Rozdział 5 - Przekazywanie gospodarstw rolnych. - Zaopatrzenie emerytalne oraz inne świadczenia dla rolników i ich rodzin.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1977.32.140

Akt utracił moc

Wersja od: 4 listopada 1977 r.

Rozdział  5

Przekazywanie gospodarstw rolnych.

Art.  43. 

1. Gospodarstwo rolne może być przekazane tylko jednemu następcy, a jeżeli następca pozostaje w związku małżeńskim - także obojgu małżonkom.

2. Przekazanie gospodarstwa rolnego kilku następcom może nastąpić, jeżeli wpłynie to na poprawę struktury obszarowej i zwiększenie produkcji towarowej gospodarstw rolnych prowadzonych przez następców.

3. Pierwszeństwo w przejęciu gospodarstwa rolnego ma następca pracujący w tym gospodarstwie, wskazany przez rolnika.

4. Następcy, który nie przejął gospodarstwa rolnego, a dla którego praca w tym gospodarstwie stanowiła wyłączne źródło utrzymania, terenowe organy administracji państwowej umożliwią zatrudnienie, a w miarę potrzeby - również przyuczenie do wykonywania określonej pracy.

5. Osobie, o której mowa w ust. 4, zalicza się okres pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 lat życia do okresu zatrudnienia, od którego zależy przyznanie emerytury w myśl przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, jeżeli po przekazaniu gospodarstwa przez rolnika była zatrudniona co najmniej przez 5 lat.

Art.  44. 

Przekazanie następcy lub Państwu gospodarstwa rolnego objętego wspólnością ustawową nie wymaga zgody małżonka, który ma prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie niniejszej ustawy lub innych przepisów albo dla którego praca w gospodarstwie rolnym nie stanowiła głównego źródła utrzymania bądź też jeżeli gospodarstwo rolne wykazuje niski poziom produkcji rolnej w rozumieniu przepisów szczególnych.

Art.  45. 

W razie braku następców lub gdy następca nie spełnia warunków do przejęcia gospodarstwa rolnego albo odmówił jego przejęcia, gospodarstwo rolne na wniosek rolnika przejmuje Państwo.

Art.  46. 

Jeżeli rolnik jest właścicielem lub posiadaczem kilku gospodarstw rolnych, przekazaniu podlegają wszystkie gospodarstwa.

Art.  47. 

1. Jeżeli rolnik, który przekazuje gospodarstwo rolne następcy:

1) dzierżawi grunty rolne, następca wstępuje w stosunek dzierżawy,

2) wydzierżawia grunty rolne, następca wstępuje w prawa wydzierżawiającego.

2. Rolnik spełniający warunki do emerytury lub renty inwalidzkiej, który dzierżawi grunty rolne, ma prawo wypowiedzieć umowę dzierżawy z zachowaniem 6-miesięcznego terminu wypowiedzenia.

Art.  48. 

1. Następca przejmuje gospodarstwo rolne wraz z zadłużeniami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa, z wyjątkiem zaległych składek na fundusz emerytalny rolników oraz podatków i opłat, które potrąca się z przysługującej rolnikowi emerytury lub renty inwalidzkiej, na zasadach określonych w art. 21.

2. Jeżeli nieruchomość wchodząca w skład gospodarstwa rolnego jest obciążona na rzecz osób trzecich hipotekami lub innymi prawami oraz dożywociem, następca przejmuje gospodarstwo rolne wraz z tymi obciążeniami.

Art.  49. 

Następca, który przejął gospodarstwo rolne lub jego część na własność, nie może przed upływem 10 lat od daty przejęcia zbyć w całości lub w części nieruchomości wchodzących w skład tego gospodarstwa. Zbycie nieruchomości lub jej części przed upływem tego terminu może nastąpić za zgodą naczelnika gminy jedynie w wypadkach społecznie i gospodarczo uzasadnionych.

Art.  50. 

W razie przejęcia przez Państwo gospodarstwa rolnego Państwo odpowiada za zadłużenia dotychczasowego właściciela wobec jednostek gospodarki uspołecznionej, związane z prowadzeniem gospodarstwa oraz z tytułu obciążeń na rzecz osób trzecich hipotekami lub innymi prawami ujawnionymi w księdze wieczystej lub w zbiorze dokumentów - do wysokości wartości przejętej nieruchomości lub gospodarstwa.

Art.  51. 

1. Z gospodarstwa rolnego przekazanego Państwu rolnik może wyłączyć budynki lub niektóre z nich oraz inwentarz żywy i martwy.

2. Budynki wyłączone przez rolnika stanowią odrębny przedmiot własności. Z odrębną własnością tych budynków związana jest służebność gruntowa w zakresie niezbędnym do korzystania z budynków.

3. Budynki, o których mowa w ust. 1, mogą być na wniosek rolnika przejęte na własność Państwa w zamian za dodatek do emerytury lub renty, o którym mowa art. 8 ust. 1 pkt 2. Decyzję o przejęciu podejmuje naczelnik gminy.

4. W razie sprzedaży budynków, o których mowa w ust. 1, Państwu przysługuje prawo pierwokupu po cenie odpowiadającej szacunkowi obowiązującemu przy ubezpieczeniu budynków przez Państwowy Zakład Ubezpieczeń, a w razie darowizny lub zamiany - prawo wykupu, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o pierwokupie. W wypadku wykonania prawa pierwokupu koszty związane z przeniesieniem własności na osobę trzecią pokrywa Państwo.

Art.  52. 

1. Przekazanie gospodarstwa rolnego następcy następuje w drodze umowy pisemnej sporządzonej przez naczelnika gminy. Naczelnik gminy odmawia w formie decyzji sporządzenia umowy, jeżeli nie zostały zachowane warunki ustawy.

2. Przekazanie gospodarstwa rolnego Państwu następuje w drodze decyzji naczelnika gminy.

3. Umowa i decyzja, o których mowa w ust. 1 i 2, stanowią podstawę do ujawnienia stanu własności w ewidencji gruntów oraz na wniosek rolnika w księdze wieczystej.

4. Naczelnik gminy składa gminnej radzie narodowej okresowe sprawozdania z zawartych przed nim umów o przekazywaniu przez rolników gospodarstw rolnych następcom oraz o decyzjach w sprawach przejęcia gospodarstw rolnych przez Państwo za emeryturę, rentę lub odpłatnie.

Art.  53. 

1. Jeżeli właściciel gospodarstwa rolnego nie spełnia warunków do uzyskania emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie ustawy, nieruchomości wchodzące w skład gospodarstwa rolnego mogą być na jego wniosek w całości lub w części przejęte odpłatnie przez Państwo.

2. Przejęcie nieruchomości obciążonych dożywociem uzależnione jest od zgody dożywotnika.

3. Gospodarstwo rolne może być przejęte w myśl ust. 1 również od właściciela, który spełnia warunki do emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie niniejszej ustawy, jeżeli nabył on prawo do emerytury lub renty na podstawie innych przepisów.

Art.  54. 

1. Należność za nieruchomości przejęte przez Państwo w myśl art. 53 ustala się według cen określonych w przepisach o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych.

2. Jeżeli przedmiotem odpłatnego przejęcia są wszystkie nieruchomości, których obszar nie przekracza 3 ha użytków rolnych, a właściciel jest zatrudniony na stałe poza gospodarstwem, wojewoda może zezwolić na ustalenie ceny wyższej od cen, o których mowa w ust. 1; cena ta nie może być jednak wyższa od przeciętnych cen stosowanych w obrocie między rolnikami na terenie danej miejscowości lub gminy.

3. Wypłata należności następuje w ratach miesięcznych, a w szczególnych wypadkach jednorazowo.

Art.  55. 

1. Jeżeli przedmiotem odpłatnego przejęcia na własność Państwa są wszystkie nieruchomości, właściciel ma prawo zatrzymać budynki bądź niektóre z nich; art. 51 ust. 2 i 4 stosuje się odpowiednio.

2. Właścicielowi, który przekazał Państwu nieruchomości wraz z budynkami, przysługuje prawo do bezpłatnego:

1) korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich w rozmiarze niezbędnym do zaspokojenia jego potrzeb,

2) użytkowania działki gruntu o obszarze do 0,3 ha.

W tych wypadkach stosuje się przepis art. 22 ust. 5.

Art.  56. 

Państwo przejmuje odpłatnie nieruchomości wolne od obciążeń, z wyjątkiem zadłużeń i obciążeń określonych w art. 50 oraz służebności gruntowych, które utrzymane zostaną w mocy w decyzji o przejęciu nieruchomości.

Art.  57. 

Odpłatne przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Państwa oraz ustalenie uprawnień właściciela określonych w art. 55 ust. 2 następuje w formie decyzji naczelnika gminy.

Art.  58. 

1. Jednostki gospodarki uspołecznionej mogą nabywać odpłatnie nieruchomości na warunkach określonych w art. 53-56.

2. Przeniesienie własności nieruchomości w wypadkach określonych w ust. 1 następuje w formie umowy pisemnej zatwierdzonej decyzją naczelnika gminy.

Art.  59. 

Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowe zasady i warunki przekazywania gospodarstw rolnych następcom lub Państwu oraz warunki, jakim powinien odpowiadać następca,

2) szczegółowe zasady odpowiedzialności Państwa z tytułu zadłużeń rolnika przekazującego gospodarstwo Państwu i praw osób trzecich obciążających to gospodarstwo oraz tryb ich uregulowania,

3) szczegółowe zasady i tryb spłaty należności za nabyte przez Państwo budynki,

4) szczegółowe zasady i tryb spłaty należności za gospodarstwo przejęte przez Państwo odpłatnie oraz oprocentowania tych należności.