Rozdział 3 - Zakres i terminy badań technicznych - Warunki techniczne dozoru technicznego dla niektórych specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2011.125.711

Akt utracił moc

Wersja od: 16 czerwca 2011 r.

Rozdział  3

Zakres i terminy badań technicznych

§ 16. W toku wytwarzania urządzenia WDT sprawdza wykonanie materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania tego urządzenia oraz przeprowadza następujące rodzaje badań technicznych:

1) badanie typu - wykonywane na wniosek wytwarzającego urządzenie lub osprzęt przed rozpoczęciem seryjnej produkcji w celu sprawdzenia i poświadczenia przez WDT, że zbadany egzemplarz reprezentatywny dla zamierzonej produkcji spełnia wymagania określone w rozporządzeniu;

2) badanie sprawdzające - badanie przeprowadzone w toku wytwarzania urządzenia.

§  17.

1. Wytwarzający przygotowuje urządzenie do badania typu, o którym mowa w § 16 pkt 1, i zgłasza je do WDT.

2. Program badania typu ustala się z WDT.

3. Przeprowadzający badanie typu może wykorzystać lub uznać wyniki badań i opinii wykonanych przez wyspecjalizowane jednostki projektanta lub wytwarzającego bądź odpowiednią jednostkę badawczą.

4. Badaniem typu może być objęty typoszereg urządzeń; w takim przypadku poddaje się badaniom wybrane przez WDT egzemplarze z tego typoszeregu.

5. Urządzenie lub osprzęt mogą być zakwalifikowane do tego samego typoszeregu, jeżeli:

1) spełniają wymagania tych samych przepisów;

2) są wytwarzane na podstawie tej samej technologii;

3) posiadają te same kształty geometryczne;

4) są zbudowane z tych samych materiałów;

5) w przypadku różnej ich długości różnią się tylko wymiarami, ilością i rozmieszczeniem otworów inspekcyjnych;

6) posiadają podpory tej samej konstrukcji, uwzględniającej w obliczeniach wytrzymałościowych najbardziej niekorzystny wariant obciążenia.

6. Badania typu powinny być przeprowadzone u wytwarzającego na stanowisku uzgodnionym z WDT lub na miejscu ustawienia urządzenia, w zależności od rodzaju urządzenia i zakresu badań.

7. W badaniach typu może uczestniczyć przedstawiciel zlecającego badanie, jako obserwator.

8. Wprowadzenie zmian w urządzeniu lub osprzęcie poddanym badaniu typu może wymagać przeprowadzenia dodatkowych badań.

§  18.

1. Wytwarzający powinien przygotować urządzenie lub jego element do badania sprawdzającego, o którym mowa w § 16 pkt 2, i zawiadomić WDT o gotowości do jego przeprowadzenia.

2. Zakres i sposób przeprowadzenia badania sprawdzającego powinien być uzgodniony z WDT przed rozpoczęciem wytwarzania lub montażu urządzenia lub elementu.

3. Urządzenia wytwarzane seryjnie, które były poddane badaniu typu, mogą być zgłaszane przez wytwarzającego partiami do badań sprawdzających.

4. Badania sprawdzające partii urządzeń obejmują 10% zgłoszonych w partii urządzeń, jednak nie mniej niż dwa urządzenia.

5. Wynik badań sprawdzających partii urządzeń uznaje się za pozytywny, jeżeli wyniki badań wszystkich zbadanych urządzeń są pozytywne.

6. W razie negatywnego wyniku badań jednego lub więcej urządzeń wynik badań sprawdzających partii urządzeń uznaje się za negatywny.

7. Urządzenia z partii, której badania sprawdzające dały wynik negatywny, mogą być ponownie zgłoszone do badań sprawdzających po usunięciu usterek i dokonaniu kontroli wszystkich urządzeń zgłoszonych w danej partii. Powtórne badania sprawdzające przeprowadzane są jako badania jednostkowe.

§ 19. Badania sprawdzające mogą być wykonywane jako:

1) badanie budowy;

2) próba ciśnieniowa;

3) próba szczelności;

4) próba gazowa;

5) rewizja zewnętrzna;

6) próba niszcząca;

7) badania specjalne, określone w dokumentacji technicznej urządzenia lub przez WDT.

§  20.

1. Badanie budowy, o którym mowa w § 19 pkt 1, polega na sprawdzeniu:

1) zgodności wykonania urządzenia z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu;

2) stanu ścianek urządzenia;

3) jakości złączy;

4) oznaczeń;

5) wyposażenia i osprzętu;

6) innych cech, zależnie od konstrukcji urządzenia i stosowanego materiału;

7) pojemności i masy próżnej butli oraz prawidłowości ustalenia masy netto czynnika roboczego i brutto całej butli (ustalonych z dokładnością do trzech cyfr znaczących).

2. Elementy urządzenia, których badanie budowy wykonano u wytwarzającego, mogą nie być poddawane powtórnemu badaniu podczas badania budowy całego urządzenia.

3. Urządzenie poddane u wytwarzającego badaniu budowy bez kompletnego osprzętu powinno być u eksploatującego poddane badaniu uzupełniającemu, po zainstalowaniu kompletnego osprzętu.

§  21.

1. Próbę ciśnieniową, o której mowa w § 19 pkt 2, wykonuje się jako próbę hydrauliczną, z zastrzeżeniem § 23.

2. Podczas wykonywania próby ciśnieniowej wartość ciśnienia próbnego przyjmuje się zgodnie z instrukcją eksploatacji lub opisem technicznym urządzenia.

3. WDT może ustalić inną, niż określona w ust. 2, wartość ciśnienia próbnego w zależności od ciśnienia dopuszczalnego i temperatury dopuszczalnej.

4. Temperatura płynu próbnego nie powinna być niższa niż +10°C i nie wyższa niż +50°C, jeśli w dokumentacji technicznej urządzenia nie została ustalona inna temperatura próby ciśnieniowej.

5. Podczas próby ciśnieniowej:

1) równomiernie podnosi się ciśnienie, aż do osiągnięcia ciśnienia próbnego, przy czym szybkość wzrostu ciśnienia od dopuszczalnego do próbnego nie powinna przekraczać 1 bar/min (z wyłączeniem butli), chyba że w dokumentacji technicznej urządzenia została ustalona inna wartość;

2) ciśnienie próbne utrzymuje się co najmniej przez:

a) 1 minutę dla butli,

b) 30 minut dla pozostałych urządzeń;

3) ciśnienie obniża się do dopuszczalnego (roboczego) i dokonuje się oględzin urządzenia i osprzętu.

6. Podczas wykonywania próby ciśnieniowej instalacja zasilania urządzenia płynem próbnym powinna być szczelna.

7. Próbę ciśnieniową, jeśli jest to możliwe, przeprowadza się w warunkach umożliwiających oględziny ścianek urządzenia, w szczególności złączy spawanych i połączeń rozłącznych.

8. Próba ciśnieniowa może być wykonywana bez zdejmowania izolacji zewnętrznej lub po częściowym zdjęciu izolacji w miejscach wskazanych przez WDT.

9. Próbę ciśnieniową wykonuje się oddzielnie dla każdej przestrzeni urządzenia.

10. Wynik próby ciśnieniowej uznaje się za pozytywny, jeżeli podczas tej próby nie stwierdzono odkształceń trwałych, uszkodzeń lub nieszczelności ścianek i połączeń urządzenia.

§  22.

1. Próbę szczelności, o której mowa w § 19 pkt 3, wykonuje się wraz z osprzętem, jako próbę hydrauliczną, za pomocą czynnika roboczego, lub wody lub wody z użyciem farb wskaźnikowych, lub luminoforów ultrafioletowych, z zastrzeżeniem § 23.

2. Podczas wykonywania próby szczelności wartość ciśnienia próbnego przyjmuje się zgodnie z instrukcją eksploatacji lub opisem technicznym.

3. Temperatura płynu próbnego nie powinna być niższa niż +10°C i nie wyższa niż +50°C, jeśli w dokumentacji technicznej urządzenia nie została ustalona inna temperatura próby szczelności.

4. Podczas próby szczelności:

1) równomiernie podnosi się ciśnienie, aż do osiągnięcia najwyższego ciśnienia roboczego, przy czym szybkość wzrostu ciśnienia nie powinna przekraczać 1 bar/min, chyba że w dokumentacji technicznej urządzenia została ustalona inna wartość;

2) ciśnienie próbne utrzymuje się co najmniej przez pięć minut, a następnie dokonuje się oględzin urządzenia, w tym osprzętu.

5. Podczas wykonywania próby szczelności instalacja zasilania urządzenia płynem próbnym powinna być szczelna.

6. Próbę szczelności, jeśli jest to możliwe, przeprowadza się w warunkach umożliwiających oględziny ścianek urządzenia, w szczególności złączy spawanych i połączeń rozłącznych oraz osprzętu.

7. Wynik próby szczelności uznaje się za pozytywny, jeżeli podczas tej próby nie stwierdzono odkształceń trwałych, uszkodzeń lub nieszczelności ścianek i połączeń rozłącznych oraz osprzętu urządzenia.

§ 23. W uzasadnionych względami technicznymi przypadkach, za zgodą WDT, próby hydrauliczne, o których mowa w § 21 ust. 1 i § 22 ust. 1, można zastąpić inną próbą lub badaniem innego rodzaju umożliwiającym równoważną ocenę stanu technicznego urządzenia.

§  24.

1. Próbie gazowej, o której mowa w § 19 pkt 4, podlegają butle:

1) spawane;

2) bezszwowe do gazów palnych, trujących lub chemicznie nietrwałych.

2. Próbę gazową butli przeprowadza się pod warstwą wody przy użyciu sprężonego powietrza lub azotu, przyjmując wartość ciśnienia próby równą najwyższemu ciśnieniu roboczemu.

3. Wynik próby uznaje się za pozytywny, jeżeli podczas jej trwania nie stwierdzono nieszczelności ścianek i połączeń rozłącznych.

§ 25. Rewizja zewnętrzna, o której mowa w § 19 pkt 5, polega na wykonaniu zewnętrznych oględzin urządzenia w miejscach dostępnych oraz sprawdzeniu działania jego osprzętu ciśnieniowego i zabezpieczającego oraz automatyki zabezpieczającej.

§  26.

1. Próbie niszczącej, o której mowa w § 19 pkt 6, podlega wybrana wyrywkowo przynajmniej jedna butla dla statku powietrznego na sto wyprodukowanych lub jedna z partii butli mniejszej niż sto.

2. Próba niszcząca polega na poddaniu butli próbie hydraulicznej na ciśnienie niszczące.

3. Wynik próby uznaje się za negatywny, jeżeli wartość ciśnienia, przy którym nastąpiło pęknięcie lub trwałe niedopuszczalne odkształcenie ścianek butli, jest mniejsza niż:

1) dla wykonanych ze stali o wytrzymałości na rozciąganie R_m ≤ 440 MPa - 2 x p_p;

2) dla wykonanych ze stali o wytrzymałości na rozciąganie zawartej w przedziale: 440 MPa < R_m ≤ 800 MPa - 1,8 x p_p;

3) dla wykonanych ze stali stopowej, ulepszonej cieplnie, o wytrzymałości na rozciąganie R_m > 800 MPa - 1,6 x p_p;

4) dla wykonanych z innego materiału - ustalone przez projektanta w dokumentacji technicznej.

4. W razie negatywnego wyniku próby niszczącej należy ją powtórzyć na dwóch innych wyrywkowo wybranych butlach.

5. W przypadku negatywnego wyniku nawet jednej z powtórnych prób należy wstrzymać przeprowadzanie badań sprawdzających i zawiesić uprawnienie zakładu do wytwarzania, do czasu ustalenia i usunięcia przyczyn wadliwej produkcji.

§  27.

1. Pozytywny wynik badania sprawdzającego butli stanowi podstawę do wydania decyzji dopuszczającej ją do eksploatacji i oznakowania (ocechowania) jej przez WDT.

2. Dokumentacja badań sprawdzających butle jest przechowywana u wytwarzającego.

§ 28. Formy dozoru technicznego i maksymalne terminy badań okresowych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia, z zastrzeżeniem § 35.

§  29.

1. W toku eksploatacji urządzenia WDT przeprowadza:

1) czynności odbiorcze - przed wydaniem pierwszej decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia;

2) badania okresowe - dla urządzenia objętego dozorem pełnym, nie rzadziej niż w terminach określonych dla danego rodzaju urządzenia w załączniku nr 1 do rozporządzenia, z zastrzeżeniem § 35 ust. 1;

3) badania doraźne - wynikające z bieżących potrzeb, w tym:

a) kontrolne - wykonywane w ramach nadzoru nad przestrzeganiem przepisów z zakresu bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń i obejmujące czynności określone w § 25,

b) eksploatacyjne,

c) powypadkowe lub poawaryjne.

2. Badania okresowe i doraźne urządzenia, o których mowa w ust. 1, są wykonywane jako:

1) rewizje wewnętrzne, zgodnie z § 30;

2) próby ciśnieniowe, zgodnie z § 21;

3) próby szczelności, zgodnie z § 22;

4) rewizje zewnętrzne, zgodnie z § 25;

5) sprawdzenie masy próżnej butli;

6) badania specjalne, ustalone w dokumentacji technicznej urządzenia lub określone przez WDT.

3. W ramach przeprowadzania przy urządzeniu czynności i badań technicznych, o których mowa w ust. 1, WDT wykonuje:

1) sprawdzenie kompletności i odpowiedniości przedłożonej dokumentacji, w tym:

a) księgi rewizyjnej urządzenia,

b) książki ruchu urządzenia,

c) zaświadczeń kwalifikacyjnych osób obsługujących urządzenie;

2) identyfikację urządzenia i sprawdzenie jego stanu technicznego oraz opisów i oznaczeń;

3) sprawdzenie zgodności wyposażenia z przedłożoną dokumentacją;

4) badania techniczne (odbiorcze, okresowe, doraźne).

4. Badania techniczne, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i pkt 3 lit. a, mają na celu sprawdzenie, czy:

1) zrealizowano zalecenia z poprzedniego badania;

2) w urządzeniu nie powstały uszkodzenia lub zmiany stanu technicznego mające wpływ na bezpieczeństwo eksploatacji;

3) urządzenia zabezpieczające i urządzenia ochronne są zainstalowane oraz pracują prawidłowo;

4) napisy ostrzegawcze, instrukcje i informacje są umieszczone na urządzeniu oraz czy są czytelne i zrozumiałe.

5. W przypadkach uzasadnionych stanem technicznym, intensywnością eksploatacji, warunkami eksploatacji urządzenia mającymi wpływ na bezpieczeństwo eksploatacji WDT może:

1) skrócić terminy badań określone w załączniku nr 1;

2) rozszerzyć zakres czynności podczas badania doraźnego kontrolnego, o których mowa w § 29 ust. 1 pkt 3 lit a.

§  30.

1. Rewizja wewnętrzna, o której mowa w § 29 ust. 2 pkt 1, obejmuje ocenę wizualną stanu ścianek urządzenia, jego połączeń rozłącznych i nierozłącznych oraz osprzętu zabezpieczającego i ciśnieniowego.

2. W uzasadnionych względami technicznymi przypadkach ocena wizualna, o której mowa w ust. 1, może być uzupełniona lub zastąpiona innymi badaniami umożliwiającymi równoważną ocenę stanu technicznego urządzenia.

§  31.

1. Badania odbiorcze, o których mowa w § 29 ust. 3 pkt 4, przeprowadza się, jeżeli bezpieczeństwo eksploatacji urządzenia zależy od warunków jego zainstalowania, w szczególności gdy urządzenie jest:

1) montowane w miejscu jego eksploatacji;

2) wyposażone w osprzęt zabezpieczający lub osprzęt ciśnieniowy w miejscu jego eksploatacji.

2. Zakres badania odbiorczego obejmuje:

1) sprawdzenie prawidłowości zainstalowania i działania urządzenia wraz z jego osprzętem;

2) dodatkowe badanie techniczne, w tym określone przez projektanta, zgodnie z wymaganiami szczegółowymi, odpowiednio do rodzaju urządzenia.

3. Badanie odbiorcze nie jest wymagane dla urządzenia, które jest oznakowane "CE" odnoszącym się do kompletnego, gotowego do eksploatacji urządzenia.

4. Przed uzyskaniem decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia można przeprowadzić rozruch w pełni wyposażonego urządzenia w celu sprawdzenia działania i regulacji osprzętu zabezpieczającego oraz osprzętu ciśnieniowego i bezciśnieniowego.

5. Urządzenie przedstawione do badania odbiorczego powinno być całkowicie zmontowane, sprawne technicznie i przygotowane do eksploatacji, zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu, przepisami w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją eksploatacji.

§  32.

1. Badania doraźne eksploatacyjne, o których mowa w § 29 ust. 1 pkt 3 lit. b, są wykonywane na wniosek eksploatującego urządzenie, w szczególności w przypadku:

1) zmiany eksploatującego lub miejsca zainstalowania urządzenia;

2) konieczności naprawy elementów urządzenia;

3) wymiany elementów urządzenia, z wyłączeniem elementów określonych w § 39 ust. 1;

4) zmiany nastaw osprzętu zabezpieczającego;

5) zmiany charakterystyki lub rodzaju urządzeń zasilających;

6) stwierdzenia nieszczelności lub uszkodzeń ścianek urządzenia;

7) zmiany dokonywanej w instalacji współpracującej z urządzeniem;

8) naprawy metodą chemicznego czyszczenia;

9) uzasadnionym stanem technicznym urządzenia.

2. Zakres badań doraźnych eksploatacyjnych i sposób przygotowania urządzenia do tych badań ustala WDT, w zależności od okoliczności uzasadniających ich przeprowadzenie.

§  33.

1. Badania doraźne powypadkowe lub poawaryjne, o których mowa w § 29 ust. 1 pkt 3 lit. c, WDT przeprowadza po otrzymaniu zawiadomienia lub informacji dotyczącej niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku związanego z eksploatacją urządzenia.

2. Zakres dokumentacji wymaganej do przeprowadzenia badań, o których mowa w ust. 1, oraz zakres tych badań ustala WDT, tak aby było możliwe określenie stanu technicznego urządzeń oraz przyczyn nieszczęśliwego wypadku lub niebezpiecznego uszkodzenia związanego z jego eksploatacją.

§  34.

1. Terminy badań doraźnych kontrolnych urządzenia objętego dozorem ograniczonym określa Szef WDT.

2. Dla urządzenia niewymienionego w załączniku nr 1 do rozporządzenia WDT na podstawie odpowiednich dokumentów odniesienia lub gdy takich dokumentów nie ma, na podstawie znajomości stanu techniki (sztuki inżynierskiej), ustala:

1) parametry dopuszczalne;

2) ciśnienie próbne;

3) czasokres badań technicznych;

4) konieczność prowadzenia książki ruchu.

§  35.

1. Badania okresowe butli ze statków powietrznych powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż co dwanaście lat, z uwzględnieniem okresów międzynaprawczych ustalonych w obowiązującym biuletynie resursowym dla danego typu statku powietrznego.

2. Terminy badań, o których mowa w ust. 1, określa się, uwzględniając następujące kryteria:

1) złożoność konstrukcji i przeznaczenie;

2) warunki eksploatacji;

3) stan techniczny;

4) parametry pracy;

5) okres użytkowania i wynikający z tego stopień zużycia.

§  36.

1. Terminy badań, o których mowa w § 28 i 33, wyznacza się od daty wydania pierwszej decyzji zezwalającej na eksploatację tego urządzenia, z uwzględnieniem wykonanych wcześniej czynności dozorowych, podając dla:

1) rewizji wewnętrznej, próby ciśnieniowej i próby szczelności - miesiąc i rok;

2) rewizji zewnętrznej - rok.

2. Wyznaczone terminy, o których mowa w ust. 1, powinny umożliwić wykonanie badań do dnia 30 listopada danego roku.

3. Na uzasadniony wniosek eksploatującego:

1) termin kolejnego badania okresowego może być ustalony od daty wykonania badania doraźnego eksploatacyjnego, jeżeli badanie to obejmowało pełny zakres badania okresowego;

2) rewizja wewnętrzna, próba ciśnieniowa i próba szczelności mogą być przeprowadzone do sześciu miesięcy przed wyznaczonym terminem, pod warunkiem że termin badania zostanie uzgodniony przez eksploatującego z WDT z czternastodniowym wyprzedzeniem, liczonym od dnia otrzymania przez WDT wniosku;

3) WDT może odroczyć termin wykonania okresowej rewizji wewnętrznej lub próby ciśnieniowej albo próby szczelności do sześciu miesięcy, po przeprowadzeniu z wynikiem pozytywnym rewizji zewnętrznej, przy czym odroczenie terminu może nastąpić najwyżej dwukrotnie, tak aby łączny czas odroczenia nie przekroczył dwunastu miesięcy od terminu pierwotnie wyznaczonego badania.