Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteria ich oceny oraz wzór świadectwa potwierdzającego te właściwości.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2018.605 t.j.

Akt obowiązujący
Wersja od: 23 marca 2018 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA 1
z dnia 13 kwietnia 2006 r.
w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości

Na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1056) zarządza się, co następuje:
Oceny właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i klimatu dokonuje się na podstawie udokumentowanych badań przeprowadzonych w okresie 24 miesięcy przed złożeniem wniosku o potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu.
Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych peloidów określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych klimatu, w tym oceny stanu sanitarnego powietrza, określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
Kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
Wzór świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych i klimatu określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1 

ZAKRES BADAŃ NIEZBĘDNYCH DO USTALENIA WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH WÓD I GAZÓW LECZNICZYCH

1. Badanie właściwości fizycznych i fizykochemicznych:

1) odczyn wody;

2) temperatura wody;

3) potencjał redox;

4) przewodność elektrolityczna właściwa mierzona na wypływie wody z ujęcia;

5) absorbancja wody przy λ = 254 nm i λ = 436 nm;

6) całkowita aktywność promieniotwórcza α i β, 226Ra, 222Rn.

2. Badanie składników mineralnych zdysocjowanych:

1) kationy: amonu, sodu, potasu, wapnia, magnezu, manganu, żelaza, litu, baru, strontu, miedzi, cynku, niklu, kadmu, ołowiu, chromu, selenu, arsenu, glinu, antymonu, kobaltu i rtęci;

2) aniony: fluorkowy, chlorkowy, bromkowy, jodkowy, siarczanowy, wodorowęglanowy, azotanowy (III i V), fosforanowy, siarczkowy, cyjankowy.

3. Badanie składników mineralnych niezdysocjowanych: związki boru i krzemu.

4. Badanie składników gazowych:

1) dwutlenek węgla;

2) siarkowodór;

3) radon.

5. Badanie substancji organicznych potencjalnie szkodliwych dla zdrowia i wskaźników zanieczyszczenia:

1) fenole;

2) wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA);

3) substancje powierzchniowo czynne (anionowe);

4) pestycydy.

6. Badanie wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego:

1) bakterie grupy coli;

2) bakterie coli typu kałowego;

3) Pseudomonas aeruginosa;

4) Streptococcus faecalis;

5) Clostridia redukujące siarczyny;

6) ogólna liczba bakterii wyhodowanych na agarze w 1 dm3 wody w temperaturach +22°C/74 h oraz +37°C/24 h.

ZAŁĄCZNIK Nr  2 

ZAKRES BADAŃ NIEZBĘDNYCH DO USTALENIA WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH PELOIDÓW

1. Badanie właściwości fizykochemicznych:

1) barwa;

2) konsystencja;

3) zapach;

4) stopień humifikacji;

5) zawartość wody;

6) odczyn (pH) wyciągu wodnego;

7) chłonność wody;

8) objętość sedymentacyjna.

2. Badanie zawartości składników:

1) nieorganicznych (ogółem), nierozpuszczalnych w 10% kwasie solnym (krzemionka);

2) organicznych (ogółem) oraz kwasów humusowych, bitumin, pektyn, białek i węglowodanów.

3. Badanie wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego:

1) bakterie grupy coli typu kałowego;

2) Pseudomonas aeruginosa;

3) Staphylococcus aureus;

4) Enterobacteriacae;

5) Candida albicans.

ZAŁĄCZNIK Nr  3 

ZAKRES BADAŃ NIEZBĘDNYCH DO USTALENIA WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH KLIMATU, W TYM OCENY STANU SANITARNEGO POWIETRZA

1. Określenie warunków klimatycznych poprzez elementy klimatu, do których należą:

1) temperatura powietrza;

2) usłonecznienie;

3) zachmurzenie;

4) wilgotność względna powietrza;

5) ciśnienie atmosferyczne i ciśnienie pary wodnej;

6) wiatry - siła i kierunek;

7) opady atmosferyczne;

8) zjawiska atmosferyczne: mgła, burze, wiatr fenowy i halny, pokrywa śnieżna, gołoledź.

Przy określaniu klimatu uwzględniane są trzy kategorie danych statystycznych: przeciętnego stanu albo przeciętnej sumy rocznej elementów klimatu, ich wahań oraz wartości największych odchyleń od stanu przeciętnego (absolutne maksimum, absolutne minimum).

2. Określenie zanieczyszczenia powietrza poprzez ocenę jakości powietrza, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r. poz. 519, z późn. zm.).

3. Określenie poziomu hałasu zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

4. Określenie poziomów pól elektromagnetycznych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

ZAŁĄCZNIK Nr  4 

KRYTERIA OCENY WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH WÓD I GAZÓW, PELOIDÓW I KLIMATU ORAZ ICH PRZYDATNOŚCI DO CELÓW LECZNICZYCH

I.

Kryteria oceny leczniczych właściwości wód podziemnych

1. Klasyfikacja fizykochemiczna wód podziemnych, które mogą być uznane za lecznicze

Na podstawie składu chemicznego wody i jej właściwości oznaczonych według zakresu podanego w załączniku nr 1 do rozporządzenia ust. 1-4 wody podziemne klasyfikuje się następująco:

1) wody mineralne - wody zawierające w 1 dm3 co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników, w tym w szczególności: chlorki, siarczany i wodorowęglany sodu, wapnia i magnezu, występujące w poszczególnych wodach w różnych stosunkach ilościowych.

W charakterystyce wody mineralnej podaje się procentową zawartość ogółu składników stałych, rozpuszczonych w danej wodzie oraz nazwy anionów i kationów, których udział ilościowy w przeliczeniu na miligramorównoważniki (meq) w 1 dm3 wody przekracza 20%, w kolejności malejących stężeń;

2) wody swoiste (słabo zmineralizowane) - wody zawierające w dm3 poniżej 1000 mg rozpuszczonych składników stałych, w tym jeden lub więcej składników leczniczych swoistych, w podanych lub wyższych stężeniach:

a) 1 mg jodków - woda jodkowa,

b) 1 mg siarczków lub innych związków siarki (II) - woda siarczkowa,

c) 2 mg fluorków - woda fluorkowa,

d) 10 mg żelaza (II) - woda żelazista,

e) 70 mg kwasu metakrzemowego - woda krzemowa,

f) 1000 mg niezwiązanego dwutlenku węgla - szczawa,

g) 250-999 mg niezwiązanego dwutlenku węgla - woda kwasowęglowa lub

h) wykazująca na wypływie z ujęcia temperaturę co najmniej 20°C - woda termalna,

i) wykazująca aktywność promieniotwórczą co najmniej 74 Bg/dm3 - woda radonowa.

W charakterystyce wody swoistej wymienia się zawarte w niej składniki swoiste w porządku malejących stężeń;

3) wody mineralne swoiste - wody mineralne zawierające jeden lub więcej składników swoistych wymienionych w pkt 2.

W charakterystyce wody mineralnej swoistej podaje się procentową zawartość rozpuszczonych składników mineralnych, nazwy anionów i kationów, których udział ilościowy w przeliczeniu na miligramorównoważniki (meq) w 1 dm3 wody przekracza 20%, oraz nazwę związaną z charakterystycznymi dla danej wody składnikami swoistymi, w porządku malejących stężeń.

2. Wymagania organoleptyczne i fizykochemiczne

Lp.RodzajJednostkaWymagania dla wód leczniczych przeznaczonych do
właściwościmiarykuracji pitnychinhalacjikąpieli, płukania
1Barwa (Pt)mg/dm3poniżej 51)poniżej 51)-
2Mętnośćmg/dm3poniżej 51)01)poniżej 101)
3Zapachnaturalny - swoisty, zależny

od składników mineralnych

4Odczyn (pH)zależny od składu chemicznego wody--

Uwaga: znak "-" oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.

1) Wielkość dotyczy wody na stanowisku zabiegowym.

3. Najwyższe dopuszczalne stężenia składników niepożądanych w nadmiernych stężeniach oraz toksycznych

Lp.Nazwa składnikaJednostkaNajwyższe dopuszczalne stężenie w wodzie przeznaczonej do
stężeniakuracji pitnychinhalacjiużytku zewnętrznego
1antymonmg/dm30,010,01-
2azotany (III)mg/dm30,020,020,2
3azotany (V)mg/dm310,0010,020,0
4arsen (III + V)mg/dm30,05x)0,1x)-
5barmg/dm31,0x)10,0x)-
6bormg/dm35,0x)30,0x)-
7cyjankimg/dm30,010,010,01
8chrom (ogólny)mg/dm30,010,01-
9glinmg/dm30,10,1-
10kadmmg/dm30,0030,003-
11nikielmg/dm30,030,03-
12ołówmg/dm30,010,01-
13rtęćmg/dm30,0010,001-
14fenolemg/dm30,0020,0020,002
15substancje powierzchniowo czynne (anionowe)nie występują---
16pestycydynie występują---
17WWA (suma)

w tym

benzo(a)piren

ng/dm3

ng/dm3

100

10

100

10

100

10

Uwaga: znak "-" oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.

x) Wymagania dotyczą stosowania kuracji powyżej 1 miesiąca.

4. Wymagania mikrobiologiczne

Lp.Rodzaj i liczba bakteriiWymagania dla wody przeznaczonej do
kuracji pitnychinhalacjikąpieli, płukania jam ciała
1Bakterie grupy coli w 0,25 dm3000
2Bakterie grupy coli typu

kałowego w 0,25 dm3

000
3Pseudomonas aeruginosa

w 0,25 dm3

000
4Streptococcus faecalis

w 0,25 dm3

000
5Clostridia redukujące

siarczyny w 0,050 dm3

00-
6Bakterie wyhodowane

na agarze z 0,001 dm3 wody:

1. w temp. ±37°C po 24 h2020200
2. w temp. +22°C po 72 h100100-
7Bakterie z grupy

Legionella w 1 dm3 wody

00100

Uwaga: znak "-" oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.

II.

Kryteria oceny leczniczych właściwości peloidów

Peloidem o właściwościach leczniczych jest surowiec pochodzący z nieodwodnionego złoża torfowego o udokumentowanych zasobach i stopniu humifikacji masy roślinnej powyżej 30%. Peloidy różnicuje się na surowiec typu wysokiego, przejściowego i niskiego z uwzględnieniem kryteriów podanych w tabeli 1.

Za peloid leczniczy zostaje uznany peloid spełniający wymagania fizykochemiczne i mikrobiologiczne przedstawione w tabelach 1 i 2.

1. Wymagania ogólne i fizykochemiczne peloidów

Tabela 1

Typ peloiduWilgotność %Zdolność chłonięcia wodyObjętość sedymentacyjnaOdczyn pHZawartość składników w suchej masie

%

g H2O/1 g s.m.ml/1 g s.m.organicznenieorganiczne
co najmniejod-doco najmniejnie więcej niż
wysoki8013253-5955
przejściowy7513203-59010
niski737115-97525
niski zamulony707105-95050*)

*) Części nierozpuszczonych w kwasie solnym (krzemionki) poniżej 10%.

2. Wymagania mikrobiologiczne dla peloidów

Tabela 2

Lp.Rodzaj wskaźnika mikrobiologicznegoDopuszczalna liczba bakterii wyhodowanych w próbce 1 g peloidu o naturalnej wilgotności, przeznaczonej do
kąpieli, okładów, zawijańzabiegów specjalnych
1Bakterie grupy coli10020
2Bakterie coli typu kałowego100
3Pseudomonas aeruginosa100
4Staphylococcus aureus00
5Candida albicans100
6Clostridium perfringens10

III.

Kryteria oceny właściwości leczniczych klimatu i stanu sanitarnego powietrza

1. Parametry klimatu o właściwościach leczniczych:

1) liczba godzin ze słońcem w roku co najmniej 1500;

2) liczba dni z opadem (≥ 0,1 mm) w roku nie więcej niż 183;

3) liczba dni z mgłą w okresie od października do marca nie więcej niż 50, a od kwietnia do września nie więcej niż 15.

2. Klimat o właściwościach leczniczych nie powinien mieć cech stanowiących bodźce niekorzystne dla organizmu ludzkiego:

1) częste występowanie dni parnych (ciśnienie pary wodnej ≥ 18,8 hPa);

2) zbyt mała (poniżej 55%) lub zbyt duża (powyżej 86%) wilgotność względna powietrza;

3) częste występowanie dni charakterystycznych termicznie: dni gorące (t max ≥ 25,0°C), dni upalne (t max ≥ 30,0°C), dni mroźne (t min ≥ -10,0°C), dni bardzo mroźne (t max < -10°C);

4) długie okresy pogody pochmurnej (zachmurzenie 100%);

5) zbyt małe przewietrzanie terenu (duża liczba dni z ciszą i bardzo małą prędkością wiatru, poniżej 2 m/s);

6) częste występowanie dni z dużą prędkością wiatru, dni z ciszą i małą prędkością wiatru, poniżej 8 m/s;

7) częste zmiany pogody (ponad 50% dni w miesiącu);

8) częste występowanie burz i wiatru halnego;

9) duże kontrasty dobowe temperatury i wilgotności powietrza związane z zastoiskami chłodnego powietrza i inwersjami temperatury;

10) częste pojawianie się wysokich i niskich wartości temperatury odczuwalnej.

3. Ocena właściwości leczniczych klimatu obejmuje kryteria jakości powietrza, ochrony przed hałasem i ochrony przed polami elektromagnetycznymi, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie:

1) art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;

2) art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;

3) art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

4. (uchylony).

5. (uchylony).

ZAŁĄCZNIK Nr  5 

.............................................

(nazwa instytucji wydającej

świadectwo)

.............................................

(adres)

WZÓR

ŚWIADECTWO

potwierdzające właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych i klimatu

A. Naturalne surowce lecznicze (woda/peloidy)

Stwierdza: się, że ..........................................................................................................................

(nazwa surowca leczniczego)

pochodzący ze złoża zlokalizowanego w .....................................................................................

.......................................................................................................................................................

(nazwa i lokalizacja uzdrowiska lub miejscowości ubiegającej

się o status uzdrowiska)

zlokalizowanego w .......................................................................................................................

(nazwa i lokalizacja złoża/ujęcia)

następującej wielkości: .................................................................................................................

(udokumentowane zasoby)

ma następujące właściwości lecznicze: .........................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

(charakterystyka właściwości leczniczych wody/peloidu)

i może być wykorzystywany w lecznictwie uzdrowiskowym do ................................................

.......................................................................................................................................................

(wskazania do zastosowania w lecznictwie uzdrowiskowym)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

B. Klimat

Stwierdza się, że ...........................................................................................................................

(nazwa i lokalizacja uzdrowiska lub miejscowości ubiegającej

się o status uzdrowiska)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

charakteryzuje się parametrami sanitarnymi powietrza ................................................................

.......................................................................................................................................................

warunkami bioklimatycznymi .......................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ma następujące właściwości lecznicze: .........................................................................................

.......................................................................................................................................................

(charakterystyka właściwości leczniczych klimatu)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

i może być wykorzystywany w lecznictwie uzdrowiskowym do ................................................

(wskazania do zastosowania w lecznictwie uzdrowiskowym)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.................. ..................

(data) (podpis)

Charakterystyka i klasyfikacja fizykochemiczna naturalnego

surowca leczniczego (wody/peloidy)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Charakterystyka stanu sanitarnego powietrza i klimatu

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz.U.2018.95).