Rozdział 2 - Zagrożenie tąpaniami - Zagrożenia naturalne w zakładach górniczych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2021.1617 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 3 września 2021 r.
Rozdział 2
Zagrożenie tąpaniami
Zagrożenie tąpaniami
§ 3.
1.
Podstawowym kryterium oceny zagrożenia tąpaniami jest możliwość zaistnienia w górotworze skłonnym do tąpań lub w skałach skłonnych do tąpań:1)
wstrząsu górotworu lub2)
odprężenia w wyrobisku lub jego części, lub3)
tąpnięcia w wyrobisku lub jego części- w wyniku niekorzystnych warunków geologiczno-górniczych w wyrobisku lub jego części lub w jego otoczeniu.
2.
Górotworem skłonnym do tąpań jest górotwór, w którym, na podstawie wyników badań oraz opinii rzeczoznawcy do spraw ruchu zakładu górniczego, kierownik ruchu zakładu górniczego stwierdził możliwość kumulowania energii i jej nagłego wyładowania w momencie zmiany lub zniszczenia struktury górotworu.3.
Skałami skłonnymi do tąpań są skały, w których, na podstawie wyników badań oraz opinii rzeczoznawcy do spraw ruchu zakładu górniczego, kierownik ruchu zakładu górniczego stwierdził możliwość kumulowania energii i jej nagłego wyładowania w momencie zmiany lub zniszczenia struktury skał.4.
Wstrząsem górotworu jest nagłe wyładowanie energii skumulowanej w górotworze, objawiające się drganiami górotworu, powietrzną falą uderzeniową oraz zjawiskami akustycznymi.5.
Odprężeniem w wyrobisku, zwanym dalej "odprężeniem", jest zjawisko dynamiczne spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku którego wyrobisko lub jego część uległo uszkodzeniu w stopniu:1)
niepowodującym utraty jego funkcjonalności lub pogorszenia bezpieczeństwa jego użytkowania albo2)
powodującym:a)
nieznaczną utratę jego funkcjonalności lubb)
nieznaczne pogorszenie bezpieczeństwa jego użytkowania.6.
Tąpnięciem w wyrobisku, zwanym dalej "tąpnięciem", jest zjawisko dynamiczne spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku którego wyrobisko lub jego część uległo:1)
zniszczeniu albo2)
uszkodzeniu w stopniu powodującym:a)
całkowitą albo znaczną utratę jego funkcjonalności lubb)
całkowite albo znaczne pogorszenie bezpieczeństwa jego użytkowania.§ 4.
1.
W podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny ustala się dwa stopnie zagrożenia tąpaniami.2.
Pokład lub jego część w górotworze skłonnym do tąpań jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlega zaliczeniu do jednego z dwóch stopni zagrożenia tąpaniami.3.
Do I stopnia zagrożenia tąpaniami zalicza się pokład lub jego część w górotworze skłonnym do tąpań, jeżeli:1)
dokonano odprężenia pokładu lub jego części:a)
przez wybranie pokładu odprężającego lub jego warstwy z zastosowaniem zawału stropu w odległości nie większej niż 50 m pod pokładem odprężanym lub 20 m nad tym pokładem lubb)
przez wybranie pokładu odprężającego lub jego warstwy z zastosowaniem podsadzki hydraulicznej w odległości nie większej niż 30 m pod pokładem odprężanym lub 15 m nad tym pokładem, lubc)
przez pełne wybranie warstwy pokładu odprężanego - w przypadku grubego pokładu- a po dokonaniu tego odprężenia nie zaistniało tąpnięcie albo
d)
nie zachowując wymagań określonych w lit. a-c, albo2)
nie dokonano odprężenia pokładu lub jego części.4.
Skuteczność odprężenia, o którym mowa w ust. 3 pkt 1 lit. a-c, jest potwierdzana badaniami geofizycznymi prowadzonymi z częstotliwością określoną, na podstawie opinii kopalnianego zespołu do spraw tąpań, przez kierownika ruchu zakładu górniczego.5.
W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 1 lit. d, zaliczenia dokonuje się na podstawie wyników badań geofizycznych oraz opinii rzeczoznawcy dotyczącej istniejących warunków geologiczno-górniczych oraz własności geomechanicznych pokładu i skał otaczających.6.
W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, zaliczenia dokonuje się na podstawie wyników badań oraz opinii rzeczoznawcy dotyczącej istniejących warunków geologiczno-górniczych oraz własności geomechanicznych pokładu i skał otaczających.7.
Odprężeniem pokładu lub jego części są takie zabiegi techniczne w pokładzie lub w jego otoczeniu - w szczególności eksploatacja sąsiednich pokładów - których skutkiem jest pozbawienie tego pokładu zdolności do kumulowania energii lub obniżenie tej zdolności.8.
Do II stopnia zagrożenia tąpaniami zalicza się pokład lub jego część w górotworze skłonnym do tąpań:1)
jeżeli nie dokonano odprężenia pokładu lub jego części w sposób określony w ust. 3 pkt 1 lub2)
w którym zaistniało tąpnięcie.§ 5.
1.
W podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi ustala się dwa stopnie zagrożenia tąpaniami.2.
Złoże lub jego część zbudowane ze skał skłonnych do tąpań jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi podlega zaliczeniu do jednego z dwóch stopni zagrożenia tąpaniami.3.
Do I stopnia zagrożenia tąpaniami zalicza się złoże lub jego część, zbudowane ze skał skłonnych do tąpań, z uwzględnieniem klas skał stropowych i klas skał spągowych określonych w opinii rzeczoznawcy, jeżeli w okresie nieprzerwanej eksploatacji tego złoża lub jego części, w niezmienionych warunkach geologiczno-górniczych, nie zaistniało tąpnięcie lub zaistniał wstrząs górotworu o energii nie większej niż 107 J, zlokalizowany w rejonie frontu rozcinki złoża lub jego części lub w odległości do 400 m od tego frontu.4.
Do II stopnia zagrożenia tąpaniami zalicza się złoże lub jego część, zbudowane ze skał skłonnych do tąpań, z uwzględnieniem klas skał stropowych i klas skał spągowych określonych w opinii rzeczoznawcy, jeżeli w okresie ostatnich 2 lat nieprzerwanej eksploatacji tego złoża lub jego części, w niezmienionych warunkach geologiczno-górniczych, zaistniało tąpnięcie lub zaistniał wstrząs górotworu o energii większej niż 107 J, zlokalizowany w rejonie frontu rozcinki złoża lub jego części lub w odległości do 400 m od tego frontu.§ 6.
Dokumentacja, w oparciu o którą dokonuje się zaliczenia przestrzeni, o których mowa w § 4 ust. 2 albo § 5 ust. 2, do odpowiedniego stopnia zagrożenia tąpaniami, zawiera:1)
charakterystykę budowy geologicznej przestrzeni, o których mowa w § 4 ust. 2 albo § 5 ust. 2;2)
stwierdzenie zaistnienia podstawowego kryterium oceny zagrożenia tąpaniami oraz innych okoliczności istotnych dla dokonania zaliczenia;3)
propozycję zaliczenia przestrzeni, o których mowa w § 4 ust. 2 albo § 5 ust. 2, do odpowiedniego stopnia zagrożenia tąpaniami, z uzasadnieniem;4)
wyniki przeprowadzonych badań oraz opinię rzeczoznawcy, jeżeli dokonuje się zaliczenia do I stopnia zagrożenia tąpaniami;5)
w przypadku podziemnych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny:a)
mapy wyrobisk górniczych w pokładach lub ich częściach, w skali nie mniejszej niż 1:2000, z naniesionymi krawędziami i resztkami pokładów sąsiednich, do odległości stwierdzonego ich wpływu na pokład eksploatowany, jednak nie mniejszej niż 160 m powyżej stropu i 60 m poniżej spągu, oraz naniesionymi propozycjami granic poszczególnych stopni zagrożenia tąpaniami,b)
profile geologiczne pokładu i skał otaczających, przedstawiające sytuację geologiczną do odległości nie mniejszej niż 160 m powyżej stropu i 60 m poniżej spągu;6)
w przypadku podziemnych zakładów górniczych wydobywających rudy miedzi:a)
wyniki badań przeprowadzonych przez rzeczoznawcę oraz opinię rzeczoznawcy określającą klasy skał stropowych i klasy skał spągowych,b)
mapy wyrobisk lub ich części, w skali nie mniejszej niż 1:5000, z naniesionymi propozycjami granic poszczególnych stopni zagrożenia tąpaniami oraz uwidocznionymi zaszłościami eksploatacyjnymi do odległości nie mniejszej niż 400 m od naniesionych propozycji granic poszczególnych stopni zagrożenia tąpaniami,c)
profile geologiczne złoża oraz skał stropowych i skał spągowych.