Rozdział 4 - Rozwój nauki i techniki. - Narodowy plan gospodarczy na 1970 r.
M.P.1969.53.420
Akt nienormatywnyIV.
Rozwój nauki i techniki.
Rozwój nauki i techniki.
Należy doprowadzić do zwiększenia efektywności prac badawczych i szybszego ich wdrażania do praktyki oraz do jak najpełniejszego wykorzystania krajowych wynalazków i patentów. Przyspieszenie tempa zastosowań nowoczesnej techniki i technologii w przedsiębiorstwach w oparciu o lepszą organizację pracy powinno stać się podstawowym źródłem wzrostu wydajności pracy, wykorzystania rezerw produkcyjnych, poprawy jakości wyrobów i zmniejszenia zużycia materiałów.
Szczególny nacisk należy położyć na wykorzystanie w gospodarce narodowej oryginalnych rozwiązań technicznych, pozwalających na obniżenie kosztów własnych, unowocześnienie produkcji i zwiększenie produktywności przedsiębiorstw.
Nowo opracowywane konstrukcje powinny zapewnić poprawę cech użytkowych, a zwłaszcza trwałości i niezawodności, uwzględniać normy oraz w szerokim zakresie opierać się o elementy i zespoły stypizowane i zunifikowane, a także zapewnić technologiczność rozwiązań w zakresie wykonawstwa elementów i montażu podzespołów, zespołów i wyrobów finalnych.
Węzłowe problemy badawcze powinny być powiązane z problematyką rozwojową wynikającą z wytycznych do planu badań naukowych i rozwoju technicznego w latach 1971-1975, zwłaszcza w zakresie:
- rozwoju wybranych wyrobów i technologii w szczególności w przemyśle elektromaszynowym, chemicznym i hutnictwie;
- ekonomicznego wykorzystania bazy surowcowej, między innymi paliw, metali nieżelaznych, stali i drewna, oraz usprawnienia gospodarki materiałowej głównie w zakresie wyrobów chemicznych, hutniczych żelaznych i nieżelaznych;
- ekonomicznego wytwarzania i przetwarzania energii;
- dalszego rozwoju mechanizacji i automatyzacji procesów produkcyjnych w przemyśle, rolnictwie i usługach, rozwoju elektronicznej techniki cyfrowej oraz rozszerzenia zastosowania aparatury naukowo-badawczej i kontrolno-pomiarowej;
- intensyfikacji produkcji rolnej i nowych technologii w przemyśle spożywczym, zwiększenia produktywności lasów, rozwoju metod i środków skutecznej ochrony wód i powietrza oraz nowoczesnej gospodarki wodnej.
W dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony pracy należy rozwijać badania i pozytywne wyniki wdrażać do produkcji, mając na celu poprawę klimatyzacji, wentylacji, walkę z hałasem, a także poprawę jakości i estetyki odzieży ochronnej.
Należy rozwijać badania podstawowe, zwłaszcza związane z rozwojem przemysłu maszynowego, automatyki, elektroniki, z potrzebami procesów chemicznych, aparatury badawczej, rozwojem nauk biologicznych i medycznych oraz nauk społecznych.
W celu zwiększenia efektywności badań należy usprawnić działalność placówek bazy naukowo-technicznej w drodze:
- merytorycznej integracji prac przez powiązanie placówek realizujących poszczególne fazy procesu badawczo-rozwojowego systemem umów i wzajemnych zobowiązań służących realizacji ostatecznego celu;
- organizacyjnej integracji zaplecza naukowo-technicznego przede wszystkim w wybranych branżach przemysłu; w tym celu w 1970 r. należy stworzyć organizacyjno-prawne podstawy powoływania i działalności takich zintegrowanych placówek badawczo-wdrożeniowych;
- doprowadzenia do szybkiego przechodzenia placówek naukowo-technicznych na rozrachunek gospodarczy;
- opracowania programu rozbudowy zakładowego zaplecza naukowo-technicznego przy większych zakładach i kombinatach oraz jego stopniowej realizacji;
- rozbudowy i tworzenia nowych zakładów doświadczalnych;
- większej koncentracji działalności placówek Polskiej Akademii Nauk i resortu oświaty i szkolnictwa wyższego na węzłowej problematyce badawczo-rozwojowej;
- poprawy stanu wyposażenia w aparaturę badawczą i stopnia jej wykorzystania, zwłaszcza w zakresie aparatury unikalnej, usprawnienia organizacji w zakresie informacji techniczno-ekonomicznej;
- znacznej intensyfikacji prac w zakresie oceny efektywności ekonomicznej podejmowanych prac badawczych i rozwojowych.
Wobec szczególnego znaczenia dla przyszłościowego rozwoju nauki i techniki kadr naukowych w zakresie matematyki, fizyki i chemii należy stworzyć warunki usprawniające możliwość naboru na te kierunki studiów wybitnie utalentowanej młodzieży.
Należy dążyć do zwiększenia potencjału kadrowego placówek naukowo-badawczych przez zwiększenie w ogólnym zatrudnieniu udziału pracowników wysoko kwalifikowanych ze stopniami naukowymi. W tym celu należy kontynuować otwieranie studiów doktoranckich w dyscyplinach deficytowych, a w szczególności w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych, fizycznych i chemicznych oraz technologii.
Szkoły wyższe, placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty naukowo-badawcze kształcące kadry ze stopniami naukowymi powinny w swoich planach kształcenia uwzględniać w szczególności kształcenie kadr naukowych dla potrzeb placówek zaplecza naukowo-badawczego resortów.
Należy rozszerzyć zakres i poziom doskonalenia oraz dokształcania kadr inżynieryjno-technicznych, kierowniczych i organizatorskich już zatrudnionych w gospodarce narodowej, wprowadzić dla tych kadr obowiązek systematycznego aktualizowania i pogłębiania swojej wiedzy.
Należy również dążyć do lepszego wykorzystania potencjału naukowo-badawczego placówek Polskiej Akademii Nauk oraz resortu oświaty i szkolnictwa wyższego w drodze włączania tego potencjału do rozwiązywania węzłowych problemów badawczych i rozwojowych.
Należy wprowadzać nowe formy organizowania prac badawczych i rozwojowych przez tworzenie zespołów dla realizacji ważnych problemów badawczych oraz podjęcie wykonawstwa zadań w oparciu o plany koordynacyjne dla problemów o pełnych cyklach rozwojowych oraz kompleksowe plany rozwoju wyrobów wiodących, celem ściślejszego powiązania prac zaplecza naukowo-badawczego z przemysłem i skrócenia cykli prac związanych z przygotowaniem i wdrożeniem nowej techniki.
W przemyśle maszynowym i elektrotechnicznym należy koncentrować prace badawcze, rozwojowe i wdrożeniowe szczególnie:
- w branżach warunkujących rozwój przemysłu maszynowego, a zwłaszcza obrabiarek, narzędzi i urządzeń technologicznych;
- w branżach zapewniających rozwój eksportu, jak zwłaszcza taboru morskiego i kolejowego, maszyn i aparatów elektrycznych, silników spalinowych, aparatury pomiarowej, urządzeń peryferyjnych do maszyn matematycznych, maszyn matematycznych, maszyn budowlanych i drogowych, taboru motoryzacyjnego;
- w branżach produkujących elementy i zespoły maszynowe oraz elektrotechniczne ogólnego zastosowania, jak zespoły i elementy ogólnego użytku (łożyska, przekładnie itp.), zespoły elektryczne i sprzętu elektrotechnicznego oraz podzespoły elektroniczne;
- w branżach maszyn i urządzeń, a zwłaszcza ciągników, maszyn rolniczych, urządzeń technologicznych dla rolnictwa i zmechanizowanego sprzętu powszechnego użytku, maszyn górniczych, aparatury chemicznej, maszyn papierniczych, środków automatyzacji oraz urządzeń energetycznych.
W przemyśle maszynowym badania naukowe należy ukierunkować na zagadnienia postępowych procesów technologicznych i automatyzacji procesów produkcyjnych. Przy przygotowaniu i wprowadzeniu do produkcji nowoczesnych wyrobów należy szerzej wykorzystać dokumentację uzyskaną z krajów RWPG, a także zakupione licencje.
W zakresie przygotowania i uruchomienia produkcji nowych maszyn i urządzeń należy w szczególności przygotować i uruchomić produkcję:
- szlifierek do wałków z automatycznym cyklem pracy typu SWE-25, szlifierki typ RGFS do pierścieni łożysk tocznych, frezarki wzdłużnej FEA63N ze sterowaniem numerycznym, wiertarki współrzędnościowej z optycznym układem położenia typu WWP3, zunifikowanej wielozabiegowej prasy, maszyn i urządzeń odlewniczych, uniwersalnego pieca elektrokomorowego do obróbki cieplnej w regulowanych atmosferach;
- urządzeń hydrauliki siłowej;
- bloków i elementów krajowego systemu automatyki epiplanarnych tranzystorów krzemowych typ BSY-52 na wielką częstotliwość graniczną (350 MHz) do maszyn matematycznych w układach o wielkiej szybkości przełączania oraz do wzmacniaczy małej i pośredniej częstotliwości, diody krzemowej nanosekundowej typ BAY-55;
- statku masowca 55.000 ton i szybkiego statku drobnicowca 12.500 ton;
- lokomotywy spalinowej o mocy 1.700 KM i aparatury elektrycznej do niej;
- transformatora blokowego 240 MVA - 400 kV;
- maszyny wyciągowej 2-linowej zrębowej;
- zgrzeblarek pokrywkowych typ 600 Mark IIIA, rozciągarki wałkowej do bawełny typu Globbe 740, klejarki do osnów typ A-4, maszyny szybkobieżnej (550 m/min) papierniczej do wyrobu kartonu, wtryskarki ślimakowej do tworzyw sztucznych typ MONOMAT, wirówki 3-kolumnowej jednobiegowej kwasoodpornej, deszczowni polowych 10 ha, sieczkarni polowej.
W dziedzinie automatyki należy:
- opracować dalsze elementy i aparaty Krajowego Systemu Automatyki oraz rozpocząć prace nad zastosowaniem mikroukładów do hybrydowego sterowania systemu;
- prowadzić badania przebiegu procesów technologicznych w przemyśle chemicznym, hutniczym, cementowym oraz energetyce i w tym zakresie opracować między innymi układy sterowania optymalnego dla wybranych procesów.
W dziedzinie elektroniki należy:
- prowadzić dalsze prace naukowo-badawcze, doświadczalno-konstrukcyjne i technologiczne związane z opracowaniem technologii epiplanarnej do wytwarzania elementów półprzewodnikowych oraz opracować metody i przyrządy pomiarowe tych elementów;
- prowadzić dalsze prace związane z udoskonaleniem konstrukcji i technologii materiałów i podzespołów magnetycznych, pojemnościowych stykowych oraz elektromechanicznych podzespołów drgających;
- opracować technologię i zorganizować doświadczalną produkcję mikroukładów hybrydowych, rozpocząć prace nad opracowaniem technologii układów scalonych i ich miernictwem.
W dziedzinie telekomunikacji należy:
- prowadzić dalsze badania z zakresu telefonicznych wysokokrotnych systemów nośnych oraz nad systemami o czasowym podziale kanałów i modulacją impulsowo-kodową;
- opracować system i przygotować uruchomienie przemysłowej produkcji urządzeń o średniej szybkości modulacji dla transmisji danych;
- opracować koncepcję systemu sieci otwartych lądowej radiokomunikacji ruchomej oraz prowadzić prace w zakresie przygotowania do produkcji i eksploatacji urządzeń dla tego systemu.
W dziedzinie elektronicznej techniki obliczeniowej należy:
- skoncentrować prace nad opracowaniem i przygotowaniem produkcji przemysłowej elektronicznych maszyn matematycznych cyfrowych III generacji średniej wielkości w oparciu o współpracę z krajami RWPG;
- rozwijać prace związane z unowocześnieniem rozwiązań konstrukcyjnych urządzeń współpracujących z maszynami III generacji oraz urządzeń pamiętających dla potrzeb własnych i eksportu.
W dziedzinie przemysłu elektrotechnicznego należy:
- prowadzić dalsze badania nad opracowaniem materiałów stykowych dla aparatury elektrycznej niskiego i wysokiego napięcia;
- prowadzić prace naukowo-techniczne związane z unowocześnieniem konstrukcji maszyn elektrycznych wirujących i opracowaniem konstrukcji wielkich transformatorów.
W dziedzinie przemysłu chemicznego należy:
- prowadzić dalsze prace nad wykorzystaniem rodzimych surowców i unowocześnieniem ich przerobu, a w szczególności w zakresie udoskonalenia technologii wydobycia siarki i zwiększenia jej odzysku ze złoża;
- prowadzić badania nad surowcami petrochemicznymi i rozpuszczalnikami, uruchomieniem produkcji paliw silnikowych o wyższych własnościach użytkowych, uruchomieniem produkcji petrochemikalii (olefiny i ich pochodne) w oparciu o nowoczesne procesy technologiczne, rozszerzeniem bazy surowcowej dla przemysłu tworzyw sztucznych i włókien syntetycznych (kwasy i bezwodniki organiczne);
- rozwinąć prace badawcze nad technologią barwników do włókien syntetycznych oraz technologią nowych tworzyw sztucznych i ich przetwórstwem, a między innymi zakończyć prace w zakresie technologii polieterów propylenowych, izocynów, nowych lakierów elektroizolacyjnych, włókien poliestrowych i poliuretanowych oraz innych;
- skoncentrować prace badawcze nad udoskonaleniem metod produkcji i zwiększeniem wydajności antybiotyków, nad rozszerzeniem i unowocześnieniem asortymentu środków ochrony roślin oraz nad zagospodarowaniem surowców wtórnych (złom gumowy, odpadowe tworzywa i włókna sztuczne).
W dziedzinie hutnictwa żelaza i stali należy:
- prowadzić dalsze prace nad rozszerzeniem asortymentów stali jakościowych ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb przemysłu energetycznego, chemicznego i narzędziowego, a między innymi opracować technologię produkcji stali o zwiększonej granicy plastyczności, stali na blachy walczaków kotłowych oraz stali kwasoodpornych.
W dziedzinie przemysłu metali nieżelaznych należy:
- doskonalić technologię przerobu rud miedzi oraz cynku i ołowiu z uwzględnieniem odzysku metali towarzyszących i utylizacji odpadów;
- prowadzić dalsze prace nad udoskonaleniem wytopu cynku i ołowiu w piecach szybowych.
W dziedzinie górnictwa należy:
- prowadzić dalsze prace nad nowymi konstrukcjami, mechanizacją i częściową automatyzacją procesów wydobywczych w kopalniach węgla kamiennego, rud miedzi i rud cynkowo-ołowiowych;
- prowadzić dalsze prace nad doskonaleniem metod zwalczania zagrożeń powodowanych zawałami stropu, pyłowych, gazowych oraz wodnych;
- zapewnić rozwój metod oraz bardziej efektywne wykorzystanie środków w poszukiwaniach bituminów.
W dziedzinie wykorzystania energii jądrowej należy prowadzić dalsze prace nad zastosowaniem izotopów promieniotwórczych i aparatury jądrowej w usprawnianiu technologii.
W dziedzinie rolnictwa należy:
- prowadzić dalsze prace nad wyhodowaniem: nowych odmian zbóż odpornych na rdzę, wylęganie i mróz, nowych ziemniaków wysokoskrobiowych, wysokopiennych odmian roślin pastewnych;
- opracować technologie: nawożenia wysokimi dawkami przy różnym stosunku NPK, stosowania P i K pod rośliny motylkowe i użytki zielone;
- prowadzić dalsze prace nad integrowaniem metod biologicznych i agrotechnicznych z chemicznymi oraz nad skutecznością działania nowych pestycydów w zakresie walki z chwastami oraz szkodnikami i chorobami roślin uprawnych;
- rozszerzać stosowanie nowych metod hodowlanych w produkcji zwierzęcej;
- rozszerzać mechanizację prac rolnych przez zwiększenie liczby ciągników, zwiększenie wyposażenia w maszyny i narzędzia dostosowane do nowoczesnych technologii uprawy, pielęgnacji i zbioru roślin.
W dziedzinie budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych należy:
- przyspieszyć pełne uprzemysłowienie procesów budowy przez wprowadzenie systemu typizacji otwartej w budownictwie mieszkaniowym;
- opracować metody i rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne dla wykonywania lekkich budowli halowych.