstw zgrupowanych, a w szczególności sprawy:

- rozwoju danej grupy przedsiębiorstw,

- uruchamiania produkcji nowych wyrobów lub nowych rodzajów usług,

- inwestycji,

- postępu technicznego i organizacyjnego,

- ekonomiki danej grupy przedsiębiorstw (ekonomiki branżowej grupy).

4. Przewodniczącym rady techniczno-ekonomicznej jest z urzędu dyrektor przedsiębiorstwa prowadzącego lub osoba powołana przez kierownika jednostki nadrzędnej na wniosek albo w porozumieniu z dyrektorem przedsiębiorstwa prowadzącego.

5. Rada techniczno-ekonomiczna działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.

§  11.

1. Przedsiębiorstwo prowadzące, podlegające bezpośrednio naczelnemu organowi administracji państwowej albo prezydium rady narodowej, rozlicza się bezpośrednio z budżetem Państwa. Przedsiębiorstwo to może tworzyć za zgodą tego organu fundusz rezerwowy na zasadach i w trybie przewidzianych dla zjednoczeń.

2. Przedsiębiorstwo prowadzące zgrupowane w zjednoczeniu rozlicza się z budżetem Państwa za pośrednictwem właściwego zjednoczenia (jednostki równorzędnej), chyba że statut przedsiębiorstwa prowadzącego stanowi inaczej. Przedsiębiorstwo to może tworzyć fundusz rezerwowy w wysokości do 75% kwoty odprowadzanej przez przedsiębiorstwa na fundusz rezerwowy. Pozostała część tej kwoty odprowadzana jest na fundusz rezerwowy jednostki nadrzędnej (zjednoczenia, jednostki równorzędnej).

3. Dysponowanie funduszem rezerwowym przedsiębiorstwa prowadzącego odbywa się na zasadach obowiązujących zjednoczenia.

§  12.

1. Jeżeli rozmiary zadań przedsiębiorstwa prowadzącego, podlegającego bezpośrednio ministrowi albo prezydium rady narodowej, oraz ilość przedsiębiorstw zgrupowanych uzasadniają zwiększenie obsady osobowej komórek funkcjonalnych przedsiębiorstwa prowadzącego, dodatkowe wydatki z tym związane są preliminowane odrębnie i pokrywane z narzutu na koszty własne przedsiębiorstwa prowadzącego oraz przedsiębiorstw zgrupowanych na zasadach, w wysokości i w trybie ustalonych dla zjednoczeń.

2. Dla przedsiębiorstw prowadzących zgrupowanych w zjednoczeniu narzuty, o których mowa w ust. 1, powinny być ustalane w wysokości do 75% kwoty odprowadzanej przez przedsiębiorstwa na fundusz administracyjny zjednoczenia (jednostki nadrzędnej). Pozostała część tej kwoty odprowadzana jest przez przedsiębiorstwa na fundusz administracyjny jednostki nadrzędnej (zjednoczenia, jednostki równorzędnej). O wysokości kwoty przypadającej przedsiębiorstwu prowadzącemu decyduje zjednoczenie, informując o tej decyzji nadzorujący je organ administracji państwowej (ministra, prezydium rady narodowej).

3. Minister Finansów ureguluje w drodze zarządzenia szczegółowo sprawy związane z gospodarką finansową przedsiębiorstw prowadzących i zasady rozliczania się z budżetem Państwa.