Rozdział 5 - Spory zbiorowe. Prawo do strajku. - Związki zawodowe.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1985.54.277 t.j.
Akt utracił moc Wersja od: 10 maja 1990 r.
Rozdział 5
Spory zbiorowe. Prawo do strajku.
Spory zbiorowe. Prawo do strajku.
W razie zaistnienia sporu zbiorowego właściwe organy związków zawodowych i administracji są obowiązane niezwłocznie podjąć rokowania w celu jego rozwiązania.
1.
Jeżeli rokowania nie doprowadzą do rozwiązania sporu, każda ze stron może żądać wszczęcia postępowania pojednawczego. Postępowanie to prowadzi powołana w tym celu komisja w składzie sześciu członków wyznaczonych w równej liczbie przez każdą ze stron.2.
Rozwiązanie sporu w tym postępowaniu winno nastąpić w ciągu siedmiu dni - w razie sporu obejmującego jeden zakład pracy (spór zakładowy) i dziesięciu dni - w razie sporu wykraczającego poza sprawy jednego zakładu (spór ponadzakładowy).3.
Rozwiązanie sporu następuje w drodze porozumienia, które wiąże strony. W razie nieosiągnięcia porozumienia komisja sporządza protokół rozbieżności, ze wskazaniem stanowisk stron.1.
Jeżeli spór ponadzakładowy nie został rozwiązany w trybie określonym w art. 40 i 41, strony obowiązane są poddać go rozstrzygnięciu przez Kolegium Arbitrażu Społecznego przy Sądzie Najwyższym, zaś spór zakładowy - kolegium arbitrażu społecznego przy sądzie wojewódzkim, w którym utworzony został sąd pracy i ubezpieczeń społecznych.2.
W skład kolegium wchodzą: przewodniczący wyznaczony spośród sędziów danego sądu przez prezesa sądu oraz sześciu członków wyznaczonych po trzech członków przez każdą ze stron. Strony powinny dążyć do wskazania osób bezpośrednio nie zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy.3.
Prezes sądu wyznacza bezzwłocznie termin posiedzenia, o którym zawiadamia strony sporu lub ich przedstawicieli.4.
Jeżeli rozstrzygnięcie sporu wymaga wiadomości specjalnych, kolegium może zasięgać opinii ekspertów.5.
Orzeczenie kolegium zapada większością głosów. Jeżeli żadna ze stron sporu przed poddaniem sporu rozstrzygnięciu kolegium nie postanowi inaczej, orzeczenie to wiąże strony.6.
Rada Państwa ustali w formie regulaminu tryb postępowania przed kolegiami arbitrażu społecznego.1.
Związkom zawodowym przysługuje prawo organizowania strajków na zasadach określonych w niniejszym rozdziale.2.
Związki zawodowe mogą podejmować także inne formy protestu nie naruszające porządku prawnego i zasad współżycia społecznego.1.
Strajk polega na dobrowolnym zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu obrony interesów ekonomicznych i socjalnych danej grupy pracowniczej.2.
Strajk jest środkiem ostatecznym i nie może być ogłoszony bez uprzedniego wyczerpania możliwości załatwienia sporu według zasad określonych w art. 40-42. Nie dotyczy to ogłoszenia strajku w związku z niewykonaniem wiążącego strony orzeczenia kolegium, o którym mowa w art. 42.3.
Przy podejmowaniu decyzji o ogłoszeniu strajku organ związkowy bierze pod uwagę współmierność żądań do strat związanych ze strajkiem.4.
Strajk jest niedopuszczalny, jeżeli rozstrzygnięcie zaistniałych sporów indywidualnych jest możliwe w drodze orzeczenia organu rozpatrującego spory o roszczenia pracownicze.5.
Niedopuszczalny jest strajk o charakterze politycznym.1.
Strajk ogłasza zakładowy organ związku po uzyskaniu akceptacji tej decyzji przez większość załogi w głosowaniu tajnym oraz zgody nadrzędnego organu związku. Udział w głosowaniu jest dobrowolny.2.
Strajk ponadzakładowy ogłasza organ związku wskazany w statucie, na zasadach określonych w ust. 1.3.
Udział w strajku jest dobrowolny. Nikt nie może być zmuszony do udziału lub odmowy udziału w strajku. Nie wolno stawiać przeszkód w podejmowaniu pracy, o ile istnieją warunki do jej podjęcia przez pracowników, którzy nie uczestniczą w strajku lub zrezygnowali z uczestnictwa w nim.4.
Strajk zgłasza się co najmniej na siedem dni przed jego rozpoczęciem, o czym zawiadamia się kierownika zakładu pracy.5.
Jeżeli spór dotyczy treści układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia, ogłoszenie strajku nie może nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia układu zbiorowego lub ustalonego w porozumieniu terminu realizacji jego postanowień.1.
Organizatorzy strajku obowiązani są wspólnie z kierownikiem zakładu pracy zapewnić w czasie strajku ochronę mienia oraz nieprzerwaną pracę tych urządzeń i instalacji, których unieruchomienie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego albo spowodować niepowetowane szkody.2.
Kierownik zakładu pracy nie może być w czasie strajku ograniczony przez organizatorów strajku w pełnieniu jego obowiązków.3.
Organizowanie, przeprowadzanie i udział w strajku lub akcji protestacyjnej nie zwalnia od odpowiedzialności karnej za naruszenie prawa, a zwłaszcza za bezprawny zabór lub używanie mienia, za zmuszanie przemocą lub groźbą bezprawną innej osoby do zaniechania podjęcia lub wykonywania pracy albo za uniemożliwianie lub utrudnianie kierownikowi zakładu pracy pełnienia jego obowiązków.1.
Prawo do strajku nie przysługuje pracownikom zatrudnionym w jednostkach wojskowych oraz w przedsiębiorstwach państwowych podległych Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Spraw Wewnętrznych, w zakładach (wydziałach i oddziałach) przemysłu obronnego, w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i w jednostkach więziennictwa, funkcjonariuszom pożarnictwa oraz pracownikom zatrudnionym na stanowiskach bezpośrednio związanych z obronnością i bezpieczeństwem Państwa, w zakładach pracy produkujących, magazynujących i zaopatrujących w środki żywności oraz w zakładach służby zdrowia i opieki społecznej, w aptekach, a także w placówkach oświaty i wychowania.2.
Prawo do strajku nie przysługuje również pracownikom administracji państwowej, banków, sądów i prokuratur, pracownikom zatrudnionym przy ropociągach i gazociągach oraz przy obsłudze linii tranzytowych, urządzeń związanych z zapewnieniem ruchu i komunikacji międzynarodowej i jej obsługi w zakresie tranzytu, zapewniających funkcjonowanie łączności międzynarodowej i międzymiastowej oraz służb specjalnych łączności, pracownikom stacji oraz rozgłośni radiowych i telewizyjnych, a także obsługi urządzeń w zakresie transportu drogowego i lotniczego.3.
W przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe oraz w innych zakładach transportowych, w jednostkach organizacyjnych łączności, w zakładach pracy zaopatrujących ludność w wodę, energię elektryczną i cieplną, gaz należy zapewnić niezbędne usługi w zakresie obronności i bezpieczeństwa Państwa oraz podstawowych potrzeb ludności. W tym celu organizatorzy strajku obowiązani są do współdziałania z kierownictwem zakładów pracy i terenowymi organami administracji państwowej, a także z właściwymi organami wojskowymi. Stwierdzenie organu wojskowego co do potrzeb w zakresie obronności i bezpieczeństwa Państwa jest wiążące.Wykonywanie prawa do strajku nie zwalnia zakładów pracy i zatrudnionych w nich pracowników z obowiązków wynikających z przepisów o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Strajk może być poprzedzony strajkiem ostrzegawczym. Strajk ostrzegawczy powinien ograniczać się do niezbędnego okresu i nie może trwać dłużej niż dwie godziny.
Strajk jest zabroniony w zakładach pracy położonych na terenie, na którym ogłoszono stan klęski żywiołowej - od chwili jego ogłoszenia.
Udział w strajku zorganizowanym w myśl artykułów poprzedzających nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych i nie może spowodować dla strajkujących ujemnych następstw. Dotyczy to również udziału w innych formach protestu, o których mowa w art. 43 ust. 2.
1.
W okresie strajku zorganizowanego w myśl artykułów poprzedzających pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz innych uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.2.
Związki zawodowe i ich zrzeszenia mogą tworzyć fundusz strajkowy i decydują o jego wykorzystaniu. Fundusz ten nie podlega egzekucji, a związki zawodowe mogą pokrywać z niego rekompensatę utraconego wynagrodzenia przez uczestników strajków.3.
Pracownikowi, który nie brał udziału w strajku, a który z powodu strajku doznał przeszkód w wykonywaniu pracy, zakład pracy jest obowiązany wypłacić równowartość utraconego wynagrodzenia.