§ 1. - Zm.: rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2002.91.811

Akt jednorazowy

Wersja od: 28 czerwca 2002 r.

§ 1. W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844) wprowadza się następujące zmiany:

1) w § 2:

a) w pkt 2 skreśla się wyrazy "pomieszczenia higieny osobistej kobiet,"

b) w pkt 3 lit. a) otrzymuje brzmienie:

"a) łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku,"

c) po pkt 7 dodaje się pkt 7a i 7b w brzmieniu:

"7a) «terenie zakładu pracy» - rozumie się przez to przestrzeń wraz z obiektami budowlanymi, będącą w dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca organizuje miejsca pracy,

7b) «miejscu pracy» - rozumie się przez to miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy,"

d) pkt 9 otrzymuje brzmienie:

"9) «środkach ochrony indywidualnej» - rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się:

- zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,

- środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, Policję i inne służby utrzymania porządku publicznego,

- wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze,

- środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym,

- wyposażenia sportowego,

- środków służących do samoobrony lub do odstraszania,

- przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego,"

e) w pkt 13 na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem oraz dodaje się pkt 14-20 w brzmieniu:

"14) «punkcie pierwszej pomocy» - rozumie się przez to - w zależności od wielkości zakładu pracy, rodzaju prowadzonej działalności i związanych z nią zagrożeń - pomieszczenie lub wyodrębnione miejsce o wystarczającej powierzchni, umożliwiającej wniesienie noszy, wyposażone w niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy,

15) «znaku bezpieczeństwa» - rozumie się przez to znak utworzony przez kombinację kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu, przekazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub jego zagrożeniem,

16) «sygnałach bezpieczeństwa» - rozumie się przez to sygnały świetlne i dźwiękowe, komunikaty słowne lub sygnały ręczne, przekazujące informacje istotne dla zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników,

17) «sygnale świetlnym» - rozumie się przez to sygnał emitowany przez urządzenie wykonane z przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów, podświetlonych od wewnątrz lub z tyłu, tak aby dawało to efekt świecącej powierzchni,

18) «sygnale dźwiękowym» - rozumie się przez to sygnał akustyczny (dźwiękowy) emitowany przez urządzenie przeznaczone do tego celu, bez użycia głosu ludzkiego i nieemitujące tego głosu, wskazujący na zaistnienie oraz - w razie potrzeby - trwanie i zakończenie niebezpiecznej sytuacji,

19) «sygnale ręcznym» - rozumie się przez to ustalony ruch lub układ rąk i dłoni, służący do kierowania osobami wykonującymi czynności mogące stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa pracowników,

20) «komunikacie słownym» - rozumie się przez to ustaloną, krótką i jednoznaczną, informację słowną wypowiadaną przez człowieka lub emitowaną jako głos ludzki, nakazującą określone postępowanie w celu zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.";

2) w § 6:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników, powinny być oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia i w Polskich Normach.",

b) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

"5. Na drogach - w miejscach, w których możliwe jest niespodziewane wtargnięcie pieszych, w szczególności przed bramami, drzwiami i przejściami, należy ustawić barierki lub zastosować inne skuteczne środki ochronne.";

3) w § 9 w ust. 1 dodaje się drugie zdanie w brzmieniu:

"Drogi ewakuacyjne oraz dojścia do nich prowadzące nie mogą być zastawiane.";

4) w § 16:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych podłogi powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk, a także łatwe do utrzymania w czystości.",

b) w ust. 3 po wyrazie "wytrzymałe" dodaje się wyrazy "na obciążenie użytkowe";

5) w § 20 w ust. 1 w pkt 2 oraz w ust. 4 w pkt 2 wyrazy "mogące powodować występowanie substancji" zastępuje się wyrazami "powodujące występowanie czynników";

6) w § 22 po ust. 8 dodaje się ust. 9 w brzmieniu:

"9. Drzwi i bramy otwierane i zamykane mechanicznie powinny tak funkcjonować, aby nie stwarzały zagrożenia urazem. Drzwi takie powinny mieć zamontowane łatwo rozpoznawalne i łatwo dostępne z obu stron urządzenie do ich zatrzymywania, a także powinny być przystosowane do ręcznego otwierania.";

7) po § 28 dodaje się § 28a w brzmieniu:

"§ 28a. Instalacje oświetleniowe w pomieszczeniach, w których znajdują się miejsca pracy, oraz w korytarzach powinny być dobrane i wykonane tak, aby nie narażały pracownika na wypadek powodowany rodzajem zainstalowanego oświetlenia.";

8) w § 32 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:

"1. W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna być zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekraczane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji.";

9) w § 35 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:

"1. Powietrze doprowadzane do pomieszczeń pracy z zewnątrz przy zastosowaniu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia.

2. Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej.";

10) § 37 otrzymuje brzmienie:

"§ 37. 1. W przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej należy zapewnić:

1) odpowiednią konserwację urządzeń i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w celu niedopuszczenia do awarii,

2) stosowanie środków mających na celu ograniczenie natężenia i rozprzestrzeniania się hałasu i drgań powodowanych pracą urządzeń klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.

2. Jeżeli w związku z wydzielaniem się w procesie pracy substancji szkodliwych dla zdrowia awaria wentylacji może zagrażać zdrowiu pracowników, należy zastosować system kontrolny sygnalizujący stan zagrożenia.";

11) w § 39:

a) w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości - z uwzględnieniem możliwości psychofizycznych pracowników,"

b) po ust. 3 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:

"4. Pracodawca powinien zapewnić pracownikom informacje o istniejących zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej oraz informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania. Szczegółowe zasady stosowania środków ochrony indywidualnej określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

5. Przy pracach stwarzających niebezpieczeństwo, gdy wymaga tego sytuacja, do kierowania ludźmi wykonującymi te prace powinny być stosowane sygnały bezpieczeństwa - ręczne lub komunikaty słowne, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia.";

12) w § 41 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.";

13) w § 44 w ust. 1 w pkt 1 po wyrazach "wyposażone w" dodaje się wyrazy "umywalki z ciepłą i zimną wodą oraz w";

14) w § 45 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

"4. Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed zagrożeniami związanymi w szczególności:

1) z warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, niską lub wysoką temperaturą, silnym wiatrem i spadającymi przedmiotami,

2) ze szkodliwym dla zdrowia hałasem, jak również szkodliwymi gazami, parami lub pyłami.

W razie niebezpieczeństwa powinno być możliwe szybkie opuszczenie stanowisk pracy przez pracowników lub, w razie potrzeby, udzielenie im szybkiej pomocy.";

15) § 51-53 otrzymują brzmienie:

"§ 51. 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne, zwane dalej «maszynami», powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, określone w odrębnych przepisach, przez cały okres ich użytkowania.

2. Montaż, demontaż i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny odbywać się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, uwzględniających instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej. Miejsce i sposób zainstalowania oraz użytkowania maszyn powinny uwzględniać minimalizację ryzyka zawodowego, w szczególności poprzez:

1) zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomiędzy ruchomymi częściami maszyn a ruchomymi lub stałymi elementami otoczenia,

2) zapewnienie, aby wszystkie używane lub produkowane materiały bądź energia były w bezpieczny sposób dostarczane i odprowadzane ze stanowiska pracy.

§ 52. 1. Każda maszyna powinna być wyposażona w element sterowniczy przeznaczony do jej całkowitego i bezpiecznego zatrzymywania.

2. Gdy jest to konieczne w związku z zagrożeniami, jakie stwarza maszyna, i jej nominalnym czasem zatrzymania się, maszyna powinna być wyposażona w urządzenie do zatrzymywania awaryjnego.

3. Elementy sterownicze maszyn mające wpływ na bezpieczeństwo muszą być widoczne i możliwe do zidentyfikowania oraz oznakowane zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskich Normach.

4. Elementy sterownicze nie mogą stwarzać jakichkolwiek zagrożeń, w szczególności spowodowanych ich niezamierzonym użyciem.

§ 53. Maszyny powinny być wyposażone w łatwo odróżniające się i odpowiednio oznakowane urządzenia do odłączania od wszystkich źródeł energii. Włączenie zasilania energią nie może powodować zagrożenia dla obsługi.";

16) w § 54 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

"2. Maszyny wielostanowiskowe powinny być wyposażone w urządzenia sygnalizacji dźwiękowej lub świetlnej automatycznie wysyłające sygnały uprzedzające o uruchomieniu maszyny. Sygnały powinny być odbierane na wszystkich stanowiskach pracy przy danej maszynie.";

17) w § 55 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

"4. Maszyny powinny być oznakowane znakami i barwami bezpieczeństwa, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w Polskich Normach.";

18) w § 61 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Jeżeli obsługa, naprawa, remont lub konserwacja maszyn powoduje zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników - pracodawca powinien zapewnić, aby czynności te wykonywane były przez pracowników upoważnionych i posiadających odpowiednie przygotowanie.";

19) w § 63 w ust. 2 wyrazy "pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów" zastępuje się wyrazami "przy ręcznych pracach transportowych";

20) po § 64 dodaje się § 64a w brzmieniu:

"§ 64a. Stosowane do załadunku i rozładunku pomosty i rampy powinny być odpowiednie do wymiarów i masy ładunków przeznaczonych do transportu. Na pomost i rampę powinno prowadzić co najmniej jedno wejście.";

21) w § 77:

a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3) 10 m - od linii wysokiego napięcia do 30 kV,"

b) po pkt 3 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:

"4) 15 m - od linii wysokiego napięcia powyżej 30 kV.";

22) w § 86 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Pracownikowi znajdującemu się w zbiorniku należy zapewnić możliwość udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub wypadku.";

23) w § 87 w ust. 1:

a) pkt 7 otrzymuje brzmienie:

"7) temperatura powietrza w zbiorniku nie powinna się różnić od temperatury otoczenia o więcej niż 5°C (5 K),"

b) w pkt 8 wyrazy "lub/i" zastępuje się wyrazem "i";

24) w § 92 w ust. 1 wyrazy "o stopniu ich szkodliwości dla zdrowia pracowników" zastępuje się wyrazami "o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników związanym z ich stosowaniem";

25) w § 101 w ust. 2 w pkt 6 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 7 w brzmieniu:

"7) zapewnić pomieszczenia, instalacje i urządzenia przystosowane do regularnego i skutecznego czyszczenia.";

26) w § 103:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Jeżeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami żrącymi lub zapalenia odzieży na pracowniku - nie dalej niż 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy, powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu.",

b) w ust. 2 skreśla się wyrazy "i urządzenia";

27) w § 111 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.";

28) w § 114:

a) w ust. 1 w zdaniu pierwszym wyrazy "wygodne i higieniczne meble do siedzenia" zastępuje się wyrazami "stoły oraz krzesła z oparciem spełniające wymagania ergonomii",

b) po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

"3. Jako pomieszczenia do wypoczynku mogą być wykorzystane jadalnie, o ile spełniają wymagania określone w ust. 1.";

29) dotychczasowy załącznik do rozporządzenia oznacza się jako "Załącznik nr 3";

30) w załączniku nr 3 do rozporządzenia:

a) tytuł załącznika otrzymuje brzmienie:

"WYMAGANIA DLA POMIESZCZEŃ I URZĄDZEŃ HIGIENICZNOSANITARNYCH",

b) w § 1 w ust. 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

"Wymóg ten nie dotyczy pomieszczeń higienicznosanitarnych, o których mowa w § 27 ust. 4 i § 44.",

c) w § 3:

- w ust. 1 wyrazy "mniej niż pięciu" zastępuje się wyrazami "do dziesięciu",

- w ust. 2 w zdaniu pierwszym wyraz "dziesięciu" zastępuje się wyrazem "dwudziestu",

d) w § 4 w ust. 2 po wyrazach "swoją odzież" dodaje się wyrazy "w przeznaczonych do tego miejscach",

e) w § 7 w ust. 4 skreśla się wyraz "dodatkowo",

f) w § 8 w ust. 1 skreśla się zdanie drugie,

g) w § 18 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Do umywalek powinna być doprowadzona woda bieżąca - ciepła i zimna.",

h) w § 26 w ust. 2 po wyrazach "w ilości" dodaje się wyrazy "co najmniej",

i) w § 29 w ust. 2 po wyrazach "kontakt ze" dodaje się wyraz "szkodliwymi",

j) w § 34 w ust. 1 skreśla się zdanie drugie,

k) w § 36 w ust. 1 wyrazy "w kontakcie ze szkodliwymi substancjami albo" zastępuje się wyrazami "w kontakcie z",

l) tytuł rozdziału 6 otrzymuje brzmienie "Pomieszczenia do wypoczynku",

ł) skreśla się § 37,

m) w § 40:

- w ust. 1 skreśla się wyrazy "lub w innych wyodrębnionych miejscach",

- w ust. 2 skreśla się wyrazy "lub miejsca przeznaczone do palenia tytoniu",

n) § 41 otrzymuje brzmienie:

"§ 41. W palarni powinno przypadać co najmniej 0,1 m² powierzchni podłogi na każdego pracownika najliczniejszej zmiany korzystającego z tego pomieszczenia, z tym jednak, że powierzchnia poszczególnych pomieszczeń przeznaczonych na palarnie nie powinna być mniejsza niż 4 m².";

31) dodaje się załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia w brzmieniu określonym w załącznikach nr 1 i 2 do niniejszego rozporządzenia.