Dział 2 - Zasady znoszenia służebności. - Zniesienie służebności w województwach: krakowskim, lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim i cieszyńskiej części województwa śląskiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1939.59.389

Akt obowiązujący

Wersja od: 5 lipca 1939 r.

Dział  II.

Zasady znoszenia służebności.

Art.  2.

1. Należy znosić jednocześnie służebności, obciążające dziedzinę służebną na rzecz gospodarstw kilku wsi.

2. Można znosić służebności, obciążające dziedzinę służebną na rzecz gospodarstw kilku wsi, oddzielnie w stosunku do gospodarstw poszczególnych wsi w razie uznania przez władzę, że zmniejszenie dziedziny służebnej o obszar, wydzielony tytułem wynagrodzenia za służebności na rzecz gospodarstw jednej wsi, nie spowoduje uszczuplenia uprawnień służebnościowych gospodarstw pozostałych wsi lub utrudnienia ich racjonalnego znoszenia.

3. Zwalnia się część dziedziny służebnej - wydzieloną tytułem wynagrodzenia za zniesione służebności - od obciążeń na rzecz gospodarstw pozostałych wsi.

Art.  3.

1. Znosi się służebności czerpania wody, pojenia bydła, przechodu, przegonu i przejazdu, kopania piasku, wapienia i innych materiałów tylko wówczas, gdy korzyści gospodarcze, osiągane z tych służebności przy uwzględnieniu warunków miejscowych, można odpowiednio zastąpić.

2. Nie znosi się służebności w razie uznania przez władzę, że wynagrodzenie za służebności w gruntach leśnych, nie podlegających zmianie rodzaju użytkowania, nie mogłoby zastąpić korzyści gospodarczych, osiąganych ze służebności.

Art.  4.

Ustala się wynagrodzenie za służebności w wysokości trzydziestokrotnej rocznej wartości znoszonych służebności.

Art.  5.

Wynagrodzenie za służebności wydziela się w gruncie, a w przypadkach, przewidzianych w art. 18, wyznacza się je w gotówce.

Art.  6.

Wynagrodzenie za służebności wydziela się w przydatnych dla uprawnionych do korzystania ze służebności użytkach rolnych, leśnych lub innych.

Art.  7.

Wynagrodzenie za służebności wydziela się przede wszystkim z obszarów, na których służebności mogły być prawnie wykonywane.

Art.  8.

1. Można wydzielić wynagrodzenie za służebności z całego obszaru dziedziny służebnej, niezależnie od tego, czy służebności były wykonywane na całym jej obszarze, czy też tylko na poszczególnych częściach, wyodrębnionych po ustanowieniu służebności w odrębne jednostki hipoteczne. Wydzielenie takie jest dozwolone wówczas, gdy jest to niezbędne do zachowania racjonalnej struktury gospodarczej dziedziny służebnej oraz władnącej.

2. Zastosowanie przepisu ust. (1) nie narusza prawa żądania odszkodowania przez właściciela jednostki hipotecznej, z której wydzielono wynagrodzenie za służebności, od właścicieli pozostałych jednostek hipotecznych.

Art.  9.

Wydzielenie wynagrodzenia za służebności z nieruchomości - nieobciążonych służebnościami, a należących do tego samego właściciela - może nastąpić jedynie za zgodą właściciela i uprawnionych do korzystania ze służebności oraz osób, których prawa na tych nieruchomościach są ujawnione w księdze hipotecznej.

Art.  10.

1. Wydziela się za służebności pastwiskowe wynagrodzenie w użytkach rolnych lub gruntach spod lasu bez drzewostanu, a za służebności leśne w gruntach leśnych wraz z drzewostanem. Za zgodą stron lub w przypadkach, uzasadnionych interesami gospodarczymi dziedziny służebnej i władnącej, za służebności pastwiskowe można wydzielać wynagrodzenie w gruntach leśnych z drzewostanem, a za służebności leśne - w gruntach leśnych bez drzewostanu lub w użytkach rolnych.

2. Wydziela się lasy ochronne tytułem wynagrodzenia za służebności w razie niemożności wydzielenia wynagrodzenia w użytkach rolnych lub w lasach nie uznanych za ochronne.

Art.  11.

Nie można wynagrodzenia za służebności wydzielać w gruntach, których przynależność do dziedziny służebnej jest przedmiotem sporu sądowego.

Art.  12.

1. Wydziela się na wspólną własność wynagrodzenie za służebności grupowe (na rzecz grupy gospodarstw) i gromadzkie (na rzecz wszystkich gospodarstw w gromadzie).

2. Udział poszczególnych uprawnionych w wartości wynagrodzenia, wydzielonego na wspólną własność za służebności grupowe i gromadzkie, ustala się w ten sposób, że połowę wartości wynagrodzenia dzieli się pomiędzy uprawnionych w równych częściach, drugą połowę - w stosunku do posiadanego przez każdego z uprawnionych obszaru, z którym związane jest prawo do korzystania ze służebności.

Art.  13.

1. Wydziela się wynagrodzenie za służebności indywidualne (w których uprawnienie poszczególnych gospodarstw określono indywidualnie), oddzielnie dla każdego uprawnionego w miarę możności w jednej obwodnicy.

2. Wynagrodzenie za służebności indywidualne wydziela się na wspólną własność uprawnionych w następujących przypadkach:

1) jeżeli jest to konieczne ze względu na miejscowe stosunki gospodarcze;

2) jeżeli nie można określić uprawnień poszczególnych faktycznie istniejących gospodarstw ze względu na nieuregulowany stan prawny;

3) jeżeli grunty wydzielone za służebności:

a) położone są powyżej 1.000 m nad poziomem morza,

b) położone są od 500 do 1.000 m nad poziomem morza i posiadają płytką warstwę rodzajną, nie nadającą się na rolę lub łąkę,

c) stanowią pastwiska, których zmiana użytkowania na rolę lub łąkę byłaby gospodarczo nieuzasadniona,

d) stanowią pastwiska, które należy zachować dla celów hodowlanych,

e) stanowią lasy ochronne.

Art.  14.

1. Ustala się udział poszczególnych uprawnionych w wynagrodzeniu, wydzielonym za służebności indywidualne, w stosunku do wartości ich uprawnień.

2. Jeżeli gospodarstwo, na rzecz którego ustanowiono służebność indywidualną, zostało podzielone, udział poszczególnych uprawnionych w wynagrodzeniu za służebności, przypadającym na uprawnione gospodarstwo, ustala się - w braku umowy pomiędzy uprawnionymi - na zasadach określonych w dokumentach, dotyczących podziału uprawnionego gospodarstwa, w braku dokumentów - w stosunku do wartości ich rzeczywistych korzyści.

Art.  15.

Wyznacza się wynagrodzenie za służebności w idealnej części wartości dziedziny służebnej lub jej części, jeżeli dziedzina władnąca i służebna są objęte postępowaniem scaleniowym. Wydzielenie wynagrodzenia w gruntach nastąpi w toku postępowania scaleniowego.

Art.  16.

Grunty, wydzielone tytułem wynagrodzenia za służebności, są wolne od ciężarów i ograniczeń prawa własności, ujawnionych w księdze hipotecznej dziedziny służebnej, z wyjątkiem służebności, uznanych przez władzę za konieczne ze względów gospodarczych.

Art.  17.

Nie wolno wartości gruntów, które wydziela się, jako wynagrodzenie, zmniejszać bez zezwolenia władzy przed wprowadzeniem uprawnionych w posiadanie gruntów. Właściciel dziedziny służebnej, który zmniejsza wartość tych gruntów, jest zobowiązany do odszkodowania na rzecz uprawnionych.

Art.  18.

Można wyznaczać wynagrodzenie za służebności w gotówce w przypadkach, gdy:

1) strony się na to godzą;

2) użytki rolne lub leśne, wchodzące w skład dziedziny służebnej, znajdują się w takiej odległości od dziedzin władnących, że wydzielenie tych gruntów nie dałoby możności prowadzenia racjonalnej gospodarki;

3) znosi się służebności inne, niż pastwiskowe lub leśne;

4) wskutek wydzielenia wynagrodzenia w gruntach obszar poszczególnych obciążonych gospodarstw byłby mniejszy od 15 ha;

5) dziedzina służebna należy do drobnych rolników i nie leży w szachownicy z dziedzinami władnącymi.

Art.  19.

1. Można wynagrodzenie za służebności w gotówce rozłożyć na raty płatne półrocznie. Spłata nie może trwać dłużej niż dziesięć lat. Do czasu spłaty wynagrodzenia uprawnieni korzystają ze służebności.

2. Współwłaściciele dziedziny służebnej, nie podzieleni faktycznie ani prawnie w chwili wszczęcia postępowania, odpowiadają solidarnie za spłatę wynagrodzenia za służebności.

Art.  20.

Należy złożyć wynagrodzenie w gotówce do depozytu sądowego, jeżeli okaże się, że w postępowaniu brała udział osoba, co do uprawnienia której istnieją uzasadnione wątpliwości. Depozyt będzie wydany osobie, która brała udział w postępowaniu, jeżeli w ciągu lat trzech nie zgłosi się osoba, która wykaże swoje prawa do gruntu.

Art.  21.

1. Władza może przeznaczyć wynagrodzenie w gotówce na zmeliorowanie lub zagospodarowanie gruntów, posiadanych przez uprawnionych, lub na kupno gruntów na wspólną własność oraz zarządzić złożenie wynagrodzenia w gotówce do depozytu Państwowego Banku Rolnego. Depozyt będzie wydany po przedstawieniu zaświadczenia władzy, stwierdzającego istnienie warunków, umożliwiających zużycie wynagrodzenia zgodnie z przeznaczeniem oraz ustalającego osoby, uprawnione do podjęcia wynagrodzenia.

2. Wynagrodzenie w gotówce wypłaca się uprawnionym w razie niezużycia go w ciągu pięciu lat na cele, określone w ust. (1).

Art.  22.

1. Dziedzina służebna jest wolna od obciążeń po wprowadzeniu uprawnionych w posiadanie gruntów, wydzielonych tytułem wynagrodzenia za służebności lub po wypłacie wynagrodzenia.

2. Osoby, którym wydzielono wynagrodzenie za służebności w użytkach leśnych bez drzewostanu, mogą korzystać ze służebności do czasu usunięcia drzewostanu przez właścicieli dziedziny służebnej lub przejścia drzewostanu na ich własność art. 42 ust. (2).