Art. 13. - Zmiana niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1998.162.1126

Akt obowiązujący
Wersja od: 22 sierpnia 2001 r.
Art.  13.

W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118) wprowadza się następujące zmiany:

1)
w art. 2a w ust. 1 w pkt 7 i 9, w art. 19 w ust. 3, w art. 20 w ust. 4, 5, 6 i 7 pkt 1, 2 i 3 oraz w art. 35 w ust. 5 użyte w różnych przypadkach i liczbie wyrazy ", w tym specjalistyczne" skreśla się;
2)
w art. 2a w ust. 1 dodaje się pkt 11-14 w brzmieniu:

"11) interwencji kryzysowej - oznacza to świadczenie specjalistycznych usług, zwłaszcza psychologicznych, prawnych, hotelowych, które są dostępne całą dobę - osobom, rodzinom i społecznościom będącym ofiarami przemocy lub znajdującym się w innej sytuacji kryzysowej - w celu zapobieżenia powstawania lub pogłębiania się dysfunkcji tych osób, rodzin lub społeczności,

12) domu pomocy społecznej - oznacza to jednostkę, świadczącą, na poziomie obowiązującego standardu, osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku lub choroby usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb oraz umożliwiającą korzystanie ze świadczeń przysługujących z tytułu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego,

13) placówce opiekuńczo wychowawczej - oznacza to domy dziecka, rodzinne domy dziecka, pogotowia opiekuńcze, ogniska wychowawcze, świetlice i kluby środowiskowe, działające na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 759),

14) ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych - oznacza to jednostkę inicjującą i wspomagającą zastępcze formy opieki i wychowania rodzinnego, działającą na podstawie ustawy o systemie oświaty.";

3)
w art. 4 w ust. 1 po wyrazach "z zastrzeżeniem art. 27a" dodaje się wyrazy "i art. 31d";
4)
po art. 10 dodaje się art. 10a w brzmieniu:

"Art. 10a. Do zadań z zakresu pomocy społecznej realizowanych przez powiat należy:

1) organizowanie i zapewnienie usług w określonym standardzie w domu pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz kierowanie osób ubiegających się o przyjęcie do domu pomocy społecznej,

2) opracowywanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych,

3) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

4) organizowanie specjalistycznego poradnictwa,

5) udzielanie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania, sprawienie pogrzebu osobom bezdomnym przebywającym na terenie powiatu, które zerwały w sposób trwały związki z gminą, na której terenie miało miejsce zdarzenie powodujące bezdomność,

6) prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej,

7) prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych,

8) zapewnienie szkolenia i doskonalenia zawodowego kadr pomocy społecznej z terenu powiatu,

9) doradztwo metodyczne dla ośrodków pomocy społecznej i pracowników socjalnych,

10) finansowanie powiatowych ośrodków wsparcia, z wyłączeniem ośrodków, o których mowa w art. 11a pkt 1,

11) pomoc w integracji ze środowiskiem osób opuszczających zakłady karne oraz niektóre rodzaje placówek opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych, zakłady dla nieletnich i rodziny zastępcze, o których mowa w art. 31c ust. 1, z zastrzeżeniem art. 11a pkt 4,

12) podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb,

13) realizacja innych zadań przewidzianych w odrębnych ustawach.";

5)
po art. 11 dodaje się art. 11a i 11b w brzmieniu:

"Art. 11a. Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy:

1) organizowanie i zapewnianie funkcjonowania powiatowych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

2) przyznawanie oraz wypłacanie świadczeń przewidzianych ustawą osobom bezdomnym, przebywającym na terenie powiatu, które zerwały w sposób trwały związki z gminą, na której terenie miało miejsce zdarzenie powodujące bezdomność,

3) pokrywanie kosztów podstawowej opieki zdrowotnej osobom bezdomnym, o których mowa w art. 10a pkt 5,

4) przyznawanie specjalnego świadczenia pieniężnego dla osób opuszczających niektóre rodzaje placówek opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych, zakładów dla nieletnich i rodzin zastępczych,

5) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci,

6) pomoc uchodźcom na podstawie art. 33,

7) utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie i zapewnianie środków na wynagrodzenia pracowników realizujących zadania określone w pkt 1-6.

Art. 11b. 1. Do zadań z zakresu pomocy społecznej realizowanych przez samorząd województwa należy:

1) sporządzanie bilansu potrzeb i środków w zakresie pomocy społecznej we współpracy z gminami i powiatami oraz opracowywanie strategii rozwoju,

2) opracowywanie i wdrażanie celowych programów służących realizacji zadań pomocy społecznej i ich dofinansowywanie,

3) organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie szkół służb społecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej,

4) identyfikowanie przyczyn ubóstwa oraz wspieranie i prowadzenie działań na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa,

5) inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie polityki społecznej, w tym pomocy społecznej.

2. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, można powołać jednostkę organizacyjną "regionalny ośrodek polityki społecznej".";

6)
w art. 18 w ust. 5 wyrazy "Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia";
7)
w art. 20:
a)
ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Dom pomocy społecznej zapewnia całodobową opiekę oraz zaspokaja niezbędne potrzeby bytowe, edukacyjne, społeczne i religijne na poziomie obowiązującego standardu.",

b)
ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Wydatki związane z zapewnieniem całodobowej opieki mieszkańcom oraz zaspokajaniem ich niezbędnych potrzeb bytowych i społecznych w całości pokrywa dom pomocy społecznej.",

c)
dodaje się ust. 3a w brzmieniu:

"3a. Dom pomocy społecznej umożliwia mieszkańcom korzystanie z przysługujących na podstawie odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych oraz pokrywa opłaty ryczałtowe i częściową odpłatność do wysokości limitu ceny, przewidziane w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Dom może również pokryć wydatki ponoszone na niezbędne usługi pielęgnacyjne w zakresie wykraczającym poza uprawnienia wynikające z przepisów o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.",

d)
skreśla się ust. 8;
8)
w art. 31 w ust. 5, w art. 35 w ust. 5, w art. 35a w ust. 5, w art. 43 w ust. 6a, w art. 49 w ust. 3, w art. 51 w ust. 4 i 5, w art. 51a w ust. 2, w art. 53 w ust. 1 i w ust. 2 w pkt 3 i 4 oraz w art. 54 w ust. 2 i 3 użyte w różnych przypadkach wyrazy "Minister Pracy i Polityki Socjalnej" zastępuje się użytymi w odpowiednich przypadkach wyrazami "minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego";
9)
po art. 31b dodaje się art. 31c-31h w brzmieniu:

"Art. 31c. 1. Pomoc w integracji ze środowiskiem osób objętych opieką całkowitą w niektórych rodzajach placówek opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych i zakładach dla nieletnich, określonych odrębnymi przepisami, oraz rodzin zastępczych polega na przyznaniu specjalnego świadczenia pieniężnego na zagospodarowanie, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych i ekonomicznego usamodzielnienia, a także na pracy socjalnej. Pomoc ta przysługuje osobom opuszczającym placówkę lub rodzinę zastępczą, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i nie mogącym uzyskać pomocy od rodziców lub dziadków.

2. Usamodzielnianym wychowankom placówek i zakładów dla nieletnich, o których mowa w ust. 1, udziela się również pomocy w formie rzeczowej (wyprawki).

3. Przepisy ust. 1 i 2, stosuje się do usamodzielnianych wychowanków specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, określonych w odrębnych przepisach.

4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia:

1) warunki i kryteria, które powinien spełnić usamodzielniany wychowanek oraz jego rodzice lub dziadkowie, do uzyskania uprawnienia i pomocy, o której mowa w ust. 1,

2) szczegółowe zasady udzielania pomocy, o której mowa w ust. 1, wysokość specjalnego świadczenia pieniężnego na zagospodarowanie oraz wartość i składniki wyprawki,

3) rodzaje placówek, których wychowankowie są uprawnieni do korzystania z pomocy, o której mowa w ust. 1.

Art. 31d. 1. Dzieciom i małoletnim pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej starosta organizuje opiekę w rodzinach zastępczych.

2. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego.

3. Dziecko może być również umieszczone w rodzinie zastępczej bez orzeczenia sądu opiekuńczego, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilnoprawnej powierzenia dziecka, zawartej na piśmie między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny, o czym starosta zawiadamia sąd opiekuńczy. W razie wątpliwości co do spełniania warunków wymienionych w art. 31e starosta przekazuje sprawę sądowi opiekuńczemu.

4. Rodzina zastępcza podejmuje obowiązek opieki nad dzieckiem i jego wychowaniem z dniem umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego albo z dniem zawarcia umowy, o której mowa w ust. 3.

5. Rodziny zastępcze otrzymują pomoc pieniężną na każde skierowane dziecko, w zależności od sytuacji dochodowej rodziny zastępczej i dziecka.

6. Odpowiednio przygotowane i niespokrewnione z dzieckiem lub małoletnim rodziny zastępcze mogą otrzymywać ponadto wynagrodzenie w przypadku, gdy dziecko jest kierowane do tej rodziny na pobyt okresowy, do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka.

Art. 31e. 1. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżeństwu lub osobie nie pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli spełniają następujące warunki:

1) dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej,

2) mają obywatelstwo polskie, stałe miejsce zamieszkania w Polsce i korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

3) nie były pozbawione praw rodzicielskich i opiekuńczych,

4) nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim,

5) mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania.

2. Osobom i rodzinom podejmującym się funkcji rodziny zastępczej starosta zapewnia odpowiednie przygotowanie i szkolenie.

Art. 31f. 1. Starosta właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej udziela pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych.

2. Podstawą przyznania pomocy pieniężnej jest umowa zawarta między starostą a rodziną zastępczą.

3. Rodzice, których dzieci przebywają w rodzinach zastępczych, są obowiązani do ponoszenia odpłatności z tego tytułu. Starosta wydaje decyzję o wysokości tej odpłatności.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1) rodzaje rodzin zastępczych, uwzględniające zwłaszcza występowanie pokrewieństwa pomiędzy rodziną a dzieckiem oraz szczegółowe zasady ich działania i finansowania i wysokość pomocy pieniężnej w zależności od sytuacji dochodowej dziecka i rodziny zastępczej, a także zasady przyznawania wynagrodzenia, o którym mowa w art. 31d ust. 6, w zależności od zakresu świadczonych usług opiekuńczo-wychowawczych,

2) szczegółowe zasady doboru rodzin zastępczych oraz umieszczania dzieci w tych rodzinach,

3) zasady i wysokość odpłatności rodziców za pobyt ich dzieci w rodzinach zastępczych oraz sposób i tryb postępowania w tych sprawach.

Art. 31g. 1. Rozwiązanie umowy powierzenia dziecka, o której mowa w art. 31d ust. 3, następuje po upływie 3 miesięcy od dnia wypowiedzenia dokonanego na piśmie przez jedną ze stron.

2. Starosta właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej może rozwiązać z tą rodziną umowę powierzenia dziecka bez wypowiedzenia w razie:

1) rażącego niewywiązywania się rodziny zastępczej z przyjętych zadań,

2) ustania warunków wymaganych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, wymienionych w art. 31e ust. 1 pkt 1 i 3; w razie rozwiązania umowy powierzenia dziecka, starosta właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej, ma obowiązek zapewnienia dziecku dalszej pieczy i wychowania.

Art. 31h. Należności z tytułu odpłatności rodziców za pobyt ich dzieci w rodzinach zastępczych podlegają egzekucji administracyjnej.";

10)
w art. 35 skreśla się ust. 4a;
11)
w art. 55 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

"2. Pomoc pieniężna przyznawana rodzinom zastępczym przed dniem 1 stycznia 1999 r. nie ulega zmianie, chyba że rodzina zastępcza wystąpi z wnioskiem o tę zmianę.";

12)
po art. 55 dodaje się art. 55a-55f w brzmieniu:

"Art. 55a. 1. Domy pomocy społecznej prowadzone przed dniem 1 stycznia 1999 r. uznaje się do roku 2006 za domy spełniające standard usług, określony odrębnymi przepisami, jeżeli opracowały i realizują program naprawczy, o którym mowa w art. 20. Warunkowe zezwolenie w tym zakresie wydaje wojewoda.

2. Poziom usług świadczonych przez dom pomocy społecznej w zakresie zaspokojenia potrzeb bytowych, opiekuńczych osobom przebywającym w takim domu nie może ulec obniżeniu po dniu 1 stycznia 1999 r.

Art. 55b. 1. Przepisy określające w ustawie zadania powiatów stosuje się odpowiednio do miast na prawach powiatu.

2. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach, o których mowa w ust. 1, realizują miejskie ośrodki pomocy społecznej tych miast, które mogą być nazwane "miejskimi ośrodkami pomocy rodzinie".

Art. 55c. 1. Powiaty i miasta na prawach powiatów przejmują od wojewodów z dniem 1 stycznia 1999 r. mające siedziby na ich terenie domy pomocy społecznej, placówki i ośrodki, o których mowa w art. 2a ust. 1 pkt 7, z wyłączeniem jednostek organizacyjnych prowadzonych przez gminy.

2. Mienie domów pomocy społecznej, placówek i ośrodków, o których mowa w ust. 1, staje się własnością powiatu z dniem ich przejęcia.

Art. 55d. Środki na realizację określonych w ustawie zadań powiatów, w tym prowadzenie placówek, domów pomocy społecznej i ośrodków, o których mowa w art. 55c ust. 1, a także zadań samorządu województwa, określają odrębne ustawy.

Art. 55e. 1. Powiat i miasto na prawach powiatu nie może, bez zgody wojewody, w okresie 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy zmienić przeznaczenia i typu domu pomocy społecznej, placówek i ośrodków wsparcia, o których mowa w art. 2a ust. 1 pkt 7.

2. Decyzję administracyjną o skierowaniu do odpowiedniego typu domu pomocy społecznej wydaje, w imieniu starosty, kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się, po uzgodnieniu z podmiotem prowadzącym dom, jeżeli okres oczekiwania na miejsce w domu pomocy społecznej nie przekracza 3 miesięcy.

3. W przypadku niemożności wydania decyzji, o której mowa w ust. 2, w związku z brakiem miejsca w domu pomocy społecznej, kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie wydaje decyzję kwalifikującą osobę do domu pomocy społecznej oraz ustala w tej decyzji przewidywany czas oczekiwania i miejsce na liście osób oczekujących, po uzgodnieniu z podmiotem prowadzącym dom.

4. Osobie, która przed dniem wejścia w życie ustawy otrzymała decyzję o odmowie skierowania do domu pomocy społecznej w związku z brakiem miejsca, kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie wydaje ponownie decyzję o skierowaniu do określonego typu domu pomocy społecznej, po uzgodnieniu z podmiotem prowadzącym taki dom, a w razie braku miejsca wydaje decyzję kwalifikującą osobę do domu pomocy społecznej i ustala w decyzji przewidywany czas oczekiwania i miejsce na liście osób oczekujących. Decyzja ta nie może być mniej korzystna od posiadanej decyzji w przedmiotowej sprawie.

Art. 55f. 1. Na realizację zadań własnych z zakresu pomocy społecznej powiaty i samorządy województw otrzymują także dotacje celowe z budżetu państwa.

2. Stroną umowy zawartej przez wojewodę z podmiotami, o których mowa w art. 12a ustawy, w sprawie zlecania prowadzenia domów pomocy społecznej oraz środowiskowych domów samopomocy o zasięgu ponadlokalnym, oraz umów zawartych między kuratorem a rodziną zastępczą, z dniem 1 stycznia 1999 r. staje się starosta."