Rozdział 3 - Charakterystyki metrologiczne audiometrów - Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać audiometry tonowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2004.24.214

Akt utracił moc

Wersja od: 20 lutego 2004 r.

Rozdział  3

Charakterystyki metrologiczne audiometrów

§ 19. Ze względu na zakres wytwarzanych sygnałów oraz zakres badanych funkcji słuchowych rozróżnia się audiometry klasy 1, 2, 3 i 4.

§  20.

1. Jeżeli regulator poziomu słyszenia jest ustawiony w pozycji 60 dB, a wyłącznik tonu w pozycji "wyłączone", to poziom sygnału elektrycznego w każdym paśmie 1/3-oktawowym o częstotliwości środkowej z zakresu 125 Hz do 8 kHz powinien być co najmniej o 10 dB mniejszy od poziomu sygnału odpowiadającego równoważnemu normalnemu progowemu poziomowi ciśnienia akustycznego określonemu dla częstotliwości środkowej danego pasma 1/3-oktawowego.

2. Jeżeli regulator poziomu słyszenia jest ustawiony w pozycji 70 dB lub większej, a wyłącznik tonu w pozycji "włączone", to poziom dźwięków niepożądanych w słuchawce, do której nie doprowadzono sygnału lub na obciążeniu zastępczym, powinien być co najmniej o 70 dB mniejszy od poziomu sygnału w słuchawce, do której doprowadzono ton pomiarowy.

§  21.

1. W słuchawce, do której nie doprowadzono sygnału, nie powinny być słyszalne dźwięki w zakresie częstotliwości:

1) od 250 Hz do 6 kHz - przy regulatorze poziomu słyszenia lub regulatorze poziomu maskowania ustawionych w każdej pozycji do 70 dB;

2) od 125 Hz do 250 Hz i od 6 kHz do 8 kHz - przy regulatorze poziomu słyszenia lub regulatorze poziomu maskowania ustawionych w każdej pozycji do 50 dB.

2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1, powinno być spełnione dla pozostałych pozycji regulatora poziomu słyszenia, gdy:

1) do obwodu słuchawki jest włączony zewnętrzny tłumik elektryczny;

2) jest odłączona słuchawka przeciwna;

3) zaciski wyjściowe audiometru są połączone z obciążeniem zastępczym.

3. Jeżeli audiometr jest przeznaczony do używania w tym samym pomieszczeniu, w którym znajduje się osoba badana, to dźwięki związane z obsługą regulatorów audiometru, wytwarzane przez sam audiometr lub przez części systemu komputerowego współpracującego z audiometrem, nie powinny być słyszane w odległości 1 m od audiometru:

1) w przypadku stosowania słuchawek odłączonych od audiometru albo

2) bez słuchawek, jeśli audiometr ma możliwość badania przewodnictwa kostnego

- przy wszystkich pozycjach regulatora poziomu słyszenia do 50 dB oraz przy obciążeniu wyjścia sygnału elektrycznego audiometru opornikiem o rezystancji równej rezystancji słuchawki dla częstotliwości 1 kHz.

§  22.

1. Częstotliwości i odpowiadające im zakresy poziomu słyszenia w audiometrach o częstotliwościach stałych wyposażonych w słuchawki nauszne i słuchawkę kostną określa tabela nr 1 załącznika nr 2 do rozporządzenia.

2. Dopuszcza się stosowanie dodatkowych częstotliwości równych częstotliwościom środkowym pasm 1/3-oktawowych z zakresu do 8 kHz.

3. W audiometrach klasy 1 wyposażonych w słuchawki wokółuszne lub douszne wartości maksymalne poziomu słyszenia, w zakresie częstotliwości od 500 Hz do 8 kHz, mogą być o 10 dB mniejsze od odpowiednich wartości określonych w tabeli nr 1 załącznika nr 2 do rozporządzenia.

4. Zakresy częstotliwości i poziomu słyszenia w audiometrach o częstotliwości zmienianej w sposób ciągły powinny być co najmniej równe zakresom określonym w tabeli nr 1 załącznika nr 2 do rozporządzenia.

§  23.

1. Błędy graniczne dopuszczalne częstotliwości audiometrów o częstotliwościach stałych nie powinny przekraczać:

1) ±1 % - dla audiometrów klasy 1 i 2;

2) ±2 % - dla audiometrów klasy 3 i 4.

2. W audiometrach o częstotliwości zmienianej w sposób ciągły różnica między częstotliwością tonu pomiarowego i częstotliwością wskazywaną na audiogramie nie powinna przekraczać ±5 % wartości częstotliwości tonu.

§  24.

1. Maksymalne dopuszczalne wartości współczynnika zniekształceń nieliniowych ciśnienia akustycznego lub siły dla słuchawek usznych oraz dla słuchawki kostnej, w zależności od częstotliwości i dla określonej wartości poziomu słyszenia, określa tabela nr 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia.

2. Dla słuchawek wokółusznych i dousznych poziom słyszenia określony w tabeli nr 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia powinien być o 10 dB mniejszy.

§  25.

1. W automatycznych audiometrach rejestrujących z możliwością ciągłej zmiany częstotliwości jedna z szybkości przestrajania częstotliwości powinna wynosić jedną oktawę na minutę, przy czym błąd względny szybkości przestrajania nie powinien przekraczać ±20 %.

2. W automatycznych audiometrach rejestrujących o stałych wartościach częstotliwości minimalny czas prezentacji każdego tonu powinien wynosić 30 s.

§ 26. Sygnały modulowane częstotliwościowo, o ile są stosowane, powinny spełniać następujące wymagania:

1) częstotliwość nośna powinna być równa jednej z częstotliwości, określonych w tabeli nr 1 załącznika nr 2 do rozporządzenia, w granicach ±3 %;

2) kształt sygnału modulującego powinien być sinusoidalny albo trójkątny, przy czym zmiany częstotliwości nośnej odpowiadające części narastającej i opadającej sygnału trójkątnego powinny być symetryczne w liniowej lub logarytmicznej skali częstotliwości;

3) współczynnik zniekształceń nieliniowych sinusoidalnego sygnału modulującego nie powinien przekraczać 5 %;

4) w części narastającej i opadającej trójkątny sygnał modulujący nie powinien różnić się od przebiegu liniowego o więcej niż 5 % amplitudy;

5) czasy trwania części narastającej i opadającej trójkątnego sygnału modulującego mogą różnić się nie więcej niż o 10 %;

6) częstotliwość powtarzania sygnału modulującego powinna zawierać się w zakresie od 4 Hz do 20 Hz i być określona z błędem nieprzekraczającym ±10 %;

7) dewiacja częstotliwości powinna zawierać się w przedziale od ±2,5 % do ±12,5 % częstotliwości nośnej i być określona z błędem nieprzekraczającym ±10 %.

§  27.

1. Jeżeli audiometr jest wyposażony w wejście sygnału elektrycznego, to przy stałej wartości napięcia sygnału doprowadzonego do tego wejścia poziom ciśnienia akustycznego wytwarzany przez słuchawkę w symulatorze ucha nie powinien różnić się od wartości średniej tego poziomu wyznaczonej dla sygnałów o częstotliwości z zakresu od 250 Hz do 4 kHz o więcej niż:

1) -10 dB do +3 dB - dla sygnałów o częstotliwości od 125 Hz do 250 Hz,

2) ±3 dB - dla sygnałów o częstotliwości od 250 Hz do 4 kHz,

3) -5 dB do +3 dB - dla sygnałów o częstotliwości od 4 kHz do 6,3 kHz

- z tym że dla częstotliwości granicznych 250 Hz i 4 kHz różnica nie powinna przekraczać ±3 dB.

2. Przebieg sygnału ze słuchawki kostnej w funkcji częstotliwości, przy stałej wartości napięcia sygnału doprowadzonego do wejścia sygnału elektrycznego, oraz granice zmienności tego przebiegu powinny być określone w zakresie częstotliwości od 250 Hz do 4 kHz.

§  28.

1. Szum maskujący w audiometrze powinien być szumem wąskopasmowym o widmie charakteryzującym się symetrią geometryczną względem częstotliwości pomiarowych.

2. Częstotliwości graniczne wąskopasmowego szumu maskującego, przy których poziom gęstości widmowej szumu jest mniejszy o 3 dB od poziomu przy częstotliwości środkowej pasma, określa tabela nr 3 załącznika nr 2 do rozporządzenia.

3. Poziom gęstości widmowej ciśnienia akustycznego szumu wąskopasmowego poza pasmem ograniczonym częstotliwościami określonymi w tabeli nr 3 załącznika nr 2 do rozporządzenia powinien zmniejszać się co najmniej o 12 dB na oktawę w zakresie co najmniej 3 oktaw, a dla pozostałych częstotliwości nie powinien przekraczać poziomu -36 dB w odniesieniu do poziomu odpowiadającego częstotliwości środkowej pasma szumu.

§  29.

1. Dla każdej pozycji regulatora poziomu słyszenia:

1) poziom ciśnienia akustycznego wytwarzanego przez słuchawkę pomniejszony o równoważny normalny progowy poziom ciśnienia akustycznego nie powinien różnić się od wskazywanej wartości poziomu słyszenia o więcej niż:

a) ±3 dB - w zakresie częstotliwości od 125 Hz do 4 kHz,

b) ±5 dB - dla częstotliwości 6 kHz i 8 kHz;

2) poziom siły wytwarzanej przez słuchawkę kostną pomniejszony o równoważny normalny poziom progowy siły nie powinien różnić się od wskazywanej wartości poziomu słyszenia o więcej niż:

a) ±4 dB - w zakresie częstotliwości od 125 Hz do 4 kHz,

b) ±5 dB - dla częstotliwości 6 kHz i 8 kHz.

2. Jeżeli do przetwornika są doprowadzone jednocześnie sygnały z więcej niż jednego kanału, to poziom sygnału wytwarzanego przez przetwornik nie powinien różnić się od poziomu sygnału wytwarzanego przez ten przetwornik, gdy doprowadzony jest do niego sygnał z jednego kanału, o więcej niż:

1) ±1 dB - dla częstotliwości od 125 Hz do 4 kHz;

2) ±2 dB - dla częstotliwości większych od 4 kHz.

3. Wymaganie, o którym mowa w ust. 2, powinno być spełnione dla poziomów słyszenia od wartości minimalnej do wartości maksymalnej pomniejszonej o 20 dB.

4. Wymagania, o których mowa w ust. 1-3, powinny być spełnione w audiometrach o częstotliwości zmienianej w sposób ciągły dla wszystkich częstotliwości środkowych pasm 1/3-oktawowych w całym zakresie pomiarowym, przy czym poziom wyjściowy między tymi częstotliwościami powinien zmieniać się monotonicznie.

§  30.

1. Różnica poziomów sygnału wyjściowego zmierzona dla dwóch kolejnych pozycji regulatora poziomu słyszenia oddalonych od siebie najwyżej o 5 dB może być odmienna od różnicy wskazywanych poziomów słyszenia nie więcej niż o 0,3 wskazywanej różnicy, ale nie więcej niż o 1 dB.

2. W automatycznych audiometrach rejestrujących prędkość zmiany poziomu słyszenia powinna wynosić 2,5 dB/s oraz dodatkowo mogą być stosowane prędkości 1,25 dB/s i 5 dB/s, przy czym błąd względny prędkości zmiany poziomu słyszenia nie powinien przekraczać ±20 %.

§ 31. Audiometry sterowane komputerowo powinny zapewniać możliwość wskazywania poziomu prezentowanego sygnału.

§ 32. Różnica między poziomem szumu maskującego wytworzonego w słuchawce i wartością wskazywaną przez urządzenie wskazujące poziom maskowania powinna mieścić się w zakresie od -3 dB do +5 dB.

§  33.

1. Poziomy odniesienia dla szumów wąskopasmowych o szerokości pasma 1/3-oktawowej i 1/2-oktawowej określa złącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. Jeżeli wartość dokładna szerokości pasma szumu wąskopasmowego nie jest znana, ale zawiera się w przedziale od 1/3 oktawy do 1/2 oktawy, to jako wartość poziomu odniesienia przyjmuje się dla każdej częstotliwości wartość średnią poziomów określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 34. Różnica poziomów sygnału wyjściowego zmierzona dla dwóch kolejnych pozycji regulatora poziomu maskowania oddalonych od siebie najwyżej o 5 dB może być odmienna od różnicy wskazywanych poziomów maskowania nie więcej niż o 0,3 wskazywanej różnicy, ale nie więcej niż o 1 dB.

§ 35. W audiometrach obsługiwanych ręcznie przy wyłączniku tonu ustawionym w pozycji "wyłączone" i regulatorze poziomu słyszenia wskazującym wartość:

1) do 60 dB włącznie - poziom sygnału wyjściowego powinien być co najmniej o 10 dB mniejszy od równoważnego normalnego progowego poziomu ciśnienia akustycznego lub siły;

2) powyżej 60 dB - poziom sygnału wyjściowego może zwiększać się co najwyżej o 10 dB przy każdym zwiększeniu poziomu słyszenia o 10 dB.

§ 36. Przebieg obwiedni sygnału zarejestrowany przy jego włączaniu i wyłączaniu przedstawia załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 37. Częstotliwości tonu odniesienia dla przewodnictwa powietrznego powinny być co najmniej równe częstotliwościom oktawowym z zakresu od 250 Hz do 4 kHz oraz częstotliwości 6 kHz.

§ 38. Ton odniesienia powinien spełniać wymagania dotyczące błędu częstotliwości, współczynnika zniekształceń nieliniowych, stabilności oraz czasu narastania i zanikania, określone w § 23, tabeli nr 2 załącznika nr 2 i załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 39. Regulator poziomu tonu odniesienia powinien umożliwiać zmianę poziomu słyszenia co najmniej w zakresie od 0 dB do:

1) 80 dB, przy częstotliwości 250 Hz;

2) 100 dB, w zakresie częstotliwości od 500 Hz do 6 kHz.

§ 40. Zmiana poziomu tonu pomiarowego i tonu odniesienia powinna odbywać się skokowo z odstępem co 2,5 dB lub mniejszym.

§ 41. Poziomy tonu odniesienia oraz regulator poziomu tonu odniesienia powinny spełniać wymagania, o których mowa w § 29-31.

§ 42. Poziom ciśnienia akustycznego tonu odniesienia nie powinien różnić się od poziomu tonu pomiarowego o więcej niż:

1) ±3 dB, dla częstotliwości w zakresie od 500 Hz do 4 kHz,

2) ±5 dB, dla częstotliwości innych

- jeżeli w audiometrze ustawiono dla obu sygnałów takie same wartości poziomu słyszenia i częstotliwości.

§ 43. Działanie regulatora poziomu tonu odniesienia nie powinno wywoływać zmiany poziomu tonu pomiarowego większej niż ±1 dB.

§ 44. Czas wygrzewania wstępnego audiometru nie powinien przekraczać 10 min.

§ 45. Poziom dźwięku niepożądanego z przetwornika stosowanego w przewodnictwie powietrznym nie powinien przekraczać poziomu ciśnienia akustycznego odpowiadającego poziomowi słyszenia 80 dB, gdy:

1) audiometr posiada pełne wyposażenie;

2) płyta czołowa audiometru jest zwrócona w kierunku promieniującej anteny;

3) regulator poziomu słyszenia audiometru jest ustawiony w pozycji odpowiadającej wartości minimalnej, regulator częstotliwości w pozycji 1 kHz, wyłącznik tonu w kanale prawym toru przewodnictwa powietrznego w pozycji "włączone";

4) częstotliwość pola elektromagnetycznego z zakresu od 80 MHz do 1 GHz zmienia się skokowo w odstępach 1 %, z tym że dopuszcza się przyrost częstotliwości równy 4 % dla częstotliwości mniejszych od 500 MHz i 2 % dla pozostałych częstotliwości.

§ 46. Ustala się następujące warunki odniesienia dla audiometrów:

1) temperatura - 23 °C;

2) ciśnienie atmosferyczne - 101,325 kPa;

3) wilgotność względna - 50 %.

§  47.

1. Audiometry powinny umożliwiać poprawne pomiary w następujących warunkach:

1) temperatura od 15 °C do 35 °C;

2) wilgotność względna od 30 % do 90 %;

3) ciśnienie atmosferyczne od 98 kPa do 104 kPa;

4) długotrwałe odchylenia napięcia i częstotliwości sieci zasilającej od wartości nominalnej nieprzekraczające odpowiednio ±10 % i ±5 %.

2. Po całkowitym spadku napięcia sieci zasilającej na czas nie większy niż 5 s audiometr powinien powracać do stanu, który nie wywołuje zagrożenia uszkodzenia słuchu.