Rozdział 1 - Ogólne zasady wyceny aktywów i pasywów. - Ogólne zasady prowadzenia rachunkowości przez jednostki gospodarki uspołecznionej.

Monitor Polski

M.P.1983.40.233

Akt utracił moc

Wersja od: 27 maja 1988 r.

Rozdział  1

Ogólne zasady wyceny aktywów i pasywów.

§  74.

1. Rzeczowe składniki majątku ujmuje się w księgach rachunkowych w wartości stanowiącej iloczyn ilości i cen ich zakupu lub nabycia albo kosztów poniesionych przy ich wytworzeniu we własnym zakresie, określonych w rozdziale 2. Wartość rzeczowych składników majątku otrzymanych nieodpłatnie jednostka otrzymująca ustala jako iloczyn ilości i ceny ich zakupu lub nabycia albo kosztów wytworzenia we własnym zakresie przez jednostkę przekazującą, a w razie braku tych danych - w drodze oszacowania.

2. Przez cenę zakupu lub nabycia albo koszty wytworzenia, o których mowa w ust. 1, rozumie się również stałą cenę ewidencyjną skorygowaną o różnicę między tą ceną a ceną zakupu lub nabycia albo kosztami wytworzenia, zwaną dalej "odchyleniem od ceny ewidencyjnej".

3. Przy ustalaniu wartości pozostałości rzeczowych składników majątku wycenionych w sposób podany w ust. 1, w razie gdy ceny zakupu lub nabycia albo koszty wytworzenia jednakowych składników majątku są różne, wartość ich rozchodu (wydania, zużycia) można obliczać:

1) w stałych cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen ewidencyjnych w sposób ustalony w planie kont,

2) po cenach lub kosztach przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika majątku w okresie dokonywania rozchodu,

3) według zasady, że rozchód składników majątku wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników majątku, które jednostka najwcześniej kupiła, wytworzyła lub otrzymała,

4) według zasady, że rozchód składników majątku wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników majątku, które jednostka najpóźniej kupiła, wytworzyła lub otrzymała.

4. Wartość ujętych w księgach rachunkowych rzeczowych składników majątku zużywających się stopniowo zmniejsza się o odpisy z tytułu umorzenia, jeżeli odrębne przepisy ustaliły obowiązek ich umarzania. Rzeczowe składniki majątku, które są całkowicie umorzone, ujmuje się w księgach rachunkowych do dnia zakończenia ich likwidacji.

§ 75. 15  

1. Środki pieniężne i kredyty bankowe ewidencjonuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, z tym że przychody i rozchody walut obcych i zmiany stanu kredytów bankowych w walutach obcych ustala się w wartości wynikającej z ich każdorazowo obowiązujących urzędowych kursów. Wartość stanu walut obcych kredytów bankowych przynajmniej na dzień kończący każdy rok ustala się według średniego urzędowego kursu walut obcych obowiązującego na ten dzień.

2. Różnice kursowe zalicza się do strat lub zysków nadzwyczajnych, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

§ 76. 16  

1. Należności i zobowiązania w złotych ujmuje się w księgach rachunkowych w wartości ustalanej przy ich powstaniu.

2. Należności i zobowiązania w walutach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych w wartości wynikającej i obowiązujących w dniu ich powstania urzędowych kursów. Również wartość zmian stanu należności i zobowiązań w walutach obcych ustala się w wysokości wynikającej z obowiązujących w dniu ich dokonania urzędowych kursów. Różnice kursowe ustala się nie rzadziej niż na dzień wygaśnięcia należności lub zobowiązania w walutach obcych na skutek zapłaty, przedawnienia, umorzenia itp. i zalicza je do strat lub zysków nadzwyczajnych, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

3. Należności i zobowiązania przedawnione lub umorzone oraz należności nieściągalne nie mogą być zaliczone do aktywów lub pasywów jednostki.

§ 77. Niematerialne składniki majątku (udziały w obcych jednostkach, wartości niematerialne i prawne, inne wartości trwałe) ujmuje się w księgach rachunkowych stosując odpowiednio przepisy § 74 ust. 1 i 4 oraz § 75 i 76.

§ 78. Fundusze własne ogólnego przeznaczenia (statutowy, udziałowy, zasobowy itp.) i fundusze specjalne ujmuje się w księgach rachunkowych w wysokości ustalonej zgodnie z przepisami o gospodarce finansowej jednostki lub w jej statucie.

§  79.

1. Przyjęte za podstawę ujęcia w księgach rachunkowych zasady ustalania wartości aktywów i ich umorzenia oraz wartości pasywów, a w tym także rodzaje cen lub kosztów wymienionych w § 74 ust. 3, nie mogą być zmieniane w ciągu roku.

2. Wartość składników majątku ustalona według zasad określonych w § 74 ulega zmianie, gdy odrębne przepisy wprowadzą obowiązek ich przeszacowania. Przeszacowanie następuje według zasad określonych tymi przepisami.

3. Wartość rzeczowych składników, która uległa obniżeniu na skutek uszkodzenia, zepsucia, długotrwałego przechowywania lub z innych powodów, ustala się w drodze komisyjnego oszacowania; nie dotyczy to środków trwałych i przedmiotów nietrwałych w użytkowaniu. Kwoty odpowiadające obniżeniu wartości rzeczowych składników majątku ujmuje się w księgach rachunkowych w sposób określony w planie kont.

¹⁵ § 75 zmieniony przez § 1 pkt 10 zarządzenia z dnia 30 kwietnia 1988 r. (M.P.88.15.129) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 27 maja 1988 r.

¹⁶ § 76 zmieniony przez § 1 pkt 10 zarządzenia z dnia 30 kwietnia 1988 r. (M.P.88.15.129) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 27 maja 1988 r.