Rozdział 2 - Przepisy, dotyczące obszaru całego Państwa z wyjątkiem województwa śląskiego. - Wykonanie ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (przepisy, dotyczące gminy wiejskiej).

Dziennik Ustaw

Dz.U.1934.71.688

Akt utracił moc

Wersja od: 13 lutego 1937 r.

Rozdział  2.

Przepisy, dotyczące obszaru całego Państwa z wyjątkiem województwa śląskiego.

§ 2. Pojęcie osiedla, używane w ustawie samorządowej i rozporządzeniu niniejszem, rozumieć należy zgodnie z art. 6 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli (Dz. U. R. P. Nr. 23, poz. 202).

Do art. 10.

§  3.

(1) Obszar gminy wiejskiej powinien stanowić nieprzerwaną, ciągłą powierzchnię. Gmina wiejską, okalająca swym obszarem gminę miejską, warunkowi temu odpowiada.

(2) Granice obszaru gminy wiejskiej powinny, o ile możności, pokrywać się z temi naturalnemi granicami, jakie dla terenu danej terytorjalnej jednostki administracyjnej wskazują jego warunki geograficzne, gospodarcze i kulturalne.

(3) Granice obszaru gminy wiejskiej muszą być w ten sposób ustalone, ażeby gmina mogła zaspokoić najwięcej wspólnych dla ogółu jego mieszkańców zadań publicznych, ciążących na gminie, mieszkańcy zaś gminy mieli, o ile możności, najbardziej ułatwiony dostęp do siedziby urzędowej gminy.

§  4.

(1) Wielkość obszaru gminy wiejskiej powinna zapewnić jej zdolność do wykonywania zadań, jakie ciążą na gminie. W szczególności gmina powinna być samowystarczalna pod względem gospodarczym i finansowym, dostatecznie zasobna w środki materjalne, niezbędne do wypełnienia zadań gminy, nie wyłączając przewidzianych ustawowo czynności wykonawczych władz rządowych zgodnie z wymaganiami potrzeb administracji publicznej wszystkich jej działów, w szczególności w zakresie obrony Państwa i bezpieczeństwa publicznego.

(2) Wielkość obszaru gminy wiejskiej powinna ponadto przez dostateczny stan zaludnienia umożliwić powoływanie z pośród jej mieszkańców ludzi zaznajomionych z zadaniami gospodarki samorządowej.

§  5.

(1) Każda gmina wiejska musi mieć swoją siedzibę urzędową.

(2) Siedzibą urzędową gminy wiejskiej jest miejsce urzędowania jej organów ustrojowych. W siedzibie urzędowej gminy mieści się też biuro jej zarządu gminnego.

(3) Siedziba urzędowa gminy wiejskiej powinna być wyznaczona w miejscowości, wyróżniającej się położeniem korzystnem pod względem komunikacyjnym, gospodarczym i kulturalnym. Miejscowość ta powinna być z reguły położona na obszarze danej gminy wiejskiej, a w wyjątkowych przypadkach na obszarze gminy sąsiedniej.

§  6.

(1) Każda gmina wiejska musi mieć swoją nazwę urzędową.

(2) Nazwa gminy wiejskiej pochodzi z reguły od nazwy miejscowości, w której znajduje się siedziba urzędowa gminy.

(3) Gdy jedna i ta sama miejscowość jest siedzibą dwóch gmin wiejskich, wówczas do nazwy odnośnej gminy dodaje się określenia: "północ", "wschód", "zachód", "południe", zależnie od położenia geograficznego danej gminy w stosunku do jej siedziby, bądź też dodaje się cyfrę I, II i t. d.

§  7.

(1) Na przecięciu ważniejszych dróg publicznych z granicą gminy wiejskiej powinien być ustawiony znak z tablicą, zwróconą napisem do drogi i zawierającą w górnej części napisu nazwę właściwego powiatu, w dolnej zaś jego części większemi literami - nazwę urzędową gminy wiejskiej.

(2) Obowiązkiem gminy wiejskiej jest dbać o należyte utrzymanie i ochronę tablic orjentacyjnych i o prawidłowość oraz czytelność napisów na nich umieszczonych.

(3) Napisy powinny być sporządzone w języku polskim. W gminach wiejskich, położonych na obszarach, wymienionych w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1924 r. o języku państwowym i języku urzędowania rządowych i samorządowych władz administracyjnych (Dz. U. R. P. Nr. 73, poz. 724) mogą być na koszt gminy i na podstawie uchwały rady gminnej umieszczone obok napisu w języku polskim, figurującego na pierwszem miejscu, takie same napisy również w języku, dopuszczonym w pismach i podaniach do władz na tych obszarach.

Do art. 13.

§ 8. Jeżeli w myśl przepisu zawartego w zdaniu drugiem ust. (3) art. 13 wójt niezawodowy posiada kwalifikacje na sekretarza gminnego, czynności wójta są głównem jego zajęciem, gdy wójt sprawuje te czynności przez cały czas wymaganych godzin urzędowych.

Do art. 14.

§  9.

(1) Na podstawie postanowień ust. (3) art. 14 gmina wiejska, przyjmując pracownika, zatrudnionego poprzednio w innym związku samorządowym, obowiązana jest uwzględnić jego prawa nabyte w poprzedniej służbie. W stosunku do pracowników gminnych, co do których charakter stosunku służbowego pozwala na zawieranie umów, postanowienie powyższe stosuje się tylko wówczas, gdy statut służbowy bądź odrębna umowa służbowa, zawarta z interesowanym pracownikiem, wyraźnie nie stanowi inaczej.

(2) Prawa, nabyte w danej gminie i tym związku samorządowym, gdzie pracownik poprzednio był zatrudniony, ustala się na podstawie ustaw i wydanych na ich mocy rozporządzeń z uwzględnieniem statutów miejscowych oraz umów służbowych, zawartych zgodnie z obowiązującemi przepisami przez gminę z pracownikami, których stosunek służbowy pozwala na zawarcie umowy.

§ 10. Przed wniesieniem pod obrady rady gminnej projektu gminnego statutu służbowego, bądź projektowanych zmian w statucie projekt musi być uchwalony przez zarząd gminny, działający kolegjalnie zgodnie z art. 44 ust. (1) lit. a).

Do art. 15.

§  11.

(1) Każda miejscowość, jak wieś z przysiółkami, sioło, kolonja, osada, miasteczko, zaścianek, folwark i t. p., powinna w zasadzie stanowić odrębna gromadę.

(2) Dwie lub więcej miejscowości mogą tworzyć wspólną gromadę:

a) gdy pojedyncza miejscowość (osiedle) stanowi nieznaczne skupienie ludności, wskutek czego trudno byłoby znaleźć wśród jej mieszkańców kandydatów na sołtysa i podsołtysa;

b) gdy słuszne miejscowe względy społeczne i gospodarcze przemawiają za łączeniem z sobą w jedną gromadę dwóch lub kilku drobnych miejscowości obok siebie położonych, w szczególności gdy mają one wspólny kataster gruntowy, wspólne urządzenia, gromadzkie, albo gdy miejscowości objęte są jednym planem scalenia i t. p.

(3) Łączyć we wspólną gromadę należy przedewszystkiem takie miejscowości, których domostwa sąsiadują z sobą w ten sposób, że jedno osiedle jest naturalnem przedłużeniem drugiego. W szczególności przy łączeniu miejscowości we wspólną gromadę należy:

a) tworzyć, o ile możności, zwartą, o ciągłej powierzchni, naturalną podstawę terytorjalną dla utrzymania więzi społecznej mieszkańców oraz rozwoju potrzeb zbiorowych, wynikających ze stosunków sąsiedzkich (art. 17 ust. 2), a przytem:

b) tworzyć odpowiedni, łatwy do obsłużenia rejon działalności sołtysa, jako pomocnika wójta w sprawach, o których mowa w art. 20 ust. (8) ustawy i § 20 ust. (1) I rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 października 1933 r. w sprawie wykonania ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 80, poz. 577).

(4) Ocena potrzeby łączenia dwóch lub więcej miejscowości w jedną wspólną gromadę oraz decyzja w tym zakresie należy do wojewody, z którym współdziała wydział wojewódzki (izba wojewódzka) z głosem stanowczym. Przed wydaniem decyzji wojewoda zasięga opinji rady gminnej i wydziału powiatowego.

§ 12. 1 (uchylony).

§  13.

(1) Każda gromada musi mieć swoją nazwę urzędową, która pochodzi od nazwy miejscowości (osiedla), stanowiącej gromadę, bądź wchodzącej do jej obszaru.

(2) Nazwa gromady powinna w zasadzie odróżniać się od nazwy innej gromady w obrębie tej samej gminy wiejskiej; gdy zaś tożsamości nazw nie da się uniknąć, gromada powinna być oznaczona nazwą miejscowości oraz obok niej cyframi rzymskiemi (I, II, III i t. d.), bądź wielkiemi literami (A, B, C, i t. d.).

§  14.

(1) Spory co do granic gromad, położonych w obrębie jednej i tej samej gminy wiejskiej, rozstrzyga starosta powiatowy po wysłuchaniu opinji wydziału powiatowego. Spory co do granic gromad, położonych w różnych gminach wiejskich, rozstrzyga wojewoda po wysłuchaniu opinji wydziału wojewódzkiego (izby wojewódzkiej).

(2) Od orzeczenia w sprawach, uregulowanych postanowieniami ustępu poprzedniego, przysługuje stronom w ciągu dni 14 po dniu otrzymania decyzji prawo wniesienia odwołania do władzy bezpośrednio wyższej, która rozstrzyga ostatecznie. Wojewoda, jako władza odwoławcza, wydaje decyzje po zasięgnięciu opinji wydziału wojewódzkiego (izby wojewódzkiej).

(3) Decyzje w sprawie granic gromad, wydane w myśl postanowień ust. (1) - (2), nie mogą naruszać stosunków prywatno - prawnych gromad oraz praw osób trzecich.

(4) Postanowienia niniejszego paragrafu nie dotyczą województw pomorskiego i poznańskiego (§ 4 ordynacji gminnej z dnia 4 lipca 1891 r.).

§ 15. 2 (uchylony).

Do art. 16.

§ 16. Nadanie nazwy urzędowej gromady oraz zmiana nazwy musi być dokonana z zachowaniem postanowień § 13.

§  17.

(1) W celu dokonania rozrachunków pomiędzy gromadami i likwidacji ich spraw majątkowych, powstałych przy zmianie granic gromad, interesowane gromady mogą powołać komisję likwidacyjną, do której wchodzą sołtysi oraz po 1-ym mieszkańcu każdej gromady, wybranym przez jej organ uchwalający (zebranie gromadzkie, radę gromadzką). Komisja likwidacyjna pod przewodnictwem wójta albo wyznaczonego przezeń członka zarządu gminnego lub pracownika gminy ustala protokolarnie wzajemne zobowiązania i wierzytelności interesowanych gromad oraz sposób likwidacji spornych spraw majątkowych.

(2) Warunki rozrachunków i likwidacji spraw majątkowych pomiędzy interesowanemi gromadami, zawarte w protokóle postępowania układowego, wchodzą w życie po przyjęciu ich przez organa uchwalające interesowanych gromad zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania.

(3) W razie niedojścia do skutku dobrowolnego układu likwidacyjnego zgodnie z postanowieniami ust. (1) i (2) albo w inny sposób, jaki ustalą gromady w drodze porozumienia, warunki rozrachunków i likwidacji spraw majątkowych ustala wydział powiatowy, od którego decyzji służy każdej gromadzie w ciągu dni 14 po dniu zakomunikowania decyzji zebraniu albo radzie gromadzkiej prawo wniesienia odwołania do wojewody, orzekającego ostatecznie przy współudziale wydziału wojewódzkiego (izby wojewódzkiej) z głosem stanowczym. Sołtys obowiązany jest zwołać w tym celu zebranie albo radę gromadzką nie później, niż w ciągu dni 14 po doręczeniu mu decyzji władzy nadzorczej.

(4) W razie zniesienia gromady i włączenia jej obszaru do gromady sąsiedniej majątek i dobro gromadzkie oraz wszelkie wierzytelności i zobowiązania po gromadzie zniesionej przechodzą na gromadę, obejmującą obszar gromady zniesionej, bez potrzeby przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania układowego i zawierania układu likwidacyjnego.

(5) Przy dokonaniu rozrachunków i likwidacji spraw majątkowych w myśl art. 16 ust. (2) prawa osób trzecich nie mogą być naruszone.

Do art. 22.

§ 18. 3 (uchylony).

Do art. 24.

§ 19-22. 4 (uchylone).

¹ § 12 uchylony przez § 65 ust. 2 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 1937 r. o gromadach (Dz.U.37.9.70) z dniem 13 lutego 1937 r.

² § 15 uchylony przez § 65 ust. 2 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 1937 r. o gromadach (Dz.U.37.9.70) z dniem 13 lutego 1937 r.

³ § 18 uchylony przez § 65 ust. 2 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 1937 r. o gromadach (Dz.U.37.9.70) z dniem 13 lutego 1937 r.

⁴ § 19-22 uchylone przez § 65 ust. 2 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 1937 r. o gromadach (Dz.U.37.9.70) z dniem 13 lutego 1937 r.