Rozdział 2 - Pojazdy samochodowe i przyczepy przeznaczone do łączenia z tymi pojazdami. - Warunki techniczne i badania pojazdów.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1983.70.317

Akt utracił moc

Wersja od: 11 stycznia 1992 r.

Rozdział  2

Pojazdy samochodowe i przyczepy przeznaczone do łączenia z tymi pojazdami.

Warunki ogólne.

§ 6. Pojazdy samochodowe i przyczepy zwane są w skrócie w dalszych przepisach niniejszego rozdziału "pojazdami".

§  7.

1. Zderzaki i klamki drzwi pojazdu nie mogą powodować niebezpieczeństwa zaczepienia innego uczestnika ruchu.

2. Daszek reflektora albo krawędź wystającej części reflektora lub nadwozia, przykrywającej częściowo reflektor, powinny być zaokrąglone.

3. Pojazd, którego zwis tylny jest większy niż 600 mm i wzniesiony nad powierzchnią jezdni więcej niż 700 mm przy pojeździe nie obciążonym, powinien być wyposażony w tylny zderzak lub inne urządzenie ochronne, zabezpieczające przed wjechaniem pod niego innego pojazdu, odpowiadające warunkom określonym w ust. 1 oraz warunkom następującym:

1) odległość dolnej krawędzi od powierzchni jezdni nie może przekraczać 700 mm,

2) odległość od tylnego obrysu pojazdu nie może przekraczać 600 mm,

3) szerokość nie może być mniejsza od szerokości pojazdu więcej niż o 100 mm z każdej strony pojazdu; jeżeli składa się z więcej niż jednego elementu, dopuszcza się między elementami przerwę w kierunku poziomym o długości nie przekraczającej 600 mm,

4) końce powinny być zaokrąglone w kierunku do przodu,

5) powinny mieć odpowiednią wytrzymałość i być dobrze zamocowane.

4. Zderzaka lub urządzenia ochronnego (ust. 3) nie wymaga się na pojazdach, których konstrukcja uniemożliwia wjechanie pod nie innego pojazdu, na samochodach i przyczepach samowyładowczych, na ciągnikach siodłowych i przyczepach dłużycowych.

§  8.

1. Kabina kierowcy oraz pomieszczenie przeznaczone do przewozu osób powinny być wyposażone w:

1) urządzenie zapewniające przewietrzanie i ogrzewanie wnętrza, jeżeli są one pomieszczeniami zamkniętymi,

2) drzwi zaopatrzone w zamki uniemożliwiające samoczynne lub niezamierzone ich otwarcie się.

2. Zawiasy drzwi umieszczonych z boku pojazdu i otwieranych na boki powinny znajdować się z przodu; dotyczy to pojazdów, których konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 40 km/h, z wyjątkiem pojazdów Sił Zbrojnych.

3. Wnętrze kabiny kierowcy oraz pomieszczeń przeznaczonych do przewozu osób powinno odpowiadać następującym warunkom:

1) jeżeli jest pomieszczeniem zamkniętym - powinno być szczelne i uwzględniać określone odrębnymi przepisami warunki dotyczące dopuszczalnego poziomu hałasu,

2) siedzenia powinny być przymocowane do nadwozia, również gdy są przesuwne - w sposób uniemożliwiający nie zamierzone zmiany ich położenia,

3) górna część oparcia przednich siedzeń samochodu osobowego powinna być miękko wyściełana; nie dotyczy to samochodu z napędem na obie osie (terenowego),

4) tablica rozdzielcza powinna być przynajmniej u dołu zaokrąglona,

5) mechanizm do otwierania i zamykania dachu powinien być tak urządzony, aby nie działał samoczynnie, również w razie zderzenia.

4. Szyby pojazdu:

1) nie powinny dawać ostrych odprysków w razie rozbicia; przednia szyba powinna zapewniać kierowcy pełną i wyraźną widoczność bez zniekształcenia obrazu, a w razie rozbicia - zapewniać jeszcze dostateczną widoczność drogi,

2) powinny być umocowane w taki sposób lub sporządzone z takiego tworzywa, aby w razie konieczności istniała możliwość wyjścia na zewnątrz pojazdu co najmniej przez jeden otwór okienny z każdej strony pojazdu,

3) powinny być ocechowane w miejscu widocznym od zewnątrz.

§  9.

1. Pojazd powinien być tak zbudowany i utrzymany, aby:

1) poziom hałasu zewnętrznego, mierzony podczas postoju pojazdu z odległości 3 m, nie przekraczał w odniesieniu do:

a) pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej większej

niż 12 t, z silnikiem o mocy powyżej 147 kW (200 KM) - 94 dB (A),

b) pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej większej

niż 12 t, z silnikiem o mocy nie przekraczającej 147 kW (200 KM) - 92 dB (A),

c) pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej większej

niż 3,5 t, lecz nie większej niż 12 t - 89 dB (A),

d) pojazdu samochodowego innego niż wymienione pod lit. a) - c),

z wyjątkiem motocykla - 85 dB (A),

e) motocykla z silnikiem o pojemności skokowej:

– nie przekraczającej 125 cm³ - 84 dB (A),

– większej niż 125 cm³ - 86 dB (A),

2) zawartość tlenku węgla w spalinach pojazdu z silnikiem o zapłonie iskrowym, mierzona na biegu jałowym, nie przekraczała 4,5%, a w odniesieniu do motocykla - 5,5% objętości spalin,

3) wielkość dymienia pojazdu z silnikiem o zapłonie samoczynnym, mierzona przy swobodnym przyspieszaniu silnika, nie przekraczała wartości odpowiadającej 70% w skali dymomierza określonego w obowiązującej normie, dotyczącej pomiaru zadymienia spalin metodą absorpcji światła,

4) urządzenia zapłonu iskrowego nie wytwarzały zakłóceń radioelektrycznych przekraczających poziom określony w obowiązującej normie,

5) układ zasilania:

a) był szczelny, niezależnie od warunków zewnętrznych oraz drgań występujących podczas pracy pojazdu,

b) był zabezpieczony przed możliwością zetknięcia się z przeszkodami znajdującymi się na drodze oraz przed nadmiernym nagrzewaniem, tarciem i innymi nienaturalnymi warunkami,

c) był zabezpieczony przed korozją,

6) zbiornik paliwa, w tym również zbiornik paliwa niezależnej instalacji ogrzewczej, z wyjątkiem zbiornika paliwa motocykla:

a) nie był umieszczony w kabinie kierowcy lub w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób ani też bezpośrednio do niego nie przylegał; przegroda lub ścianka oddzielająca zbiornik od tych pomieszczeń powinna być wykonana z materiału niepalnego,

b) był tak umieszczony, aby w razie jego uszkodzenia lub przelania paliwo nie ściekało na elementy układu wydechowego,

c) nie miał wlewu paliwa w kabinie kierowcy, w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób, w komorze silnikowej lub w bagażniku; jeżeli wlew paliwa umieszczony jest z boku pojazdu, to korek wlewu w położeniu zamkniętym nie może wystawać poza obrys nadwozia;

przepisy lit. a) i c) nie dotyczą pojazdów Sił Zbrojnych,

7) instalacja elektryczna:

a) była zabezpieczona przed uszkodzeniem mechanicznym wskutek tarcia o inne elementy pojazdu, a także przed korozją,

b) była wyposażona w umieszczony w łatwo dostępnym miejscu wyłącznik, umożliwiający odłączenia akumulatora od instalacji elektrycznej bez użycia narzędzi; dotyczy to samochodów ciężarowych i specjalnych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, ciągników siodłowych i balastowych oraz autobusów o liczbie miejsc większej niż 15 łącznie z miejscem kierowcy,

8) istniała możliwość jazdy do tyłu; nie dotyczy to motocykli.

2. Metody pomiaru wielkości, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, określają odrębne przepisy.

3. Kierownica w pojeździe samochodowym o liczbie kół większej niż trzy, którego konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 40 km/h, powinna być umieszczona po lewej stronie pojazdu.

4. Wózek boczny motocykla powinien być umieszczony po jego prawej stronie.

5. Pojazd samochodowy o nacisku osi kierowanej lub sumie nacisków osi kierowanych przekraczających 45 kN (4,5 T) powinien mieć układ kierowniczy z mechanizmem wspomagającym. W razie uszkodzenia tego mechanizmu powinna być zapewniona kierowalność pojazdem.

Wyposażenie.

§  10.

1. Pojazd samochodowy powinien być wyposażony:

1) w tabliczkę metalową, umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym, podającą co najmniej:

a) markę fabryczną, typ i model pojazdu,

b) rok produkcji pojazdu,

c) rozpoznawczy numer fabryczny lub numer podwozia (nadwozia),

2) w samoczynne wycieraczki przedniej szyby w liczbie zapewniającej dostateczne pole widzenia kierowcy oraz w urządzenie do zmywania tej szyby; nie dotyczy to pojazdów wyposażonych w przednią szybę o takich wymiarach i kształcie, że kierowca bez zmiany normalnej pozycji może obserwować drogę nie poprzez tę szybę,

3) w prędkościomierz umieszczony w polu widzenia kierowcy oraz w drogomierz,

4) w lusterka:

a) co najmniej jedno lusterko zewnętrzne po lewej stronie pojazdu - w odniesieniu do samochodów osobowych i motocykli,

b) co najmniej dwa lusterka zewnętrzne, jedno po lewej i jedno po prawej stronie pojazdu - w odniesieniu do pozostałych pojazdów oraz do samochodów osobowych ciągnących przyczepę,

c) wewnętrzne - w odniesieniu do autobusów i samochodów osobowych;

lusterka powinny zapewniać co najmniej strefę widoczności drogi do tyłu:

- wewnętrzne - szerokości 20 m, po 10 m z obu stron podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu, w odległości 60 m od oczu kierowcy,

- zewnętrzne lewe - szerokości 2,5 m w lewo od lewego bocznego obrysu pojazdu, w odległości 10 m od oczu kierowcy,

- zewnętrzne prawe - szerokości 3,5 m w prawo od prawego bocznego obrysu pojazdu, w odległości 30 m od oczu kierowcy, z tym że w odległości 4 m od oczu kierowcy szerokość ta powinna wynosić 0,75 m,

5) w sygnał dźwiękowy o ciągłym i nieprzeraźliwym tonie, o poziomie dźwięku, mierzonym podczas postoju pojazdu z odległości 3 m, nie mniejszym niż:

a) 87 dB (A) w odniesieniu do motocykli,

b) 96 dB (A) w odniesieniu do pozostałych pojazdów;

metodę pomiaru poziomu dźwięku określają odrębne przepisy,

6) w punkty kotwiczenia pasów bezpieczeństwa:

a) na przednich siedzeniach - w pojazdach samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 2,5 t,

b) na siedzeniach innych niż przednie - w samochodach osobowych;

nie dotyczy to pojazdów z nadwoziem otwartym,

7) w pasy bezpieczeństwa na przednich siedzeniach; dotyczy to samochodów osobowych, z wyjątkiem pojazdów z nadwoziem otwartym,

8) co najmniej w tylne błotniki o szerokości nie mniejszej niż szerokość opony, a gdy chodzi o koła bliźniacze - nie mniejszej niż odległość między zewnętrznymi krawędziami opon; błotników nie wymaga się na pojazdach samochodowych wyjątkowej konstrukcji,

9) w fartuchy odpowiednio przedłużające tylne błotniki od tyłu albo umieszczone dalej od kół niż błotniki - jeżeli błotnik lub inny znajdujący się za tylnym kołem element nadwozia lub podwozia, leżący w płaszczyźnie tylnego koła, położony jest wyżej niż 0,25 odległości tego elementu od osi tylnego koła, przy czym odległość dolnej krawędzi fartucha od jezdni nie powinna przekraczać tej wielkości; sztywność fartuchów powinna zapewniać ograniczenie do minimum ochlapywania pojazdów jadących z tyłu; fartuchów nie wymaga się na pojazdach o konstrukcji uniemożliwiającej ich umieszczenie,

10) w urządzenie zabezpieczające przed użyciem przez osoby niepowołane,

11) w trójkąt do ustawiania na drodze, przeznaczony do ostrzegania o obecności unieruchomionego pojazdu;

nie dotyczy to motocykli jednośladowych,

12) w gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia; nie dotyczy to motocykli i samochodów osobowych,

13) w tłumik wydechu - w odniesieniu do pojazdów napędzanych silnikiem spalinowym; wylot rury wydechowej nie może być skierowany w prawą stronę,

14) w urządzenie rejestrujące samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy oraz postoju; dotyczy to pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej 9 t i powyżej, z wyjątkiem autobusów używanych w komunikacji miejskiej i pojazdów Sił Zbrojnych.

2. Przepisy ust. 1 pkt 1, 8, 9 i 11 stosuje się również do przyczep.

3. Pojazd samochodowy nie może być wyposażony w silnik:

1) dwusuwowy; dotyczy to samochodów osobowych,

2) o zapłonie iskrowym; nie dotyczy to pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t, pojazdów specjalnych, pojazdów Sił Zbrojnych oraz pojazdów organów i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, z wyjątkiem przedsiębiorstw.

4. Pojazd powinien być wyposażony w ogumienie pneumatyczne o nośności dostosowanej do nacisku koła oraz dostosowane do maksymalnej prędkości pojazdu; ciśnienie w ogumieniu powinno być zgodne z zaleceniami wytwórni dla danej opony i obciążenia pojazdu.

5. Pojazd nie może być wyposażony:

1) w opony różnej konstrukcji na kołach jednej osi,

2) w odniesieniu do pojazdu samochodowego o dwóch osiach z kołami pojedynczymi:

a) w opony diagonalne lub diagonalne z opasaniem na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach przedniej osi znajdują się opony radialne,

b) w opony diagonalne na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach przedniej osi znajdują się opony diagonalne z opasaniem,

3) w opony różnej konstrukcji na osiach wchodzących w skład osi wielokrotnej,

4) w opony, których wskaźniki pokazują graniczne zużycie bieżnika, a w odniesieniu do opon nie zaopatrzonych w takie wskaźniki - o głębokości rzeźby bieżnika mniejszej niż 1 mm,

5) w opony o widocznych pęknięciach obnażających lub naruszających ich osnowę,

6) w opony z umieszczonymi trwale, wystającymi na zewnątrz przeciwślizgowymi elementami metalowymi.

Światła.

§  11.

1. Pojazd powinien być wyposażony w następujące światła zewnętrzne:

1) drogowe - pojazd samochodowy, którego konstrukcja

umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej

40 km/h,

2) mijania - pojazd samochodowy,

3) kierunkowskazy - pojazd samochodowy i przyczepa,

4) hamowania "stop" - pojazd samochodowy i przyczepa,

5) oświetlające tylną tablicę rejestracyjną - pojazd samochodowy i przyczepa,

6) pozycyjne przednie - pojazd samochodowy i przyczepa o szerokości

przekraczającej 1,6 m,

7) pozycyjne tylne - pojazd samochodowy i przyczepa,

8) odblaskowe tylne inne niż trójkątne - pojazd samochodowy,

9) odblaskowe tylne trójkątne - przyczepa,

10) odblaskowe przednie - przyczepa,

11) odblaskowe boczne - pojazd samochodowy o długości przekraczającej

6 m, ciągnik siodłowy i przyczepa,

12) awaryjne - pojazd samochodowy, z wyjątkiem motocykla, i

przyczepa,

13) przeciwmgłowe tylne - pojazd samochodowy i przyczepa,

14) cofania - pojazd samochodowy, z wyjątkiem motocykla,

15) obrysowe - pojazd samochodowy i przyczepa, których

szerokość przekracza 2,1 m;

przepisy pkt 12-15 nie dotyczą pojazdów Sił

Zbrojnych.

2. Ponadto dopuszcza się wyposażenie pojazdu w następujące światła:

1) drogowe - pojazdu samochodowego innego niż

wymieniony w ust. 1 pkt 1,

2) przeciwmgłowe przednie - pojazdu samochodowego,

3) pozycyjne przednie - przyczepy innej niż wymieniona w ust. 1 pkt 6,

4) postojowe - pojazdu samochodowego o długości nie

przekraczającej 6 m; zabrania się umieszczania

tych świateł na innych pojazdach,

5) odblaskowe boczne - pojazdu samochodowego innego niż

wymieniony w ust. 1 pkt 11,

6) odblaskowe przednie - pojazdu samochodowego.

3. Na wózku bocznym motocykla:

1) powinny być umieszczone światła:

a) pozycyjne przednie,

b) pozycyjne tylne,

c) odblaskowe tylne,

odpowiadające warunkom określonym dla tych świateł; światła pozycyjne powinny się włączać i wyłączać równocześnie z światłami pozycyjnymi motocykla,

2) zabrania się umieszczania światła drogowego, światła mijania i światła przeciwmgłowego.

§  12.

1. Światła powinny odpowiadać następującym warunkom ogólnym:

1) światła przeznaczone do oświetlenia drogi powinny być umieszczone w sposób umożliwiający łatwą regulację kierunku strumienia świetlnego,

2) osie świateł sygnalizacyjnych powinny być równoległe do płaszczyzny jezdni, osie świateł odblaskowych bocznych powinny być ponadto prostopadłe do podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu, a osie pozostałych świateł sygnalizacyjnych - równoległe do tej płaszczyzny; dopuszcza się odchylenia od powyższych kierunków nie większe niż 3°,

3) światła tego samego rodzaju powinny mieć takie same właściwości świetlne i powinny być umieszczone symetrycznie względem podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu,

4) nie powinny oślepiać innych uczestników ruchu; nie dotyczy to świateł drogowych,

5) światła czerwone nią mogą być widoczne z przodu, a światła białe (żółte selektywne) - z tyłu, z wyjątkiem światła cofania oraz świateł dodatkowych przewidzianych w § 22 pkt 8, § 24 ust. 2, § 25 ust. 3, § 26 ust. 2 oraz w § 30 ust. 1,

6) połączenia elektryczne powinny zapewniać, aby:

a) światła pozycyjne przednie i tylne, światła obrysowe oraz światło oświetlające tylną tablicę rejestracyjną włączały się i wyłączały równocześnie,

b) światła drogowe, światła mijania i światła przeciwmgłowe przednie włączały się tylko wówczas, gdy włączone są światła wymienione pod lit. a) lub równocześnie z tymi światłami; nie dotyczy to przypadków, gdy światła drogowe lub światła mijania używane są jako sygnał świetlny polegający na kilkakrotnym krótkotrwałym włączaniu jednego z tych świateł lub na przemian obydwu.

2. Światła powinny ponadto odpowiadać warunkom szczegółowym, określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Hamulce.

§  13.

1. Pojazd samochodowy z wyjątkiem motocykla i trzykołowego pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 1 t, powinien być wyposażony w następujące rodzaje hamulców:

1) hamulec roboczy działający na wszystkie koła pojazdu - przeznaczony do zmniejszania prędkości pojazdu i zatrzymywania go w sposób niezawodny, szybki i skuteczny, niezależnie od jego prędkości i obciążenia oraz od kąta wzniesienia lub spadku jezdni, z możliwością:

a) regulowania intensywności hamowania,

b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy bez użycia rąk; w odniesieniu do pojazdu inwalidzkiego dopuszcza się użycie jednej ręki,

2) hamulec awaryjny działający na koła co najmniej jednej osi pojazdu - przeznaczony do zatrzymywania pojazdu w razie awarii hamulca roboczego, z możliwością:

a) regulowania intensywności hamowania,

b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy z możliwością trzymania kierownicy przynajmniej jedną ręką,

3) hamulec postojowy - przeznaczony do unieruchamiania pojazdu na wzniesieniu i spadku, z możliwością:

a) działania podczas nieobecności kierowcy, przy czym robocze części hamulca powinny pozostawać w położeniu zahamowania za pomocą wyłącznie mechanicznego urządzenia,

b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy;

hamulca postojowego nie wymaga się, jeżeli hamulec awaryjny (pkt 2) spełnia warunki określone w niniejszym punkcie.

2. Trzykołowy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 1 t powinien być wyposażony w:

1) dwa niezależne hamulce, łącznie działające na wszystkie koła,

2) hamulec postojowy działający na koło (koła) co najmniej jednej osi; hamulec ten może mieć wspólne części z jednym z hamulców wymienionych w pkt 1 i powinien być niezależny od hamulca działającego na koło (koła) drugiej osi.

3. Motocykl powinien być wyposażony w dwa niezależne hamulce, z których jeden działa na przednie koło (koła), a drugi na tylne koło (koła).

4. Motocykl z bocznym wózkiem powinien być wyposażony w hamulce wymienione w ust. 3, z tym że, jeżeli skuteczność hamowania spełnia wymagania określone w § 15 ust. 1 pkt 2, hamulec działający na koło wózka nie jest wymagany.

5. Przyczepa powinna być wyposażona w następujące rodzaje hamulców:

1) hamulec roboczy:

a) spełniający wymagania określone w ust. 1 pkt 1,

b) uruchamiany z miejsca kierowcy jednym ruchem łącznie z hamulcem roboczym pojazdu ciągnącego, z zastrzeżeniem przepisu ust. 7,

c) zapewniający samoczynne zatrzymanie przyczepy w razie zerwania podczas jazdy połączenia z pojazdem ciągnącym,

2) hamulec postojowy:

a) działający również, gdy przyczepa jest odłączona od pojazdu ciągnącego,

b) uruchamiany z zewnątrz, a w odniesieniu do przyczepy przeznaczonej do przewozu osób - uruchamiany z wnętrza przyczepy; przez uruchamianie rozumie się również zwalnianie hamulca.

6. Przepis ust. 5 nie dotyczy:

1) przyczepy lekkiej, pod warunkiem że niezależnie od urządzenia łączącego przyczepa ta ma dodatkowe połączenie (łańcuch, lina), które w razie zerwania głównego urządzenia łączącego będzie zapobiegało dotykaniu jezdni przez dyszel i zapewniało niezbędną kierowalność przyczepy; jeżeli jednak dopuszczalna masa całkowita takiej przyczepy jest większa niż połowa masy własnej pojazdu ciągnącego, powinna ona spełniać wymagania określone w ust. 7,

2) jednoosiowej przyczepy dłużycowej.

7. W przyczepie o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t, przeznaczonej do ciągnięcia przez pojazd, którego dopuszczalna masa całkowita wynosi nie mniej niż 1,33 dopuszczalnej masy całkowitej przyczepy, dopuszcza się hamulec roboczy typu bezwładnościowego (najazdowy), działający tylko na koła jednej osi; nie dotyczy to naczepy oraz przyczepy autobusowej.

§  14.

1. Hamulce pojazdu powinny zachowywać wymaganą sprawność, niezależnie od drgań i wpływów atmosferycznych, na jakie są narażone w normalnych warunkach eksploatacji.

2. Hamulce powinny ponadto odpowiadać następującym warunkom:

1) równoczesne uruchomienie hamulca roboczego i awaryjnego nie może ujemnie wpływać na działanie żadnego z nich, zarówno w razie gdy oba hamulce są sprawne, jak i w razie uszkodzenia jednego z nich,

2) w razie uszkodzenia hamulca roboczego powinna być zapewniona możliwość hamowania takiej liczby kół przez działanie na hamulec roboczy, aby skuteczność hamowania nie była mniejsza niż 30% wymaganej skuteczności,

3) działanie hamulca roboczego powinno być odpowiednio rozłożone między osiami oraz powinno być jednakowe dla kół tej samej osi,

4) zużycie hamulców powinno być łatwo kompensowane systemem ręcznej lub samoczynnej regulacji; elementy układu hamulcowego powinny mieć taki zapas ruchu, aby po nagrzaniu hamulców lub po osiągnięciu określonego stopnia zużycia okładzin możliwe było hamowanie bez konieczności natychmiastowej regulacji,

5) w przypadku hamulca uruchamianego za pomocą energii znajdującej się w zbiorniku, jeżeli hamowanie z wymaganą skutecznością nie jest możliwe bez użycia zgromadzonej energii, pojazd powinien być wyposażony, poza manometrem, w urządzenie wysyłające świetlne lub akustyczne sygnały, ostrzegające o obniżeniu zapasu energii do poziomu równego lub mniejszego niż 65% normalnego poziomu,

6) w przypadku hamulca pneumatycznego połączenie pojazdu ciągnącego z przyczepą powinno składać się co najmniej z dwóch przewodów,

7) w przypadku hamulca hydraulicznego zbiorniczek płynu hamulcowego powinien być umieszczony w miejscu łatwo dostępnym dla kontroli.

§  15.

1. Hamulce uważa się za sprawne, jeżeli droga hamowania całkowicie obciążonego pojazdu lub zespołu pojazdów przy prędkości 30 km/h, na drodze poziomej o nawierzchni twardej, równej, suchej i czystej, mierzona od miejsca, w którym kierowca uruchomił hamulec, do miejsca zatrzymania pojazdu, nie przekracza:

1) motocykla jednośladowego:

a) 7,5 m przy równoczesnym użyciu obu hamulców,

b) 10,5 m przy użyciu tylko hamulca działającego na tylne koło,

2) motocykla z bocznym wózkiem i trzykołowego pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 1 t - 8,5 m przy równoczesnym użyciu obu hamulców,

3) samochodu osobowego i zespołu złożonego z samochodu osobowego i przyczepy lekkiej:

a) 9 m przy użyciu hamulca roboczego,

b) 18 m przy użyciu hamulca awaryjnego,

4) autobusu:

a) 11,5 m przy użyciu hamulca roboczego,

b) 23 m przy użyciu hamulca awaryjnego,

5) zespołu pojazdów, z wyjątkiem zespołu złożonego z samochodu osobowego i przyczepy lekkiej:

a) 13,5 m przy użyciu hamulca roboczego,

b) 27 m przy użyciu hamulca awaryjnego,

6) pojazdów samochodowych innych niż wymienione w pkt 1-5:

a) 12,5 m przy użyciu hamulca roboczego,

b) 25 m przy użyciu hamulca awaryjnego.

2. Hamulec postojowy powinien zapewniać unieruchomienie całkowicie obciążonego pojazdu na pochyłości co najmniej 16%, a całkowicie obciążonego zespołu pojazdów - na pochyłości co najmniej 8%.

3. Sposób sprawdzania skuteczności działania hamulców określają odrębne przepisy.

Warunki dodatkowe dla autobusów

§  16.

1. Liczba miejsc dla pasażerów siedzących i stojących powinna być tak ustalona, aby nie była przekroczona dopuszczalna masa całkowita autobusu.

2. Przyjmuje się średnią masę jednego pasażera wraz z bagażem w wysokości:

1) dla autobusu miejskiego - 68 kg,

2) dla pozostałych autobusów - 71 kg.

§  17.

1. Autobus powinien być wyposażony:

1) po prawej stronie co najmniej w jedne drzwi, a autobus regularnej komunikacji publicznej - co najmniej w dwoje drzwi, wyposażonych w uchwyty lub poręcze; w razie urządzenia oddzielnego przedziału kierowcy, przedział ten powinien mieć osobne drzwi prowadzące na zewnątrz autobusu,

2) w wyjścia awaryjne - w odniesieniu do autobusu o długości przekraczającej 6 m; dostęp do tych wyjść nie powinien być niczym utrudniony; siedzenia z oparciem odchylanym oraz z oparciem nie wyższym niż 450 mm nie uważa się za utrudnienie,

3) w dwie gaśnice, z których jedna powinna być umieszczona możliwie blisko kierowcy, a druga wewnątrz autobusu, w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia; autobus o długości nie przekraczającej 6 m może być wyposażony w jedną gaśnicę,

4) w zasłonę za miejscem kierowcy, zabezpieczającą przed pogorszeniem widoczności drogi w razie włączenia oświetlenia wnętrza autobusu; nie dotyczy to autobusów o długości nie przekraczającej 6 m,

5) w apteczkę doraźnej pomocy,

6) w ogumione koło zapasowe,

7) w urządzenie do oświetlania wnętrza,

8) w zasłony w bocznych oknach, jeżeli nie jest wyposażony w szyby przeciwsłoneczne,

9) w urządzenie służące do dawania sygnałów z wnętrza autobusu do kierowcy, jeżeli znajduje się on w oddzielnym pomieszczeniu,

10) w bagażnik urządzony w taki sposób, aby umieszczony w nim bagaż był zabezpieczony przed wypadnięciem, uszkodzeniem lub zanieczyszczeniem,

11) w napis wskazujący dopuszczalną liczbę miejsc do siedzenia i do stania,

12) w tablice kierunkowe - na autobusie regularnej komunikacji publicznej.

2. Przepisy ust. 1 pkt 5, 6, 8 i 10 nie dotyczą autobusów miejskich.

3. Ponadto autobus może być wyposażony w:

1) dachowe wyjścia awaryjne,

2) światło przeznaczone do oświetlania wejścia lub wyjścia.

§  18.

1. Liczba wyjść awaryjnych (§ 17 ust. 1 pkt 2) nie może być mniejsza niż:

1) przy liczbie miejsc dla pasażerów nie większej niż 22 - trzy: dwa z prawej strony i jedno z lewej strony lub z tyłu,

2) przy liczbie miejsc dla pasażerów większej niż 22, lecz nie większej niż 35 - cztery: dwa z prawej strony i dwa z lewej strony albo dwa z prawej strony, jedno z lewej strony i jedno z tyłu,

3) przy liczbie miejsc dla pasażerów większej niż 35 - pięć: dwa z prawej strony, dwa z lewej strony i jedno z tyłu albo trzy z prawej strony i dwa z lewej strony.

2. Jeżeli miejsce kierowcy znajduje się w pomieszczeniu nie połączonym drzwiami z pomieszczeniem dla pasażerów, pomieszczenie takie powinno być wyposażone w wyjście awaryjne umieszczone w innej ścianie niż drzwi wejściowe, niezależnie od wyjść awaryjnych dla pasażerów (ust. 1).

§ 19. Światło przeznaczone do oświetlania wejścia lub wyjścia (§ 17 ust. 3 pkt 2) powinno odpowiadać następującym warunkom:

1) liczba: co najmniej jedno,

2) barwa: biała,

3) rozmieszczenie: nad górną krawędzią drzwi,

4) połączenia elektryczne: włączenie światła może nastąpić po otwarciu drzwi lub równocześnie z otwarciem drzwi, a wyłączenie musi nastąpić równocześnie z zamknięciem drzwi,

5) nie może być bezpośrednio widoczne z zewnątrz autobusu.

§  20.

1. Autobus regularnej komunikacji publicznej powinien być wyposażony w tablice kierunkowe (§ 17 ust. 1 pkt 12): czołową i boczną, a autobus regularnej komunikacji publicznej kursujący na linii oznaczonej numerem lub literą - również w tylną i wewnętrzną.

2. Tablice kierunkowe powinny zawierać następujące napisy:

1) czołowa - oznaczenie punktów końcowych trasy komunikacyjnej, a w przypadku linii oznaczonej numerem lub literą - numer (literę) linii,

2) boczna - określenie trasy komunikacyjnej z wyszczególnieniem stacji (przystanków) początkowej i końcowej oraz ważniejszych przystanków na trasie, a w przypadku linii oznaczonej numerem lub literą - również numer (literę) linii,

3) tylna - numer (literę) linii,

4) wewnętrzna - napis określony w pkt 2.

3. Wymiary tablic powinny wynosić co najmniej:

1) czołowej:

a) bez numeru (litery) linii - 600 x 150 mm,

b) z numerem (literą) linii - 300 x 200 mm,

2) bocznej:

a) bez numeru (litery) linii - 600 x 150 mm,

b) z numerem (literą) linii - 500 x 250 mm,

3) tylnej - 300 x 200 mm,

4) wewnętrznej - 500 x 250 mm.

4. Tablice kierunkowe powinny być umieszczone w następujący sposób:

1) czołowa - w świetliku nad przednią szybą, a na autobusie bez świetlika - wewnątrz autobusu w prawym górnym narożniku przedniej szyby w taki sposób, aby nie ograniczała w istotny sposób pola widzenia kierowcy, albo z prawej strony pod przednią szybą,

2) boczna - na zewnątrz z prawej strony nadwozia poniżej okien albo wewnątrz autobusu za szybą jednego z okien z prawej strony,

3) tylna - w świetliku nad tylną szybą, a w autobusie bez świetlika - wewnątrz autobusu w prawym dolnym narożniku tylnej szyby albo w osi autobusu poniżej górnej krawędzi tylnej szyby,

4) wewnętrzna - na ściance za kierowcą.

5. Napisy na tablicach kierunkowych powinny odpowiadać następującym warunkom:

1) barwa: czarna na białym tle, a w przypadku tablic autobusów nie zatrzymujących się na wszystkich przystankach - czerwona na białym tle,

2) powinny być wykonane pismem prostym (blokowym),

3) wielkość liter i cyfr powinna umożliwiać odczytanie napisów z odległości co najmniej 20 m przy dobrej przejrzystości powietrza,

4) numer (litera) linii na tablicach bocznej i wewnętrznej powinien być umieszczony z lewej strony tablicy w czerwonej obwódce o kształcie koła.

6. Miejsca przeznaczone do umieszczenia tablic czołowej i bocznej powinny być wyposażone w światło oświetlające te tablice, odpowiadające następującym warunkom:

1) liczba świateł, ich umieszczenie i natężenie oświetlenia powinny umożliwiać odczytanie napisów z odległości co najmniej 20 m po zapadnięciu zmroku i przy dobrej przejrzystości powietrza,

2) barwa: biała,

3) nie może być bezpośrednio widoczne z zewnątrz i wewnątrz autobusu,

4) włączanie i wyłączanie powinno być niezależne od innych świateł.

§ 21. Przepisy § 16-20 stosuje się odpowiednio również do trolejbusów i przyczep autobusowych.

Warunki dodatkowe dla taksówek.

§ 22. Taksówka powinna być wyposażona w:

1) zalegalizowany taksometr,

2) co najmniej dwa miejsca dla pasażerów, a taksówka bagażowa - co najmniej w jedno miejsce dla pasażera,

3) co najmniej dwoje drzwi z każdego boku nadwozia; nie dotyczy to taksówki bagażowej,

4) pomieszczenie na podręczny bagaż pasażerów taksówki osobowej,

5) gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia,

6) apteczkę doraźnej pomocy,

7) ogumione koło zapasowe,

8) dodatkowe światło z napisem "TAXI", odpowiadające następującym warunkom:

a) liczba: jedno,

b) rozmieszczenie: na dachu, z zachowaniem wymagań § 12 ust. 1 pkt 3, w części środkowej lub przedniej,

c) barwa: biała z czarnymi napisami widocznymi z przodu i z tyłu pojazdu; w taksówce bagażowej napis może być widoczny tylko z przodu pojazdu,

d) połączenia elektryczne: światło może być włączone wówczas, gdy taksometr jest wyłączony, niezależnie od włączenia innych świateł i położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika; włączenie lub wyłączenie taksometru powinno powodować równoczesne odpowiednio wyłączenie lub włączenie światła,

e) powinno być widoczne po zapadnięciu zmroku z odległości co najmniej 50 m przy dobrej przejrzystości powietrza.

Warunki dodatkowe dla pojazdów samochodowych uprzywilejowanych.

§ 23. Pojazdami samochodowymi uprzywilejowanymi mogą być:

1) pojazdy straży pożarnych,

2) karetki sanitarne pogotowia ratunkowego,

3) pojazdy górniczego pogotowia ratunkowego,

4) pojazdy jednostek ratownictwa chemicznego,

5) pojazdy organów i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, z wyjątkiem przedsiębiorstw,

6) pojazdy Sił Zbrojnych,

7) pojazdy Służby Więziennej,

8) inne pojazdy, używane w związku z ratowaniem życia lub mienia albo w celu zmniejszenia skutków katastrofy - na podstawie zezwolenia wydanego przez wojewodę.

§  24.

1. Pojazd samochodowy uprzywilejowany powinien być wyposażony w sygnały ostrzegawcze:

1) dźwiękowy,

2) świetlny błyskowy.

2. Pojazd samochodowy uprzywilejowany może być ponadto wyposażony w umieszczone na zewnątrz dodatkowe światło barwy białej lub żółtej selektywnej umocowane w sposób umożliwiający zmianę kierunku strumienia świetlnego (szperacz); światło to powinno być włączane i wyłączane niezależnie od innych świateł.

§  25.

1. Urządzenia wysyłające ostrzegawcze sygnały dźwiękowe powinny spełniać następujące wymagania:

1) wysyłać sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie,

2) być umieszczone na zewnątrz pojazdu,

3) fale dźwiękowe powinny być wysyłane do przodu, a oś ich rozchodzenia się powinna być równoległa do podłużnej osi symetrii pojazdu; dopuszcza się odchylenie od tego kierunku nie większe niż 15°,

4) być tak urządzone, aby ich włączenie nie było możliwe bez równoczesnego włączenia sygnału świetlnego błyskowego.

2. Ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy powinien odpowiadać następującym warunkom:

1) liczba świateł: jedno lub dwa, a w odniesieniu do pojazdów straży pożarnych - pożarniczych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t - trzy,

2) rozmieszczenie: na dachu nadwozia (kabiny) w podłużnej płaszczyźnie symetrii pojazdu, a jeżeli są dwa światła - po lewej i po prawej stronie, symetrycznie względem tej płaszczyzny; jeżeli konstrukcja lub wyposażenie pojazdu uniemożliwia takie rozmieszczenie, dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu przy zapewnieniu wymaganej widoczności; trzecie światło powinno być umieszczone z tyłu pojazdu pożarniczego,

3) barwa: niebieska,

4) włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia sygnałów dźwiękowych,

5) powinien być widoczny co najmniej z przodu i z boków pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie powinien oślepiać innych uczestników ruchu.

3. Pojazdy Sił Zbrojnych oraz organów i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, z wyjątkiem przedsiębiorstw, mogą być dodatkowo wyposażone w sygnały świetlne błyskowe barwy czerwonej, odpowiadające warunkom określonym w ust. 2 pkt 1, 2 i 4, widoczne ze wszystkich stron pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie oślepiające innych uczestników ruchu.

§  26.

1. Pojazdy samochodowe straży pożarnych - pożarnicze, z wyjątkiem wymienionych w ust. 2, powinny mieć barwę czerwieni sygnałowej, błotniki zaś i zderzaki - barwę białą. Dopuszcza się pojazdy pożarnicze o barwie khaki, również w odniesieniu do błotników i zderzaków.

2. Samochody osobowe operacyjne straży pożarnych z nadwoziem zamkniętym powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy czerwieni sygnałowej. Po obu stronach pojazdu powinny być umieszczone napisy "STRAŻ" barwy białej lub czerwonej. Na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny napis "STRAŻ" barwy białej na tle czerwonym.

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą pojazdów wojskowych straży pożarnych.

§  27.

1. Karetki sanitarne pogotowia ratunkowego powinny mieć barwę kremową lub żółtą samochodową z niebieskim pasem wyróżniającym. Dla karetek reanimacyjnych dopuszcza się dodatkowo pasy wyróżniające barwy czerwonej, umieszczone wokół dachu oraz bezpośrednio pod pasem barwy niebieskiej.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy wojskowych karetek sanitarnych, które powinny być oznakowane emblematem czerwonego krzyża na białym tle, umieszczonym co najmniej na każdym boku pojazdu; karetki te mogą być również oznakowane pasem wyróżniającym barwy niebieskiej.

§ 28. Pojazdy górniczego pogotowia ratunkowego powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy czerwonej.

§ 29. Pojazdy jednostek ratownictwa chemicznego powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy srebrzystej.

§  30.

1. Pojazdy, o których mowa w § 23 pkt 5, z wyjątkiem motocykli, powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy białej. Po obu stronach pojazdu powinny być umieszczone napisy "MILICJA" barwy białej. Na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny napis "MILICJA" barwy białej na tle niebieskim.

2. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się pojazdy, o których mowa w ust. 1, nie oznakowane pasem oraz nie spełniające warunku określonego w § 25 ust. 1 pkt 2.

3. Motocykle, o których mowa w § 23 pkt 5, powinny mieć błotniki barwy białej. Z przodu motocykla powinien być umieszczony napis "MILICJA".

§  31.

1. Pojazdy Sił Zbrojnych, inne niż wymienione w § 26 ust. 3, § 27 ust. 2 i § 32, z wyjątkiem motocykli, powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy białej. Po obu stronach pojazdu powinny być umieszczone napisy barwy białej, określające jego przynależność do określonego organu wojskowego.

2. Motocykle Sił Zbrojnych, z wyjątkiem wymienionych w § 32 ust. 2, powinny mieć błotniki barwy białej. Z przodu motocykla powinien być umieszczony napis barwy khaki, określający jego przynależność do określonego organu wojskowego.

§  32.

1. Pojazdy Wojsk Ochrony Pogranicza, z wyjątkiem motocykli, powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy jasnozielonej. Po obu stronach pojazdu powinny być umieszczone napisy "WOP" barwy jasnozielonej.

2. Motocykle Wojsk Ochrony Pogranicza powinny mieć błotniki barwy jasnozielonej. Z przodu motocykla powinien być umieszczony napis "WOP" barwy jasnozielonej.

§ 33. Pojazdy Służby Więziennej powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy granatowej. Po obu stronach pojazdu powinny być umieszczone napisy "SW" barwy białej lub granatowej.

§ 34. Inne pojazdy uprzywilejowane na podstawie zezwolenia wydanego przez wojewodę powinny być oznakowane pasem wyróżniającym barwy pomarańczowej.

§ 35. Pasy wyróżniające o szerokości 8-15 cm, z zastrzeżeniem § 27 ust. 1, powinny być umieszczone wokół pojazdu poniżej dolnej krawędzi okien.

§ 36. Oznakowanie określone w § 26-34 nie może być stosowane na pojazdach innych niż pojazdy, dla których zostało ono przewidziane.

Warunki dodatkowe dla pojazdów samochodowych przeznaczonych do wykonywania czynności na drodze oraz dla innych pojazdów samochodowych, na które ze względu na bezpieczeństwo ruchu należy zwracać szczególną uwagę.

§ 37. Pojazdy samochodowe przeznaczone do wykonywania czynności na drodze, pojazdy pomocy drogowej i ciągniki balastowe ciągnące przyczepy o szerokości przekraczającej 2,5 m powinny być wyposażone w ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy barwy żółtej samochodowej, widoczny ze wszystkich stron pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy dobrej przejrzystości powietrza i nie powodujący oślepiania innych uczestników ruchu oraz odpowiadający warunkom określonym w § 25 ust. 2 pkt 1, 2 i 4.

§  38.

1. Części urządzeń zamontowanych na pojeździe, wystające poza obrys pojazdu, powinny być oznakowane pasami barwy na przemian białej i czerwonej.

2. Części, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone w:

1) światło barwy białej, widoczne z przodu i z boków pojazdu - jeżeli część wystaje poza przedni obrys pojazdu na odległość większą niż 1 m,

2) światło barwy czerwonej, widoczne z tyłu pojazdu - jeżeli część wystaje poza tylny obrys pojazdu na odległość większą niż 1 m,

3) światło barwy białej, widoczne z przodu pojazdu, i barwy czerwonej, widoczne z tyłu pojazdu - jeżeli część wystaje poza boczny obrys pojazdu na odległość większą niż 40 cm od zewnętrznych krawędzi powierzchni świetlnych przednich lub tylnych świateł pozycyjnych.

3. Światła, o których mowa w ust. 2, powinny włączać się i wyłączać jednocześnie ze światami pozycyjnymi pojazdu oraz nie powinny oślepiać innych uczestników ruchu.

Warunki dodatkowe dla samochodów ciężarowych przewożących osoby.

§  39.

1. Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy powinien odpowiadać następującym warunkom:

1) nadwozie powinno być typu furgon albo skrzyniowe kryte opończą,

2) wysokość burt nadwozia skrzyniowego nie może być mniejsza niż 1.100 mm,

3) odchylane burty boczne powinny być krótko spięte, a tylna burta zabezpieczona przed samoczynnym lub niezamierzonym otwarciem.

2. Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy powinien być wyposażony w:

1) stopnie lub drabinkę z poręczą, zapewniającą bezpieczne wsiadanie i wysiadanie,

2) oświetlenie wnętrza,

3) okienka służące do oświetlenia i do przewietrzania wnętrza, jeżeli nie ma innych odwietrzników,

4) przymocowane ławki o długości co najmniej 400 mm na jedną osobę i szerokości (głębokości) nie mniejszej niż 300 mm; odstęp między dwiema sąsiednimi ławkami ustawionymi jedna za drugą nie powinien być mniejszy niż 650 mm, a ustawionymi przeciwlegle - 900 mm, wliczając w to szerokość (głębokość) jednej ławki,

5) urządzenie sygnalizacyjne (świetlne lub akustyczne) zapewniające łączność przewożonych osób z kierowcą,

6) apteczkę pierwszej pomocy,

7) ogumione koło zapasowe: koło to może być umieszczone na powierzchni ładunkowej, jeżeli konstrukcja samochodu przewiduje umieszczenie tam tego koła.

3. Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy powinien być oznakowany:

1) z przodu - napisem "PRZEWÓZ OSÓB" barwy czarnej na białym tle, umieszczonym na prostokątnej tablicy o powierzchni co najmniej 800 cm²,

2) z tyłu - znakiem określającym dopuszczalną prędkość, jeżeli jest ona ograniczona odrębnymi przepisami.

4. Przepisy ust. 1-3 nie dotyczą pojazdów:

1) przewożących konwojentów, drużyny rolnicze i osoby wykonujące czynności ładunkowe,

2) Sił Zbrojnych oraz organów i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, z wyjątkiem przedsiębiorstw.

5. Przepisy ust. 2 i ust. 3 pkt 2 dotyczą również przyczep dopuszczonych do przewozu osób na podstawie art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 6, poz. 35).

Warunki dodatkowe dla pojazdów używanych w ruchu międzynarodowym

§  39a.

1. Pojazdy i zespoły pojazdów powinny odpowiadać warunkom określonym w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2. Warunki, o których mowa w ust. 1, dotyczą samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t, autobusów oraz przyczep przeznaczonych do łączenia z tymi pojazdami.