Rozdział 2 - Szeregowi służby czynnej. Do art. 11 . - Wykonanie ustawy z dnia 18 lipca 1924 r. o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego, zmienionej i uzupełnionej rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 kwietnia 1927 r.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1928.71.643

Akt utracił moc

Wersja od: 20 lipca 1928 r.

Rozdział  II.

Szeregowi służby czynnej.

Do art. 11.

§ 10. Na podstawie karty powołania i zgodnych z nią dokumentów ewidencyjnych, które formacja otrzymała od powiatowego komendanta uzupełnień, dowódca formacji ogłasza, w rozkazie dziennym datę zgłoszenia się poborowego i przydział do pododdziału. Zaliczenie powołanego do stanu faktycznego formacji (wcielenie) następuje w dniu jego zgłoszenia się do niej. Wszelkie ze służbą wojskową związane należności przysługują powołanemu od dnia zgłoszenia się jego do formacji.

Zaliczanie czasu służby poborowym wcielonym do szeregów faktycznie w okresie ustalonym dla wcielenia przez Ministra Spraw Wojskowych uskuteczniać należy od pierwszego dnia tego okresu (art. 75 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym - Dz. U. R. P. z r. 1928 Nr. 46, poz. 458).

Analogicznie liczyć należy czas służby szeregowym, korzystającym z przywileju skróconej czynnej służby wojskowej.

Natomiast rekrutom przybyłym względnie dostawionym do formacji po okresie wcielenia, ogłoszonym przez Ministra Spraw Wojskowych, liczyć należy służbę wojskową od dnia faktycznego przybycia (zgłoszenia się, względnie dostawienia) do formacji.

Do art. 12.

§ 11. Według rodzajów służby wojskowej szeregowi dzielą się na szeregowych:

1) piechoty,

2) kawalerji,

3) artylerji,

4) aeronautyki,

5) inżynierji,

6) służby uzbrojenia,

7) służby intendentury,

8) służby zdrowia,

9) żandarmerii.

Ewentualny podział poszczególnych rodzajów służby wojskowej na grupy ustalają odrębne zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych.

§ 12. Rodzaj służby wojskowej wyznacza poborowym (przed ich wcieleniem) właściwy powiatowy komendant uzupełnień, indywidualnie na podstawie decyzji komisji poborowej, przepisów o przeznaczaniu poborowych do służby w poszczególnych rodzajach wojska i ilościowego rozdzielnika rekrutów, wydanego przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 13. Imienny rozdział poborowych na poszczególne formacje w obrębie danego rodzaju służby wojskowej uskutecznia przed wcieleniem powiatowy komendant uzupełnień na podstawie ilościowego rozdzielnika rekrutów ustalonego dla poszczególnych formacyj przez Ministra Spraw Wojskowych.

Do art. 14.

§ 14. Tryb przenoszenia szeregowych służby czynnej z jednego rodzaju służby wojskowej do innego w czasie ich służby czynnej ustalają oddzielnie przepisy o administrowaniu stanem szeregowych służby czynnej, wydawane przez Ministra Spraw Wojskowych.

Do art. 15.

§ 15. Starsi szeregowcy w baonach strzelców korzystają z tytułu "starszy strzelec".

§ 16. Stopnie szeregowych, wyliczone w art. 15 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego stanowią podstawę:

1) uposażenia, związanego z danym stopniem, a określonego w ustawie o uposażeniu wojska, o ile dany stopień jest rzeczywistym,

2) specjalnych oznak, unormowanych w przepisach o umundurowaniu;

3) awansowania na wyższy stopień w kolejności stopni, ustalonych w art. 15,

4) specjalnych funkcyj, związanych z danym stopniem, a określonych w regulaminach, instrukcjach i rozkazach Ministra Spraw Wojskowych,

5) wszystkich innych obowiązków i uprawnień, określonych każdorazowo regulaminami i instrukcjami Ministra Spraw Wojskowych oraz rozkazami przełożonych.

Do art. 16.

§ 17. Szeregowi, odbywający skróconą czynną służbę wojskową, otrzymują tytuł podchorążego rezerwy, jeżeli ukończą szkołę podchorążych rezerwy z pomyślnym wynikiem.

§ 18. Tytuł podchorążego rezerwy, względnie pospolitego ruszenia uprawnia do noszenia specjalnych oznak, określonych w przepisach o umundurowaniu wojska, oraz awansowania do stopni podoficerskich w myśl §§ 88 - 91 niniejszego rozporządzenia.

§ 19. Aż do chwili mianowania podporucznikiem rezerwy względnie pospolitego ruszenia, podchorąży rezerwy względnie pospolitego ruszenia, w czasie pełnienia służby czynnej oraz powołania na ćwiczeniu rezerwy, pobiera uposażenie według posiadanego rzeczywistego stopnia szeregowego.

§ 20. Obowiązki i prawa szkolne szeregowych odbywających skłóconą czynną służbę wojskową ustalają przepisy służbowe dla szkół wojskowych oraz specjalne rozkazy i instrukcje Ministra Spraw Wojskowych.

Do art. 7.

§ 21. Tytuły, określające funkcje szeregowych są ustalone w regulaminach i instrukcjach Ministra Spraw Wojskowych dla każdego rodzaju służby wojskowej.

Do art. 20.

§ 22. Szeregowi służby czynnej nie mogą być członkami żadnych stowarzyszeń o charakterze politycznym, ani nie mogą należeć do zarządów, dyrekcyj, ich komisyj rewizyjnych takich stowarzyszeń.

Nie wolno im brać udziału w zjazdach, zebraniach, odczytach, wiecach i żadnych innych akcjach o charakterze politycznym.

§ 23. Należenie do cywilnych stowarzyszeń, nie mających charakteru politycznego, regulują instrukcje i rozkazy Ministra Spraw Wojskowych.

§ 24. Pod zajęciem ubocznem rozumieć należy zajęcia, które nie mają bezpośredniego związku ze służbą wojskową, a nie są dozwolone wedle obowiązujących regulaminów lub rozkazów.

Do art. 21.

§ 25. Szeregowym służby czynnej nie wolno zasadniczo aż do czasu przeniesienia do rezerwy wstępować w związki małżeńskie. Tylko w wyjątkowych, godnych uwzględnienia wypadkach (np. konieczność oddania swego gospodarstwa rolnego pod nadzór, zaopiekowanie się sierotami potrzebującemi opieki matczynej, małżeństwo na łożu śmierci, lub w ciężkiej chorobie grożącej śmiercią i t. p., lub względy natury moralnej), mogą oni otrzymać od przełożonej władzy wojskowej zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego.

§ 26. Szeregowi służby czynnej, chcąc uzyskać zezwolenie przełożonej władzy wojskowej na zawarcie związku małżeńskiego, winni zasadniczo prosić o to przy raporcie właściwego dowódcę pododdziału, który składa odpowiedni meldunek przełożonemu dowódcy, uprawnionemu do udzielania tych zezwoleń, załączając do meldunku:

1) stwierdzone przez powiatową władzę administracji ogólnej dowody, że zachodzi konieczność zawarcia małżeństwa,

2) świadectwo moralności narzeczonej danego szeregowego,

3) świadectwo wojskowo-lekarskie, stwierdzające stan zdrowia danego szeregowego (dla stale urlopowanych świadectwo wojskowo-lekarskie może być zastąpione świadectwem lekarza cywilnego).

Szczegółowe przepisy co do wymogów zdrowotnych stawianych szeregowym służby czynnej, ubiegającym się o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego, ustala Minister Spraw Wojskowych.

Szeregowi stale urlopowani (§ 45) wnoszą prośby o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego z załącznikami jak pod 1), 2) i 3) bezpośrednio do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień.

§ 27. Zezwoleń na zawarcie związku małżeńskiego szeregowym służby czynnej udzielają przełożeni, posiadający uprawnienia co najmniej dowódcy pułku.

§ 28. Zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego, wydane w myśl niniejszego rozporządzenia (wzór Nr. 1) nie przesądza kwestji, czy do zawarcia małżeństwa nie zachodzą ustawowe i religijne przeszkody. Jest ono tylko zaświadczeniem, że ze strony władzy wojskowej niema przeszkód do zawarcia małżeństwa.

§ 29. Szeregowi służby czynnej, a zatem też szeregowi stale urlopowani, którzy zawarli związki małżeńskie bez zezwolenia władzy wojskowej, będą odpowiadali według § 150 kodeksu karnego wojskowego.

§ 30. O zawarciu związku małżeńskiego obowiązany jest szeregowy służby czynnej najdalej do dni 14 zameldować w drodze służbowej temu przełożonemu, który udzielił zezwolenia, przedstawiając równocześnie wyciąg metryki ślubnej. O obowiązku meldowania do dni 14 o zawarciu związku małżeńskiego winien pouczyć szeregowego jego bezpośredni przełożony przy wydawaniu zezwolenia.

§ 31. Szeregowych służby czynnej, którzy aspirują do stopnia oficerskiego i mają do tego uprawnienia (o czem bezpośredni przełożony danego szeregowego winien się upewnić) należy przed udzieleniem zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego uprzedzić, że zawarcie przez nich związku małżeńskiego zostanie rozpatrzone przez oficerską komisję małżeńską przed ewentualnem wstąpieniem do szkoły oficerskiej, co ewentualnie - w razie ujemnego orzeczenia oficerskiej komisji małżeńskiej - będzie przeszkodą do osiągnięcia przez nich stopnia oficerskiego.

Do art. 22.

§ 32. Przeniesienie do rezerwy szeregowego, wybranego na posła do Sejmu lub Senatu, zarządza właściwy przełożony, posiadający uprawnienia dowódcy pułku, na podstawie listu wierzytelnego, wydanego przez komisję wyborczą w myśl ordynacji wyborczej lub na podstawie legitymacji poselskiej, wydanej przez biuro Sejmu lub Senatu.

Dowódca przenoszący szeregowego na zasadzie powyższego do rezerwy winien przed urlopowaniem podać mu do wiadomości przepisy §§ 33 i 34 niniejszego rozporządzenia, a ponadto winien pouczyć go o obowiązku meldowania właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień o ewentualnem wygaśnięciu mandatu w terminie, wskazanym w § 35.

§ 33. Przed załatwieniem formalności przeniesienia do rezerwy dowódca zarządza natychmiastowe urlopowanie danego szeregowego. Przeniesienie do rezerwy następuje pod względem formalnym na ogólnych zasadach z tem, że szeregowy taki przez czas sprawowania mandatu nie otrzymuje przydziału mobilizacyjnego i nie może być powołany do ćwiczeń w rezerwie.

§ 34. Z chwilą wygaśnięcia mandatu dany szeregowy podlega wszystkim obowiązkom, wynikającym z ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym i otrzymuje przydział mobilizacyjny na ogólnych zasadach.

§ 35. O wygaśnięciu mandatu dany szeregowy jest obowiązany w ciągu 14 dni zawiadomić właściwego powiatowego komendanta uzupełnień.

Do art. 23.

§ 36. Urlopy szeregowych służby czynnej mogą być stałe (długoterminowe) i czasowe.

§ 37. Udzielone urlopy i przedłużenie urlopów ogłaszać należy w rozkazach dziennych z oznaczeniem czasu trwania, oraz pierwszego i ostatniego dnia urlopu i prowadzić je w ewidencji.

§ 38. Szeregowi urlopowani powinni być poddani oględzinom lekarskim przed odejściem na urlop i po powrocie z urlopu.

§ 39. Szeregowi urlopowani do miejscowości położonych w granicach Rzeczypospolitej Polskiej otrzymać winni wojskowy dokument legitymacyjny dla urlopowanych (karta urlopowa lub dokument urlopowy), ustalony oddzielnym przepisem służbowym, wydanym przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 40. Szeregowi, którzy urlopowani zostają do miejscowości położonych zagranicą, posiadać winni prócz wojskowego dokumentu legitymacyjnego dla urlopowanych także paszport zagraniczny.

§ 41. Dokumenty legitymacyjne dla urlopowanych i paszporty, których ważność wygasła, należy szeregowym odebrać.

Szeregowy czasowo urlopowany, który swój dokument legitymacyjny dla urlopowanych zgubi, powinien o tem niezwłocznie zameldować temu przełożonemu, który udzielił mu urlopu.

Przedłożenie meldunku powinno nastąpić w drodze przez komendę lokalną najbliższą miejsca urlopu.

Szeregowi tacy winni otrzymać duplikat dokumentu legitymacyjnego dla urlopowanych od władzy lokalnej.

Szeregowi stale urlopowani meldują o zgubie dokumentu legitymacyjnego dla urlopowanych właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień, który żąda od właściwej formacji wystawienia duplikatu.

Duplikat dokumentu legitymacyjnego dla urlopowanych (stale, czasowo) należy oznaczyć napisem "duplikat".

§ 42. Udokumentowane prośby o przedłużenie urlopu powinni urlopowani szeregowi przedstawiać pisemnie w drodze przez wojskową komendę lokalną, znajdującą się w miejscu pobytu urlopowanego, a w braku takiej - wprost temu przełożonemu, któremu przysługuje prawo przedłużenia urlopu.

Komendanci lokalni obowiązani są w takich wypadkach przedstawione prośby odpowiednio zaopinjować co do konieczności przedłużenia urlopu i odesłać je niezwłocznie do właściwych formacyj wojskowych.

Do podań o przedłużenie urlopu z powodu złego stanu zdrowia, uniemożliwiającego odbycie podróży, należy dołączyć świadectwo wojskowo-lekarskie naczelnego lekarza garnizonu. Jeżeli w miejscu urlopowania lub w pobliżu niema lekarza garnizonowego, można dołączyć wyjątkowo świadectwo lekarza powiatowego, lub też lekarza prywatnego. W tym ostatnim wypadku należy dołączyć zaświadczenie naczelnika gminy, że uzyskanie świadectwa lekarza powiatowego było niemożliwe. W świadectwie lekarskiem, mającem na celu stwierdzenie niezdolności urlopowanego do powrotnej podróży ze względu na ciężką chorobę, powinien być podany przypuszczalny okres czasu, niezbędny do osiągnięcia zdolności odbycia podróży.

Podania o przedłużenie urlopu (o nowy urlop) powinny być przedstawiane w takim terminie, by załatwienie podania nastąpić mogło przed ukończeniem urlopu i by temsamem w razie odmownej decyzji proszący mógł na czas powrócić do swojej formacji wojskowej.

W razie nagłych przeszkód zaszłych w chwili, gdy szeregowy niema już czasu na zwrócenie się do przełożonego dowódcy z prośbą o przedłużenie urlopu, może przedłużyć urlop komendant lokalny, zawiadamiając o tem właściwego dowódcę.

Analogicznie starać się mogą o przedłużenie urlopu szeregowi stale urlopowani, którzy z powodu choroby nie mogą się zgłosić do swej formacji (względnie powiatowej komendy uzupełnień) w terminie oznaczonym w dokumencie legitymacyjnym dla urlopowanych z tą różnicą, że prośby o przedłużenie urlopu wraz z urzędowem świadectwem lekarskiem powinni kierować do dowódcy formacji lub do powiatowego komendanta uzupełnień, w zależności od wskazówek zawartych w dokumencie legitymacyjnym dla urlopowanych. O udzielonem przedłużeniu urlopu dowódcy formacji i powiatowi komendanci uzupełnień obowiązani są wzajemnie się powiadamiać.

W razie wyjątkowo nagłych wypadków, oraz w wypadku, gdy w miejscu pobytu szeregowego na urlopie niema żadnej władzy wojskowej, może on zwrócić się telegraficznie do dowódcy, który mu udzielił urlopu z prośbą o przedłużenie urlopu, podając krótko powody.

Dokumenty (np. świadectwo lekarskie i t. p.), uzasadniające prośbę o przedłużenie urlopu przedstawia naówczas dany szeregowiec swej władzy przełożonej po powrocie z urlopu.

Spóźnione podania o przedłużenie urlopu mogą być rozpatrywane tylko w drodze wyjątku w wypadkach, zasługujących na szczególne uwzględnienie.

Za wniesienie prośby o przedłużenie urlopu bez uzasadnionej przyczyny winien dany szeregowy być pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Samowolne przedłużenie urlopu bez wniesienia prośby o przedłużenie należy uważać za samowolne oddalenie się ze swego oddziału lub za dezercję.

§ 43. Podania o zezwolenie na wyjazd zagranicę lub na teren w. m. Gdańska wnoszą szeregowi w drodze służbowej do właściwego dowódcy okręgu korpusu (Szefa Gabinetu Ministra).

Na teren w. m. Gdańska mogą szeregowi wyjeżdżać tylko na urlopy okolicznościowe. Przy przekroczeniu granicy polsko-gdańskiej szeregowi winni posiadać przepisową legitymację służbową i okazać ją na żądanie władz gdańskich, wobec których jest ona wystarczającym dowodem osobistym (na mocy art. 16 umowy polsko-gdańskiej z dnia 24 października 1921 roku - załącznik do Dz. U. R. P. z 1922 r. Nr. 16, poz. 139).

Szeregowi, którzy otrzymali od dowódcy okręgu korpusu (Szefa Gabinetu Ministra) zezwolenie na wyjazd zagranicę, proszą na podstawie tego zezwolenia bezpośrednio właściwą powiatową władzę administracji ogólnej o wydanie paszportu zagranicznego. Uzyskanie wiz na paszporcie w konsulatach tych krajów, do których dany szeregowy wyjeżdża, względnie przez które przejeżdża, należy do niego.

W czasie pobytu zagranicą, lub na terenie w. m. Gdańska, urlopowani zobowiązani są chodzić w ubraniu cywilnem i nie mają prawa posiadania przy sobie broni. Zezwolenie na noszenie munduru wojskowego zagranicą lub na terenie w. m. Gdańska wydać może tylko Minister Spraw Wojskowych. Pozwolenie na noszenie ubrania cywilnego na czas urlopu wydają dowódcy okręgów korpusu (Szef Gabinetu Ministra) jednocześnie z udzieleniem zezwolenia na wyjazd zagranicę (na teren w. m. Gdańska).

Szeregowi oddają broń prywatną, na posiadanie której uzyskali pozwolenie władzy przełożonej, przed wyjazdem na urlop zagraniczny lub na teren w. m. Gdańska do przechowania dowódcy pododdziału.

§ 44. W razie śmierci urlopowanego, urzędnik stanu cywilnego, względnie prowadzący księgi metrykalne, obowiązany jest przesłać urzędowe zawiadomienie o zejściu, a naczelnik gminy dokument legitymacyjny dla urlopowanych - do komendy lokalnej, znajdującej się w miejscu śmierci danego szeregowego.

Komenda lokalna przesyła urzędowe zawiadomienie o zejściu i dokument legitymacyjny dla urlopowanych do właściwej formacji macierzystej, względnie służbowej danego szeregowego.

W miejscowościach, gdzie niema załogi, powinien urzędnik stanu cywilnego przesłać urzędowe zawiadomienie o zejściu, a naczelnik gminy dokument legitymacyjny dla urlopowanych zmarłego szeregowego właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

Powiatowa władza administracji ogólnej przesyła te dokumenty właściwej formacji macierzystej, względnie służbowej.

Dowódca formacji macierzystej, względnie służbowej przesyła urzędowe zawiadomienie o zejściu, oraz daty ewidencyjne danego szeregowego (stopień, imię, nazwisko, imiona rodziców, nazwisko rodowe matki, datę i miejsce urodzenia zmarłego, ostatni przydział wojskowy, ewentualnie imię i nazwisko rodowe wdowy) do właściwego urzędu duszpasterskiego, celem dokonania wpisu do księgi metrykalnej zmarłych.

Naczelnik gminy obowiązany jest prócz tego odesłać broń białą zmarłego szeregowego do właściwej formacji wojskowej.

W razie śmierci czasowo urlopowanego szeregowego koszty pogrzebu, urządzonego przez rodzinę, gminę lub osoby postronne, zawracane będą według norm, określonych rozkazem Ministra Spraw Wojskowych. Zwrócone mogą być tylko koszty t. zw. kompletu pogrzebowego, w skład którego wchodzą: krzyż, trumna i tablica. Urządzający pogrzeb podanie o zwrot kosztów przy dołączeniu aktu zejścia przesyła do tej formacji wojskowej, w której zmarły pełnił ostatnio służbę, formacja zaś do szefa sanitarnego właściwego okręgu korpusu, który zarządza wypłatę.

§ 45. Urlopy stałe (długoterminowe) mogą być spowodowane:

1) czasową niezdolnością do służby wojskowej. Warunki i sposób udzielania na tej podstawie urlopów określone są w przepisach o postępowaniu rewizyjno-lekarskiem, wydanych przez Ministra Spraw Wojskowych,

2) stałem urlopowaniem w myśl art. 72 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym. Stałe urlopowanie w tym wypadku zarządza każdorazowo oddzielnym rozkazem Minister Spraw Wojskowych.

Z chwilą stałego urlopowania w myśl pkt. 1 i 2 niniejszego paragrafu, szeregowi zostają skreśleni ze stanu faktycznego wojska, tracą prawo do noszenia munduru wojskowego, pozostają jednak w ewidencji i w dyspozycji swych formacyj ewidencyjnych, a w innych sprawach podlegają bezpośrednio właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień. Szeregowi, stale urlopowani wnoszą wszelkie podania, prośby lub zażalenia do władz wojskowych przez powiatowego komendanta uzupełnień, na terenie którego zamieszkują, zaś prośby o przedłużenie urlopu - w myśl postanowień § 42 niniejszego rozporządzenia.

Obowiązek meldowania przez szeregowych stale urlopowanych przybycia do miejsca zamieszkania po zwolnieniu z formacji, wyjazdu do formacji, oraz każdorazowej zmiany miejsca zamieszkania lub pobytu jest ustalony w ustawie o powszechnym obowiązku wojskowym.

§ 46. Urlop czasowy jest to zwolnienie szeregowego na pewien czas od wszelkich zajęć służbowych z prawem opuszczenia miejsca postoju formacji, w której dany szeregowy pełni służbę, z zachowaniem wszelkich innych obowiązków i praw szeregowego.

§ 47. Urlopy czasowe szeregowych służby czynnej magą być:

1) okolicznościowe:

a) udzielane w ważnych sprawach osobistych, rodzinnych i majątkowych,

b) udzielane ze względu na wyjątkowe warunki służby wojskowej,

c) świąteczne,

2) lecznicze, celem poratowania zdrowia lub leczenia w sezonowych zakładach i sanatorjach.

§ 48. Jeżeli jest wiadomem, że proszący o urlop zostanie w ciągu tygodnia urlopowany na stałe, przeniesiony do rezerwy i t. p., to nie należy takiemu szeregowemu udzielać urlopu czasowego, lecz należy go odrazu stale urlopować, względnie zwolnić z czynnej służby wojskowej.

§ 49. Prawo udzielania urlopów czasowych przysługuje:

1) przełożonym, posiadającym uprawnienia dowódcy kampanji - urlopów do 3 dni,

2) przełożonym, posiadającym uprawnienia dowódcy bataljonu - urlopów do 7 dni,

3) przełożonym, posiadającym uprawnienia co najmniej dowódcy pułku - urlopów do najwyższych rozmiarów ustalonych niniejszem rozporządzeniem.

§ 50. Dowódcy (komendanci, kierownicy, szefowie) powinni przy udzielaniu urlopów czasowych brać pod uwagę stan faktyczny podległej formacji, stopień wyszkolenia, zachowanie się, jak i osobiste oraz wyznaniowe stosunki proszącego o urlop, a przedewszystkiem powinni baczyć, by na skutek udzielonych przez nich urlopów nie ucierpiał tok normalny służby podległej formacji wojskowej.

§ 51. Przejściowe wstrzymanie urlopów czasowych szeregowym może zarządzić dowódca okręgu korpusu w podległych mu formacjach.

§ 52. Nie należy udzielać urlopów czasowych do miejscowości zagrożonych epidemją.

Sposób ogłaszania takich miejscowości organom wojskowym ureguluje Minister Spraw Wojskowych oddzielnem zarządzeniem.

§ 53. Ordynansi osobiście otrzymują urlopy czasowe za zgodą oficera, w którego dyspozycji się znajdują.

§ 54. Przed wyjazdem na czasowy urlop winien szeregowy pozostawić swój dokładny adres.

§ 55. Czasowo urlopowani (z wyjątkiem urlopowanych zagranicę) wyjeżdżają na urlop w mundurze wojskowym z bronią białą.

Pozostałe rzeczy skarbowe należy przed wyjazdem na urlop odebrać szeregowym i złożyć w magazynie podręcznym pododdziału.

W szczególności należy odbierać im służbową broń palną.

Za wykonanie tego postanowienia odpowiadają osobiście dowódcy pododdziałów urlopowanych szeregowych.

§ 56. Czasowo urlopowany szeregowy jest obowiązany przerwać urlop i powrócić natychmiast do swej formacji:

1) w razie ogłoszenia mobilizacji i

2) w razie odwołania urlopu.

Szeregowi czasowo urlopowani zagranicę (na teren w. m. Gdańska) powinni po otrzymaniu wiadomości o mobilizacji Wojska Polskiego natychmiast, nie czekając powołania, powrócić do swojej właściwej formacji wojskowej, o czem bezpośredni przełożony winien danego szeregowego przed wyjazdem na urlop pouczyć.

§ 57. W razie pobytu czasowo urlopowanego szeregowego w pewnym garnizonie ponad 24 godziny powinien szeregowy osobiście zameldować swój przyjazd i wyjazd w wojskowej komendzie lokalnej. W wypadkach, jeżeli w danej miejscowości jest dyzlokowana składowa część własnej formacji wojskowej, powinien urlopowany szeregowy zameldować również dowódcy tejże o swoim przyjeździe i wyjeździe.

W miejscowościach, w których niema załogi wojskowej powinni czasowo urlopowani szeregowi zgłosić swój przyjazd i wyjazd w oddziale lub posterunku Korpusu Ochrony Pogranicza, jeśli zaś takiego niema w danej miejscowości, wówczas-w posterunku policji państwowej, a w braku tegoż - w urzędzie gminnym.

Przyjazd należy meldować w ciągu 24 godzin od chwili przyjazdu, zaś wyjazd w ciągu 24 godzin przed wyjazdem.

Wyjazd na urlopowany tylko w tych wypadkach osobno meldować, jeśli pobyt jego w miejscu urlopu trwał ponad 8 dni, przy krótszym pobycie melduje urlopowany wyjazd jednocześnie z przyjazdem. Urlopowany czasowo zagranicę ma przesłać pisemny meldunek o swym przyjeździe i wyjeździe w najbliższej polskiej placówce konsularnej (na terenie w. m. Gdańska, Komisarzowi Generalnemu Rzeczypospolitej Polskiej).

Władze, przyjmujące meldunki o przyjeździe i wyjeździe szeregowych, powinny fakt zameldowania względnie odmeldowania się poświadczyć zapomocą odpowiedniej pieczątki na dokumencie legitymacyjnym dla urlopowanych (karta urlopowa lub dokument urlopowy) i jeśli chodzi o dowództwa (komendy) wojskowe prowadzić w ewidencji w "książce meldunkowej czasowo urlopowanych szeregowych" (wzór Nr. 2), jeżeli zaś chodzi o urzędy gminne i posterunki policji państwowej - w myśl obowiązujących przepisów meldunkowych.

§  58.

1) Urlopów okolicznościowych udziela się w ważnych sprawach osobistych, rodzinnych i majątkowych; nie mogą one przekraczać u szeregowych służby czynnej 10 dni w każdym roku służby.

2) Szeregowym, odbywającym służbę wojskową przez pełne 24 miesiące w warunkach szczególnie ciężkich (np. w Korpusie Ochrony Pogranicza), może być udzielany niezależnie od 10-dniowego urlopu, 14-dniowy urlop okolicznościowy ze względu na wyjątkowe warunki służby wojskowej po odbyciu przez szeregowego co najmniej jednego roku służby.

3) Pozatem szeregowym mogą być udzielane urlopy świąteczne, których czas trwania i warunki udzielania każdorazowo określa Minister Spraw Wojskowych.

4) Szeregowi odbywający służbę wojskową w myśl art. 60 ustawy o powszechnym obowiązku woskowym, szeregowi rezerwy powołani do ćwiczeń w myśl art. 77 powyższej ustawy oraz szeregowi rezerwy i pospolitego ruszenia, powołani do służby wojskowej w czasie pokojowym w myśl art. 81 i 84 powyższej ustawy, - otrzymać mogą urlop okolicznościowy tylko w wyjątkowo ważnych sprawach osobistych, rodzinnych i majątkowych na czas najwyżej 4 dni za cały okres służby względnie ćwiczenia.

5) Przedłużenie urlopów okolicznościowych ponad powyższe normy jest dopuszczalne tylko w razie obłożnej choroby i zalicza się szeregowym służby czynnej na poczet urlopu leczniczego. Przedłużenie urlopu udziela władza, która udzieliła urlopu, a w wyjątkowych wypadkach władza lokalna, zawiadamiając o tem właściwego przełożonego w myśl § 42 niniejszego rozporządzenia.

§ 59. Urlopy lecznicze dzielą się na:

1) zdrowotne,

2) ozdrowieńcze,

3) udzielane na czas do ukończenia postępowania rewizyjno-lekarskiego.

§ 60. Urlopów leczniczych należy udzielać z urzędu na podstawie świadectw wojskowo-lekarskich, względnie orzeczeń wojskowo-lekarskich.

§ 61. Urlopów leczniczych nie należy udzielać szeregowym chorym na cierpienia przewlekłe, zaś w szczególności chorym, którzy nie wyrazili zgody na wykonanie niezbędnych zabiegów operacyjnych, chorym na gruźlicę otwartą, na choroby uszu, oczu (z wyjątkiem urlopów ozdrowieńczych po zabiegach operacyjnych), wreszcie chorym umysłowo. Chorzy tacy podlegają postępowaniu rewizyjnemu w myśl przepisów o postępowaniu rewizyjno-lekarskiem.

§ 62. Przedłużenie urlopu leczniczego (zdrowotnego lub ozdrowieńczego) jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych wypadkach, gdy urlopowany jest tak ciężko chory, że jego powrotna podróż, względnie transport do najbliższego szpitala wojskowego byłyby połączone z niebezpieczeństwem dla jego zdrowia. Przedłużenie urlopu leczniczego (zdrowotnego lub ozdrowieńczego) w ostatnim wypadku udzielają dowódcy formacyj na okres czasu niezbędnie konieczny dla uzyskania zdolności do transportu w myśl § 42 niniejszego rozporządzenia.

§ 63. Urlopy zdrowotne mogą być udzielane szeregowym, których stan zdrowia nie wymaga ani wykonania zabiegów leczniczych, ani opieki lekarskiej, przyczem rokuje zupełną poprawę, a jednak czasowo znosi lub zmniejsza w znaczniejszym stopniu ich zdolność do służby wojskowej.

§ 64. Czas trwania urlopów zdrowotnych dla szeregowych służby czynnej nie może przewyższyć 6 tygodni przez cały czas służby wojskowej, przyczem każdorazowy urlop nie może przekraczać 3-ch tygodni. Urlopów zdrowotnych, do trzech tygodni każdorazowo włącznie, udziela uprawniony do tego dowódca (§ 49) na podstawie świadectwa wojskowo-lekarskiego, wystawionego przez naczelnego lekarza formacji, względnie garnizonowej izby chorych.

§ 65. Dowódca formacji nieewidencyjnej, udzielając urlopu zdrowotnego zawiadamia o tem dowódcę formacji ewidencyjnej, do której dany szeregowy należy.

§ 66. Urlopy ozdrowieńcze udzielane są szeregowym, pozostającym na leczeniu w szpitalach wojskowych, z chwilą, gdy stan zdrowia nie wymaga już dalszej opieki lekarskiej, a przebyte choroby zakaźne lub ostre schorzenia, względnie zabiegi operacyjne, powodują konieczność dłuższego wypoczynku, po którym przewiduje się powrót do zdrowia.

Czas trwania urlopu ozdrowieńczego dla szeregowych służby czynnej nie może przewyższać sześciu tygodni.

Urlopów ozdrowieńczych udziela na podstawie orzeczenia wojskowo - lekarskiego, wystawionego przez dany szpital, komendant szpitala. Odpis tego orzeczenia, z zawiadomieniem o odejściu szeregowego na urlop, przesyła komendant szpitala natychmiast właściwemu dowódcy formacji. Po upływie urlopu ozdrowieńczego szeregowi wracają wprost do swojej formacji względnie do szpitala, z którego odeszli na urlop, a to zależnie od wskazówek, zawartych w dokumencie legitymacyjnym dla urlopowanych.

§ 67. Chorym umysłowo mogą być udzielane urlopy ozdrowieńcze po wdrożeniu postępowania rewizyjnego za pisemną zgodą osób, obejmujących opiekę nad chorymi.

W żadnym wypadku nie wolno urlopować chorych umysłowo, niebezpiecznych dla siebie i otoczenia.

§ 68. Urlopów leczniczych udzielać można również szeregowym, co do których wdrożone zostało postępowanie rewizyjno-lekarskie na czas do ukończenia tego postępowania, jeżeli udzielony urlop nie przedłuży lub nie utrudni samego postępowania rewizyjno-lekarskiego.

Do art. 26.

§ 69. Degradacja szeregowego służby czynnej następuje:

1) na podstawie prawomocnego wyroku sądowego,

2) na podstawie orzeczenia dyscyplinarnego, wydanego w myśl przepisów dyscyplinarnych dla wojska.

Zdegradowanych podoficerów przenosi na wniosek dowódcy formacji zdegradowanego właściwy dowódca okręgu korpusu (Szef Gabinetu Ministra) do innej formacji (urzędu, zakładu i t. p.) tego samego rodzaju służby wojskowej, zdegradowanych starszych szeregowców przenosi dowódca formacji do innego pododdziału w obrębie tej samej formacji (urzędu, zakłada i t. p.).

Nienaganne sprawowanie, widoczna poprawa w ciągu 6 miesięcy i przebieg poprzedniej służby mogą być podstawą ponownego awansowania, o ile charakter czynu i skutki wyroku sądowego nie stoją temu na przeszkodzie.

Do art. 27.

§ 70. Karę pozbawienia wolności, orzeczoną prawomocnym wyrokiem sądowym, wlicza się do czasu służby czynnej, o ile czas trwania tej kary nie przekracza okresu trzech tygodni.

Na okres trzech tygodni może składać się jedna kara lub też kilka kar razem wziętych.

Do art. 28.

§ 71. Szeregowi służby czynnej zostają przeniesieni ze służby czynnej:

I. do rezerwy:

a) wskutek ukończenia ustawowo przewidzianej obowiązkowej służby czynnej, jeżeli nie pozostają nadal w służbie wojskowej, jako podoficerowie zawodowi lub szeregowi nadterminowi,

b) na podstawie art. 22 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego, wskutek wybrania na posła do Sejmu lub Senatu;

II. do pospolitego ruszenia na podstawie orzeczenia komisji rewizyjnej, w myśl obowiązujących przepisów sanitarno-rewizyjnych.

§ 72. Przeniesienie szeregowego służby czynnej do rezerwy wskutek odbycia służby czynnej następuje zasadniczo po upływie tego dnia, w którym kończy się jego obowiązek, przewidziany w art. 4 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym przy uwzględnieniu postanowień art. 72 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, po odliczeniu czasu:

a) trwania kary w myśl art. 27 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego i § 70 niniejszego rozporządzenia,

b) przebywania w dezercji lub samowolnem oddaleniu poza formację,

c) urlopowania wskutek czasowej niezdolności do służby wojskowej, w myśl orzeczenia wojskowej komisji rewizyjno - lekarskiej (§ 45 pkt. 1 niniejszego rozporządzenia).

Odsługiwanie obowiązkowego czasu służby czynnej może mieć miejsce tylko do końca tego roku kalendarzowego, w którym szeregowy służby czynnej kończy 40 lat życia.

Czas przebyty w niewoli wlicza się szeregowym służby czynnej do okresu czasu obowiązkowej służby wojskowej, jeżeli postępowanie rehabilitacyjne wykaże, że dostanie się do niewoli nastąpiło z przyczyn usprawiedliwionych. Po powrocie z niewoli szeregowy powinien zameldować się natychmiast u dowódcy najbliższej formacji wojskowej, celem odesłania go do dowódcy formacji macierzystej, który wdraża postępowanie rehabilitacyjne w sposób analogiczny, jak wskazano w § 172 niniejszego rozporządzenia.

§ 73. Jeżeli szeregowy służby czynnej w chwili, w której powinien być przeniesiony do rezerwy, znajduje się w wojskowym areszcie dyscyplinarnym, lub w więzieniu wojskowem, albo też w szpitalu wojskowym na leczeniu, przeniesienie go do rezerwy następuje po odcierpieniu kary dyscyplinarnej, lub sądowej, o ile ta ostatnia łącznie z ewentualnemi poprzednio w czasie służby odbytemi karami sądowemi nie przenosi trzech tygodni - albo też po wyjściu ze szpitala.

Po odcierpieniu kary, względnie po wyjściu ze szpitala, należy odesłać danego szeregowego do jego formacji macierzystej, która przeprowadza zwolnienie go do rezerwy.

O ile kara sądowa przekracza okres trzech tygodni, nie przekracza zaś jednego roku, przeniesienie szeregowego do rezerwy następuje dopiero po odbyciu tej kary w więzieniu wojskowem i odsłużeniu w szeregach czasu, spędzonego w więzieniu, a brakującego do obowiązkowego okresu służby czynnej.

O ile kara sądowa przekracza jeden rok, może być dany szeregowy stale urlopowany w myśl art. 72 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, celem odbycia kary w więzieniu cywilnem. Powołanie do służby wojskowej następuje w tych wypadkach po odbyciu kary, o ile wedle ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym jest to dopuszczalne. O stałem urlopowaniu należy zawiadomić właściwego prokuratora wojskowego.

§ 74. Szeregowi, którzy na podstawie art. 72 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym zostali stale urlopowani przed terminem, określonym w art. 4 powyższej ustawy, zostają przeniesieni do rezerwy w ustawowo przewidzianym terminie.

§ 75. Przeniesienie do pospolitego ruszenia na podstawie orzeczenia wojskowej komisji rewizyjno-lekarskiej następuje z chwilą zatwierdzenia tego orzeczenia przez dowódcę, uprawnionego przepisami o postępowaniu rewizyjno-lekarskiem.

§ 76. Szeregowi przeniesieni do rezerwy lub pospolitego ruszenia, otrzymują od władz wojskowych książeczki wojskowe, jako osobiste dokumenty wojskowe, stwierdzające ich stosunek do wojska.

Do art. 29.

§ 77. Szeregowi służby czynnej zostają zwolnieni od obowiązku służby wojskowej:

1) w razie uznania ich za zupełnie niezdolnych do służby wojskowej (kategorja E). Podstawą do zwolnienia jest orzeczenie wojskowej komisji rewizyjno-lekarskiej, działającej w myśl przepisów o postępowaniu rewizyjno-lekarskiem. Orzeczenie komisji musi być zatwierdzone przez uprawnionego do tego dowódcę;

2) w razie zupełnego zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego w innych wypadkach na podstawie ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym. Przełożeni, posiadający uprawnienia co najmniej dowódcy pułku, zarządzają w tym wypadku zwolnienie na podstawie urzędowego zawiadomienia, otrzymanego od właściwego powiatowego komendanta uzupełnień;

3) na podstawie prawomocnego wyroku sądowego, orzekającego wydalenie z wojska lub powodującego wyłączenie ze służby wojskowej. Zwolnienie zarządza w tym wypadku przełożony, posiadający uprawnienia co najmniej dowódcy pułku, a to w wypadku orzeczenia kary wydalenia z wojska w wyroku sądowym, - na zasadzie odpowiedniego zawiadomienia, otrzymanego od wojskowych władz sądowych, zaś w wypadku wykluczenia od służby wojskowej - na zasadzie zarządzenia dowódcy okręgu korpusu.

Awanse.

Do art. 31.

§ 78. Wniosek nominacyjny (wzór Nr. 3) sporządza przełożony, posiadający uprawnienia co najmniej dowódcy pododdziału i przedkłada ze swą opinją w drodze służbowej dowódcy pułku (równorzędnemu).

§ 79. Ogólnemi warunkami awansowania szeregowych służby czynnej są:

1) przesłużenie w posiadanym stopniu co najmniej takiego okresu czasu, który jest wymagany dla każdego stopnia w art. 32, 34 - 36 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego,

2) nienaganne sprawowanie się,

3) zdolności instruowania lub fachowe,

4) przewidziane ustawą dla danego stopnia ukończenie szkoły wojskowej, kursu lub złożenie egzaminu fachowego,

5) wolny etat związany z nowym stopniem, jeżeli awans ma nastąpić do stopnia rzeczywistego.

§ 80. Awansowanie szeregowych służby czynnej jest regulowane istotnemi potrzebami formacji i etatami, a w tych granicach rzeczywistą korzyścią dla stanu wyszkolenia i toku służby.

Z tego też powodu upływ okresów czasu, przewidzianych w § 79 pkt. 1 i innych przepisach niniejszego rozporządzenia, nie daje sam przez się - nawet przy istnieniu innych warunków wymaganych do awansu - prawa do awansowania.

Dowódcy, uprawnieni do awansowania szeregowych służby czynnej, winni powyżej podane okresy czasu uważać jedynie jako minimalny warunek do awansu, wykorzystując go tylko w wyjątkowych wypadkach.

Do art. 32.

§ 81. Stopień starszego szeregowca (st. strzelca, st. ułana, st. szwoleżera, bombardjera i st. sapera) otrzymać mogą szeregowcy, którzy:

1) przesłużyli co najmniej 4 miesiące i odbyli wyszkolenie rekruta w danym rodzaju służby wojskowej,

2) umieją po polsku czytać, pisać i rachować w zakresie elementarnym,

3) posiadają zdolności instruowania lub fachowe.

Do art. 33.

§ 82. Stopień kaprala (żandarma) otrzymać mogą starsi szeregowcy nie podpadający pod postanowienia § 83 względnie 84 niniejszego rozporządzenia poszczególnych rodzajów broni i służb, którzy ukończyli z pomyślnym wynikiem szkołę podoficerską, względnie kurs, przewidziany dla danej kategorji szeregowych w instrukcjach wyszkolenia Ministra Spraw Wojskowych.

Dla niektórych kategoryj szeregowych, wskazanych w instrukcjach wyszkolenia, ponadto wymaganą będzie praktyka na odpowiednich stanowiskach względnie egzamin.

§ 83. Fachowcy i rzemieślnicy, którzy są cechowymi majstrami lub czeladnikami, względnie ukończyli szkołę zawodową swego fachu lub posiadają co najmniej dwuletnią praktykę w danym zawodzie, stwierdzoną poświadczeniem organizacji zawodowej lub w braku tejże poświadczeniem właściwej władzy administracji ogólnej, mogą w formacjach broni i służb, w których rzemieślnicy ich fachu są etatami przewidziani, ukończyć zamiast szkoły podoficerskiej fachowy kurs wojskowy, lub złożyć odpowiedni egzamin, który będzie szczegółowo dla każdego fachu określony rozkazem Ministra Spraw Wojskowych.

§ 84. Szeregowi, którzy posiadają wykształcenie muzyczne, nabyte przed służbą wojskową, czy też w szkole wychowanków orkiestr wojskowych, oraz zdadzą odpowiedni egzamin kwalifikacyjny i zostaną przydzieleni po 6-miesięcznem przeszkoleniu w szeregach do etatowej orkiestry pułkowej, mogą awansować na kaprali po przesłużeniu co najmniej 4 miesięcy w stopniu starszego szeregowca, o ile po odbyciu ustawą przewidzianego okresu obowiązkowej służby czynnej zobowiążą się do służby w charakterze podoficera zawodowego. W tym wypadku posiadane wykształcenie muzyczne i egzamin zalicza się za szkołę podoficerską.

Do art. 34.

§ 85. Na plutonowych mogą być awansowani szeregowi, którzy w stopniu kaprala przesłużyć co najmniej 8 miesięcy. Szeregowi służby czynnej mogą być awansowani na plutonowych w drodze wyjątku, najwcześniej z dniem stałego urlopowania, w myśl art. 72 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym lub przeniesienia do rezerwy.

Do art. 37.

§ 86. Szeregowi, posiadający warunki z art. 37 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego awansują na stopnie st. szeregowca i kaprala na warunkach ustalonych w art. 32 i 33 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego z tem, że w razie braku wolnych etatów kaprali mogą otrzymać tylko stopień tytularny.

Szeregowi ci mogą jeszcze przed przeniesieniem do rezerwy względnie stałem urlopowaniem bez względu na wolny etat uzyskać stopień tytularnego plutonowego, o ile odpowiadają warunkom, wskazanym w art. 34 ustawy.

Prawa i obowiązki związane ze stopniem tytularnym określone są w § 104 do 106 niniejszego rozporządzenia.

Dowodem stwierdzającym wykształcenie w myśl art. 37 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego jest oryginalne urzędowe świadectwo, wydane przez dyrekcję danej szkoły. Urzędowy odpis (sporządzony i zaświadczony przez dowódcę formacji) takiego świadectwa dołącza się do dokumentów ewidencyjnych szeregowego. Oryginał zwraca się.

§ 87. Co do szkół zawodowych (pkt. c) art. 37 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego wydane będą, względnie obowiązują już wydane rozporządzenia właściwych ministrów w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.

Do art. 38.

§ 88. Stopnie podoficerskie nadane szeregowym, odbywającym skróconą czynną służbę wojskową na mocy art. 49 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym mogą być tylko tytularne; warunek wakansu etatowego stanowiska nie ma tu zastosowania, jak również okresy czasu z art. 32 i 34 - 36, oraz kolejność stopni z art. 30 ustawy.

§ 89. Szeregowi, odbywający skróconą czynną służbę wojskową na mocy art. 49 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, mogą być awansowani do stopnia;

1) starszego szeregowca po ukończeniu podstawowego okresu szkolenia;

2) następnie do stopnia tytularnego kaprala:

a) po ukończeniu podokresu podoficerskiego szkoły podchorążych rezerwy z postępem co najmniej dobrym lub

b) po ukończeniu szkoły podchorążych rezerwy i zdaniu egzaminu końcowego z postępem pomyślnym;

3) tytularnego plutonowego:

a) po ukończeniu szkoły podchorążych rezerwy i zdaniu egzaminu końcowego z postępem co najmniej dobrym, lub

b) po ukończeniu praktyki na stanowiskach podoficerskich z postępem co najmniej dobrym;

4) tytularnego sierżanta-po ukończeniu praktyki na stanowiskach oficerskich z postępem co najmniej dobrym.

§ 90. Przy przeniesieniu do rezerwy posiadane stopnie tytularne stają się rzeczywistemi.

Podczas ćwiczeń w rezerwie podchorążowie-sierżanci mogą uzyskać drogą awansu stopień starszego sierżanta.

Do art. 39.

§ 91. Szeregowi odbywający skróconą czynną służbę wojskową na mocy art. 49 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, którzy nie ukończyli z pomyślnym wynikiem szkoły podchorążych rezerwy, lub zostali wydaleni ze szkoły podchorążych rezerwy, tracą prawo do skróconej czynnej służby wojskowej, zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku wojskowym i pełnią dalszą obowiązkową czynną służbę wojskową na ogólnych zasadach. Czas przebyty w szkole podchorążych rezerwy zalicza się im do czynnej służby wojskowej.

Stopień, nadany im przy opuszczaniu szkoły przez komisję kwalifikacyjną, w myśl art. 39 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego, staje się stopniem rzeczywistym,

Dalszy awans ich odbywa się na ogólnych zasadach, jak dla szeregowych bez cenzusu.

Do art. 40.

§ 92. Awansowanie szeregowego za czyn wyjątkowego męstwa na polu bitwy, przy zachowaniu warunków art. 40 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego, następuje każdorazowo tylko o jeden stopień.

Dowódca pułku (równorzędny) lub wyższy dowódca awansuje tych szeregowych na wniosek dowódcy pododdziału, lub z własnej inicjatywy.

Do art. 41.

§ 93. Mianowanie podporucznikiem na warunkach art. 41 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego następuje bez względu na posiadany stopień na wniosek dowódcy formacji w sposób, określony w ustawie o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów.

Do art. 42.

§ 94. Przełożonym uprawnionym do awansowania szeregowych służby czynnej w myśl art. 42 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego w ramach obowiązujących etatów jest posiadający uprawnienia co najmniej dowódcy pułku - dowódca formacji, w której szeregowy posiada stałą przynależność służbową po uzyskaniu potwierdzenia dowódcy formacji ewidencyjnej, że odpowiedni etat jest wolny. Wyjątek stanowi nadawanie stopni wyższych w myśl art. 38 i 39 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego.

Dowódca formacji, w której szeregowy posiada jedynie czasową przynależność służbową, może jako bezpośredni przełożony stawiać tylko wniosek awansowania.

§ 95. O awansowaniu musi być zawiadomiony w celach ewidencyjnych dowódca formacji ewidencyjnej przez dowódcę, który awans zarządził.

Do art. 43.

§ 96. Awans szeregowego ogłasza w rozkazie dziennym dowódca uprawniony do awansowania. Tak w tym rozkazie jak i w decyzji na wniosku nominacyjnym musi być podana data od której nowy stopień ma być liczony (dla szeregowych służby czynnej zasadniczo od pierwszego dnia dekady).

Data ta nie może być wcześniejsza od decyzji i od daty rozkazu. Awans ma być ogłaszany w rozkazie w następującej formie:

"starszego szeregowca N.N. z ...... (formacja) awansuję z dniem ...... do (tytularnego) stopnia kaprala".

Data, od której nowy stopień się liczy, jest podstawą wszystkich obowiązków i uprawnień, związanych z nowym stopniem.

Do art. 44.

§ 97. Przepisy o awansowaniu obowiązują również na czas wojny, jeżeli rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej nie postanowi inaczej.

Do art. 45.

§ 98. Czas postępowania dyscyplinarnego oraz czas trwania kary dyscyplinarnej wlicza się do okresów czasu wymienionych w art. 32, 34, 35 i 36 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego, o ile postępowanie dyscyplinarne nie zostało zakończone degradacją. W razie degradacji okres czasu, wymagany do awansu, liczy się od daty degradacji.

§ 99. Czas postępowania sądowo-karnego, połączonego z aresztem prewencyjnym, wlicza się do okresów czasu, wymaganych do awansu, tylko wtedy, gdy nastąpiło zaniechanie lub umorzenie postępowania, albo uwolnienie prawomocnym wyrokiem sądowym.

Do czasu pozbawienia wolności, na podstawie prawomocnego wyroku sądowego, którego w myśl art. 45 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego nie wlicza się do okresów czasu, wymaganych do awansu, - należy zaliczać jedynie czas faktycznego przebywania w zamknięciu.

§ 100. Czas przebyty w niewoli może być wliczony do okresów czasu, wymaganych do awansu, leżeli postępowanie rehabilitacyjne będzie miało dodatni wynik dla szeregowego, w myśl § 171 - 172 niniejszego rozporządzenia.

Awanse tytularne.

Do art. 46 - 49.

§ 101. Prócz wypadków, przewidzianych w art. 37 i 38 ustawy o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego, szeregowy, pełniący służbę pod każdym względem wzorowo, oraz okazujący wybitne zdolności i szczególne zainteresowanie w służbie wojskowej, może otrzymać tytularnie stopień podoficerski niezależnie od wakansów w stopniach, przewidzianych etatami formacji, o ile wymagają tego względy służbowe.

§ 102. Przy nadawaniu stopni tytularnych obowiązują zarówno okresy czasu, wymagane do awansu, a wymienione w art. 32, 34 - 36 ustawy, jak i inne ogólne zasady awansowania, lub specjalne warunki wymagane dla danego stopnia (ukończenie szkoły podoficerskiej, równoznacznych kursów, lub złożenie określonych egzaminów fachowych).

§ 103. Stopień tytularny może być tylko o jeden stopień wyższy od rzeczywistego. Wyjątek stanowią szeregowi, odbywający skróconą czynną służbę wojskową, których wszystkie stopnie są tytularne.

§ 104. Kary dyscyplinarne do podoficerów w stopniach tytularnych są stosowane tak, jak do podoficerów w odpowiednich stopniach rzeczywistych.

§ 105. Posiadający stopnie tytularne noszą oznaki przewidziane w przepisach o umundurowaniu dla tych samych stopni rzeczywistych.

§ 106. Tytularne stopnie podoficerskie stają się automatycznie rzeczywistemi, w razie ogłoszenia mobilizacji dla wszystkich objętych mobilizacją. Stwierdzenie tego awansu przeprowadza dowódca formacji, w myśl ogólnych zasad awansowania, bez wniosku nominacyjnego.