Rozdział 8 - Służba podoficerów zawodowych. Do art. 90 . - Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1933.20.132

Akt utracił moc

Wersja od: 27 marca 1933 r.

Rozdział  VIII.

Służba podoficerów zawodowych.

Do art. 90.

§ 156. Podoficerowie zawodowi linjowi są to podoficerowie, pełniący służbą zasadniczo w linji, a w szczególności na stanowiskach instruktorów, dowódców lub ich zastępców, oraz jako podoficerowie funkcyjni w pododdziałach.

Do grupy podoficerów zawodowych specjalistów należą majstrzy wojskowi, oraz podoficerowie sanitarni i weterynaryjni.

Podoficerowie zawodowi administracyjni są to podoficerowie formacyj wojska, pełniący służbę jako stała obsada części wojskowych stanowisk kancelaryjnych lub gospodarczych.

Podoficerowie zawodowi orkiestranci są to podoficerowie, posiadający specjalne wykształcenie muzyczne i pełniący służbę w etatowych orkiestrach wojskowych.

§ 157. Zakres wyszkolenia poszczególnych grup podoficerów zawodowych, który decyduje o wcieleniu podoficera do poszczególnej grupy, ustalają odrębne przepisy Ministra Spraw Wojskowych.

§ 158. Ze względu na przynależność do grupy podoficerów zawodowych, otrzymują podoficerowie zawodowi następujące nazwy w poszczególnych stopniach wojskowych:

I. w piechocie, aeronautyce, w broniach pancernych, saperach, łączności, w wojskach samochodowych, oraz w służbach: uzbrojenia, intendentury i zdrowia:

Określenia grupy podoficerów w myśl art. 90	Nazwa stopnia podoficerskiego
Grupa I.	kapral, plutonowy, sierżant, starszy sierżant, chorąży.
Grupa II.	a) podmajstrzy wojskowy, młodszy majster wojskowy, majster wojskowy, starszy majster wojskowy, werkmistrz, a dla puszkarzy, rusznikarzy i pirotechników - zbrojmistrz; b) kapral sanitarny, plutonowy sanitarny sierżant sanitarny, starszy sierżant sanitarny, chorąży sanitarny; c) kapral weterynaryjny, plutonowy weterynaryjny, sierżant weterynaryjny, starszy sierżant weterynaryjny, chorąży weterynaryjny.
Grupa III.	kapral administracyjny, plutonowy administracyjny, sierżant administracyjny, starszy sierżant administracyjny, chorąży administracyjny.
Grupa IV. (tylko w piechocie)	kapral orkiestrant, plutonowy orkiestrant, sierżant orkiestrant, starszy sierżant orkiestrant, chorąży orkiestrant.

II. W kawalerji, w żandarmerji i w taborach:

Grupa I.	kapral, plutonowy, wachmistrz, starszy wachmistrz, chorąży.
Grupa II.	a) podmajstrzy wojskowy, młodszy majster wojskowy, majster wojskowy, starszy majster wojskowy, werkmistrz, a dla puszkarzy, rusznikarzy i pirotechników - zbrojmistrz; b) kapral sanitarny, plutonowy sanitarny, wachmistrz sanitarny, starszy wachmistrz sanitarny, chorąży sanitarny; c) kapral weterynaryjny, plutonowy weterynaryjny, wachmistrz weterynaryjny, starszy wachmistrz weterynaryjny, chorąży weterynaryjny.
Grupa III.	kapral administracyjny, plutonowy administracyjny, wachmistrz administracyjny, starszy wachmistrz administracyjny, chorąży administracyjny.

III. W artylerji:

Określenie grupy podoficerów w myśl art. 90	Nazwa stopnia podoficerskiego
Grupa I.	kapral, plutonowy, ogniomistrz, starszy ogniomistrz, chorąży.
Grupa II.	a) podmajstrzy wojskowy, młodszy majster wojskowy, majster wojskowy, starszy majster wojskowy, werkmistrz, a dla puszkarzy, rusznikarzy i pirotechników - zbrojmistrz; b) kapral sanitarny, plutonowy sanitarny, ogniomistrz sanitarny, starszy ogniomistrz sanitarny, chorąży sanitarny; c) kapral weterynaryjny, plutonowy weterynaryjny, ogniomistrz weterynaryjny, starszy ogniomistrz weterynaryjny, chorąży weterynaryjny.
Grupa III.	kapral administracyjny, plutonowy administracyjny, ogniomistrz administracyjny, starszy ogniomistrz administracyjny, chorąży administracyjny.

Powyższe nazwy stopni wojskowych otrzymują podoficerowie bez szczególnego nadania, z chwilą mianowania podoficerem zawodowym i zaliczenia do określonej grupy podoficerów zawodowych.

Do art. 91 i 92.

§ 159. Mianowanie podoficerem zawodowym może nastąpić tylko w grupach I, II lub IV podoficerów zawodowych, przy posiadaniu przez kandydatów warunków określonych w art. 91 i 92, oraz warunków szczególnych, określonych w §§ 160 - 162.

§ 160. Od kandydatów na podoficerów zawodowych linjowych (grupa I) są wymagane następujące warunki:

a) zdolność fizyczna, kategorja A. bez zastrzeżeń, według istniejących przepisów oceny zdolności fizycznej do zawodowej służby wojskowej, stwierdzona świadectwem wojskowo - lekarskiem, wystawionem przez wojskowy zakład leczniczy (garnizonową izbę chorych, wojskowy szpital garnizonowy, okręgowy, lub szkolny);

b) posiadanie co najmniej dobrej ogólnej kwalifikacji;

c) nieprzekroczony wiek 27 lat w chwili mianowania;

d) zdolność instruowania i pełnienia obowiązków służbowych właściwych dla danego rodzaju wojska.

§ 161. Od kandydatów na podoficerów zawodowych specjalistów (grupa II) są wymagane następujące warunki:

a) zdolność fizyczna kategorja A. według istniejących przepisów oceny zdolności fizycznej do zawodowej służby wojskowej, stwierdzona świadectwem wojskowo - lekarskiem, wystawionem przez wojskowy zakład leczniczy (garnizonową izbę chorych, szpital garnizonowy, okręgowy, lub szkolny);

b) posiadanie co najmniej dobrej ogólnej kwalifikacji;

c) nieprzekroczony wiek 30 lat w chwili mianowania;

d) ukończenie specjalnego kursu (szkoły), określonego dla danej specjalności rozkazami Ministra Spraw Wojskowych.

§ 162. Od kandydatów na podoficerów zawodowych orkiestrantów (grupa IV) są wymagane następujące warunki:

a) zdolność fizyczna kategorja A. według istniejących przepisów oceny zdolności fizycznej do zawodowej służby wojskowej, stwierdzona świadectwem wojskowo - lekarskiem, wystawionem przez wojskowy zakład leczniczy (garnizonową izbę chorych, szpital garnizonowy, okręgowy, lub szkolny);

b) posiadanie co najmniej dobrej ogólnej kwalifikacji;

c) nieprzekroczony wiek 32 lat w chwili mianowania.

§ 163. Dowódca okręgu korpusu może zwolnić w drodze wyjątku kandydatów na podoficerów zawodowych od warunku posiadania zdolności fizycznej wedle kategorji A bez zastrzeżeń (§ 160 lit. a), jeżeli przydział służbowy kandydata nie wymaga bezwzględnie takiej kategorji do pełnienia służby.

Dowódca okręgu korpusu może zwolnić również kandydatów na podoficerów zawodowych od warunku wieku, przewidzianego w §§ 160 - 162 lit c) w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, z tem jednak, iż przekroczenie granicy wieku nie może być dłuższe niż o 1 rok.

Do art. 93.

§ 164. Pierwsze zobowiązanie do służby zawodowej może być składane w grupach podoficerów zawodowych I, II lub IV. Czas trwania tego zobowiązania wynosi 12 lat.

Zobowiązanie ma być złożone wedle wzoru Nr. 5, napisane własnoręcznie przez kandydata i podpisane przez niego w obecności przełożonego o uprawnieniach dowódcy pododdziału, który fakt ten stwierdza na zobowiązaniu swym podpisem.

Kandydaci na podoficerów zawodowych, którzy nie posiadają ukończonych 21 lat życia, mogą składać zobowiązania do służby zawodowej na podstawie zezwolenia ojca lub prawnego zastępcy w formie dokumentu sądownie lub notarjalnie uwierzytelnionego (wzór Nr. 4).

§ 165. Prośby o zamianowanie podoficerem zawodowym należy składać najpóźniej na 4 miesiące przed upływem terminu zobowiązania się do służby w charakterze nadterminowego.

Prośby spóźnione z winy kandydata nie będą rozpatrywane.

§ 166. Prośba o przyjęcie do służby zawodowej powinna być własnoręcznie napisaną i podpisaną przez kandydata na podoficera zawodowego i złożona przełożonemu o uprawnieniach dowódcy pododdziału.

Do prośby należy dołączyć:

a) odpisy świadectw szkolnych, stwierdzające cenzus naukowy w myśl art. 92 lit. d);

b) deklarację zawierającą zobowiązanie się do służby zawodowej, a w razie potrzeby zezwolenie ojca lub, prawnego zastępcy.

Przełożony o uprawnieniach dowódcy pododdziału dołącza do prośby kandydata jego zeszyt ewidencyjny oraz świadectwo wojskowo-lekarskie, wydane na podstawie zbadania stanu zdrowia kandydata prze/ wojskowy zakład leczniczy.

§ 167. Prośbą kandydata o mianowanie podoficerem zawodowym opinjuje przełożony o uprawnieniach dowódcy pododdziału, oraz wszyscy kolejni wyżsi przełożeni.

W opinjach należy zwrócić szczególna uwagę na to, czy kandydat posiada pełną zdolność instruowania lub pełnienia obowiązków służbowych właściwych dla danego rodzaju wojska, oraz czy biorąc pod uwagę całokształt jego służby wojskowej, posiada on kwalifikacje ogólne, na podoficera zawodowego.

Do art. 94.

§ 168. Odnawiać zobowiązania (przedłużać służbę zawodową) można we wszystkich grupach podoficerów zawodowych na następujące okresy czasu w zależności od grupy, w której podoficer zawodowy pełni służbą:

Grupa	2-gi okres zobowiązania	3-ci okres zobowiązania	4-ty okres i dalsze zobowiązania
I.	4 lata	4 lata	2 lata
II, III i IV	6 lat	6 lat	6 lat

Odnawianie zobowiązania z podoficerem zawodowym, należącym do grupy II, III lub IV następuje na okresy czasu przewidziane w ust. 1 z tem, że po upływie czwartego okresu zobowiązania, dalsze odnowienie może nastąpić co najmniej na taki okres czasu, jaki jest potrzebny do nabycia przez podoficera zawodowego prawa do pełnego uposażenia emerytalnego.

Drugi, trzeci lub czwarty okres zobowiązania we wszystkich grupach podoficerów zawodowych, może być skrócony na prośbę podoficera zawodowego, jeżeli jest to konieczne celem przejścia podoficera zawodowego do służby cywilno-państwowej.

§ 169. Odnawianie zobowiązania następuje wyłącznie na prośbę podoficera zawodowego. Powinna być ona złożona przełożonemu o uprawnieniach, dowódcy pododdziału najpóźniej na 14 miesięcy przed upływem terminu zobowiązania.

Niewniesienie przez podoficera zawodowego z własnej winy prośby o odnowienie zobowiązania lub też niewniesienie jej w terminie określonym w ust. 1, powoduje przeniesienie podoficera zawodowego do rezerwy lub pospolitego ruszenia. Podoficer taki nie ma prawa do uzyskania stanowiska w trybie i na zasadach określonych w art. 119 lub 120, zachowując jednak prawo do odprawy.

§ 170. Podoficerowie zawodowi, którzy po upływie pierwszego okresu zobowiązania się do służby zawodowej, lub też po upływie okresu odnowionego zobowiązania, zamierzają nadal pozostać w służbie zawodowej, powinni w terminie określonym w § 169 przedstawić własnoręcznie napisaną prośbę o odnowienie zobowiązania, dołączając do niej zobowiązanie się do służby zawodowej (wzór Nr. 5).

Przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy pododdziału zarządza, przed nadaniem tej prośbie dalszego biegu, zbadanie stanu zdrowia kandydata w wojskowym zakładzie leczniczym, a wydane z oględzin świadectwo wojskowo-lekarskie załącza wraz z zeszytem ewidencyjnym do prośby petenta.

Tak uzupełnioną prośbę przedstawia ten przełożony w drodze służbowej dowódcy formacji, opinjując ją w tym kierunku czy kandydatowi należałoby służbę zawodową przedłużyć, czy też nie, oraz z jakich powodów. Dalsi przełożeni opinjują prośbę w ten sam sposób.

Dowódca formacji na podstawie kwalifikacyj kandydata oraz na podstawie opinij przełożonych, przedłuża podoficerowi zawodowemu służbę zawodową na okres czasu wskazany w § 168 ust. 112, albo na okres krótszy stosownie do prośby kandydata (§ 168 ust. 3), lub też prośby nie uwzględnia, podając powody.

O decyzji dowódcy formacji powinien być podoficer zawiadomiony pisemnie najdalej na 13 miesięcy przed upływem terminu zobowiązania.

§ 171. Podoficer zawodowy, którego prośby o przedłużenie służby zawodowej nie uwzględniono, może odwołać się od tej decyzji:

a) do dowódcy dywizji (samodzielnej brygady) lub jednostki równorzędnej, jeżeli podoficer zawodowy pełni służbę w formacjach podległych dowódcy dywizji (samodzielnej brygady) lub jednostki równorzędnej;

b) do dowódcy okręgu korpusu, jeżeli podoficer zawodowy pełni służbę w formacji niewchodzacej w skład dywizji (samodzielnej brygady) lub jednostki równorzędnej.

Termin do wniesienia odwołania wynosi 14 dni, licząc od dnia powiadomienia podoficera zawodowego o odmownej decyzji.

Decyzja dowódcy, właściwego do załatwienia odwołania, jest ostateczna. Powinna ona być wydaną najpóźniej w terminie 6 tygodni od dnia wniesienia odwołania.

W razie uwzględnienia odwołania, podoficer zawodowy zostaje przeniesiony do innej formacji tego samego rodzaju wojska, przez przełożonego wskazanego w ust. 2 § 85.

§ 172. Podoficer zawodowy, którego prośby o przedłużenie służby zawodowej nie uwzględniono, może ubiegać się o nadanie mu stanowiska w administracji wojskowej, lub w służbie cywilno-państwowej, samorządowej albo w przedsiębiorstwach państwowych w trybie i na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów, wydanem na podstawie art. 122.

W razie nieodnowienia z podoficerem zawodowym zobowiązania do dalszej służby zawodowej i nie nadania mu stanowiska określonego w ust. 1 - podoficer zawodowy zostaje przeniesiony w stan spoczynku po upływie terminu zobowiązania, jeżeli odpowiada warunkom określonym w art. 119 i 120. W przeciwnym wypadku podoficer zawodowy zostaje przeniesiony do rezerwy lub pospolitego ruszenia (art. 123) zachowując prawo do odprawy.

Do art. 93.

§ 173. Dowódca uprawniony do mianowania podoficerem zawodowym lub do przedłużania służby zawodowej, powinien przed wydaniem decyzji upewnić się czy istnieje wakans w stopniu posiadanym przez kandydata na podoficera zawodowego, oraz czy przez mianowanie nie zostanie przekroczoną granica dopuszczalnych mianowań podoficerów zawodowych, ustalana corocznie przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 174. Dowódcy (komendanci, kierownicy) formacyj niemacierzystych mogą mianować podoficerów zawodowych, w ramach określonych szczególnemi zarządzeniami Ministra Spraw Wojskowych.

Dowódcy ci (komendanci, kierownicy) powinni o fakcie mianowania, powiadomić w celach ewidencyjnych dowódcę (komendanta, kierownika) formacji macierzystej.

§ 175. Mianowanie podoficerem zawodowym oraz przedłużenie służby zawodowej powinno być ogłoszone w rozkazie dziennym formacji, do której stanu należy podoficer.

W rozkazie należy wyszczególnić: w jakiej grupie podoficerów zawodowych nastąpiło mianowanie lub przedłużenie służby zawodowej, datę mianowania lub przedłużenia służby zawodowej, oraz w przypadku określonym w art. 96 stwierdzenie, iż posiadany przez podoficera zawodowego stopień tytularny staje się stopniem rzeczywistym.

Mianowanie podoficerem zawodowym lub przedłużenie służby zawodowej należy ponadto stwierdzić na zobowiązaniu.

Do art. 97.

§ 176. Prawo przeniesienia podoficera zawodowego w obrębie tej samej formacji (przesunięcie) i tego samego garnizonu przysługuje dowódcy (komendantowi, kierownikowi) formacji, - poza obręb garnizonu, tylko za uprzednią zgodą dowódcy okręgu korpusu.

Jeżeli chodzi o przeniesienie podoficera zawodowego do innej formacji tego samego rodzaju wojska, prawo przeniesienia przysługuje przełożonym wymienionym w § 85 ust. 2 pod warunkiem, że w nowej formacji istnieje wolny etat w stopniu posiadanym przez podoficera zawodowego, którego dotyczy przeniesienie.

§ 177. Przeniesienie podoficera zawodowego z jednego rodzaju wojska do innego może nastąpić przez przełożonych wymienionych w § 85 ust. 2 pod warunkami określonemi w § 83 lub 84, oraz jeżeli w nowej formacji istnieje wolny etat.

W przypadku przeniesienia podoficera zawodowego z jednego rodzaju wojska do innego, złożone przez niego zobowiązanie do służby zawodowej zachowuje nadal swą moc, jeżeli równocześnie nie zachodzi przeniesienie do innej grupy podoficerów zawodowych, w którym to przypadku ma zastosowanie § 179.

Do art. 98.

§ 178. Przeniesienie podoficera zawodowego z jednej grupy do innej jest regulowane istotnemi potrzebami i etatami, a w tych granicach rzeczywistą korzyścią dla służby.

W tych przypadkach przeniesienie podoficera zawodowego z jednej grupy do innej może nastąpić:

a) jeżeli stan zdrowia podoficera zawodowego odpowiada całkowicie wymaganiom zdolności fizycznej do pełnienia służby w tej grupie podoficerów zawodowych, do której ma nastąpić przeniesienie;

b) jeżeli podoficer zawodowy posiada lub osiągnie przed przeniesieniem warunki wymagane od podoficera zawodowego do pełnienia służby w tej grupie, do której ma nastąpić przeniesienie (§ 157).

Jeżeli stan zdrowia podoficera zawodowego jest tego rodzaju, iż czyni go niezdolnym do pełnienia służby w tej grupie podoficerów zawodowych, do której należy, - nie czyniąc go jednak niezdolnym wogóle do pełnienia czynnej służby wojskowej, przełożony uprawniony do przenoszenia podoficerów zawodowych (§ 181) przenosi podoficera zawodowego do tej grupy podoficerów zawodowych, w której może pełnić służbę ze względu na stan swego zdrowia. Jeżeli jednak podoficer zawodowy mógłby być przeniesiony w stan spoczynku ze względu na stan zdrowia, lub ze względu na przepis art. 47 cz. II ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych (Dz. U. R. P. z 1931 r. Nr. 42, poz. 380), to w tych przypadkach przeniesienie do innej grupy może nastąpić tylko na prośbę podoficera zawodowego lub za jego zgodą.

§ 179. Jeżeli przeniesienie do innej grupy podoficerów zawodowych następuje w drugim lub następnym okresach odnawiania zobowiązania, podoficer zawodowy składa nowe zobowiązanie do służby zawodowej na taki okres czasu, by łącznie z jego służbą zawodową w poprzedniej grupie wynosił on czas przewidziany w § 168 dla danej grupy podoficerów zawodowych i w danym okresie odnawiania zobowiązania.

§ 180. Pod warunkami określonemi w § 178 mogą być przenoszeni do grupy podoficerów zawodowych administracyjnych:

a) podoficerowie zawodowi liniowi po co najmniej 12-letniej służbie w charakterze podoficera zawodowego;

b) podoficerowie zawodowi linjowi (grupa I), a w przypadkach wyjątkowych także podoficerowie zawodowi innych grup, którzy w czasie służby wojskowej stali się fizycznie niezdolni do pełnienia służby w swej grupie, co powinno być stwierdzone orzeczeniem wojskowo-lekarskiej komisji rewizyjnej.

Do grupy podoficerów zawodowych administracyjnych mocą być również przenoszeni podoficerowie zawodowi inwalidzi w przypadkach i na warunkach wskazanych w art. 132.

§ 181. Prawo przenoszenia podoficerów zawodowych, z jednej grupy do innej, posiadają w obrębie formacji i w ramach wolnego etatu przełożeni wymienieni w § 176 ust. 1, zaś poza obręb formacji i w ramach wolnego etatu przełożeni wymienieni w § 176 ust. 2.

Do art. 99.

§ 182. Nieukończenie przez podoficera zawodowego szkoły (kursu) podoficerów zawodowych, lub też niezłożenie egzaminu po uprzednio odbytej praktyce (art. 99 ust. 2) pociąga za sobą dyskwalifikację podoficera zawodowego do awansu na stopień sierżanta.

§ 183. W grupie podoficerów zawodowych linjowych mogą być awansowani:

a) na stopień sierżanta ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu plutonowego przesłużyli co najmniej 24 miesiące, odbyli odpowiednią praktykę, oraz ukończyli z pomyślnym wynikiem szkołę (kurs) podoficerów zawodowych, lub też kurs doskonalący w myśl instrukcji wyszkolenia poszczególnych rodzajów wojska;

b) na stopień starszego sierżanta ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu sierżanta przesłużyli co najmniej 36 miesięcy, odbyli odpowiednią praktykę, a ponadto posiadają co najmniej bardzo dobrą opinję w ciągu 2 ostatnich półroczy;

c) na stopień chorążego ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu starszego sierżanta przesłużyli co najmniej 48 miesięcy, mają łącznie co najmniej 10 lat służby zawodowej, odbyli odpowiednia praktykę i zdali egzamin specjalny, przewidziany w instrukcjach wyszkolenia poszczególnych rodzajów wojska, a ponadto posiadają co najmniej bardzo dobrą opinję w ciągu 4 ostatnich półroczy.

§ 184. W grupie podoficerów zawodowych specjalistów mogą być awansowani:

a) na stopień majstra wojskowego, sierżanta sanitarnego, lub sierżanta weterynaryjnego ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu młodszego majstra wojskowego, lub plutonowego (równorzędnego) przesłużyli co najmniej 24 miesiące, oraz złożyli szczególny egzamin po uprzednio odbytej praktyce w myśl instrukcyj wyszkolenia poszczególnych rodzajów wojska;

b) na stopień starszego majstra wojskowego, starszego sierżanta sanitarnego, lub starszego sierżanta weterynaryjnego ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu majstra wojskowego, lub sierżanta (równorzędnego) przesłużyli co najmniej 36 miesięcy, odbyli odpowiednią praktykę, oraz posiadają co najmniej bardzo dobrą opinję w ciągu 2 ostatnich półroczy;

c) na stopień zbrojmistrza (werkmistrza), chorążego sanitarnego, lub chorążego weterynaryjnego, ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu starszego majstra wojskowego, lub starszego sierżanta (równorzędnego) przesłużyli co najmniej 5 lat, mają łącznie co najmniej 11 lat służby zawodowej oraz posiadają bardzo dobrą opinję w ciągu 4 ostatnich półroczy. W służbie uzbrojenia przed awansem na stopień zbrojmistrza jest wymagane ponadto ukończenie specjalnego kursu w myśl instrukcji wyszkolenia, wydanej przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 185. W grupie podoficerów zawodowych administracyjnych i orkiestrantów mogą być awansowani:

a) na stopień sierżanta administracyjnego lub sierżanta orkiestranta ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu plutonowego (równorzędnego) przesłużyli co najmniej 36 miesięcy, oraz złożyli z pomyślnym wynikiem egzamin określony w instrukcjach wyszkolenia poszczególnych rodzajów wojska;

b) na stopień starszego sierżanta administracyjnego lub starszego sierżanta orkiestranta, ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu sierżanta (równorzędnego) przesłużyli co najmniej 48 miesięcy, oraz posiadają co najmniej bardzo dobrą opinję w ciągu ostatnich 4 półroczy;

c) na stopień chorążego administracyjnego lub chorążego orkiestranta ci podoficerowie, którzy w rzeczywistym stopniu starszego sierżanta (równorzędnego) przesłużyli co najmniej 5 lat, mają co najmniej 14 lat służby zawodowej, złożyli egzamin przewidziany w instrukcjach wyszkolenia poszczególnych rodzajów wojska, a ponadto posiadają co najmniej bardzo dobrą opinję w ciągu 6 ostatnich półroczy.

Do art. 102.

§ 186. Do otrzymania przez podoficera zawodowego zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego, wymagane są następujące warunki:

a) ukończenie przez podoficera zawodowego 26 lat życia;

b) posiadanie co najmniej rzeczywistego stopnia plutonowego;

c) przesłużenie w charakterze podoficera zawodowego co najmniej 4 lat.

W przypadkach wyjątkowych, zasługujących na szczególne uwzględnienie, może udzielić zwolnienia od warunków wymienionych pod lit. a) lub c) dowódca okręgu korpusu (równorzędny).

§ 187. Podoficerom zawodowym, posiadającym warunki do otrzymania zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego, udziela takiego zezwolenia przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku, na podstawie pisemnej prośby, wniesionej przez podoficera zawodowego.

W prośbie należy wyszczególnić:

a) imię, nazwisko, wykształcenie, zajęcie i miejsce zamieszkania narzeczonej;

b) imiona i nazwisko rodziców lub opiekunów narzeczonej, ich zajęcie i miejsce zamieszkania.

Do prośby należy dołączyć:

1) metrykę urodzenia narzeczonej;

2) świadectwo moralności narzeczonej;

3) akt zejścia (metrykę śmierci) poprzedniej żony lub męża, jeżeli narzeczony lub narzeczona jest wdowcem lub wdową, - albo dokument stwierdzający unieważnienie małżeństwa lub uzyskanie rozwodu, jeżeli poprzedni związek małżeński jednego lub obojga narzeczonych został unieważniony lub nastąpił rozwód;

4) świadectwo lekarskie zdrowia obojga narzeczonych.

§ 188. Przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku, po otrzymaniu prośby, jeżeli odpowiada ona wymienionym w §§ 186 i 187 warunkom, ogłasza w terminie 7-dniowym podległym podoficerom zawodowym prośbę podoficera zawodowego o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego, przytaczając w ogłoszeniu dane dotyczące osoby narzeczonej, z żądaniem zgłoszenia do swej wyłącznej wiadomości zastrzeżeń przeciw projektowanemu małżeństwu.

Dane wyszczególnione w prośbie, oraz zgłoszone zastrzeżenia, powinny być zbadane przy odpowiedniem użyciu członków podoficerskiego sądu koleżeńskiego, lub także organów wojskowych albo cywilnych.

Po przeprowadzeniu badań, przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku, wydaje po upływie 3 miesięcy od dnia wniesienia prośby, decyzję w sprawie zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego (wzór Nr. 2).

Od odmownej decyzji niema środka prawnego.

§ 189. Przepisy §§ 94 i 95 w sprawie zawierania małżeństw przez podoficerów i szeregowców, mają odpowiednie zastosowanie również do podoficerów zawodowych.

Do art. 103.

§ 190. W sprawie należenia podoficerów zawodowych do stowarzyszeń (związków), mają odpowiednie zastosowanie przepisy §§ 87 - 89.

Do art. 106.

§ 191. Prośba o udzielenie długoterminowego urlopu bez uposażenia powinna być wniesiona przez podoficera zawodowego drogą służbową do dowódcy pułku (równorzędnego). W prośbie należy dokładnie wyszczególnić powody, oraz czas trwania urlopu. Okoliczności usprawiedliwiające prośbę o długoterminowy urlop bez uposażenia, powinny być uprawdopodobnione.

§ 192. Podoficer zawodowy, znajdujący się w stanie nieczynnym z powodu otrzymania długoterminowego urlopu bez uposażenia, może być przed upływem urlopu powołany zpowrotem do służby czynnej, jeżeli o to prosi, a przytoczone w prośbie powody zasługują na uwzględnienie.

Prośbę taką rozstrzyga Minister Spraw Wojskowych.

§ 193. Podoficer zawodowy, znajdujący się w stanie nieczynnym z powodu otrzymania długoterminowego urlopu bez uposażenia, obowiązany jest o każdej zmianie miejsca zamieszkania, zawiadamiać dowódcę formacji macierzystej.

Do art. 107 i 108.

§ 194. O urlopie kuracyjnym podoficerów zawodowych postanawiają §§ 58 ust. 3 i 60.

§ 195. Na okres czasu następujących po sobie 6 miesięcy, przez które podoficer zawodowy nie może pełnić czynnej służby wojskowej z powodu złego stanu zdrowia (art. 108 ust. 1), składa się czas choroby i leczenia się, oraz udzielone podoficerowi zawodowemu urlopy lecznicze (zdrowotne lub kuracyjne).

Jeżeli po upływie 6 miesięcy podoficer zawodowy nie może z powodu złego stanu zdrowia pełnić nadal czynnej służby wojskowej, - powinien być przedstawiony wojskowo-lekarskiej komisji rewizyjnej, która orzeka o stopniu zdolności fizycznej podoficera zawodowego do służby wojskowej.

Przeniesienie w stan nieczynny może nastąpić, gdy wojskowo-lekarska komisja rewizyjna stwierdzi czasową niezdolność podoficera zawodowego do czynnej służby wojskowej.

Do art. 112.

§ 196. W sprawie dostania się podoficera zawodowego do niewoli lub zaginienia na terenie działań wojennych mają odpowiednie zastosowanie postanowienia §§ 104 - 108 z tą zmianą, że w skład komisji rehabilitacyjnej wchodzi jako przewodniczący oficer w stopniu nie niższym od kapitana (rotmistrza).

Przeniesienie podoficera zawodowego w stan nieczynny z powodu dostania się do niewoli lub zaginienia na terenie działań wojennych następuje po upływie 30 dni od dnia powyższych zdarzeń.

Do art. 113.

§ 197. Podstawą przeniesienia podoficera zawodowego w stan nieczynny z powodu wyboru na posła lub senatora, jest list wierzytelny, wydany przez komisję wyborczą, lub legitymacja wydana przez biuro sejmu lub senatu.

W sprawie zwolnienia ze służby czynnej podoficera zawodowego, wskutek wyboru na posła lub senatora, mają odpowiednie zastosowanie postanowienia § 103 ust, 2 i 3.

Z chwilą wygaśnięcia mandatu podoficer zawodowy powinien natychmiast zameldować się u dowódcy formacji macierzystej, który zarządza niezwłocznie przeniesienie podoficera zawodowego do stanu czynnego.

Do art. 115.

§ 198. Podoficerom zawodowym, przeniesionym w stan nieczynny z powodów określonych w pkt. a), b), c), d) art. 105 nie przysługuje prawo noszenia munduru:

a) w czasie wykonywania czynności związanych z wykonywaniem zawodu cywilnego, lub z zajęciem handlowem albo przemysłowem;

b) w lokalach, do których jest wzbroniony wstęp oficerom i podoficerom w służbie czynnej;

c) przy wszelkiego rodzaju kwestach, zbiórkach i t. p., jak również w czasie asystowania przy nich;

d) w czasie postępowania rewizyjno-lekarskiego, wdrożonego z powodu choroby powodującej zaburzenia psychiczne.

§ 199. W razie dopuszczenia się przez podoficera zawodowego w stanie nieczynnym czynu hańbiącego, stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądowym, lub w razie nieodpowiedniego zachowania się w mundurze, komendant najbliższego garnizonu może zabronić podoficerowi zawodowemu noszenia munduru wojskowego na czas pozostawania podoficera zawodowego w sianie nieczynnym.

Zarządzenie to zostaje uwidocznione w legitymacji osobistej podoficera zawodowego, jak również w ewidencji, prowadzonej przez dowódcę formacji macierzystej.

Do art. 116.

§ 200. Dowódca okręgu korpusu, oraz dowódca formacji, do której stanu faktycznego należy podoficer zawodowy, ogłaszają w rozkazie dziennym przeniesienie podoficera zawodowego w stan spoczynku, przytaczając w rozkazie przyczynę przeniesienia w stan spoczynku, oraz datę tego przeniesienia. Datą tą ma być ostatni dzień określonego miesiąca kalendarzowego.

Do art. 118.

§ 201. Podoficer zawodowy przeniesiony w stan spoczynku może być powołany do służby czynnej przez Ministra Spraw Wojskowych w czasie mobilizacji lub uzupełnienia wojska, gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga.

W razie powołania podoficera zawodowego w stanie spoczynku do służby czynnej, dowódca formacji ogłasza w rozkazie dziennym wcielenie podoficera do stanu faktycznego formacji, oraz przydział do pododdziału.

Z dniem wcielenia do stanu faktycznego formacji, posiadany przez podoficera zawodowego w stanie spoczynku stopień tytularny staje się stopniem rzeczywistym, co dowódca powinien ogłosić w rozkazie dziennym.

Do art. 119 i 120.

§ 202. Za nadanie stanowiska w rozumienia art. 119 i 120, uważa się przyjęcie do takiej tylko służby państwowej, samorządowej lub w przedsiębiorstwach państwowych, która nadaje podoficerowi zawodowemu prawo do zaopatrzenia emerytalnego.

Jeżeli podoficer zawodowy, którego Minister Spraw Wojskowych przedstawił w trybie rozporządzenia Rady Ministrów, wydanego na podstawie art. 122, do nadania mu stanowiska określonego w ust. 1, stanowiska takiego nie otrzymał bez własnej winy, a w szczególności również z powodu niezawinionego zwolnienia go ze służby przygotowawczej (praktyki, kursu), lub z powodu niezłożenia z wynikiem pomyślnym wymaganego egzaminu - wówczas podoficer taki wraca zpowrotem do swojej formacji na stanowisko podoficera zawodowego i po upływie terminu zobowiązania się zostaje przeniesiony w stan spoczynku z prawem do zaopatrzenia emerytalnego, jeżeli odpowiada warunkom określonym w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych.

Do art. 121.

§ 203. Urlopu dla celów odbycia kursu lub praktyki udziela się zasadniczo w ciągu ostatnich 6 miesięcy mocy zobowiązania się do służby zawodowej. Jeżeli jednak rodzaj kursu lub praktyki (np. żegluga wodna, praktyka rolna) tego wymaga, urlop może być udzielony także wcześniej, jednakowoż nie wcześniej jak w ciągu roku przed upływem terminu zobowiązania do służby zawodowej.

Podstawę udzielenia urlopu stanowi zaświadczenie, że odbycie kursu lub praktyki jest konieczne dla otrzymania stanowiska określonego w art. 119 lub 120 oraz, że podoficer zawodowy będzie przyjęty na kurs lub praktykę. Zaświadczenie powinno określać czas i termin trwania kursu lub praktyki oraz zasadniczo powinno być przedstawione równocześnie z prośbą o udzielenie urlopu.

Długość urlopu ustala się według czasu trwania kursu lub praktyki, w żadnym jednak przypadku urlop nie może przekraczać 6 miesięcy.

§ 204. Podoficer zawodowy w czasie przebywania na urlopie w myśl art. 121 ma prawo do noszenia ubrania cywilnego.

Dowódca, udzielając podoficerowi zawodowemu takiego urlopu, wydaje mu odpowiednie poświadczenie, na którem powinno być uwidocznione, iż w czasie trwania urlopu podoficer zawodowy może nosić ubranie cywilne.

§ 205. Podoficer zawodowy, który bez własnej winy przerwał lub zaniechał praktyki, albo uczęszczania na kurs, może w dalszym czasie odbywania służby zawodowej otrzymać urlop na okres czasu potrzebny dla celów uzupełnienia kursu lub praktyki, nieprzekraczający w sumie czasu 6 miesięcy. Podoficer zawodowy, który bez własnej winy nie ukończył kursu (praktyki) z wynikiem pomyślnym, wraca do swojej formacji, i po upływie okresu zobowiązania się, zostaje przeniesiony w stan spoczynku, jeżeli odpowiada warunkom ustawy emerytalnej.

Natomiast podoficer zawodowy, który z własnej winy nie ukończył kursu lub praktyki, nie ma prawa do otrzymania nowego urlopu. Jeżeli odbycie kursu lub praktyki jest warunkiem uzyskania stanowiska, określonego w art. 119 lub 120, podoficer zawodowy ma być uważany za odmawiającego przyjęcia zaofiarowanego mu stanowiska (art. 123). O fakcie nieukończenia kursu (praktyki) z winy podoficera zawodowego, decyduje Minister Spraw Wojskowych na podstawie opinji komisji kwalifikacyjnej, ustanowionej w trybie rozporządzenia Rady Ministrów, wydanego na podstawie art. 122.

§ 206. Jeżeli podoficer zawodowy w czasie trwania urlopu, pragnie zmienić rodzaj praktyki lub kursu, musi na to uzyskać zezwolenie przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku. Przełożony udzieli takiego zezwolenia, jeżeli zmiana rodzaju kursu lub praktyki jest konieczną dla uzyskania stanowiska określonego w art. 119 lub 120.

Czas urlopu nie może w sumie przekraczać 6 miesięcy.

Do art. 124.

§ 207. Podoficer zawodowy w stanie spoczynku nie ma prawa noszenia munduru wojskowego w następujących przypadkach:

a) przy wystąpieniach noszących charakter polityczny (np. udział w wiecach, zebraniach, pochodach i t. p.);

b) w czasie wykonywania obowiązków wypływających z zajmowanego przez niego stanowiska w służbie państwowej, samorządowej, lub w przedsiębiorstwach państwowych;

c) w czasie wykonywania czynności związanych z wykonywaniem zawodu cywilnego, lub zajęciem handlowem albo przemysłowem;

d) w lokalach, do których jest wzbroniony wstęp oficerom lub podoficerom w służbie czynnej;

e) przy wszelkiego rodzaju kwestach, zbiórkach i t. p., jak również w czasie asystowania przy nich;

f) w czasie przebywania w areszcie tymczasowym sądów karnych powszechnych, lub odbywania kary pozbawienia wolności w powszechnych zakładach karnych;

g) w razie powołania do osobistych świadczeń wojennych, lub wojskowej służby pomocniczej.

Podoficerowi zawodowemu w stanie spoczynku nie przysługuje prawo noszenia munduru w przypadku choroby, powodującej zaburzenia psychiczne, co powinno być stwierdzone świadectwem lekarskiem. Zarządzenie o zakazie noszenia munduru wydaje w tym przypadku komendant najbliższego garnizonu, uwidaczniając to zarządzenie w legitymacji podoficera.

§ 208. W razie dopuszczenia się przez podoficera zawodowego w stanie spoczynku, czynu hańbiącego, stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądowym, lub w razie nieodpowiedniego zachowania się w mundurze, komendant najbliższego garnizonu może zabronić podoficerowi zawodowemu w stanie spoczynku noszenia munduru wojskowego na czas do 6 miesięcy.

Zarządzenie to zostaje doręczone podoficerowi zawodowemu przez powiatowego komendanta uzupełnień, który istotną treść tego zarządzenia wpisuje do legitymacji podoficera zawodowego w stanie spoczynku, jak również uwidacznia to w ewidencji wojskowej.

W terminie dni 14, licząc od dnia doręczenia zarządzenia, przysługuje podoficerowi zawodowemu prawo zażalenia przez powiatowego komendanta uzupełnień do dowódcy okręgu korpusu, który sprawę załatwia ostatecznie. Zażalenie nie ma skutku odraczającego.

Zdjęcie munduru następuje z dniem doręczenia zakazu noszenia.

Po upływie terminu zakazu noszenia munduru, może podoficer zażądać wymiany legitymacji na inną, w której nie będzie uwidoczniona adnotacja zarządzenia o zawieszeniu prawa noszenia munduru. Koszt sporządzenia nowej legitymacji ponosi proszący.

§ 209. Dowódca okręgu korpusu może na wniosek komendanta garnizonu zabronić podoficerowi zawodowemu w stanie spoczynku noszenia munduru na czas dłuższy niż 6 miesięcy, lub na stałe, gdy podoficer zawodowy dopuścił się czynu hańbiącego, stwierdzonego wyrokiem sądowym lub też zachowuje się w mundurze w sposób uwłaczający godności munduru.

Od zarządzenia dowódcy okręgu korpusu niema odwołania.

Zarządzenie o zakazie noszenia munduru wpisuje powiatowy komendant uzupełnień w legitymacji podoficera zawodowego i w ewidencji wojskowej.

Minister Spraw Wojskowych może na próśbę podoficera zawodowego w stanie spoczynku, w wyjątkowych i na szczególne uwzględnienie zasługujących przypadkach, przywrócić prawo noszenia munduru tym podoficerom, którzy na skutek zarządzenia dowódcy okręgu korpusu zostali tego prawa pozbawieni na stałe.

Do art. 127.

§ 210. Przeniesienie podoficera zawodowego do rezerwy lub pospolitego ruszenia zarządza dowódca formacji macierzystej w sposób określony szczególnemi przepisami Ministra Spraw Wojskowych.

Podoficerowie zawodowi, przeniesieni do rezerwy lub pospolitego ruszenia, podlegają wszystkim obowiązkom i korzystają ze wszystkich praw podoficerów i szeregowców rezerwy lub pospolitego ruszenia, ustalonych w ustawie o powszechnym obowiązku wojskowym, oraz w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz. U. R. P. Nr. 89, poz. 747), tudzież w przepisach wydanych na ich podstawie.

§ 211. Podoficer zawodowy, przeniesiony do rezerwy, jest wolny od odbywania ćwiczeń w rezerwie, jeżeli ukończył z wynikiem pomyślnym szkołę podoficerów zawodowych lub kurs doskonalący, albo też jeżeli złożył z wynikiem pomyślnym szczególny egzamin po uprzednio odbytej praktyce (art. 99 ust. 2).

Inni podoficerowie zawodowi, przeniesieni do rezerwy, zostają powoływani do odbywania ćwiczeń na ogólnych zasadach.

Do art. 128.

§ 212. Podoficera zawodowego kwalifikuje przełożony o uprawnieniach dowódcy pododdziału, oraz kolejni wyżsi przełożeni do dowódcy pułku (równorzędnego) włącznie.

Sposób kwalifikowania podoficerów zawodowych określa szczególna instrukcja Ministra Spraw Wojskowych.

Kwalifikacje są wystawiane półrocznie.

§ 213. Jeżeli w półrocznej kwalifikacji podoficer zawodowy otrzymał od wszystkich kwalifikujących go przełożonych ujemną opinję, stwierdzającą brak kwalifikacyj na podoficera zawodowego, dowódca pułku (równorzędny) zawiadamia o tem przy raporcie zainteresowanego podoficera, udzielając mu równocześnie ostrzeżenia, że w razie otrzymania choćby jednej ujemnej kwalifikacji półrocznej w ciągu następnego roku, zostanie rozwiązany z nim stosunek służbowy.

Fakt udzielenia ostrzeżenia zostaje protokolarnie spisany, podpisany przez podoficera zawodowego, oraz złożony w aktach personalnych podoficera. Pozatem dowódca pułku (równorzędny) ogłasza ostrzeżenie w rozkazie tajnym formacji.

Podoficer zawodowy po otrzymaniu ostrzeżenia, zostaje przeniesiony do innego pododdziału. Jeżeli dowódca pułku (równorzędny) uznaje za konieczne przeniesienie podoficera zawodowego do innej formacji, przedstawia umotywowany wniosek o przeniesienie dowódcy, wskazanemu w § 176 ust. 2.

W razie otrzymania przez podoficera zawodowego ujemnej kwalifikacji po raz drugi w ciągu półtora roku, dowódca pułku (równorzędny) zawiadamia o tem przy raporcie podoficera zawodowego, oraz zarządza przeniesienie tego podoficera do rezerwy lub pospolitego ruszenia, albo też występuje z wnioskiem do dowódcy okręgu korpusu o przeniesienie podoficera zawodowego w stan spoczynku.

§ 214. Jeżeli opinje przełożonych kwalifikujących podoficera zawodowego są rozbieżne, dowódca pułku (równorzędny) wyznacza komisję w składzie jednego oficera sztabowego, a w jego braku, jednego ze starszych kapitanów (rotmistrzów) jako przewodniczącego, oraz dwóch oficerów młodszych jako członków, z których żaden nie może być przełożonym kwalifikowanego podoficera.

Komisja bada całokształt spraw dotyczących kwalifikacyj podoficera, przyczem przewodniczący powinien zasięgnąć potrzebnych informacyj od opinjujących, jak również przesłuchać opinjowanego i zbadać przytoczone przez niego w przesłuchaniu przedstawienia faktyczne.

Po przeprowadzonem badaniu przewodniczący komisji przedstawia dowódcy pułku (równorzędnemu) wniosek, czy ostrzeżenie ma być udzielone, lub jeżeli chodzi o ponowną ujemną kwalifikację, czy ma nastąpić rozwiązanie stosunku służbowego z podoficerem zawodowym.

Decyzja dowódcy pułku (równorzędnego) jest ostateczna.

Do art. 129.

§ 215. Zwolnienie podoficera zawodowego na własną prośbę ze służby zawodowej przed upływem terminu zobowiązania może nastąpić tylko wyjątkowo w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie.

Podoficerowie zawodowi mogą być na własną prośbę zwolnieni ze służby zawodowej przed upływem terminu zobowiązania, jeżeli jest to konieczne, celem przejścia podoficera zawodowego do służby cywilno-państwowej, samorządowej lub w przedsiębiorstwach państwowych, oraz jeżeli przesłużyli w charakterze podoficera zawodowego co najmniej 6 lat.

Do art. 130.

§ 216. Do szkoły (kursu), kształcącej na oficerów rezerwy, może być przyjęty podoficer zawodowy po co najmniej 6 latach służby odbytej w charakterze podoficera zawodowego, jeżeli odpowiada następującym warunkom:

a) posiada co najmniej stopień plutonowego;

b) posiada nieprzekroczony 32 rok życia;

c) posiada odpowiednie kwalifikacje moralne i służbowe;

d) jeżeli przed przyjęciem do szkoły złożył szczególny egzamin, którego program określają zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych.

§ 217. Prośby podoficerów zawodowych o przyjęcie do szkoły (kursu), kształcącej na oficerów rezerwy, wnoszą kandydaci w drodze służbowej do dowódcy okręgu korpusu.

Do prośby napisanej i podpisanej własnoręcznie, należy dołączyć:

a) dokładny życiorys ze szczególnem uwzględnieniem przebiegu służby wojskowej;

b) świadectwa szkolne oraz świadectwo z egzaminu złożonego w myśl pkt. d) § 216,

Do prośby kandydata dołącza dowódca pododdziału wyciąg ewidencyjny i wyciąg z księgi kar, oraz opinjuje prośbę w tym kierunku, czy kandydat zasługuje na przyjęcie go do szkoły (kursu), kształcącej na oficerów rezerwy.

Analogicznie opinjują prośbę kolejni wyżsi przełożeni.

Dowódca pułku (równorzędny) dołącza do podania kandydata odpisy jego półrocznych kwalifikacyj z ostatnich trzech półroczy.

§ 218. W razie przyjęcia kandydata do szkoły (kursu), kształcącej na oficerów rezerwy, przełożony o uprawnieniach dowódcy pododdziału zawiadamia o tem kandydata, który w jego obecności wypełnia deklarację (wzór Nr. 6), iż prosi o przeniesienie go do rezerwy z dniem ukończenia szkoły (kursu), lub też zwolnienia z niej z powodów przewidzianych w niniejszem rozporządzeniu (§ 77).

§ 219. Podoficer zawodowy, który ukończył szkołę (kurs), kształcącą na oficerów rezerwy z wynikiem pomyślnym, zostaje mianowany podporucznikiem rezerwy na warunkach przewidzianych w ustawie z dnia 23 marca 1922 r. o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów Wojsk Polskich (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 56).

Z dniem ukończenia szkoły (kursu), dowódca formacji macierzystej, na podstawie zawiadomienia komendanta szkoły (kursu) przenosi podoficera zawodowego do rezerwy, a to bez względu na to, czy podoficer zawodowy ukończył szkołę (kurs) z wynikiem pomyślnym. Przeniesienie do rezerwy następuje również w przypadkach zwolnienia podoficera zawodowego ze szkoły (kursu), kształcącej na oficerów rezerwy (§ 77).

Do art. 132.

§ 220. Podoficerowie zawodowi, którzy w czasie i wskutek pełnienia służby wojskowej stali się niezdolnymi do pełnienia czynnej służby, mogą wnosić prośby o dalsze pozostawienie ich w służbie zawodowej mimo posiadanej kategorji E. zdolności fizycznej, jeżeli:

a) pozostają jeszcze w służbie czynnej;

b) wyrazili w prośbie zgodę na przeniesienie ich do tej grupy podoficerów zawodowych, którą dowódca uprawniony uznał dla nich za odpowiednią;

c) nie nabyli jeszcze uprawnień emerytalnych w takiej wysokości, któreby im przysługiwały po przesłużeniu czynnie 20 lat.

Prośbę należy wnieść w drodze służbowej do Ministra Spraw Wojskowych bezpośrednio po uznaniu ich przez wojskowo-lekarską komisję rewizyjną za trwale niezdolnych do służby wojskowej.

Prośbę opinjuje przełożony o uprawnieniach dowódcy pododdziału i kolejni wyżsi przełożeni w tym kierunku, czy proszący mimo posiadania kategorji E. zdolności fizycznej może być użyty w służbie wojskowej, w jakiej grupie podoficerów zawodowych, oraz czy prośba podoficera zawodowego, ze względu na całokształt jego służby wojskowej, oraz jego dotychczasowe opinje, zasługuje na uwzględnienie.

Dowódca okręgu korpusu na skutek wniesionej przez podoficera zawodowego prośby o pozostawienie w dalszej służbie zawodowej, wstrzymuje się od czynności związanych z przeniesieniem takiego podoficera zawodowego w stan spoczynku do czasu decyzji Ministra Spraw Wojskowych.

§ 221. Podoficerowie zawodowi, z którymi rozwiązano stosunek służbowy z powodu zupełnej niezdolności do służby, o ile nie przechodzą w stan spoczynku, zatrzymują posiadane stopnie wojskowe, a celem określenia ich stosunku do służby wojskowej dodaje się do nazwy posiadanego przez nich stopnia wojskowego wyrazy: "poza służbą".

Do art. 133.

§ 222. Podoficerowie zawodowi, których zobowiązanie wygasło w okresie trwania służby w czasie mobilizacji lub uzupełnienia wojska gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga, mogą w ciągu 4 tygodni od daty demobilizacji lub zwalniania rocznika, do którego należą, przedstawić prośbę o pozostawienie w dalszej służbie zawodowej na okresy czasu przewidziane w § 168.

W razie uwzględnienia prośby o pozostawienie w dalszej służbie zawodowej, termin zobowiązania się liczy się od dnia demobilizacji lub zwolnienia danego rocznika do rezerwy lub pospolitego ruszenia.