Rozdział 3 - Operacje komunalnych kas oszczędności. Do art. 16. - Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 kwietnia 1927 r. o komunalnych kasach oszczędności.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1928.44.424

Akt utracił moc

Wersja od: 30 czerwca 1928 r.

III.

Operacje komunalnych kas oszczędności.

Do art. 16.

§ 30. Rodzaje operacyj, do których dokonywania komunalna kasa oszczędności jest uprawniona, powinny być wyszczególnione w statucie kasy.

Firma i sam zakład komunalnej kasy oszczędności, jako też firma (nazwa) jej oddziałów, zbiornic i zakładów zastawniczych (lombardów) oraz same te urządzenia nie mogą być przedmiotem ani operacyj kasy ani też żadnych tranzakcyj ze strony związku poręczającego.

A.

Operacje bierne.

Do art. 17 - 23.

§ 31. Komunalna kasa oszczędności przyjmuje wkłady od osób fizycznych i prawnych nietylko na ich własny rachunek, lecz także na rachunek osób trzecich.

Komunalna kasa oszczędności nie jest obowiązana przyjmować wkładów poniżej najniższej kwoty statutem jej przewidzianej, względnie powyżej najwyższej kwoty określonej w myśl statutu kasy.

Komunalne kasy oszczędności są uprawnione wypuszczać znaczki oszczędnościowe w cenie niższej od najniższej kwoty wkładów, statutem przewidzianej, oraz przyjmować te znaczki na książeczkę oszczędnościową, jeżeli razem złączone dają kwotę najniższego wkładu statutem przewidzianego. Mogą one również rozdzielać skarbonki oszczędnościowe i złożone w nich kwoty przyjmować na warunkach wyżej wymienionych, jako wkłady na książeczki oszczędnościowe.

Najwyższa kwota wkładów dla instytucyj społecznych i publicznych, które powołane są do lokowania swych funduszów w komunalnych kasach oszczędności, może być wyższą, niż dla osób fizycznych, lub może być nawet wcale nieoznaczaną. Komunalna kasa oszczędności może czynić różnice co do wysokości dopuszczalnej najwyższych wkładów dla wkładców zależnie od tego, na jak długi okres czasu wkłady pozostawiają w kasie lub za jak długim okresem wypowiedzenia podnieść wkłady zamierzają.

Jeżeli wkład, złożony na poszczególną książeczkę, osiągnie najwyższą kwotę w statucie komunalnej kasy oszczędności określoną, natenczas nie może on być zwiększany przez nowe wpłaty, lecz tylko przez kapitalizowanie się procentów.

§ 32. Wkładki oszczędnościowe powinna komunalna kasa oszczędności księgować na tego, na kogo książeczka oszczędnościowa jest wysławiona.

Na pierwszej stronie książeczki oznaczony być powinien numer otworzonego w kasie rachunku, data wystawienia książeczki i zapis o ewentualnych zastrzeżeniach, a jeżeli książeczka wystawiona jest na imiennie oznaczoną osobę, także nazwisko i imię tej osoby.

Z każdą książeczką powinien być oprawiony statut tej komunalnej kasy oszczędności, która książeczkę wystawiła lub co najmniej wyciąg z tego statutu, dotyczący wkładów oszczędnościowych.

Książeczka oszczędnościowa powinna być pozatem wystawiona w sposób przepisany dla dokumentów, z których powstaje zobowiązanie kasy (§ 17 rozp. nin.).

W braku odmiennego zastrzeżenia każda suma, wpłacana na książeczkę, jest w stosunku, do komunalnej kasy oszczędności wierzytelnością tego, na kogo książeczka jest wystawiona.

Każdy wpis lub zastrzeżenie w książeczce oszczędnościowej stwierdzone powinny być poza podpisem skarbnika (kasjera) także przez podpis kierownika właściwego działu administracji kasy, lub urzędnika obowiązanego do kontroli. Zapisków lub zastrzeżeń osób prywatnych w książeczkach komunalna kasa oszczędności nie jest obowiązaną uwzględniać, choćby nawet pochodziły od wkładcy lub osoby, uprawnionej do podejmowania wypłat. Omyłki należy skreślać z pisemnem potwierdzeniem na książeczce skreślenia, w sposób dla wpisów obowiązujący.

Tytułowe karty, format i treść książeczek oszczędnościowych, wystawianych przez komunalne kasy oszczędności, powinny odpowiadać wzorowi, który ustanowi osobne rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu; rozporządzenie to wskaże termin, od którego nowy wzór obowiązywać będzie.

§ 33. Książeczka oszczędnościowa może być wystawiona:

a) na okaziciela lub

b) na imiennie oznaczoną osobę.

W obu powyższych przypadkach do umownego przeniesienia wierzytelności, wynikającej z książeczki oszczędnościowej, wystarcza wręczenie książeczki nabywcy wierzytelności i całkowita lub częściowa wypłata wierzytelności może nastąpić za przedstawieniem książeczki, przyczem komunalna kasa oszczędności nie ma obowiązku badać legalności posiadania książeczki przedstawionej do wypłaty, o ile wpłaty nie uzależniono od pewnych określonych w tym względzie warunków lub o ile utrata książeczki nie została przed tem zgłoszona w komunalnej kasie oszczędności. O ile chodzi o książeczki, wystawiano na imiennie oznaczoną osobę bez zastrzeżeń co do osób, uprawnionych do podnoszenia wkładów - uważa się. każdego przedstawiającego książeczkę do wypłaty za prawnego pełnomocnika tej osoby, na którą książeczka jest wystawioną.

§ 34. Wpłaty mogą być uskuteczniane również bez przedkładania książeczki oszczędnościowej, a mianowicie drogą przekazów pocztowych, listów pieniężnych, czeków i t. p. Wpisania do książeczki oszczędnościowej uskutecznionych w powyższy sposób wpłat dokonywa komunalna kasa oszczędności przy najbliższem przedstawieniu jej książeczki oszczędnościowej.

Całkowita lub częściowa wypłata przez komunalną kasę oszczędności wierzytelności, wynikającej z książeczki oszczędnościowej, może nastąpić w drodze pocztowej na koszt i ryzyko wkładcy tylko za poprzedniem nadesłaniem kasie książeczki, podaniem sposobu przekazania, wypłaty oraz adresu wkładcy względnie osoby, na ręce której wypłata ma nastąpić, i za wyraźnem wskazaniem, w jaki sposób i do czyich rąk książeczka ma być zwrócona lub też czy ma zostać zatrzymaną do rozporządzenia wkładcy. Wypłata może być dokonana w powyższy sposób na polecenie wkładcy do rąk osoby trzeciej tylko wtedy, jeżeli odpowiednio do polecenia, wypłaty się wylegitymuje i jeżeli osnowa zastrzeżeń w księdze zastrzeżeń (§ 37 rozp. nin.) co do odnośnego wkładu wypłacie takiej się nie sprzeciwia.

Komunalna kasa oszczędności upoważniona jest do potrącania z wkładu poniesionych przez siebie kosztów pocztowych.

Przy wypłacaniu całego kapitału wraz z procentami komunalna kasa oszczędności książeczkę oszczędnościową zatrzymuje i kasuje.

§ 35. Komunalne kasy oszczędności mogą wejść w porozumienie ze sobą i z gminnemi kasami pożyczkowo-oszczędnościowemi co do wzajemnego przyjmowania wkładów i dokonywania wypłat na wystawione przez siebie książeczki oszczędnościowe, co do przelewu funduszów i wyrównania rachunków z tego tytułu i co do wzajemnego powiadamiania się o zgłaszanych faktach zagubienia, zniszczenia, innej utraty lub umorzenia książeczek oszczędnościowych (§ 40 rozp. nin.).

Dojście do skutku i treść takiego porozumienia, o ile dotyczy wzajemnego przyjmowania i wypłaty wkładów, należy podać do publicznej wiadomości w sposób, przewidziany dla ogłoszeń kasy.

§ 36. Rada komunalnej kasy oszczędności ustala wysokość i początek obowiązywania każdoczesnej stopy procentowej od wkładów tudzież termin wypowiadania wkładów, natomiast w statucie należy oznaczyć okresy czasu, za jakie pełny procent się dolicza do wkładów, oraz termin, od którego przy wpłacie i do którego przy wypłacie liczy się bieg procentów.

Oprocentowanie wkładów może być różne w zależności od terminów wypowiedzenia wkładów, lub też od zgłoszonych zastrzeżeń - albo innego uwarunkowania wypłaty wkładów.

W drodze premij lub rozlosowywania nagród można wyróżniać pewne kategorje książeczek - które rada kasy uzna za zasługujące na takie wyróżnienie.

Wysokość i początek obowiązywania ustalonej stopy procentowej od wkładów jako też warunki premij i rozlosowywania nagród należy podać do publicznej wiadomości w sposób przewidziany dla ogłoszeń kasy.

§ 37. Wypłatę wierzytelności, wynikającej z książeczki oszczędnościowej komunalnej kasy oszczędności, można uzależnić także od pewnych określonych warunków. Między innemi uzależnić można tę wypłatę:

a) przy książeczkach oszczędnościowych, wystawianych na imiennie oznaczoną osobę, od warunku, że dokonaną ona być może do rąk innej wyraźnie wskazanej osoby, aniżeli ta, na którą książeczka została wystawioną;

b) przy książeczkach ad a) wymienionych od warunku, że może być ona dokonywaną do rąk uprawnionej do jej podjęcia osoby tylko za własnoręcznym podpisem tej osoby według wzoru jej podpisu;

c) przy książeczkach oszczędnościowych, wystawionych czy to na okaziciela, czy też na imiennie oznaczoną osobę, od warunku, że dokonaną ona być może tylko za przedłożeniem osobnego a wyraźnie określonego dokumentu lub znaku lub za podaniem określonego hasła, określonej cyfry lub daty;

d) przy książeczkach ad c) wymienionych od warunków, że dokonywaną może być ona tylko za poprzedniem wypowiedzeniem, przyczem należy zgóry określić okres czasu, o który wypowiedzenie ma poprzedzić wypłatę;

e) przy książeczkach ad c) wymienionych od warunku, że dokonaną ona być może tylko w określonych zgóry ratach, odstępach czasu, miejscach (n. p. zakładzie głównym lub oddziale) lub okolicznościach.

Komunalna kasa oszczędności może sobie zastrzec, że wypłaty w tym samym dniu na tę samą książeczkę nie będzie dokonywać ponad pewną określoną zgóry w statucie kwotę najwyższą, lub że od wypłat ponad tę kwotę może policzyć oznaczoną przez zarząd prowizję dyskontową.

Łączenie kilku warunków równocześnie jest dopuszczalnem, o ile warunki te wzajem się nie wyłączają i nie są sprzeczne ze sobą i określone są w sposób, wykluczający wątpliwość co do sposobu ich dopełnienia. Zastrzeżenia nie mogą się sprzeciwiać przepisom obowiązujących ustaw.

Zastrzeżone warunki mogą wychodzić zarówno od kasy jak i od wkładcy i na warunki te musi się zgodzić zarówno kasa, jak i wkładca.

Wypłata wkładów z książeczek uwarunkowanych zastrzeżeniami dokonywana być może tylko zgodnie z osnową zastrzeżenia. Zastrzeżenia można zmienić lub wycofać. Zapisy o zastrzeżeniach, ich zmianie lub cofnięciu należy uwidaczniać nietylko w samej książeczce, lecz także w odnośnej księdze wkładów, pełną zaś osnowę zastrzeżenia należy wpisać do specjalnej księgi zastrzeżeń, przechowywanej pod zamknięciem.

§ 38. Całkowita lub częściowa wypłata - przez komunalną kasę oszczędności - wierzytelności, wynikającej z książeczki oszczędnościowej może nastąpić - nawet w przypadkach egzekucji i tylko za jej przedstawieniem.

Wstrzymanie wypłaty wkładów z książeczki oszczędnościowej nastąpić może w przypadkach i w sposób przewidziany w przepisach o umorzeniu tytułów na okaziciela, obowiązujących w siedzibie kasy.

§ 39. Jako wadja i kaucje, składane władzom państwowym, względnie komunalnym urzędom i zakładom, nie mogą być przyjmowane książeczki oszczędnościowe opatrzone zastrzeżeniami.

§ 40. Zagubienie, zniszczenie lub inną utratę książeczki oszczędnościowej może jej posiadacz zgłosić pisemnie lub ustnie bezpośrednio w zakładzie głównym komunalnej kasy oszczędności lub jej oddziału, względnie zbiornicy, skąd mu książeczkę wydano.

Zgłoszenie powyższe obowiązuje kasę dopiero od chwili doręczenia jej dowodu sądowego o wdrożeniu postępowania przewidzianego w przepisach o umorzeniu tytułów na okaziciela, obowiązujących w siedzibie kasy.

Wydanie duplikatu oraz wypłata wkładów lub procentów po upływie sześciu miesięcy od ogłoszenia o utracie książeczki, a przed uznaniem jej za nieważną nastąpić może na odpowiedzialność kasyj tylko do rąk tej osoby, która jest uprawniona do rozporządzenia wkładem.

Duplikat wystawia się na saldo książeczki pierwotnej.

§ 41. Bieg trzydziestoletniego okresu przedawnienia w tych przypadkach, gdzie chodzi o wkłady z odroczoną lub wstrzymaną wypłatą względnie dotknięte zakazem sądowym, lub płatne za określonym zgóry terminem wypowiedzenia, nie może w stosunku do części wkładu, dotkniętej powyższemi ograniczeniami, rozpocząć się przed przywróceniem prawa do rozporządzania wkładem, względnie przed upływem terminu określonego dla wypowiedzenia.

W stosunku do książeczek oszczędnościowych, wystawionych na imię osoby niewłasnowolnej, o ile o tem w książeczce było zapisane odpowiednie zastrzeżenie, bieg przedawnienia nie może się rozpocząć przed uzyskaniem własnowolności przez wspomianą osobę.

Lista wierzytelności, ulegających przedawnieniu, powinna być na sześć miesięcy przed upływem okresu przedawnienia podana do wiadomości publicznej w sposób przewidziany dla ogłoszeń komunalnej kasy oszczędności. W ciągu powyższego okresu osoby, uprawnione do rozporządzenia odnośnemi wierzytelnościami, mogą żądać wypłaty tych wierzytelności względnie prosić o ich dalsze utrzymanie na rachunku kasy.

W przypadku, gdyby pewien rachunek zlikwidowany, jako przedawniony, musiał być przywrócony, dokonywa się przywrócenia z urzędu.

§ 42. W statucie komunalnej kasy oszczędności można odmowę wystawienia książeczki względnie przyjęcia wkładki wnoszonej przewidzieć między innemi w następujących przypadkach:

a) gdy wkładka nie dosięga dopuszczalnej statutem najniższej kwoty wkładki lub sama względnie łącznie z poprzedniemi przekracza ustanowioną tym statutem najwyższą kwotę wkładów;

b) gdy chodzi o wystawienie książeczki oszczędnościowej na obcą walutę;

c) gdy zgłaszane przez wkładce warunki kasa uzna za niedogodne dla siebie;

d) gdy niema widoków na odpowiednie ulokowanie funduszu wkładkowego;

e) gdy wkładca już raz dopuścił się nadużycia - zaufania kasy;

f) gdy kasa stoi przed likwidacją.

§ 43. Wypowiedzenie wkładu poszczególnemu wkładcy może być dokonane ustnie z zaznaczeniem tego w książeczce oszczędnościowej lub też przez zawiadomienie pisemne.

Wypowiedzenie wkładów może nastąpić także przez podanie go do wiadomości publicznej w sposób przewidziany statutem dla ogłoszeń kasy, o ile taka forma wypowiedzeń przewidziana jest w statucie kasy.

Od wkładów wypowiedzianych komunalna kasa oszczędności z upływem terminu wypowiedzenia nie ma obowiązku płacić lub doliczać dalsze procenty.

§ 44. W statucie komunalnej kasy oszczędności może między innemi być przewidzianem, że wypowiedziane w sposób określony § 43 rozporządzenia niniejszego wkłady będą złożone do depozytu sądowego:

a) jeżeli nie będą podniesione w terminie, naznaczonym w zawiadomieniu, ogłoszeniu lub wezwaniu;

b) jeżeli w odpowiedni sposób nie stanie się zadość warunkom ustalonym przez właściwe organa kasy.

B.

Operacje czynne.

Do art. 24 - 26.

§ 45. Komunalna kasa oszczędności obowiązana jest posiadać względnie umieścić w posiadających bezpieczeństwo prawne (pupilarne) polskich państwowych papierach procentowych lub w papierach przez Państwo gwarantowanych co najmniej 5% ogólnej sumy wkładów oszczędnościowych, jeżeli ta suma przewyższa 200.000 złotych. Przy obliczaniu tego procentu nie wlicza się do podstawy wymiaru zwaloryzowanych wkładów przedwojennych.

Jeżeli komunalna kasa oszczędności nie posiada oznaczonego powyżej zasobu w posiadających bezpieczeństwo prawne (pupilarne) polskich państwowych papierach procentowych i papierach przez Państwo gwarantowanych, obowiązaną jest aż do osiągnięcia przepisanego stanu zasobów lokować w powyższych papierach z przyrostu funduszu wkładkowego corocznie 9% tegoż przyrostu. Jeżeli komunalna kasa oszczędności zwiększy w ciągu roku, swój zasób w powyższych papierach ponad podaną normę obowiązkowego, zwiększania zasobów, to może tę nadwyżkę wliczyć do kwot, jakie mają być przez nią w następnych latach umieszczone w powyższych papierach. Jeżeli w którymkolwiek roku obrachunkowym zajdzie brak przyrostu funduszu wkładkowego lub fundusz ten się obniży, obowiązek uzupełnienia zasobów w powyższych papierach zawiesza się na czas tego braku względnie obniżenia się. Wchodzi on atoli natychmiast w wykonanie, skoro tylko w którymkolwiek dalszym roku obrachunkowym fundusz wkładkowy się zwiększy ponad najwyższy stan któregokolwiek z lat poprzednich.

Komunalna kasa oszczędności może o tyle tylko pozbywać się przepisanego zasobu w powyższych papierach, o ile to jest koniecznem do spłaty wkładów. Pozbywane mogą być wtedy najpierw tylko papiery przez Państwo gwarantowane a dopiero, gdyby zasób tychże został wyczerpany, posiadające bezpieczeństwo prawne (pupilarne) polskie państwowe papiery procentowe.

Nadto fundusze zasobowe kasy, o ile nie są już umieszczone w nieruchomościach, powinny w 20% swej wysokości względnie nadwyżki ponad lokatę w nieruchomościach umieszczane być w wymienionych wyżej papierach. W razie zamiaru nabycia lub budowy własnego gmachu lub potrzeby pokrycia strat, kasa może papiery wartościowe, stanowiące lokatę funduszu zasobowego, pozbyć lub zastawić.

§ 46. Budynki nieruchomości, obciążonej pożyczką udzieloną przez komunalną kasę oszczędności, powinny być przez cały czas obciążenia ubezpieczone od ognia:

a) w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych (b. Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych) w Warszawie lub w komunalnych ubezpieczalniach wojewódzkich na sumę przewyższającą co najmniej o 20% kwotę udzielonej pożyczki, przyczem kwota tej pożyczki powinna mieścić się cała w wolnej od długów części-pierwszych 3/4 części ubezpieczonej wartości nieruchomości;

b) w prywatnych zakładach wzajemnych ubezpieczeń w obrębie Rzeczypospolitej, poręczonych przez związki publiczno-prawne, na sumę przewyższającą co najmniej o 30% kwotę udzielonej pożyczki, przyczem kwota tej pożyczki powinna mieścić się cała w wolnej od długów części-pierwszych 2/3 części ubezpieczonej wartości nieruchomości.

Jeżeli wartość ubezpieczona, czy to skutkiem pogorszenia się stanu budynków, czy spadku wartości realności, czy też z innych przyczyn, wynosi więcej, niż rzeczywista wartość szacunkowa nieruchomości w czasie udzielenia pożyczki, należy stawki powyższe policzać od wartości szacunkowej. Szacunku dokonać może komunalna kasa oszczędności komisyjnie przez właściwe do tego organa fachowe. Wymiar potyczki od wartości szacunkowej nie uchyla warunku co do obowiązku ubezpieczenia budynków od ognia.

Odstąpienie od powyższych zasad wymaca zezwolenia władzy nadzorczej.

Uiszczanie premij ubezpieczeniowych może komunalna kasa oszczędności przyjąć na siebie za odpowiedniem za to odszkodowaniem.

§ 47. Komunalne kasy oszczędności powinny prowadzić rejestry imienne dłużników i poręczycieli (solidarnych współdłużników) z uwidocznieniem zobowiązań, zaciągniętych przez tychże na własny rachunek, czy też drogą poręczeń w kasie.

Członków zarządu kasy nie wolno bez zezwolenia rady kasy przyjmować jako poręczycieli.

§ 48. Jako publiczne kasy oszczędności, których książeczki oszczędnościowe, wysławione z zastrzeżeniem terminowem, wolno dyskontować komunalnym kasom oszczędności w myśl art. 24 ustęp 1, p. 9 lit. a, wymienionego wyżej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, oznacza się: Bank Gospodarstwa Krajowego, Państwowy Bank Rolny, Pocztową Kasę Oszczędności, Polski Bank Komunalny w Warszawie, Komunalny Bank Kredytowy w Poznaniu, wszystkie komunalne kasy oszczędności i wszystkie gminne kasy pożyczkowo-oszczędnościowe.

§ 49. Uprawnienie do przedsiębiorca operacyj z zakresu, przewidzianego artykułem 25 wymienionego wyżej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, oraz wskazane artykułem 26 tegoż rozporządzenia, uprawnienie do nabywania lub budowy realności dla własnego użytku, o ile kasa zamierza z takich uprawnień korzystać, powinny być przewidziane w jej statucie.

C.

Inne operacje.

Do art. 27.

§ 50. Komunalne kasy oszczędności mogą od Ministra Skarbu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych otrzymać osobne pozwolenie na dokonywanie między innemi następujących czynności bankowych:

a) na zaciąganie pożyczek na podstawie upoważnienia organu stanowiącego swego związku poręczającego i za osobną poręką tegoż związku za te pożyczki;

b) na udzielanie gwarancyj za zgodą i poręką związku poręczającego;

c) na zakup monet złotych oraz. na przeprowadzenie czynności dewizowych w ograniczeniu do zleceń własnych wkładców i własnego związku poręczającego i na ich rachunek;

d) na udzielanie kredytu towarowego producentom pod zastaw towarów niepodlegających łatwemu zepsuciu, ubezpieczonych od ognia i zdeponowanych w publicznych składnicach towarowych.

Komunalna kasa oszczędności, za której wszystkie zobowiązania związek poręczający przyjął odpowiedzialność, może otrzymać pozwolenie na dokonywanie operacyj ad a i b wyszczególnionych bez warunku osobnej poręki za nie ze strony związku poręczającego.

Uprawnienie do dokonywania każdej z powyższych czynności bankowych powinno być w statucie kasy osobno wyszczególnione w granicach otrzymanego na nie pozwolenia.

§ 51. W związku z operacjami, o których mowa w rozporządzeniu niniejszem, komunalna kasa oszczędności - o ile to w jej statucie wyraźnie zostanie przewidziane, - uprawnioną jest przedsiębrać następujące czynności:

a) pozbywać własne wierzytelności hipoteczne i za zgodą organu stanowiącego związku poręczającego własne realności;

b) sprzedawać i lombardować posiadane własne papiery wartościowe w przypadku nagłego zapotrzebowania gotówki, jednakże z ograniczeniami wynikającemi z obowiązku posiadania, względnie umieszczenia zasobom w posiadających bezpieczeństwo prawne (pupilarne) polskich państwowych papierach procentowych i w papierach przez Państwo gwarantowanych (§ 45 niniejszego rozporządzenia);

c) prowadzić agentury Banku Polskiego oraz banków państwowych i komunalnych;

d) wynajmować schowki w swym skarbcu, względnie w szafach bezpieczeństwa na warunkach przez radę kasy ustalonych;

e) otwierać rachunki bieżące, czekowe, przekazowe i korespondencyjne (kontokorentowe);

f) wysławiać przekazy i akredytywy na instytycje kredytowe, w których komunalnym kasom oszczędności wolno lokować fundusze, w granicach posiadanych przez klijenta w kasie funduszów oraz w granicach funduszów, posiadanych przez kasę w tych instytucjach.