Rozdział 3 - Prawa i obowiązki związków zawodowych. - Związki zawodowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1985.54.277 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 10 maja 1990 r.

Rozdział  3

Prawa i obowiązki związków zawodowych.

Art.  22.

1. Związki zawodowe mają prawo opiniowania założeń lub projektów aktów prawnych oraz decyzji dotyczących praw i interesów ludzi pracy i ich rodzin, w tym warunków życia emerytów i rencistów. Dotyczy to w szczególności projektów planów społeczno-gospodarczych oraz projektów aktów prawnych i decyzji w sprawach, o których mowa w art. 6.

2. W zakresie obronności i bezpieczeństwa Państwa opiniowanie projektów aktów prawnych i decyzji, o których mowa w ust. 1, następuje według zasad i w trybie określonych odrębnymi przepisami.

3. W sprawach, o których mowa w ust. 1, mających istotne znaczenie dla ludzi pracy i ich rodzin, związkom zawodowym zapewnia się udział w pracach przygotowawczych nad projektami aktów prawnych lub decyzji.

4. Opinia związku zawodowego może być w szczególności przedstawiona na piśmie albo w toku bezpośrednich konsultacji przedstawicieli związku z właściwym organem władzy lub administracji. Opinia związku zawodowego wyrażona na piśmie powinna być przedstawiona właściwemu organowi władzy lub administracji w określonym przez ten organ terminie, jednak nie krótszym niż jeden miesiąc. Nieprzedstawienie opinii w tym terminie uważa się za nieskorzystanie przez związek zawodowy z prawa wyrażenia opinii.

5. W razie rozbieżności stanowisk, organ władzy terenowej lub administracji obowiązany jest ustosunkować się do postulatów lub opinii związku zawodowego i zawiadomić związek na piśmie o swym stanowisku wraz z jego uzasadnieniem.

6. W sprawach, o których mowa w ust. 1, związek zawodowy ma prawo wyrażania swej opinii publicznie. Zapewnia się związkom zawodowym prawo przedstawiania swych opinii na posiedzeniu właściwej komisji Sejmu lub rady narodowej i jej organów.

Art.  23.

1. Związkom zawodowym przysługuje prawo występowania z wnioskami w sprawie wydania lub zmiany ustawy albo innego aktu prawnego dotyczącego praw i interesów ludzi pracy i ich rodzin. Art. 22 ust. 6 stosuje się odpowiednio.

2. Organ państwowy, do którego skierowano wniosek, obowiązany jest, z zastrzeżeniem ust. 3, w terminie jednego miesiąca, a kierownik zakładu pracy - w terminie dwóch tygodni, przedstawić związkowi zawodowemu stanowisko wobec tego wniosku, a w razie negatywnego stanowiska - także jego uzasadnienie.

3. 20 Obowiązek określony w ust. 2 dotyczy także Rady Państwa lub Rady Ministrów, jeżeli wniosek w sprawie wydania lub zmiany aktu ustawodawczego przedstawił ogólnokrajowy związek zawodowy reprezentatywny dla pracowników większości zakładów pracy lub ogólnokrajowa organizacja międzyzwiązkowa.

Art.  24.

1. Związkom zawodowym przysługuje prawo zawierania układów zbiorowych pracy o zasięgu ogólnokrajowym. Układy takie obejmują wszystkich pracowników danej gałęzi pracy, bez względu na przynależność do związku.

2. W gałęziach pracy nie objętych układami zbiorowymi regulowanie warunków pracy i płacy następuje po uzgodnieniu ze związkami zawodowymi.

3. Związki zawodowe, ich organizacje zakładowe i organizacje ogólnokrajowe oraz właściwe organy administracji państwowej i gospodarczej mogą zawierać porozumienia o współdziałaniu w realizacji zadań, o których mowa w art. 6.

Art.  25.

1. Związki zawodowe sprawują społeczną kontrolę nad warunkami pracy i bytu pracowników i ich rodzin oraz działają na rzecz przestrzegania prawa pracy oraz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Związki zawodowe kierują społeczną inspekcją pracy oraz uczestniczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w sprawowaniu nadzoru nad działalnością Państwowej Inspekcji Pracy, a także współdziałają z innymi organami sprawującymi nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

3. Jeżeli w sprawach, o których mowa w ust. 1, zdaniem związku zawodowego postępowanie organu administracji państwowej lub gospodarczej jest niezgodne z prawem lub narusza zasady sprawiedliwości społecznej, związek może wystąpić do właściwego organu z interwencją i żądać usunięcia stwierdzonej nieprawidłowości. Właściwy organ jest obowiązany udzielić odpowiedzi w terminie dwóch tygodni. Odpowiedź odmowna wymaga uzasadnienia.

Art.  26.

Związki zawodowe działają na rzecz ochrony zdrowia pracowników, współpracują z zakładami i placówkami społecznej służby zdrowia, a zwłaszcza z przemysłową służbą zdrowia, oraz mogą organizować i prowadzić własne sanatoria w oparciu o obowiązujące przepisy ustawowe. Związki zawodowe sprawują kontrolę nad rozdziałem skierowań sanatoryjnych oraz mogą dokonywać rozdziału tych skierowań na zasadach określonych odrębnymi przepisami.

Art.  27. ²¹

 

1. Ogólnokrajowy związek zawodowy reprezentatywny dla pracowników większości zakładów pracy, a także ogólnokrajowa organizacja międzyzwiązkowa, na zasadach i w trybie określonych w Kodeksie postępowania cywilnego, ma prawo wnoszenia rewizji nadzwyczajnych od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, mają również prawo występowania do Sądu Najwyższego z wnioskami o ustalanie wytycznych w zakresie wykładni przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz praktyki sądowej, jak też o wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości lub których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie.

Art.  28.

Związki zawodowe mają prawo dokonywania ocen warunków pracy, płacy i bytu pracowników. W tym celu związkom zapewnia się pełną informację o sytuacji społecznej i gospodarczej w skali kraju, województwa oraz zakładu pracy, z zastrzeżeniem obowiązku zachowania przez związki zawodowe tajemnicy państwowej, gospodarczej i służbowej.

Art.  29.

1. Związki zawodowe reprezentują i bronią praw i interesów emerytów i rencistów, a w szczególności przejawiają troskę o warunki ich życia oraz działają na rzecz utrzymywania przez nich stałej więzi z zakładem pracy.

2. Związki zawodowe uczestniczą w sprawowaniu nadzoru nad Zakładem Ubezpieczeń Społecznych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Art.  30.

1. Związki zawodowe mają prawo prowadzenia we własnym zakresie prac badawczych w dziedzinach objętych działalnością statutową, a w szczególności badań statystycznych, analiz indeksu cen i płac oraz innych elementów warunków bytu i pracy.

2. Dla realizacji celów, o których mowa w ust. 1, związki zawodowe, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, mogą tworzyć instytucje o charakterze naukowo-badawczym.

Art.  31.

1. Związki zawodowe uczestniczą w rozwoju i upowszechnianiu kultury i oświaty; w szczególności mogą tworzyć i prowadzić instytucje i placówki upowszechniania kultury w środowiskach pracowniczych oraz prowadzić szkolenia pracowników z tego zakresu.

2. Związki zawodowe mogą organizować i uczestniczyć w rozwoju i upowszechnianiu w środowiskach pracowniczych kultury fizycznej, sportu i wypoczynku po pracy oraz organizować i prowadzić własne domy wczasowe.

3. 22 Zadania związków zawodowych w zakresie organizowania wypoczynku ludzi pracy, realizowane przez Fundusz Wczasów Pracowniczych, określają odrębne przepisy.

4. Związki zawodowe współdziałają z Polskim Związkiem Działkowców w zakresie rozwoju pracowniczych ogrodów działkowych oraz przydziału działek.

Art.  32.

Związki zawodowe mają prawo prowadzenia własnej działalności wydawniczej dla celów pracy związkowej oraz prowadzenia działalności oświatowej i kulturalnej. Mają także prawo prezentowania problematyki związkowej w ogólnie dostępnych obywatelom i ich organizacjom środkach masowego przekazu zgodnie z przepisami regulującymi działanie tych środków.

Art.  33.

1. Organy administracji państwowej i gospodarczej obowiązane są stwarzać warunki umożliwiające związkom zawodowym realizację przysługujących im uprawnień, a w szczególności udzielać im informacji w sprawach objętych działalnością związków zawodowych oraz udostępniać do wglądu dokumentację dotyczącą spraw pracowniczych, z zastrzeżeniem obowiązku zachowania tajemnicy państwowej, gospodarczej i służbowej.

2. Zakład pracy obowiązany jest udzielić pracownikowi powołanemu do pełnienia funkcji związkowej urlopu bezpłatnego na zasadach i w trybie określonych w Kodeksie pracy.

3. Kierownik zakładu pracy obowiązany jest zwolnić pracownika od pracy zawodowej, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności związanej z jego funkcją związkową, jeżeli nie może być ona wykonana w czasie wolnym od pracy.

Art.  34.

Związki zawodowe mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach określonych odrębnymi przepisami.

²⁰ Art. 23 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.20.105) zmieniającej nin. ustawę z dniem 10 kwietnia 1989 r.

²¹ Art. 27 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.20.105) zmieniającej nin. ustawę z dniem 10 kwietnia 1989 r.

²² Art. 31 ust. 3 zmieniony przez art. 15 ustawy z dnia 21 kwietnia 1988 r. o Funduszu Wczasów Pracowniczych (Dz.U.88.11.84) z dniem 1 października 1988 r.