Rozdział 1 - Główni księgowi. - Główni księgowi i dyplomowani biegli księgowi oraz badanie i zatwierdzanie rocznych sprawozdań finansowych państwowych jednostek organizacyjnych.
Monitor Polski
M.P.1973.37.226
Akt utracił moc Wersja od: 16 października 1975 r.
Rozdział 1
Główni księgowi.
Główni księgowi.
§ 1.
Przepisy uchwały normują zasady działania głównych księgowych następujących państwowych jednostek organizacyjnych, zwanych dalej "jednostkami": 1)
przedsiębiorstw oraz zakładów i innych samodzielnie bilansujących jednostek, działających według zasad rozrachunku gospodarczego; 2)
zjednoczeń (jednostek równorzędnych); 3)
jednostek zorganizowanych w formie spółek handlowych, w których Skarb Państwa lub przedsiębiorstwa państwowe mają udziały wynoszące ponad 50% kapitału zakładowego, oraz samodzielnie bilansujących oddziałów tych jednostek; 4)
samodzielnie bilansujących jednostek i zakładów budżetowych.§ 2. 1
W Ministerstwie Finansów działa główny księgowy budżetu państwa, w ministerstwach (urzędach centralnych) działają główni księgowi budżetów resortów, a w urzędach terenowych organów administracji państwowej działają główni księgowi budżetów terenowych.§ 3.
1.
W jednostkach wymienionych w § 1 pkt 1-3 główny księgowy podlega bezpośrednio kierownikowi jednostki. Stanowisko głównego księgowego jest pod względem hierarchii służbowej i uposażenia równorzędne ze stanowiskiem zastępcy kierownika jednostki.2.
Zasady, o których mowa w ust. 1, mogą być zastosowane również w niektórych jednostkach i zakładach budżetowych, których rodzaje określą właściwi ministrowie w porozumieniu z Ministrem Finansów.3.
Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, główny księgowy jest powoływany i odwoływany przez kierownika jednostki nadrzędnej na wniosek kierownika jednostki. Kandydatura głównego księgowego powinna być zaopiniowana przez głównego księgowego jednostki nadrzędnej.4.
Właściwi ministrowie (kierownicy urzędów centralnych) ustalą rodzaje podległych im i nadzorowanych przez nich jednostek, w których - ze względu na ich znaczenie dla gospodarki narodowej, rodzaj działalności oraz szczebel zarządzania - stanowiska głównych księgowych, zwalniane po dniu wejścia w życie niniejszej uchwały, mogą być obsadzane wyłącznie pracownikami mającymi wyższe wykształcenie ekonomiczne lub prawnicze i tytuł dyplomowanego biegłego księgowego (§ 8).5.
Objęcie funkcji przez głównego księgowego następuje protokolarnie w obecności głównego księgowego jednostki nadrzędnej lub osoby przez niego upoważnionej, po zapoznaniu się ze stanem wykonania obowiązków ustępującego głównego księgowego.§ 4.
1.
Do obowiązków głównego księgowego należy: 1)
zorganizowanie i doskonalenie systemu wewnętrznej informacji ekonomicznej jednostki, dostarczającego danych niezbędnych do planowania działalności oraz podejmowania prawidłowych decyzji gospodarczych, jak również do należytej kontroli i oceny wykonywania zadań gospodarczych; 2)
zapewnienie prawidłowości, terminowości i zgodności sprawozdań liczbowych składanych na zewnątrz przez jednostkę; 3)
kierowanie rachunkowością jednostki, polegające zwłaszcza na:a)
zorganizowaniu sporządzania, przyjmowania, obiegu i kontroli dokumentów w sposób zapewniający właściwy przebieg operacji gospodarczych, sprawne przeprowadzanie kontroli wewnętrznej oraz prawidłowe prowadzenie rachunkowości jednostki,b)
zorganizowaniu i doskonaleniu księgowości, kalkulacji wynikowej i sprawozdawczości finansowej jednostki w celu zapewnienia ich rzetelności i prawidłowości, z zastosowaniem racjonalnej organizacji pracy i techniki przetwarzania danych,c)
bieżącym i prawidłowym prowadzeniu księgowości oraz sporządzaniu kalkulacji wynikowej i sprawozdawczości finansowej w sposób umożliwiający:– terminowe i rzetelne przekazywanie informacji ekonomicznych o działalności jednostki,
– skuteczną ochronę mienia społecznego i terminowe rozliczanie osób odpowiedzialnych majątkowo za to mienie,
– prawidłowe i terminowe dochodzenie roszczeń oraz terminowe ściąganie prawomocnie zasądzonych należności,
– sprawną kontrolę realizacji wyznaczonych jednostce zadań,
– prawidłowe i terminowe dokonywanie rozliczeń finansowych jednostki,
d)
należytym przechowywaniu i zabezpieczaniu dokumentów księgowych, ksiąg rachunkowych oraz sprawozdań finansowych,e)
nadzorowaniu całokształtu prac z zakresu rachunkowości, wykonywanych przez inne komórki organizacyjne jednostki; 4)
opracowywanie analiz gospodarki finansowej jednostki oraz wniosków wynikających z tych analiz; 5)
dokonywanie w ramach kontroli gospodarczej czynności związanych ze sprawowaniem kontroli wewnętrznej, w szczególności zaś:a)
wstępnej kontroli operacji gospodarczych wiążących się z:– wydawaniem środków pieniężnych,
– obrotami pieniężnymi na rachunkach bankowych i zaciąganiem kredytów bankowych,
– przyjmowaniem, wydawaniem, zakupem lub wytworzeniem środków trwałych oraz
– innymi operacjami, określonymi w odrębnych przepisach,
b)
następnej kontroli operacji gospodarczych stanowiących przedmiot księgowań,c)
wstępnej, bieżącej i następnej kontroli funkcjonalnej, sprawowanej w związku z kierowaniem pracami komórki księgowości i innych ewentualnie podporządkowanych głównemu księgowemu komórek organizacyjnych; 6)
kierowanie pracą podległych pracowników, ich instruowanie i szkolenie.2.
Poza obowiązkami określonymi w ust. 1 należy również do obowiązków: 1)
głównych księgowych jednostek nadrzędnych:a)
sprawowanie kontroli nad należytym wykonywaniem przez głównych księgowych jednostek podległych obowiązków określonych w ust. 1, w tym również instruowanie ich w zakresie tworzenia systemu wewnętrznej informacji ekonomicznej i organizacji rachunkowości,b)
organizowanie badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych jednostek podległych,c)
opracowywanie zbiorczych sprawozdań finansowych i ich analiz; 2)
głównych księgowych budżetów (§ 2):a)
sprawowanie kontroli nad głównymi księgowymi jednostek i zakładów budżetowych w zakresie wykonywania obowiązków określonych w ust. 1 oraz instruowanie ich w zakresie organizacji rachunkowości,b)
wstępna kontrola legalności dokumentów dotyczących wykonywania budżetu oraz jego zmian,c)
opracowywanie zbiorczych sprawozdań finansowych i ich analiz.§ 5.
1.
W uzasadnionych wypadkach kierownik jednostki może rozszerzyć zakres działania głównego księgowego również na inne zadania poza wymienionymi w § 4, w szczególności zaś może mu powierzyć: 1)
kierowanie gospodarką finansową jednostki; 2)
pełnienie funkcji głównego ekonomisty, jeżeli ma on wymagane kwalifikacje fachowe; 3)
kierowanie organizacyjnie wyodrębnionym ośrodkiem przetwarzania danych; 4)
kierowanie komórką zakładowej rewizji gospodarczej, a w jednostkach nadrzędnych - komórką rewizji gospodarczej.2.
Rozszerzenie zakresu działania głównego księgowego nie może spowodować ograniczenia możliwości wykonywania jego obowiązków określonych w § 4.3.
Głównemu księgowemu nie mogą być powierzane czynności polegające na wykonywaniu dyspozycji środkami majątkowymi jednostki, zwłaszcza funkcje kasjera i magazyniera.§ 6.
1.
Wyrazem dokonania przez głównego księgowego kontroli wewnętrznej określonej operacji gospodarczej (§ 4 ust. 1 pkt 5) jest zamieszczenie podpisu na dokumentach dotyczących tej operacji. Podpis ten oznacza, że główny księgowy: 1)
sprawdził, iż operacja została uznana przez właściwych rzeczowo pracowników jednostki za prawidłową pod względem merytorycznym; 2)
nie zgłasza zastrzeżeń co do legalności operacji; 3)
stwierdził formalno-rachunkową prawidłowość dokumentu dotyczącego tej operacji.2.
Odmowa podpisania przez głównego księgowego dokumentu poddanego przezeń kontroli wstępnej lub kontroli bieżącej wstrzymuje realizację operacji gospodarczej, której dokument ten dotyczy. Jednocześnie główny księgowy powinien zawiadomić pisemnie kierownika jednostki o odmowie podpisania dokumentu oraz odmowę tę umotywować. Jeżeli po zapoznaniu się z treścią tego zawiadomienia kierownik jednostki wyda w formie pisemnej polecenie realizacji zakwestionowanej operacji gospodarczej, główny księgowy obowiązany jest dokument podpisać, z wyjątkiem wypadku, gdy wykonanie dyspozycji zawartej w dokumencie stanowiłoby oczywiste przestępstwo.3.
Odmowa podpisania przez głównego księgowego dokumentu poddanego kontroli następnej powoduje księgowanie kwoty zakwestionowanej operacji gospodarczej, której dokument dotyczy, jako kwoty do dalszego rozliczenia. Jednocześnie główny księgowy powinien zawiadomić pisemnie kierownika jednostki o odmowie podpisania dokumentu, odmowę tę umotywować oraz przedstawić wniosek co do sposobu rozliczenia kwestionowanej operacji gospodarczej. Jeżeli po zapoznaniu się z treścią tego zawiadomienia kierownik jednostki wyda w formie pisemnej polecenie rozliczenia operacji w sposób zakwestionowany przez głównego księgowego, główny księgowy obowiązany jest dokument podpisać i przekazać go do zaksięgowania stosownie do polecenia wydanego przez kierownika jednostki, z wyjątkiem wypadku, gdy wykonanie dyspozycji zawartej w dokumencie stanowiłoby oczywiste przestępstwo.4.
Główny księgowy może upoważnić podległych mu pracowników do przeprowadzania w określonym zakresie kontroli wewnętrznej, jak również do podpisywania dokumentów nie wymagających zgłoszenia odmowy podpisu w trybie ustalonym w ust. 2 i 3. W razie stwierdzenia, że zachodzą podstawy do zgłoszenia odmowy podpisu, pracownik powinien niezwłocznie przedstawić sprawę głównemu księgowemu.§ 7.
1.
Dla realizacji zadań wyznaczonych głównemu księgowemu główny księgowy może żądać od innych służb: 1)
udzielenia mu w formie ustnej lub pisemnej niezbędnych informacji i wyjaśnień, jak również udostępnienia mu do wglądu dokumentów i wyliczeń, będących źródłem tych informacji i wyjaśnień; 2)
usunięcia w wyznaczonym terminie nieprawidłowości dotyczących zwłaszcza:a)
systemu wewnętrznej informacji ekonomicznej,b)
sprawozdawczości przedstawianej na zewnątrz,c)
przyjmowania, wystawiania i obiegu dokumentów.2.
Główny księgowy może w uzasadnionych wypadkach zażądać przeprowadzenia w niezbędnym zakresie rewizji gospodarczej lub zakładowej rewizji gospodarczej działalności jednostki.1 § 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 uchwały nr 180 z dnia 3 października 1975 r. (M.P.75.31.193) zmieniającej nin. uchwałę z dniem 16 października 1975 r.