Rozdział 1 - Opis, wymiary i wzory rysunkowe odznak orderów i odznaczeń. - Opis odznak, orderów i odznaczeń oraz sposób ich noszenia.

Monitor Polski

M.P.1977.2.13

Akt utracił moc

Wersja od: 24 maja 1991 r.

Rozdział  1

Opis, wymiary i wzory rysunkowe odznak orderów i odznaczeń.

§  1.

1. Oznaką Orderu Budowniczych Polski Ludowej jest wykonana ze złota, ośmiopromienna gwiazda o średnicy 53 mm; między pękami promieni gwiazdy znajdują się pola w kształcie kielicha kwiatu zwróconego ku środkowi gwiazdy; pola te są na licowej stronie gwiazdy z czerwonej emalii z prześwitami z białej emalii, na odwrotnej zaś stronie bez emalii i prześwitów; w środku licowej strony gwiazdy, na okrągłej tarczy z szafirowej emalii o średnicy 17 mm, umieszczona jest postać robotnika trzymającego w prawej ręce czerwony sztandar, a w lewej młot; tarcza znajduje się w dwóch ramkach, złotej i z białej emalii, umieszczonych w ośmiobocznym zaokrąglonym obramowaniu; na odwrotnej stronie gwiazdy, na okrągłej tarczy z czerwonej emalii o średnicy 19 mm, umieszczone są litery "PRL"; tarcza znajduje się w ramce otoczonej ośmiobocznym zaokrąglonym obramowaniem, sztandar jest z czerwonej emalii.

2. Odznaka Orderu Budowniczych Polski Ludowej zawieszona jest na czerwonej wstążce szerokości 40 mm, z ciemnoniebieskimi paskami szerokości 4 mm po bokach i białym paskiem szerokości 10 mm pośrodku.

§ 2. 1 (utracił moc).

§ 3. 2 (utracił moc).

§  4.

1. Odznaką Orderu Krzyża Grunwaldu jest równoramienny krzyż w I klasie wykonany ze złota o wymiarze 55 mm, w II i III klasie srebrzony o wymiarze 45 mm; ramiona krzyża, z wyjątkiem strony odwrotnej w III klasie, są obramowane; na środkowym polu krzyża umieszczona jest trójboczna tarcza w obramowaniu; na tarczy licowej strony krzyża znajdują się dwa obosieczne miecze zwrócone ostrzem w dół, na tarczy odwrotnej strony krzyża umieszczony jest trzywierszowy napis: "1410 KG 1944"; obramowanie ramion i tarcz oraz miecze i napis są w II klasie złocone.

2. Odznaka Orderu Krzyża Grunwaldu zawieszona jest na czerwonej wstążce szerokości 35 mm, z zielonymi paskami szerokości 2 mm po bokach i białym paskiem szerokości 7 mm pośrodku.

§  5.

1. Odznaką Orderu Sztandaru Pracy jest pięcioramienna gwiazda o średnicy 43 mm; ramiona gwiazdy są na licowej stronie z białej emalii w obramowaniach; między ramionami znajdują się pęki promieni; w środku licowej strony gwiazdy, na okrągłej tarczy z szafirowej emalii w ramce, umieszczona jest postać robotnika trzymającego w prawej ręce czerwony sztandar, a w lewej młot; na odwrotnej stronie, w środku gwiazdy, umieszczone są w okrągłej ramce litery "PRL"; obramowanie ramion gwiazdy, pęki promieni, ramka tarczy, postać robotnika, drzewce i obramowanie sztandaru, młot i odwrotna strona gwiazdy są w I klasie złocone, w II klasie srebrzone; sztandar jest z czerwonej emalii.

2. Odznaka Orderu Sztandaru Pracy zawieszona jest na czerwonej wstążce szerokości 36 mm, z pąsowymi paskami szerokości 3 mm po bokach.

§  6.

1. Odznaką Krzyża Zasługi jest krzyż równoramienny o wymiarze 42 mm, zakończony na rogach ramion kulkami; ramiona Złotego i Srebrnego Krzyża są z czerwonej emalii, w obramowaniach między ramionami znajdują się pęki promieni, a w środka krzyża okrągła tarcza z białej emalii z umieszczonymi na niej literami "PRL"; tarcza Złotego i Srebrnego Krzyża znajduje się w otoku z czerwonej emalii i w ornamentowanym obramowaniu, Brązowego Krzyża - w wieńcu laurowym; odwrotna strona krzyża jest gładka; obramowania ramion krzyża, pęki promieni, litery na tarczy, ornamentowane obramowania i odwrotna strona krzyża są złocone lub srebrzone; Brązowy Krzyż jest w całości patynowany na brązowo.

2. Odznaka Krzyża Zasługi zawieszona jest na pąsowej wstążce szerokości 40 mm, z niebieskimi paskami szerokości 3 mm po bokach.

§  7.

1. Odznaką Krzyża Walecznych jest krzyż równoramienny, patynowany na brązowo, a wymiarze 44 mm; ramiona krzyża są obramowane; w środku licowej strony krzyża znajduje się pięcioboczna tarcza z wytłoczonym na niej orłem; na górnym pionowym i na poziomych ramionach licowej strony krzyża umieszczony jest napis: "NA POLU CHWAŁY", a na dolnym pionowym ramieniu data "1944"; w środku odwrotnej strony krzyża wytłoczony jest wieniec z liści dębowych, na ramionach poziomych umieszczony jest napis: "WALECZNYM", na pionowych wytłoczony jest obosieczny miecz skierowany ostrzem do góry.

2. Odznaka Krzyża Walecznych zawieszona jest na pąsowej wstążce szerokości 40 mm, z białymi paskami szerokości 8 mm po bokach.

§  8.

1. Odznaką Medalu "Zasłużonym na Polu Chwały" jest okrągły, złocony, srebrzony lub patynowany na brązowo medal o średnicy 40 mm; na licowej stronie medalu znajduje się wizerunek Orderu Virtuti Militari na tle skrzyżowanych flag państwowych polskiej i radzieckiej, na odwrotnej stronie medalu, w czworobocznej ramce wysokości 24 mm i szerokości 20 mm, obramowanej wieńcem z liści dębowych, znajduje się sześciowierszowy napis: "ZASŁUŻONYM NA POLU CHWAŁY 12-13 X 1943 LENINO".

2. Odznaką Medalu "Zasłużonym na Polu Chwały" jest również opisany w ust. 1 medal bez flag na licowej stronie i z czterowierszowym napisem na odwrotnej stronie: "ZASŁUŻONYM NA POLU CHWAŁY 1944".

3. Odznaka Medalu "Zasłużonym na Polu Chwały" zawieszona jest na czarnej wstążce szerokości 42 mm, z ciemnoniebieskimi paskami szerokości 10 mm po bokach.

§  9.

1. Odznaką Krzyża Partyzanckiego jest równoramienny złocony krzyż o wymiarze 38 mm, ramiona krzyża są zakończone ornamentowanym obramowaniem; w środku licowej strony krzyża znajduje się orzeł, a na ramionach umieszczony jest napis: "ZA POLSKĘ WOLNOŚĆ I LUD"; na poziomych ramionach odwrotnej strony krzyża umieszczony jest napis: "PARTYZANTOM", na górnym pionowym ramieniu data "1939", a na dolnym data "1945".

2. Odznaka Krzyża Partyzanckiego zawieszona jest na ciemnozielonej wstążce szerokości 35 mm, z czarnymi paskami szerokości 7 mm po bokach.

§  10.

1. Odznaką Medalu "Za waszą wolność i naszą" jest okrągły, srebrzony, oksydowany medal o średnicy 35 mm; na licowej stronie medalu znajduje się płaskorzeźba - podobizna głowy generała broni Karola Świerczewskiego - Waltera, a na obwodzie napis "ZA WASZĄ WOLNOŚĆ I NASZĄ"; na odwrotnej stronie medalu znajduje się trójkątna gwiazda antyfaszystowska osadzona w wieńcu laurowym z szarfami u dołu; wewnątrz gwiazdy umieszczony jest trzywierszowy napis: "XIII BI 1936-1939"; w obwodzie znajduje się napis: "DĄBROWSZCZAKOM", a w dolnej jego części, między szarfami wieńca, data "1956".

2. Odznaka Medalu "Za waszą wolność i naszą" zawieszona jest na czerwonej wstążce szerokości 35 mm, z pionowym białym paskiem szerokości 4 mm pośrodku.

§  11.

1. Odznaką Śląskiego Krzyża Powstańczego jest krzyż równoramienny, srebrzony, oksydowany, o wymiarze 35 mm; ramiona krzyża są obramowane; na poziomych ramionach krzyża umieszczone są daty "1921" i "1939", a na dolnym pionowym ramieniu data "1945"; w środku licowej strony krzyża znajduje się okrągła tarcza z szafirowej emalii, z umieszczonym na niej srebrzonym, oksydowanym orłem; tarcza znajduje się w ornamentowanym otoku; w środku odwrotnej strony krzyża umieszczony jest dwuwierszowy napis: "KRN 1946", a w jego otoku napis: "BOJOWNIKOM ŚLĄSKA".

2. Odznaka Śląskiego Krzyża Powstańczego zawieszona jest na wstążce szerokości 36 mm, z białym pionowym paskiem szerokości 2 mm pośrodku oraz umieszczonymi po obu jego stronach paskami: czerwonym szerokości 2 mm, zielonym szerokości 2 mm, białym szerokości 1 mm, niebieskim szerokości 7 mm, białym szerokości 3 mm i wiśniowym szerokości 2 mm.

§  12.

1. Odznaką Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego jest krzyż równoramienny, patynowany na brązowo, o wymiarze 36 mm; ramiona krzyża są obramowane, u końców poszerzone; w środku licowej strony krzyża znajduje się okrągła tarcza z czerwonej emalii o średnicy 9 mm, z umieszczonym na niej orłem piastowskim z białej emalii; tarcza umieszczona jest w wieńcu z liści dębowych; na lewym ramieniu licowej strony krzyża znajdują się data "1918", na prawym data "1919", a na pionowych ramionach miecz skierowany ostrzem w dół; w środku odwrotnej strony krzyża znajdują się litery "PRL" umieszczone w otoku z napisem: "POWSTAŃCOM WIELKOPOLSKIM".

2. Odznaka Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego zawieszona jest na ciemnoniebieskiej wstążce szerokości 34 mm, z dwoma pionowymi amarantowymi paskami szerokości 2 mm po bokach.

§  13.

1. Odznaką "Medalu 30-lecia Polski Ludowej" jest okrągły, srebrzony, oksydowany medal o średnicy 32 mm; licowa strona medalu składa się z kompozycji, w środku której znajduje się kwadrat o zaokrąglonych rogach z wizerunkiem orła; po obu stronach orła znajdują się daty "1944" i "1974"; nad orłem umieszczona jest rzymska liczba "XXX", a pod orłem litery "PRL"; na odwrotnej stronie medalu znajduje się wieniec z liści dębowych i napis w trzech wierszach: "WALKA PRACA SOCJALIZM".

2. Odznaka "Medalu 30-lecia Polski Ludowej" zawieszona jest na wstążce czerwonej wieloodcieniowej rozjaśniającej się po bokach, szerokości 32 mm.

§  14.

1. Odznaką "Medalu za Warszawę 1939-1945" jest okrągły, patynowany na brązowo medal o średnicy 33 mm; na licowej stronie medalu znajduje się wizerunek syreny z tarczą i mieczem oraz trzy wstęgi fal; wokół medalu w otoku umieszczone są w górnej części daty "1939" i "1945", a w dolnej napis: "ZA WARSZAWĘ"; między datami i napisem znajdują się dwa znicze; na odwrotnej stronie medalu umieszczony jest czterowierszowy napis: "RP OBROŃCOM BOJOWNIKOM OSWOBODZICIELOM", a pod napisem dwa liście dębowe.

2. Odznaka "Medalu za Warszawę 1939-1945" zawieszona jest na czerwonej wstążce szerokości 35 mm, z żółtymi paskami szerokości 4 mm po bokach.

§  15.

1. Odznaką "Medalu za Odrę, Nysę, Bałtyk" jest okrągły, patynowany na brązowo medal o średnicy 33 mm; na licowej stronie medalu znajduje się rysunek granic Polski, jej głównych rzek oraz oznaczenie miast: Warszawy, Gdańska, Szczecina i Wrocławia; nad rysunkiem umieszczony jest orzeł, wokół medalu w otoku znajduje się napis: "ZA-ODRĘ-NYSĘ-BAŁTYK"; na odwrotnej stronie medalu umieszczony jest czterowierszowy napis: "RP ZWYCIĘZCOM III. 1945 IV. 1945".

2. Odznaka "Medalu za Odrę, Nysę, Bałtyk" zawieszona jest na ciemnoniebieskiej wstążce szerokości 35 mm, z jasnoniebieskimi paskami szerokości 4 mm po bokach.

§  16.

1. Odznaką "Medalu Zwycięstwa i Wolności 1945 r." jest okrągły, patynowany na brązowo medal o średnicy 33 mm; na licowej stronie medalu znajduje się wizerunek orła, wokół medalu w otoku napis: "KRAJOWA RADA NARODOWA", a w dolnej części otoku dwa związane liście dębowe; na odwrotnej stronie medalu umieszczony jest czterowierszowy napis: "RP ZWYCIĘSTWO I WOLNOŚĆ 9.V.1945".

2. Odznaka "Medalu Zwycięstwa i Wolności 1945 r." zawieszona jest na wstążce szerokości 33 mm o 3 pionowych paskach czerwonych i 2 pionowych paskach białych.

§  17.

1. Odznaką Medalu "Za ofiarność i odwagę" jest okrągły, srebrzony, oksydowany medal o średnicy 35 mm; w medalu wytłoczony jest trójkąt o ściętych wierzchołkach, a w nim umieszczona płaskorzeźba dwóch postaci: mężczyzny i kobiety, symbolizująca niesienie pomocy przed grożącym niebezpieczeństwem; również na odwrotnej stronie medalu wytłoczony jest trójkąt o ściętych wierzchołkach, a w nim napis: "ZA OFIARNOŚĆ I ODWAGĘ W OBRONIE ŻYCIA I MIENIA"; nad napisem znajdują się trzy liście dębowe.

2. Odznaka Medalu "Za ofiarność i odwagę" zawieszona jest na zielonej wstążce szerokości 35 mm, z dwoma czerwonymi paskami szerokości 4 mm po bokach.

§ 18. Odznaką "Medalu 10-lecia Polski Ludowej" jest medal o średnicy 40 mm; obwodowa część medalu jest nacięta rowkami, tworzącymi płaszczyzny zwężające się ku środkowi, oraz przedzielona w sześciu równych odstępach ornamentami z liści dębowych, wysuniętymi nieznacznie poza krąg medalu; w środkowej części medalu znajduje się okrągła wklęsła powierzchnia o średnicy 20 mm, obramowana otokiem szerokości 4 mm, na której umieszczona jest grupa trzech postaci: pośrodku postać robotnika trzymającego oburącz flagę państwową, po prawej stronie postać chłopa ze snopem na ręku, po lewej zaś postać z książką w ręku; w dolnej części otoku znajduje się napis: "1944 22 VII 1954", a w górnej jego części ornament z liści laurowych; medal zawieszony jest za pomocą kółka i 2 uchwytów na prostokątnej o ściętych rogach baretce; na baretce znajduje się wykonana z metalu rzymska cyfra "X"; medal jest srebrzony, oksydowany, flaga jest wykonana z białej i czerwonej emalii, baretka jest z czerwonej emalii, w metalowym obramowaniu; odwrotna strona medalu jest gładka, zmatowana; do odwrotnej strony baretki przymocowana jest agrafka.

§  19.

1. Odznaką Medalu "Za długoletnie pożycie małżeńskie" jest srebrzona, oksydowana, stylizowana sześcioramienna gwiazda o średnicy 35 mm, z ornamentowanymi promieniami łączącymi ramiona gwiazdy; w środku licowej strony medalu, na okrągłej ramce umieszczona jest tarcza z różowej emalii, a na niej dwie symboliczne róże; na odwrotnej stronie medalu znajduje się kolisty napis: "ZA DŁUGOLETNIE POŻYCIE MAŁŻEŃSKIE", a wewnątrz utworzonego przez napis koła litery "PRL".

2. Odznaka Medalu "Za długoletnie pożycie małżeńskie" zawieszona jest na różowej wstążce szerokości 35 mm, z pionowym białym paskiem szerokości 4 mm pośrodku.

§ 20. Wzory rysunkowe orderów i odznaczeń zawiera załącznik do niniejszej uchwały.

¹ § 2 utracił moc na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 kwietnia 1991 r. w sprawie opisu odznak niektórych orderów (Dz.U.91.43.190) z dniem 24 maja 1991 r.

² § 3 utracił moc na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 kwietnia 1991 r. w sprawie opisu odznak niektórych orderów (Dz.U.91.43.190) z dniem 24 maja 1991 r.