Rozdział 6 - Sposoby i metody przeprowadzania badań i sprawdzeń zbiorników oraz zakres informacji zawartych w ich instrukcji obsługi - Wymagania, którym powinny odpowiadać zbiorniki pomiarowe, oraz szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2021.373 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 10 września 2022 r.

Rozdział  6

Sposoby i metody przeprowadzania badań i sprawdzeń zbiorników oraz zakres informacji zawartych w ich instrukcji obsługi

§  49. 

1. Zbiorniki posadowione na stałe wzorcuje się metodą objętościową albo metodą geometryczną.

2. Metoda objętościowa polega na napełnianiu zbiornika wodą; w przypadku zbiornika wyposażonego w miernik zbiornik można napełniać cieczą, do której jest przeznaczony.

3. Metoda geometryczna polega na:

1) pomiarach określonych wymiarów zbiornika i jego wewnętrznego wyposażenia;

2) dokonaniu częściowego zalewu i odczytaniu wskazania wysokości napełnienia;

3) wyznaczeniu wyporności dachu pływającego - w przypadku zbiorników z dachem pływającym.

4. Zbiorniki posadowione na stałe w kształcie:

1) cylindra o osi głównej poziomej, prostopadłościanu, graniastosłupa stojącego, stożka ściętego, ostrosłupa i kuli należy wzorcować metodą objętościową;

2) cylindra o osi głównej pionowej o pojemności:

a) mniejszej niż 50 m³ - należy wzorcować metodą objętościową, przy czym jeżeli kształty zbiornika są regularne, może być zastosowana metoda geometryczna,

b) równej lub większej niż 50 m³ - należy wzorcować metodą geometryczną, przy czym jeżeli kształty zbiornika są nieregularne lub jeżeli wewnątrz zbiornika występują szkodliwe opary lub urządzenia o nieregularnych kształtach, może być stosowana metoda objętościowa.

§  50. 

1. Podczas wzorcowania zbiornika metodą objętościową:

1) powinny być:

a) zapewnione niezbędne do wzorcowania ilości wody oraz instalacje doprowadzające wodę do przyrządów kontrolnych,

b) wykonane rusztowania, na których będą ustawiane kolby metalowe lub licznik kontrolny, o ile ma to zastosowanie,

c) dostępne zderzaki zaciskowe, wykonane ze stopu miedzi lub ze stopu aluminium, w przypadku stosowania przymiaru wstęgowego;

2) należy określić objętość dawek cieczy, którymi zbiornik pomiarowy będzie wzorcowany, przy czym w przypadku:

a) zbiornika o stałym przekroju poziomym na całej wysokości dawki cieczy powinny mieć taką objętość, która spowoduje zmianę wysokości napełnienia co najmniej 200 mm, lecz nie większą niż wysokość jednej cargi zbiornika, przy czym objętość ta nie może przekraczać 25% pojemności zbiornika,

b) zbiornika o kształcie cylindra o osi głównej poziomej wzorcowania dokonuje się dawkami programowymi,

c) zbiornika w kształcie stożka ściętego albo ostrosłupa ściętego wzorcowania dokonuje się dawkami wody, które we wzorcowanym zbiorniku odpowiadają wysokości napełnienia obliczonej według wzoru:

gdzie:

h_d - wysokość dawki wody, w mm,

h_f - wysokość użytkowa zbiornika, w mm,

S₁ - powierzchnia największego wewnętrznego poziomego przekroju zbiornika, w m² lub w dm²,

S_n - powierzchnia najmniejszego wewnętrznego poziomego przekroju zbiornika, w m² lub w dm²; obliczone objętości dawek można zaokrąglać w granicach ±10%;

3) należy dokonać częściowego zalewu zbiornika kolejnymi dawkami (stosując kolby metalowe II rzędu lub kontrolny licznik objętości) i pomiaru wysokości napełnienia;

4) błąd kontrolnego licznika objętości należy wyznaczyć za pomocą kolby metalowej II rzędu o pojemności nie mniejszej niż 500 litrów.

2. Dawki, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b, programuje się poprzez pomnożenie pojemności nominalnej zbiornika przez współczynniki dawek, przy czym powinny być stosowane w szczególności następujące współczynniki: 0,00169; 0,00308; 0,00397; 0,00468; 0,00527; 0,00581; 0,00627; 0,01381; 0,01527; 0,01654; 0,01767; 0,01867; 0,01956; 0,03083; 0,03238; 0,03371; 0,03483; 0,04788; 0,06161; 0,06291; 0,06356; 0,06356; 0,06291; 0,06161; 0,04788; 0,03483; 0,03371; 0,03238; 0,03083; 0,01956; 0,01867; 0,01767; 0,01654; 0,01527; 0,01381; 0,00627; 0,00581; 0,00527; 0,00468; 0,00397; 0,00308; 0,00169.

3. Wzorcowania zbiorników w kształcie kuli dokonuje się dawkami wody ustalanymi indywidualnie w zależności od kształtu wzorcowanego zbiornika.

§ 51. Wzorcowanie zbiornika metodą geometryczną polega na:

1) dokonaniu pomiaru:

a) wymiarów geometrycznych niezbędnych do obliczenia powierzchni przekroju carg,

b) wysokości carg,

c) szerokości zakładek poziomych,

d) grubości blachy użytej do wykonania carg,

e) wewnętrznych urządzeń zbiornika,

f) pochylenia zbiornika;

2) dokonaniu częściowego zalewu zbiornika i pomiaru wysokości napełnienia;

3) wyznaczeniu wyporności dachu pływającego, jeżeli stanowi on górne zamknięcie zbiornika.

§ 52. Pomiary:

1) wymiarów geometrycznych niezbędnych do obliczenia powierzchni przekroju carg wykonuje się metodą opasania z użyciem przymiaru wstęgowego albo metodą optycznej linii odniesienia, albo metodą optyczno-triangulacyjną, albo metodą wewnętrznego elektrooptycznego pomiaru odległości, albo metodą zewnętrznego elektrooptycznego pomiaru odległości;

2) wysokości carg wykonuje się za pomocą przymiaru wstęgowego z obciążnikiem;

3) szerokości zakładek poziomych i grubości blachy wykonuje się przyrządami o odpowiedniej dokładności posiadającymi świadectwo wzorcowania lub określa się je z dokumentacji technicznej zbiornika.

§  53. 

1. W zależności od rodzaju i konstrukcji wewnętrznych urządzeń zbiornika dokonuje się pomiarów, na podstawie których określa się:

1) powierzchnię poziomego przekroju wewnętrznych urządzeń zbiornika;

2) objętość wewnętrznych urządzeń zbiornika.

2. Pomiarów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, dokonuje się, gdy przekrój poziomy wewnętrznych urządzeń zbiornika jest stały na całej jego wysokości, natomiast pomiarów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, gdy przekrój ten nie jest stały.

§ 54. Objętość zalewu częściowego zbiornika jest mierzona metodą objętościową.

§ 55. Wyporność dachu pływającego wyznacza się metodą objętościową lub na podstawie danych zawartych w dokumentacji technicznej zbiornika.

§ 56. Instrukcja obsługi zbiornika pomiarowego powinna zawierać:

1) zasady obsługi:

a) urządzenia do pomiaru wysokości napełnienia, w tym określenie sposobu wykonywania pomiaru wysokości napełnienia komory zbiornika,

b) przelicznika,

c) urządzenia do pomiaru temperatury, w tym określenie sposobu wykonywania pomiaru temperatury,

d) urządzenia do pomiaru gęstości, w tym określenie sposobu wykonywania pomiaru gęstości,

e) wyposażenia dodatkowego zbiornika,

f) urządzenia do pomiaru głębokości zanurzenia dachu pływającego;

2) informację o sposobie obliczania objętości cieczy w zbiorniku wraz z określeniem odpowiednich wzorów.