Rozdział 1 - Organizacja komunalnych kas oszczędności. Do art. 1 - 11. - Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 kwietnia 1927 r. o komunalnych kasach oszczędności.
Dz.U.1928.44.424
Akt utracił mocI.
Organizacja komunalnych kas oszczędności.
Organizacja komunalnych kas oszczędności.
Komunalna kasa oszczędności jest instytucją obowiązaną do publicznego składania rachunków.
Zakłady niezorganizowane na zasadzie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 kwietnia 1927 r. o komunalnych kasach oszczędności (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 339), nie mogą używać nazwy lub firmy "Komunalnej Kasy Oszczędności".
Uprawnienie do otwierania oddziałów i zbiornic oraz do organizowania zakładów zastawniczych (lombardów) powinno być przewidziane w statucie kasy; mimo to otwarcie każdego nowego oddziału nawet w terytorialnym zakresie działania wymaga zgody władzy nadzorczej.
Utworzony w powyższy sposób związek międzykomunalnym w stosunku do wspólnie zorganizowanej komunalnej kasy oszczędności związkiem poręczającym.
Zakres przyjętej odpowiedzialności powinien być uwidoczniony w statucie kasy.
Związki komunalne, połączone w myśl § 5 rozporządzenia niniejszego w związek międzykomunalny dla wspólnego zorganizowania komunalnej kasy oszczędności, ponoszą wobec osób trzecich za zobowiązania kasy odpowiedzialność solidarną w tych granicach, w jakich ją przyjęły na siebie godnie z postanowieniami ustępu 1 paragrafu niniejszego.
Zakres przyjętej w ten sposób odpowiedzialności powinien być określony w statucie związku międzykomunalnego. Do statutu związku międzykomunalnego dla wspólnego zorganizowania komunalnej kasy oszczędności mają pozatem zastosowanie ogólne przepisy, obowiązujące w przedmiocie statutu związków międzykomunalnych. Postanowienie ustępu 2 paragrafu niniejszego ma do statutu wspólnie zorganizowanych komunalnych kas oszczędności również zastosowanie.
W uchwałach o organizowaniu komunalnej kasy oszczędności i związku międzykomunalnego w tym celu, jako też w statucie wspólnie zorganizowanych komunalnych kas oszczędności i odnośnego związku międzykomunalnego powinien być określony stosunek, w jakim poszczególne związki, będące członkami związku międzykomunalnego, mają uczestniczyć w ewentualnych stratach z tytułu pomienionej w ust. 3 paragrafu niniejszego - odpowiedzialności solidarnej.
Niezależnie od tego obowiązany jest związek przyznać kasie kapitał zakładowy co najmniej w wysokości 5.000 złotych.
Przyznając kasie kapitał zakładowy, związek poręczający może zastrzec sobie zwrot tylko tej kwoty, o którą ten kapitał przewyższa sumę pięć tysięcy złotych.
Jeżeli skład rady kasy ustalony zostanie w statucie kasy w nieparzystej liczbie członków, wówczas co najmniej połowę zwiększonej o jednostkę liczby ustalonego składu rady kasy wybiera organ stanowiący związku poręczającego z pośród swego grona. Reszta członków rady wybraną być może z poza grona organu stanowiącego związku poręczającego.
Na członków rady wybieranych z poza. grona organu stanowiącego związku poręczającego powoływać można tylko osoby, posiadające prawo wybieralności do rad gmin wiejskich lub miejskich na obszarze Państwa.
Statutem kasy można przewidzieć, czy i ilu z tych członków rady kasy, których można wybierać z poza grona organu stanowiącego związku poręczającego, należy wybierać z grona organu wykonawczego tegoż związku.
Zarząd komunalnej kasy oszczędności, jako organ wykonawczy, może być jednoosobowy lub kolegjalny. Przewodniczącego zarządu kolegjalnego wybierają członkowie tegoż zarządu z pośród siebie, jeżeli wybór ten statutem nic jest zastrzeżony radzie kasy. Organ zarządu jednoosobowego względnie przewodniczący zarządu kolegjalnego jest w rozumieniu rozporządzenia niniejszego naczelnikiem zarządu kasy.
Na członków zarządu powoływane być mogą osoby także z poza grona rady kasy i organów związku poręczającego, o ile posiadają prawo wybieralności do rady jednej z gmin na obszarze Państwa. Na członków i naczelników zarządu mogą być wybierani również płatni kierownicy biur i dyrektorzy komunalnej kasy oszczędności.
Na członków zarządu komunalnej kasy oszczędności nie można powoływać członków zarządu, dyrektorów, względnie kierowników instytucyj kredytowych, znajdujących się na obszarze działalności związku poręczającego kasy.
W statucie komunalnej kasy oszczędności przewidzieć można, że skład osobowy jej organów kolegialnych w określonej zgóry swej części (liczbie członków) ulega zmianie co pewien zgóry oznaczony przeciąg czasu, stale jednakże przestrzeganą być musi zasada, by w składzie rady każdocześnie istniała co najmniej połowa członków z grona organu stanowiącego związku poręczającego. Na opróżnione miejsca takich członków nie można powoływać osób z poza grona organu stanowiącego związku poręczającego, o ile by przez takie powołanie zasada powyższa miała być naruszona.
Członkom zarządu kasy nie przysługuje głos stanowczy w radzie kasy; powinni oni jednak brać udział w posiedzeniach rady kasy.
W statucie komunalnej kasy oszczędności można zastrzec, że wybór naczelnika zarządu kasy podlega zatwierdzeniu ze strony organu związku poręczającego. Organ taki należy wtedy w statucie wyraźnie wymienić Temuż organowi zastrzec również można w statucie prawo zawieszania naczelnika zarządu w urzędzie.
Skład, sposób wyboru i odwołania, tudzież okres uradowania rady i zarządu komunalnej kasy oszczędności ustalony być powinien w statucie kasy, przyczem należy również przewidzieć, czy i ewentualnie w jaki sposób zmiana składu względnie kadencji organu stanowiącego związku poręczającego wpływa na okres urzędowania organów kasy względnie członków tych organów.
Poszczególni członkowie rady i zarządu kasy ulegają zawieszeniu w czynnościach i tracą mandat w tych samych przypadkach i z temi samemi skutkami, co członkowie organu stanowiącego związku poręczającego kasę.
Członkowie rady i zarządu kasy nie mogą wchodzić w stosunek osobistego dłużnika do kasy bez specjalnej uchwały rady kasy.
Członkowie rady i zarządu obowiązani są dochować tajemnicy co do prowadzenia interesów, stosunków kredytowych i sposobów wytwórczości zawodowej klijentów kasy.
Rada kasy może powoływać dla pewnych spraw osobne komisje, a także przekazać zarządowi w przypadkach określonych statutem prawo stanowienia w niektórych sprawach swej kompetencji, z wyjątkiem jednak takich spraw, które wymienionem wyżej rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej, rozporządzeniami na zasadzie tegoż rozporządzenia wydanemi lub statutem kasy zastrzeżone zostały wyraźnie kompetencji rady kasy.
Do ważności uchwał organów kolegjalnych, o ile w statucie inaczej nie postanowiono, potrzeba obecności co najmniej połowy statutem określonej liczby wszystkich członków kolegjum. Wyjątek zachodzi, gdy po stwierdzeniu niezdolności do powzięcia uchwały wyznaczono nowe posiedzenie w tej samej sprawie. W tym przypadku organ kolegialny jest zdolny do powzięcia uchwał bez względu na liczbę obecnych na posiedzeniu członków, na co należy zwrócić uwagę w zaproszeniu na nowe posiedzenie. Statutem kasy można zastrzec naczelnikowi zarządu kasy prawo sprzeciwu co do uchwał i prawo wstrzymania wykonania zarządzeń organów kasy w przypadkach i na warunkach tym statutem określonych z obowiązkiem niezwłocznego zwrócenia się w tych sprawach o decyzję bądź do rady kasy, bądź też do statutem wskazanego organu związku poręczającego.
Głosowanie - w braku odmiennego uregulowania tej sprawy statutem kasy - odbywa się zwyczajną większością głosów członków organu kolegjalnego obecnych na posiedzeniu, nie licząc wstrzymujących się od głosowania. Statut może przewidzieć dla pewnych spraw, a zwłaszcza dla wniosków co do zmiany statutu i rozwiązania kasy, większość kwalifikowaną.
Członkowie organów kolegjalnych kasy powinni się wstrzymać od głosowania we wszystkich sprawach, w których są osobiście zainteresowani.
Wydatki, połączone z ewentualnem wynagrodzeniem członków komisji rewizyjnej, określa organ stanowiący związku poręczającego i ponosi ten związek.
Na członków komisji rewizyjnej wybierane być mogą tylko osoby, posiadające prawo wybieralności do rady jednej z gmin na obszarze Państwa. W skład komisji rewizyjnej nie mogą wchodzić członkowie rady ani zarządu kasy, natomiast mogą być do tej komisji powoływane nie wchodzące w skład organów lub personelu pracowników (funkcjonarjuszów) kasy osoby z pośród lub z poza grona organu stanowiącego związku poręczającego, zwłaszcza rzeczoznawcy, a to bądź z głosem stanowczym, jako jej członkowie, bądź też z głosem doradczym, jako jej asesorzy.
Członkowie komisji rewizyjnej nie mogą pozostawać w stosunku osobistego dłużnika do kasy bez specjalnej uchwały organu stanowiącego związku poręczającego.
Przepis § 9 ustęp 2 i 4 rozporządzenia niniejszego, ma odpowiednie zastosowanie również do członków komisji rewizyjnej.
W statucie kasy można postanowić, że przewodniczącym komisji rewizyjnej jest każdorazowy przewodniczący organu wykonawczego związku poręczającego, o ile nie jest on członkiem rady lub zarządu kasy. W tym ostatnim przypadku lub jeżeli w statucie brak wogóle postanowienia, kto ma być przewodniczącym komisji rewizyjnej, może wyznaczyć tegoż organ stanowiący związku poręczającego przy wyborze komisji rewizyjnej. Jeżeli organ stanowiący związku poręczającego nie wyznaczy sam przewodniczącego przy wyborze komisji rewizyjnej, członkowie komisji wybierają tegoż sami z pośród swego grona.
Uchwały komisji rewizyjnej zapadają większością głosów pełnej liczby jej członków. Do ważności zaś uchwał niezbędną jest obecność co najmniej 2/3 pełnej liczby członków komisji rewizyjnej. Uchwały te powinny być protokółowane. Protokół podpisuje przewodniczący i co najmniej jeden z członków komisji rewizyjnej.
Tok i sposób dokonywania rewizyj określa osobny porządek (regulamin) czynności, uchwalony przez organ stanowiący związku poręczającego.
Komisja rewizyjna uprawniona jest też przeprowadzać niespodziewane rewizje komunalnej kasy oszczędności oraz wszelkich jej urządzeń a w szczególności jej oddziałów, zbiornic i zakładów zastawniczych (lombardów).
W celu wykonania powyższych czynności wolno komisji rewizyjnej żądać od rady i zarządu kasy, jej oddziałów, zbiornic i zakładów zastawniczych (lombardów) wszelkich potrzebnych wyjaśnień, aktów, ksiąg kasowych, zapisów i dowodów, oraz zwiedzać i badać wszelkie urządzenia kasy.
Ze swych czynności komisja rewizyjna powinna przedkładać sprawozdanie organowi stanowiącemu związku poręczającego, przesyłając jednocześnie odpisy organowi wykonawczemu tegoż związku poręczającego przy dołączeniu odpisów dla rady i zarządu kasy.
Podlegające takiemu zatwierdzeniu postanowienia organów kolegjalnych kasy mogą być wprowadzone w wykonanie dopiero po ich zatwierdzeniu przez właściwy organ związku poręczającego. W sprawach, w których uchwały podlegają takiemu zatwierdzeniu, nie może rada kasy przekazywać swej kompetencji zarządowi kasy.
Związek poręczający może nadto zastrzec w statucie kasy dla swych wskazanych tym statutem organów i w przypadkach oraz na warunkach statutem określonych prawo zawieszenia uchwał organów kasy lub wstrzymania wykonania zarządzeń zarządu kasy.
Przy określaniu tej organizacji należy między innemi ustalić:
Naczelnik zarządu zastępuje komunalną kasę oszczędności nazewnątrz wobec urzędów publicznych i osób trzecich, prowadzi w jej imieniu korespondencję oraz podpisuje za nią pisma, dokumenty, i ogłoszenia.
Firma kasy oraz dokumenty, mocą których komunalna kasa oszczędności zaciąga zobowiązania wobec osób trzecich, jak niemniej pełnomocnictwa, upoważniające do zaciągania takich zobowiązań i do działania imieniem kasy, muszą być oprócz tego podpisane co najmniej przez jednego, upoważnionego do tego przez radę, członka zarządu lub rady kasy i opatrzone pieczęcią kasy.
Statutem można kierownictwo wszystkich lub niektórych bieżących czynności komunalnej kasy oszczędności i bezpośrednie zwierzchnictwo służbom we nad pracownikami (funkcjonarjuszami) kasy, pełniącymi te czynności, powierzyć osobnym pracownikom (funkcjonarjuszom) kasy, jako kierownikom biur względnie dyrektorom kasy.
Na zasadzie uchwały rady kasy zarząd kasy może aż do odwołania dyrektorom kasy względnie kierownikom poszczególnych działów administracji kasy, jej oddziałów, zbiornic i zakładów udzielić prawa do zastępowania kasy nazewnątrz w ich zakres się działania. Prawem tem można również objąć upoważnienie do podpisywania w tym zakresie firmy kasy oraz dokumentów, z których ma powstać obowiązek prawny komunalnej kasy oszczędności/ W tym ostatnim przypadku koniecznym jest jednak zawsze podpis przynajmniej jednego członka zarządu.
Sprawozdania i pisma organów kasy do zwiąże ku poręczającego względnie do tegoż organów i do komisji rewizyjnej komunalnej kasy oszczędności przesyła zarząd kasy na ręce przewodniczącego zarządu związku poręczającego.
W statucie komunalnej kasy oszczędności powinno być przewidziane, że ogłoszenia kasy wywieszane będą na widok publiczny w lokalu urzędowym kasy oraz jej oddziałów, zbiornic i zakładów zastawniczych (lombardów), jako też w lokalu urzędowym jej związku poręczającego.
Niezależnie od tego, obowiązkiem zarządu kasy będzie wedle możności przestrzegać, aby ogłoszenia komunalnej kasy oszczędności były zamieszczane w dzienniku urzędowym związku poręczającego i co najmniej w jednem z pism perjodycznych, oznaczonych uchwałą rady kasy, podaną do wiadomości publicznej w sposób w ustępie poprzednim wskazany, a w braku tego rodzaju organów publikacyjnych w dzienniku urzędowym najbliższego powiatu lub województwa.
Przepis § 9 ust. 4 rozporządzenia niniejszego, odpowiednio obowiązuje również pracowników (funkcjonarjuszów) komunalnej kasy oszczędności.
Wydanie przepisów służbowych i uposażeniowych dla pracowników (funkcjonarjuszów) kasy należy do rady kasy. Uprawnienia swoje w tym względzie, o ile nie chodzi o dyrektorów i kierowników biur kasy i o ile to statutowi się nie sprzeciwia, może rada kasy przekazać częściowo lub całkowicie zarządowi kasy.
Odchylenia w statutach poszczególnych kas oszczędności od tego statutu normalnego są dopuszczalne; odchylenia te jednak nie mogą sprzeciwiać się przepisom obowiązującym, a w szczególności postanowieniom wymienionego już wyżej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o komunalnych kasach oszczędności i rozporządzenia niniejszego.
Podlegające zatwierdzeniu władzy nadzorczej uchwały w sprawach komunalnych kas oszczędności, jako też projekty statutów kas i projekty zmian tychże należy przedkładać w trzech egzemplarzach, a w przypadkach organizowania nowej kasy wraz z jednym egzemplarzem zatwierdzonego budżetu związku poręczającego. Uchwały i projekty w sprawach kas miast z powiatu niewydzielonych należy przedkładać za pośrednictwem państwowej władzy administracji ogólnej właściwego powiatu, a w sprawach innych kas na ręce odnośnego urzędu wojewódzkiego.