Rozdział 7 - Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji i wykonania przeliczników do gazomierzy - Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać gazomierze oraz przeliczniki do gazomierzy.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2004.63.588

Akt utracił moc

Wersja od: 21 czerwca 2004 r.

Rozdział  7

Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji i wykonania przeliczników do gazomierzy

§ 51. Przelicznik do gazomierza, zwany dalej "przelicznikiem", składa się z następujących elementów:

1) jednostki przetwarzania danych, która parametry fizykochemiczne gazu i sygnały pomiarowe z gazomierza przelicza, sumuje, rejestruje, archiwizuje i wyznacza, w szczególności objętość lub strumień objętości w warunkach pomiaru oraz objętość lub strumień objętości w warunkach bazowych;

2) czujników temperatury i ciśnienia;

3) wyświetlacza, który powinien wskazywać następujące parametry wyznaczane na bieżąco lub wprowadzone przez użytkownika:

a) objętość gazu w warunkach bazowych - V_b,

b) objętość gazu w warunkach pomiaru - V_m,

c) objętość gazu w warunkach pomiaru z zastosowania korekcji błędu gazomierza (jeżeli ta funkcja jest realizowana przez przelicznik) - V_cr,

d) strumień objętości gazu w warunkach bazowych - Q_b,

e) strumień objętości gazu w warunkach pomiaru - Q_m,

f) energię cieplną - E,

g) strumień energii cieplnej (moc) - P,

h) współczynnik konwersji - C,

i) względny współczynnik ściśliwości - Z,

j) wartości mierzone przez przetworniki,

k) funkcję korekcji błędów gazomierza, jeżeli ta funkcja jest realizowana przez przelicznik - f(Q),

l) alarmy,

m) wartości wprowadzane mające znaczenie dla parametrów metrologicznych urządzenia,

n) skład gazu używany w obliczeniach,

o) nazwę metody używanej do wyznaczania współczynnika ściśliwości,

p) numer seryjny lub inne unikalne oznaczenie zastosowanych przetworników pomiarowych dołączonych do przelicznika,

q) dolne i górne ograniczenia zakresów pomiarowych używanych przetworników pomiarowych,

r) wartość objętości, jaka przypada na jeden impuls z gazomierza (1 imp. = ... m³ lub 1 m³ = ... imp.),

s) stopień zużycia baterii i przewidywany pozostały czas działania urządzenia w przypadku zasilania bateryjnego,

t) identyfikator oprogramowania przelicznika (datę utworzenia, wersję);

4) źródła prądu;

5) obudowy.

§ 52. Przelicznik powinien być tak skonstruowany, aby nie pogarszał charakterystyk metrologicznych gazomierza, z którym jest połączony.

§ 53. Konstrukcja przelicznika powinna umożliwiać jego zabezpieczenie przed dostępem osób nieuprawnionych, który mógłby wpłynąć na dokładność pomiaru.

§ 54. Rozróżnia się następujące odmiany przeliczników:

1) przeliczające objętość w funkcji temperatury, ciśnienia i współczynnika ściśliwości gazu;

2) przeliczające objętość w funkcji temperatury i ciśnienia przy stałym współczynniku ściśliwości gazu;

3) przeliczające objętość w funkcji temperatury (przy stałym ciśnieniu i współczynniku ściśliwości gazu), zwane dalej "przelicznikami temperaturowymi".

§  55.

1. Rozróżnia się następujące klasy przeliczników:

1) klasa 1 - dla której temperatura otoczenia pracy przelicznika wynosi od 5 °C do 30 °C;

2) klasa 2 - dla której temperatura otoczenia pracy przelicznika wynosi od -10 °C do 40 °C;

3) klasa 3 - dla której temperatura otoczenia pracy przelicznika wynosi od -25 °C do 55 °C.

2. Dla wszystkich klas przeliczników warunki znamionowe użytkowania wynoszą:

1) wilgotność względna od 10 % do 93 %;

2) napięcie zasilania, w przypadku zasilania z sieci, o wartości od 0,85 U_n do 1,1 U_n, gdzie U_n jest napięciem nominalnym sieci;

3) częstotliwość zasilania, w przypadku zasilania z sieci, o wartości od 0,98 f_n do 1,02 f_n, gdzie f_n jest częstotliwością nominalną sieci;

4) napięcie zasilania od wartości minimalnej do wartości maksymalnej, w przypadku zasilania prądem stałym z okresowo odnawialnego źródła prądu.

§  56.

1. Stosunek mierzonej objętości przepływającego przez gazomierz gazu w temperaturze pomiarowej do objętości w temperaturze bazowej, zwany "współczynnikiem konwersji", powinien być obliczany przez przelicznik w czasie pomiędzy impulsami objętościowymi nie rzadziej niż co 1 min dla przeliczników temperaturowych i co 30 s dla innego rodzaju przeliczników.

2. W przypadku nieodebrania impulsu objętościowego z gazomierza, przez ponad 1 min dla przelicznika temperaturowego i ponad 30 s dla innego rodzaju przeliczników, obliczenia objętości w temperaturze bazowej nie muszą być obliczane przez przelicznik aż do odebrania następnego sygnału objętościowego z gazomierza.

§ 57. W przypadku przekroczenia skrajnych wartości znamionowych warunków użytkowania lub skrajnych wartości poprawnego działania algorytmu przeliczeniowego, przelicznik powinien przestać zliczać albo kontynuować zliczanie z osobną rejestracją wyniku i informacją odróżniającą takie dane od pozostałych.

§  58.

1. Przelicznik powinien być wyposażony w urządzenie wyświetlające, w szczególności następujące wartości:

1) objętość w warunkach bazowych;

2) objętość w warunkach pomiarowych;

3) objętość poprawną, jeżeli jest zaprogramowana funkcja korekcji błędów gazomierza;

4) współczynnik konwersji.

2. Wartości, o których mowa w ust. 1, powinny być:

1) rejestrowane w pamięci urządzenia nie rzadziej niż co 10 min, a pojemność pamięci powinna umożliwić rejestrowanie danych przez co najmniej 6 miesięcy;

2) wyświetlane z dokładnością do co najmniej 8 cyfr znaczących, bez dodatkowych urządzeń odczytowych.

3. W przypadku zaniku zasilania wskazania powinny zostać zachowane, tak aby po przywróceniu zasilania można było odczytać ostatnią zmierzoną wartość.

§  59.

1. Przelicznik, który jest zasilany z baterii lub z innego okresowo odnawialnego źródła energii elektrycznej, powinien pracować minimum 3 lata bez ich wymiany w następujących warunkach:

1) przy maksymalnej częstotliwości impulsów objętościowych z gazomierza;

2) przy minimalnej temperaturze otoczenia;

3) przy maksymalnym ciśnieniu i minimalnej temperaturze mierzonego gazu.

2. Przelicznik, który jest zasilany z baterii lub z innego okresowo odnawialnego źródła energii elektrycznej, powinien sygnalizować konieczność wymiany źródła energii elektrycznej, kiedy jest ono zużyte w 90 %.

§ 60. Przelicznik niewbudowany w gazomierz powinien być przystosowany do odbierania sygnałów elektrycznych nisko- i wysokoczęstotliwościowych z gazomierza wyposażonego w wyjście impulsowe o następujących parametrach:

1) wysokoczęstotliwościowe (HF) do 5 kHz;

2) niskoczęstotliwościowe (LF) do 2 Hz.

§ 61. Przelicznik powinien rejestrować następujące zdarzenia alarmowe (alarmy):

1) przekroczenia pomiarowe wartości mierzonej lub obliczonej;

2) przekroczenie poprawnego działania algorytmów obliczeniowych przelicznika;

3) przekroczenia elektrycznych sygnałów wejściowych;

4) wyczerpane odnawialne źródło energii elektrycznej;

5) dokonana została zmiana istotnych parametrów dla wskazań przelicznika.

§ 62. Na przeliczniku powinny być zamieszczone, w sposób trwały i czytelny, lub dostępne na jego wyświetlaczu w szczególności następujące oznaczenia:

1) nazwa lub znak producenta;

2) znak fabryczny;

3) numer fabryczny i rok produkcji;

4) znak typu, jeżeli został nadany;

5) warunki bazowe w postaci:

a) t_b = ... °C,

b) ρ_b = 101,325 kPa (albo równoważna wartość podana w bar albo mbar, albo Pa, albo MPa);

6) skrajne wartości temperatury, minimalna i maksymalna, użytkowania przelicznika albo klasa przelicznika.