Rozdział 1 - Udzielanie poborowym odroczeń zasadniczej służby wojskowej oraz uznawanie ich za jedynych żywicieli rodzin przez rejonową komisję poborową. - Udzielanie odroczeń zasadniczej służby wojskowej oraz uznawanie poborowych i żołnierzy za jedynych żywicieli rodzin.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1986.5.31 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 września 1988 r.

Rozdział  1

Udzielanie poborowym odroczeń zasadniczej służby wojskowej oraz uznawanie ich za jedynych żywicieli rodzin przez rejonową komisję poborową.

§ 1. Rejonowa komisja poborowa orzeka o:

1) udzieleniu poborowemu odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na:

a) konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny,

b) prowadzenie gospodarstwa rolnego;

2) uznaniu poborowego za jedynego żywiciela rodziny.

§  2.

1. Członkami rodziny, nad którymi sprawowanie bezpośredniej opieki uzasadnia udzielenie poborowemu odroczenia zasadniczej służby wojskowej, są:

1) zaliczeni do I grupy inwalidów:

a) rodzice i dziadkowie,

b) żona,

c) dzieci własne, przysposobione, pasierbowie oraz dzieci obce wzięte na wychowanie i utrzymanie, w tym także w ramach rodziny zastępczej,

d) rodzeństwo;

2) osoby wymienione w pkt 1 lit. c) i d) także jeżeli nie ukończyły 16 lat życia.

2. Za członka rodziny uważa się również osobę, która wychowywała i utrzymywała poborowego przez okres co najmniej trzech lat przed ukończeniem przez niego 18 roku życia, jeżeli została zaliczona do I grupy inwalidów.

3. Poborowy sprawuje bezpośrednią opiekę nad członkiem rodziny (ust. 1), jeżeli wspólnie z nim zamieszkuje i nie ma w tej miejscowości innego członka rodziny, który może zastąpić poborowego w sprawowaniu tej opieki. O zdolności do zastąpienia poborowego w sprawowaniu opieki nad inwalidą I grupy przez innego członka rodziny, zaliczonego do II grupy inwalidów, orzeka komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

§  3.

1. Odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego udziela się poborowemu, jeżeli występują łącznie następujące warunki:

1) poborowy:

a) prowadzi gospodarstwo rolne o obszarze co najmniej 3 ha użytków rolnych, nabyte przez niego w drodze dziedziczenia, zapisu lub przekazania następcy albo przez jego żonę w tym samym trybie lub stanowiące własność albo będące w posiadaniu jego rodziców lub osoby wymienionej w § 7 ust. 1 pkt 3,

b) zamieszkuje w miejscowości, w której jest położone to gospodarstwo, lub w miejscowości pobliskiej, jeżeli zapewnia to zachowanie stałej więzi z gospodarstwem;

2) prowadzenie gospodarstwa, o którym mowa w pkt 1:

a) jest uzależnione od osobistej pracy poborowego, a w miejscowości, w której jest położone to gospodarstwo, i w miejscowości pobliskiej (pkt 1 lit. b) nie ma innego członka rodziny zdolnego do zastąpienia poborowego w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, a także w gospodarstwie tym nie zatrudnia się na stałe pracownika,

b) stanowi - z zastrzeżeniem przepisu ust. 5 - jedyne źródło utrzymania poborowego i zamieszkałych z nim wspólnie członków rodziny.

2. Odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego udziela się również:

1) samotnemu poborowemu, nie mającemu członków rodziny (osoby) wymienionych w § 7 ust. 1 pkt 1-3, jeżeli prowadzi gospodarstwo rolne stanowiące jego własność o obszarze co najmniej 2 ha użytków rolnych, w którego skład wchodzą dom mieszkalny lub zabudowania gospodarcze, a gospodarstwo to stanowi jego jedyne źródło utrzymania;

2) poborowemu, który prowadzi gospodarstwo rolne o obszarze co najmniej 3 ha użytków rolnych, odpowiadające warunkom określonym w ust. 1 pkt 1 lit b) i pkt 2, jeżeli gospodarstwo to zostało nabyte przez niego w drodze kupna, umowy dożywocia, zamiany lub darowizny w okresie nie krótszym niż 2 lata przed złożeniem podania o udzielenie odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego.

3. Odroczenie zasadniczej służby wojskowej ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego może być udzielone:

1) poborowemu prowadzącemu gospodarstwo rolne, odpowiadające warunkom określonym w ust. 1 i 2 pkt 2, mimo że:

a) w gospodarstwie tym jest zatrudniony na stałe pracownik, jeżeli wspólnie zamieszkali członkowie rodziny poborowego, niezdolni do wykonywania podstawowych prac w gospodarstwie rolnym, jednocześnie nie są w stanie pokierować prowadzeniem gospodarstwa ze względu na wiek lub stan zdrowia,

b) członek jego rodziny pracuje w wyuczonym zawodzie przez okres krótszy niż 2 lata, jeżeli jest to uzasadnione szczególnym charakterem wykonywanego zawodu;

2) samotnemu poborowemu prowadzącemu gospodarstwo rolne:

a) o obszarze poniżej 2 ha użytków rolnych, jeżeli gospodarstwo to odpowiada innym warunkom określonym w ust. 2 pkt 1,

b) w którym jest zatrudniony na stałe pracownik, jeżeli obszar użytków rolnych gospodarstwa przekracza 2 ha, a prowadzenie tego gospodarstwa stanowi jedyne źródło utrzymania poborowego.

4. Członkami rodziny niezdolnymi do zastąpienia poborowego w prowadzeniu gospodarstwa rolnego są:

1) żona oraz osoby wymienione w § 7 ust. 1 pkt 1-3, jeżeli:

a) odpowiadają warunkom określonym w § 8 ust. 1-3, z tym że kobietę-członka rodziny, która nie odpowiada tym warunkom uważa się również za niezdolną do zastąpienia poborowego, jeżeli musiałaby sama prowadzić gospodarstwo rolne o obszarze co najmniej 5 ha użytków rolnych, albo

b) orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia zostali zaliczeni do I lub II grupy inwalidów albo do III grupy inwalidów z uznaniem za całkowicie niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym, na zasadach określonych w przepisach w sprawie składu komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, trybu postępowania, trybu kierowania na badanie przez te komisje oraz szczegółowych zasad ustalania inwalidztwa, albo

c) sprawują bezpośrednią opiekę nad członkiem rodziny wymienionym w § 2 ust. 1 pkt 1 i w ust. 2; przepis § 2 ust. 3 stosuje się odpowiednio;

2) żona oraz osoby wymienione w § 7 ust. 1 pkt 1-3, nie odpowiadające warunkom określonym w pkt 1, jeżeli prowadzą własne gospodarstwo lub co najmniej od 2 lat są zatrudnione w wyuczonym zawodzie i ze względu na obszar prowadzonego przez siebie gospodarstwa lub rodzaj produkcji rolnej albo szczególny charakter wykonywanego zawodu ich pomoc w prowadzeniu gospodarstwa jest niemożliwa bądź też nie zapewni właściwego prowadzenia tego gospodarstwa.

5. Nie stanowi źródła utrzymania w rozumieniu przepisu ust. 1 pkt 2 lit. b) renta, emerytura, zasiłek miesięczny lub wychowawczy, jak również zasiłek (dodatek) rodzinny, pielęgnacyjny oraz dla sierot zupełnych - pobierane przez członków rodziny niezdolnych do zastąpienia poborowego przy wykonywaniu podstawowych prac w gospodarstwie rolnym (ust. 4 pkt 1).

6. Odroczenie zasadniczej służby wojskowej ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego może być udzielone wyłącznie jednemu członkowi rodziny pracującemu w tym gospodarstwie. Prowadzenie tego samego gospodarstwa może stanowić podstawę do udzielenia odroczenia kolejnym poborowym-członkom rodziny, pod warunkiem, że poborowy-członek rodziny, który wcześniej w tym samym gospodarstwie skorzystał z odroczenia z tego samego tytułu, odbył w pełnym wymiarze lub odbywa zasadniczą służbę wojskową (zastępczą służbę poborowych, zasadniczą służbę w obronie cywilnej lub służbę w formacjach uzbrojonych nie wchodzących w skład sił zbrojnych) albo w razie śmierci tego poborowego lub zaliczenia go do I lub II grupy inwalidów albo do III grupy inwalidów z uznaniem za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

§  4.

1. Odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego można również udzielić poborowemu, jeżeli w okresie dwóch lat przed datą złożenia podania o odroczenie służby gospodarstwo uległo w znacznej mierze zniszczeniu z powodu klęski żywiołowej (pożaru, powodzi itp.) i doprowadzenie go do poprzedniego stanu bez udziału poborowego byłoby niemożliwe.

2. Członka rodziny zdolnego do wykonywania podstawowych prac w gospodarstwie rolnym uważa się za niezdolnego do zastąpienia poborowego, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, prowadzone przez tego członka rodziny gospodarstwo rolne uległo w znacznej mierze zniszczeniu z powodu klęski żywiołowej i doprowadzenie go do poprzedniego stanu byłoby niemożliwe w razie równoczesnego prowadzenia gospodarstwa poborowego.

§ 5. Przez użyte w § 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 pkt 1 oraz w § 4 ust. 2 w odpowiedniej liczbie i przypadku określenie "członek rodziny" należy rozumieć członków rodziny (osobę) wymienionych w § 7 ust. 1 pkt 1-3, z tym że w razie prowadzenia przez poborowego gospodarstwa rolnego:

1) nabytego przez niego lub stanowiącego własność albo będącego w posiadaniu jego rodziców lub osoby wymienionej w § 7 ust. 1 pkt 3 - członków jego rodziny oraz członków rodziny tej osoby;

2) nabytego przez żonę poborowego - członków jej rodziny.

§  6.

1. Za jedynego żywiciela rodziny uznaje się poborowego, na którego utrzymaniu pozostają:

1) żona,

2) dzieci własne, przysposobione, pasierbowie oraz dzieci obce wzięte na wychowanie i utrzymanie, w tym także w ramach rodziny zastępczej

- jeżeli jego praca stanowi jedyne źródło ich utrzymania.

2. Za jedynego żywiciela rodziny uznaje się również poborowego, który przyczynia się do utrzymania osób wymienionych w ust. 1, uzyskujących dochód lub pobierających rentę (emeryturę) w wysokości nie przekraczającej kwoty zasiłku miesięcznego dla jednej osoby, obliczonego stosownie do przepisów w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i osób spełniających zastępczo obowiązek służby wojskowej oraz członków ich rodzin. Za dochód nie uważa się zasiłku (dodatku) rodzinnego, pielęgnacyjnego oraz dla sierot zupełnych.

3. Warunek przyczyniania się do utrzymania, o którym mowa w ust. 2, zostaje spełniony, jeżeli:

1) uzyskiwany dochód lub pobierana renta (emerytura) przez żonę lub dzieci - łącznie wynoszą mniej niż stanowiłaby kwota zasiłków miesięcznych dla analogicznej liczby osób uprawnionych do tych zasiłków,

2) różnica pomiędzy kwotą obliczonych zasiłków a łącznym dochodem lub rentą (emeryturą) wynosi co najmniej 10% kwoty najniższego wynagrodzenia zasadniczego za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.

4. Poborowego, którego żona uzyskuje dochód lub pobiera rentę (emeryturę) w wysokości przekraczającej kwotę zasiłku miesięcznego (ust. 2), uznaje się za jedynego żywiciela rodziny, przyczyniającego się do utrzymania dzieci, jeżeli spełniony został warunek określony w ust. 3.

§  7.

1. Za jedynego żywiciela rodziny uznaje się także poborowego, na którego utrzymaniu pozostają:

1) rodzice i dziadkowie,

2) rodzeństwo,

3) osoba, która wychowywała i utrzymywała poborowego przez okres co najmniej trzech lat przed ukończeniem przez niego 18 roku życia

- jeżeli jego praca stanowi jedyne źródło ich utrzymania, a nie ma innych członków rodziny, którzy mogliby go w tym zastąpić.

2. Za jedynego żywiciela rodziny można uznać również poborowego, który przyczynia się do utrzymania osób wymienionych w ust. 1 pkt 1-3. Przepisy § 6 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

§  8.

1. Żona pozostaje na utrzymaniu poborowego, jeżeli wychowuje co najmniej jedno z dzieci lub rodzeństwa poborowego w wieku do lat 8 i ze względu na konieczność sprawowania opieki nad nimi nie uzyskuje dochodu oraz nie ma możliwości zapewnienia tej opieki w przedszkolu.

2. Rodzice i dziadkowie lub osoba wymieniona w § 7 ust. 1 pkt 3 pozostają na utrzymaniu poborowego, jeżeli:

1) ukończyli: mężczyzna 65 lat, a kobieta 60 lat życia, a jeżeli są kombatantami, inwalidami wojennymi lub wojskowymi - odpowiednio 60 i 55 lat życia, albo

2) wychowują co najmniej jedno z dzieci lub rodzeństwa poborowego w wieku do lat 8, z jednoczesnym spełnieniem warunków, o których mowa w ust. 1.

3. Dzieci oraz rodzeństwo pozostają na utrzymaniu poborowego, jeżeli:

1) nie mają ukończonych 16 lat życia lub

2) nie pracują zarobkowo i odbywają studia dzienne w szkole wyższej - do ukończenia 25 lat życia albo

3) nie pracują zarobkowo i pobierają naukę w trybie stacjonarnym:

a) w pedagogicznym studium technicznym lub w studium nauczycielskim - do ukończenia 22 lat życia,

b) w szkole zawodowej dla absolwentów liceów ogólnokształcących - do ukończenia 22 lat życia,

c) w średniej szkole zawodowej opartej na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej lub II klasie liceum ogólnokształcącego - do ukończenia 21 lat życia,

d) w innej szkole średniej niż określona pod lit. a) i c) - do ukończenia 20 lat życia,

e) w zasadniczej szkole zawodowej lub szkole przysposabiającej do zawodu - do ukończenia 18 lat życia,

f) w państwowej szkole artystycznej II stopnia - do ukończenia 23 lat życia,

g) w policealnej szkole artystycznej dla absolwentów szkół średnich - do ukończenia 23 lat życia.

4. Żona i dzieci oraz osoby, o których mowa w § 7 ust. 1 pkt 1-3, pozostają - niezależnie od wieku - na utrzymaniu poborowego także w razie zaliczenia ich orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia do I lub II grupy inwalidów, jeżeli nie pobierają świadczeń emerytalno-rentowych lub nie mają zapewnionego utrzymania z innych źródeł; żona pozostaje również na utrzymaniu poborowego, jeżeli spełnia odpowiednio jeden z warunków określonych w ust. 3 pkt 2 i 3.

5. Żona i dzieci nie pozostają na utrzymaniu poborowego, mimo że spełniają odpowiednio warunki określone w ust. 1 i 3, jeżeli zamieszkują wspólnie z rodzicami (rodzicami męża) prowadzącymi:

1) gospodarstwo rolne, z którego dochód, ustalony stosownie do przepisów w sprawie określenia wysokości przeciętnego dochodu z pracy w rolnictwie nie uspołecznionym z 1 ha przeliczeniowego, przekracza w stosunku miesięcznym, w przeliczeniu na członka rodziny wspólnie zamieszkałego, wysokość dwukrotnego najniższego wynagrodzenia pracowników uspołecznionych zakładów pracy za pełny miesięczny wymiar czasu pracy,

2) działalność w zakresie handlu, rzemiosła lub usług, jeżeli przynosi to w stosunku miesięcznym dochód, w przeliczeniu na członka rodziny wspólnie zamieszkałego, w wysokości, o której mowa w pkt 1.

§  9.

1. Podanie o odroczenie zasadniczej służby wojskowej ze względu na konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny lub prowadzenie gospodarstwa rolnego albo o uznanie za jedynego żywiciela rodziny może wnieść poborowy lub członek jego rodziny.

2. Podanie o odroczenie zasadniczej służby wojskowej wnosi się:

1) ze względu na konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny oraz o uznanie za jedynego żywiciela rodziny - do terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw społeczno-administracyjnych stopnia podstawowego, właściwego według miejsca pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad dwa miesiące członka rodziny pozostającego pod bezpośrednią opieką poborowego lub na jego utrzymaniu,

2) ze względu na prowadzenie gospodarstwa rolnego - do terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw społeczno-administracyjnych stopnia podstawowego, właściwego według miejsca położenia tego gospodarstwa.

3. Podanie wnosi się na ustalonym formularzu. W podaniu powinny być wskazane okoliczności, które uzasadniają konieczność udzielenia odroczenia lub uznania za jedynego żywiciela rodziny. W razie potrzeby organ przyjmujący podanie może zażądać udowodnienia poszczególnych okoliczności.

§  10.

1. Do podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej z tytułu pozostawania członka rodziny pod bezpośrednią opieką poborowego lub na jego utrzymaniu, jeżeli członek rodziny ubiega się o zaliczenie do jednej z grup inwalidów, należy dołączyć dokumenty określone w przepisach dotyczących komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, o których mowa w § 3 ust. 4 pkt 1 lit. b).

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy ubieganiu się również o orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o niezdolności do zastąpienia poborowego w sprawowaniu opieki nad inwalidą I grupy przez innego członka rodziny, zaliczonego do II grupy inwalidów.

3. Wywiad zawodowy z miejsca pracy, przewidziany w przepisach, o których mowa w ust. 1, sporządza dla osoby zatrudnionej w uspołecznionym zakładzie pracy kierownik tego zakładu albo osoba przez niego upoważniona. Warunki pracy osoby zatrudnionej w indywidualnym gospodarstwie rolnym stwierdza terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw społeczno-administracyjnych stopnia podstawowego.

4. W razie ubiegania się członka rodziny poborowego uznanego za inwalidę II lub III grupy o zmianę tej grupy, do podania należy dołączyć posiadane orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia oraz zaświadczenie lekarskie stwierdzające pogorszenie stanu zdrowia.

§  11.

1. Jeżeli warunkiem udzielenia poborowemu odroczenia jest wydanie orzeczenia o inwalidztwie członka jego rodziny lub zaliczenie do innej grupy inwalidów albo wydanie w stosunku do osoby zaliczonej do II grupy inwalidów orzeczenia o niezdolności do zastąpienia poborowego w sprawowaniu opieki nad inwalidą I grupy, terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw społeczno-administracyjnych stopnia podstawowego przesyła dokumenty, o których mowa w § 10 ust. 1 i 4, z wyjątkiem podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej do oddziału (inspektoratu) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania danej osoby (członka rodziny).

2. Komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydaje orzeczenia, o których mowa w ust. 1, na wniosek terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw społeczno-administracyjnych stopnia podstawowego. Wypis z treści orzeczenia oddział (inspektorat) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przesyła organowi, który wystąpił z wnioskiem.

3. Orzeczenie wydane przez komisję lekarską jest ważne przez okres jednego roku, chyba że komisja ustanowi inny okres ważności orzeczenia.

§  12.

1. Terenowy organ administracji państwowej, o którym mowa w § 9 ust. 2, po otrzymaniu podania przesyła je wraz ze swoją opinią do terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw społeczno-administracyjnych stopnia podstawowego, właściwego ze względu na miejsce pobytu poborowego, w celu przekazania rejonowej komisji poborowej.

2. Rejonowa komisja poborowa przesyła wojskowej komendzie uzupełnień, właściwej ze względu na miejsce pobytu poborowego, jeden egzemplarz orzeczenia o udzieleniu odroczenia zasadniczej służby wojskowej lub o uznaniu poborowego za jedynego żywiciela rodziny. Orzeczenie o uznaniu poborowego za jedynego żywiciela rodziny przesyła się także terenowemu organowi administracji państwowej o właściwości szczególnej stopnia podstawowego, do którego podanie zostało wniesione (§ 9 ust. 2 pkt 1).

§ 13. Przepisy § 1-12 stosuje się odpowiednio do studentów i absolwentów szkół wyższych przeznaczonych do odbycia długotrwałego przeszkolenia wojskowego, z tym że w wypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1, rejonowa komisja poborowa orzeka o udzieleniu odroczenia długotrwałego przeszkolenia wojskowego.