Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Wymagania weterynaryjne dla mleka oraz produktów mlecznych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2004.188.1946

Akt utracił moc

Wersja od: 17 lutego 2006 r.

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. 1  

1. Rozporządzenie określa wymagania weterynaryjne:

1) przy produkcji, dla handlu, przy przewozie i przywozie mleka oraz produktów mlecznych;

2) jakie powinno spełniać mleko surowe, mleko pitne, mleko przeznaczone do produkcji produktów mlecznych, a także produkty mleczne.

2. Przepisy rozporządzenia stosuje się do produktów mlecznych, w których podczas produkcji zastąpiono niektóre składniki mleka innymi nadającymi się do spożycia przez ludzi.

3. Metody analiz i badania mleka surowego, mleka przeznaczonego do produkcji oraz mleka pitnego i produktów mlecznych są określone w:

1) decyzji Rady 92/608 z dnia 14 listopada 1992 r. ustanawiającej metody analizy i badania mleka poddanego obróbce termicznej, przeznaczonego do bezpośredniego spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 407 z 31.12.1992, str. 29),

2) decyzji Komisji 91/180 z dnia 14 lutego 1991 r. ustanawiającej niektóre metody analizy i badania surowego mleka oraz mleka poddanego obróbce termicznej (Dz. Urz. WE L 093 z 13.04.1992, str. 1)

- przy czym w przypadku metod i analiz innych niż określone w pkt 1 i 2, za metody referencyjne uważa się metody analiz i badań międzynarodowo uznane.

4. Wzór świadectwa zdrowia dla:

1) mleka surowego przeznaczonego do spożycia przez ludzi, mleka i produktów mlecznych poddanych obróbce cieplnej, produktów mlecznych wyprodukowanych z mleka surowego, przywożonych z państw trzecich,

2) mleka przewożonego lub czasowo przechowywanego i przeznaczonego do wywozu

- jest określony w decyzji Komisji 2004/438 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającej zasady wystawiania weterynaryjnych świadectw zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego dla wprowadzanego do Wspólnoty mleka poddanego obróbce termicznej, produktów mlecznych i mleka surowego przeznaczonego do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 154 z 30.04.2004, str. 73 i Dz. Urz. UE L 189 z 27.05.2004, str. 57), w załączniku nr 2.

5. Wykaz państw trzecich, z których dopuszcza się przewóz i przywóz mleka i produktów mlecznych, jest określony w załączniku nr 1 do decyzji, o której mowa w ust. 4.

6. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do sprzedaży bezpośredniej mleka i produktów mlecznych, jeżeli:

1) mleko surowe pochodzi od zwierząt ze stad uznanych za urzędowo wolne od gruźlicy, urzędowo wolne od brucelozy lub wolne od brucelozy;

2) produkty mleczne zostały wytworzone w gospodarstwie producenta, które spełnia wymagania weterynaryjne, z mleka spełniającego warunki, o których mowa w pkt 1.

7. Powiatowy lekarz weterynarii może wyrazić zgodę na odstępstwa od wymagań zawartych w § 5 ust. 1, § 29-33, § 35-36, § 40 i 41 zakładom produkującym w ograniczonym zakresie, o którym mowa w decyzji Komisji 95/165 z dnia 4 maja 1995 r. ustanawiającej jednolite kryteria przyznawania odstępstw niektórym zakładom wytwarzającym produkty na bazie mleka (Dz. Urz. WE L 108 z 13.05.1995, str. 84), i na warunkach określonych w tej decyzji.

8. Zgoda, o której mowa w ust. 7, jest udzielana w formie decyzji administracyjnej na wniosek zakładu spełniający wymagania określone w decyzji Komisji 95/165.

9. Mleko i produkty mleczne mogą być przywożone z państw trzecich, jeżeli spełniają wymagania weterynaryjne określone w rozporządzeniu oraz w art. 2, 3 i 5 decyzji, o której mowa w ust. 4.

10. Mleko i produkty mleczne przewożone przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przeznaczone do wywozu do państw trzecich, mogą być czasowo przechowywane na tym terytorium, jeżeli spełniają wymagania określone w art. 4 i 5 decyzji, o której mowa w ust. 4.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) mleko surowe - mleko otrzymywane poprzez wydzielanie gruczołów mlecznych krów, owiec, kóz lub bawolic, które nie zostało ogrzane do temperatury przekraczającej 40 °C lub poddane innym zabiegom dającym równoważny efekt;

2) 2  mleko przeznaczone do produkcji produktów mlecznych - mleko surowe przeznaczone do przetwórstwa lub mleko płynne albo mleko zamrożone otrzymane z mleka surowego poddanego lub niepoddanego procesom fizycznym, w tym obróbce cieplnej lub termizacji, niezależnie od zmiany jego składu, jeżeli zmiana ta polegała na dodaniu lub usunięciu naturalnych składników mleka;

3) 3  mleko spożywcze - mleko uzyskane po poddaniu obróbce cieplnej mleka, oferowane do sprzedaży konsumentom, w tym instytucjom, jako mleko pasteryzowane, mleko pasteryzowane w wysokiej temperaturze, mleko UHT lub mleko sterylizowane, spełniające wymagania, o których mowa w § 47, lub mleko poddane pasteryzacji przeznaczone do sprzedaży w dużych zbiornikach na zamówienie indywidualnego konsumenta;

3a) 4  mleko pitne - mleko spożywcze lub mleko surowe w opakowaniu, przeznaczone do bezpośredniego spożycia przez ludzi;

4) 5  produkty mleczne - przetwory otrzymywane wyłącznie z mleka, z dodatkiem substancji niezbędnych do ich wytworzenia, przy czym substancje te nie mogą być użyte w celu częściowego lub całkowitego zastąpienia któregokolwiek ze składników mleka, a także przetwory złożone, w których żaden ze składników nie zastępuje i nie ma na celu zastąpienia któregokolwiek ze składników mleka oraz w których mleko lub przetwory z mleka stanowią podstawową część, biorąc pod uwagę ilość lub wpływ tego składnika na ostateczny charakter produktu;

5) 6  obróbka cieplna - obróbka polegająca na ogrzewaniu powodującym, że wynik testu na obecność fosfatazy wykonanego bezpośrednio po ogrzewaniu jest negatywny;

6) termizacja - ogrzewanie mleka surowego przez co najmniej 15 sekund w temperaturze od 57 °C do 68 °C, w wyniku którego test na obecność fosfatazy zastosowany bezpośrednio po ogrzewaniu daje wynik pozytywny;

7) gospodarstwo produkcyjne - gospodarstwo, w którym utrzymuje się przynajmniej jedną mleczną krowę, owcę, kozę lub bawolicę;

8) punkt odbioru mleka - zakład, w którym odbiera się, ewentualnie schładza i filtruje mleko surowe;

9) punkt standaryzacji - zakład, niepołączony z punktem odbioru, zakładem obróbki cieplnej mleka lub zakładem przetwórczym, w którym mleko surowe może być odtłuszczane, a jego naturalne składniki mogą być modyfikowane;

10) zakład obróbki cieplnej - zakład, w którym mleko surowe poddaje się obróbce cieplnej;

11) zakład przetwórczy mleka - zakład lub gospodarstwo produkcyjne, w którym mleko lub produkty mleczarskie są poddawane obróbce, przetwarzaniu lub pakowane;

12) 7  (uchylony);

13) pakowanie jednostkowe - zabezpieczenie mleka i produktów mlecznych polegające na wykorzystaniu opakowań jednostkowych lub pojemników mających bezpośredni kontakt z produktami;

14) pakowanie zbiorcze - umieszczanie jednego lub więcej opakowanych jednostkowo lub nieopakowanych produktów w pojemniku;

15) opakowanie hermetycznie zamknięte - nieprzepuszczalny pojemnik, który po zamknięciu chroni jego zawartość przed dostępem mikroorganizmów podczas i po przeprowadzeniu obróbki cieplnej;

16) próbka oborowa - próbka mleka z jednego rannego lub wieczornego doju, przeprowadzonego pod pełnym nadzorem i odbywającego się nie wcześniej niż 11 i nie później niż 13 godzin po poprzednim doju;

17) zakład - zakład obróbki cieplnej i zakład przetwórczy mleka;

18) punkt - punkt odbioru mleka i punkt standaryzacji.

§ 3. Podmiot podejmujący działalność w zakresie produkcji i umieszczania na rynku mleka i produktów mlecznych przeznaczonych do spożycia, w tym punkty odbioru mleka i punkty standaryzacji, jest obowiązany zapewnić wymagania higieniczne i techniczne określone w przepisach rozporządzenia.

§ 4. 8  

1. Podmiot prowadzący zakład zapewnia wdrożenie i przestrzeganie systemu analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (system HACCP):

1) identyfikację punktów krytycznych w zakładzie na podstawie stosowanych procesów;

2) monitorowanie i kontrolę tych punktów krytycznych poprzez wprowadzenie odpowiednich metod;

3) pobieranie próbek do badań laboratoryjnych w laboratoriach zatwierdzonych przez powiatowego lekarza weterynarii na potrzeby sprawdzania metod mycia i odkażania oraz na potrzeby sprawdzania zgodności z wymaganiami weterynaryjnymi;

4) prowadzenie pisemnego rejestru informacji, o których mowa w pkt 1-3, w celu przekazania go powiatowemu lekarzowi weterynarii. Wyniki badań i testów przechowuje się przez okres 2 lat, z wyjątkiem wyników badań i testów produktów mlecznych, które nie mogą być przechowywane w temperaturze pokojowej, dla których okres ten może być skrócony do 2 miesięcy po upływie okresu przydatności do spożycia lub po upływie minimalnego okresu trwałości;

5) przekazanie informacji powiatowemu lekarzowi weterynarii, jeżeli wyniki badań laboratoryjnych lub inne informacje wskazują na istnienie poważnego zagrożenia dla zdrowia;

6) wycofanie z rynku partii produktów pozyskanych w zbliżonych warunkach technologicznych, w przypadku nagłego zagrożenia dla zdrowia ludzi, które mogą stwarzać analogiczne zagrożenia. Wycofana partia produktu pozostaje pod nadzorem i kontrolą powiatowego lekarza weterynarii do czasu jej zniszczenia, użycia do celów innych niż spożycie przez ludzi lub po wydaniu decyzji przez powiatowego lekarza weterynarii, do czasu jej powtórnego przetworzenia w sposób zapewniający ich bezpieczne spożycie.

2. Informacje dotyczące spełnienia wymagań określonych w ust. 1 pkt 1 i 2 są udostępniane powiatowemu lekarzowi weterynarii, który prowadzi w zakładzie kontrole w tym zakresie.

3. W ramach kontroli, o których mowa w ust. 1, przeprowadza się testy w celu wykrycia w mleku i produktach mlecznych pozostałości substancji wykazujących działanie anaboliczne, substancji, których stosowanie u zwierząt jest niedozwolone, oraz produktów leczniczych, w tym substancji niedozwolonych, które mogą być użyte do celów weterynaryjnych, zanieczyszczeń chemicznych oraz innych zanieczyszczeń, lub substancji mogących zmieniać właściwości organoleptyczne mleka lub produktów mlecznych, lub powodować, że ich spożycie będzie miało negatywny wpływ na zdrowie ludzi, w zakresie, w jakim pozostałości te przekraczają dozwolone poziomy tolerancji określone w:

1) rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2377/90 z dnia 26 czerwca 1990 r. ustanawiającym wspólnotową procedurę określania maksymalnego limitu pozostałości weterynaryjnych produktów leczniczych w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 224 z 18.08.1990, str. 1), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 2377/90";

2) rozporządzeniu Komisji (WE) nr 466/2001 z dnia 8 marca 2001 r. ustalającym najwyższe dopuszczalne poziomy dla niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz. Urz. WE L 077 z 16.03.2001, str. 1);

3) przepisach dotyczących najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chemicznych środków ochrony roślin, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub na ich powierzchni.

4. Mleko lub produkty mleczne, w których stwierdzono obecność pozostałości, o których mowa w ust. 3, nie może być przeznaczone do spożycia przez ludzi.

5. W przypadku przekroczenia wymagań mikrobiologicznych w zakresie drobnoustrojów chorobotwórczych określonych w załączniku do rozporządzenia w części III w ust. 1 produkty mleczne:

1) nie mogą być przeznaczone do spożycia przez ludzi;

2) wycofuje się z rynku w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 6.

6. W przypadku przekroczenia wymagań mikrobiologicznych w zakresie drobnoustrojów świadczących o niewystarczającym poziomie utrzymania czystości w zakładzie, określonych w załączniku do rozporządzenia w części III w ust. 2, podmiot prowadzący zakład sprawdza prawidłowość procesu produkcyjnego poprzez dokonanie przeglądu systemu kontroli wewnętrznej i informuje o tym fakcie powiatowego lekarza weterynarii.

7. W przypadku przekroczenia wymagań mikrobiologicznych w zakresie drobnoustrojów wskaźnikowych, określonych w załączniku do rozporządzenia w części III w ust. 3, podmiot prowadzący zakład sprawdza prawidłowość procesu produkcyjnego poprzez dokonanie przeglądu systemu kontroli wewnętrznej.

§  5.

1. Podmiot, o którym mowa w § 4, prowadzi lub organizuje szkolenia dla pracowników, w zakresie przestrzegania warunków higieny produkcji stosowanych dla danego profilu produkcji. Obowiązek uczestniczenia w szkoleniu nie dotyczy pracowników posiadających kwalifikacje w zakresie objętym szkoleniem, potwierdzone odpowiednimi dokumentami.

2. 9  Podmiot, o którym mowa w § 4, uzgadnia plan i realizację szkoleń z powiatowym lekarzem weterynarii.

§  6.

1. 10  Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza regularnie kontrole w zakładzie lub punkcie obejmujące:

1) kontrolę:

a) utrzymywania czystości pomieszczeń, wyposażenia i higieny personelu,

b) skuteczności systemu kontroli wewnętrznej sprawowanej przez podmiot prowadzący zakład, obejmującą pobieranie próbek i kontrolę wyników badań,

c) spełniania wymagań mikrobiologicznych i higieny produktów mlecznych,

d) skuteczności obróbki cieplnej produktów mlecznych i mleka spożywczego,

e) szczelności opakowań hermetycznie zamkniętych, poprzez wyrywkowe pobranie próbek do przeprowadzenia badań,

f) oznakowania produktów mlecznych w sposób zgodny z przepisami rozporządzenia,

g) warunków przechowywania i transportu;

2) pobieranie próbek wymaganych do badań laboratoryjnych;

3) przeprowadzanie innych badań, jakie uważa za niezbędne do kontroli przestrzegania przepisów.

2. Podmiot prowadzący zakład lub punkt zapewnia swobodny dostęp do wszystkich pomieszczeń i urządzeń, w tym pomieszczeń chłodniczych oraz dostęp do dokumentów umożliwiających identyfikację gospodarstwa produkcyjnego lub zakładu, z którego pochodzi surowiec.

§ 7. 11  

1. Częstotliwość kontroli przeprowadzanych przez powiatowego lekarza weterynarii w zakładzie lub punkcie odbioru mleka i standaryzacji jest uzależniona od wielkości zakładów lub punktów, rodzaju produkowanych przez nie produktów oraz oceny ryzyka i zagrożeń w rozumieniu przepisów o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia.

2. Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza regularne analizy wyników kontroli wewnętrznej prowadzonej na podstawie § 4. Może on przeprowadzać dodatkowe kontrole na wszystkich etapach produkcji oraz kontrole produktów.

3. Powiatowy lekarz weterynarii przekazuje zakładowi lub punktowi wyniki analiz, o których mowa w ust. 2, sporządzone w formie protokołu wraz z zaleceniami do wykonania.

4. W przypadku powtarzających się uchybień powiatowy lekarz weterynarii zwiększa liczbę kontroli, a w uzasadnionych przypadkach zabezpiecza przed użyciem etykiety i plomby zawierające oznaczenia zdrowotne oraz zakazuje ich użycia w drodze decyzji administracyjnej.

§  8.

1. Zwierzęta w gospodarstwach produkcyjnych poddaje się regularnym badaniom w celu zapewnienia przestrzegania wymagań weterynaryjnych przy pozyskiwaniu mleka surowego.

2. Badania, o których mowa w ust. 1, mogą być przeprowadzone w trakcie kontroli weterynaryjnej prowadzonej na podstawie przepisów o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz przepisów o rejestracji i identyfikacji zwierząt gospodarskich.

3. 12  Jeżeli w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 2, zaistnieje podejrzenie, że wymagania weterynaryjne przy pozyskiwaniu mleka surowego nie są przestrzegane, powiatowy lekarz weterynarii może zalecić kontrolę ogólnego stanu zdrowia zwierząt oraz przeprowadzenie dodatkowych badań tych zwierząt.

§  9.

1. 13  Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza kontrole gospodarstw produkcyjnych w celu sprawdzenia przestrzegania warunków higieny.

2. Częstotliwość kontroli, o których mowa w ust. 1, uzależniona jest od oceny ryzyka w danym gospodarstwie produkcyjnym.

§  10.

1. 14  Mleko spożywcze oraz produkty mleczne produkuje się z mleka surowego pochodzącego od zwierząt z gospodarstw uznanych za urzędowo wolne od gruźlicy i brucelozy.

2. 15  Mleko pozyskane od zdrowych zwierząt pochodzących z gospodarstw, które nie zostały uznane za:

1) urzędowo wolne od gruźlicy i urzędowo wolne lub wolne od brucelozy - w przypadku krów i bawolic albo

2) urzędowo wolne od brucelozy (Brucella melitensis) - w przypadku owiec i kóz

- może być wykorzystywane do produkcji produktów mlecznych oraz mleka spożywczego po poddaniu go obróbce cieplnej w zakładzie uznanym za zatwierdzony w zakresie prowadzenia tego rodzaju obróbki cieplnej, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. W przypadku mleka koziego i owczego przeznaczonego do sprzedaży, obróbkę cieplną, o której mowa w ust. 2, przeprowadza się w miejscu pozyskania.

¹ § 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

² § 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

³ § 2 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

⁴ § 2 pkt 3a dodany przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

⁵ § 2 pkt 4 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

⁶ § 2 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

⁷ § 2 pkt 12 uchylony przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

⁸ § 4 zmieniony przez § 1 pkt 1 i 4 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

⁹ § 5 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

¹⁰ § 6 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 i 5 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

¹¹ § 7 zmieniony przez § 1 pkt 1 i 6 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

¹² § 8 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

¹³ § 9 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

¹⁴ § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. a) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.

¹⁵ § 10 ust. 2 zdanie wstępne zmienione przez § 1 pkt 7 lit. b) rozporządzenia z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U.05.96.819) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 czerwca 2005 r.