Rozdział 3 - Zawieranie transakcji i dokonywanie rozliczeń - Tryb i warunki postępowania podmiotów prowadzących działalność maklerską oraz banków prowadzących rachunki papierów wartościowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2005.73.644

Akt utracił moc

Wersja od: 28 kwietnia 2005 r.

Rozdział  3

Zawieranie transakcji i dokonywanie rozliczeń

Oddział  1

Transakcje papierami wartościowymi na rynku regulowanym

§  34.

1. Dom maklerski świadczy usługi brokerskie, przyjmując do wykonania, z zastrzeżeniem § 40, pisemne zlecenie, które zawiera w szczególności:

1) dane, ustalone z klientem, umożliwiające jednoznaczną identyfikację klienta;

2) datę i czas wystawienia;

3) rodzaj i liczbę papierów wartościowych będących przedmiotem zlecenia;

4) przedmiot zlecenia (kupno lub sprzedaż papierów wartościowych);

5) określenie ceny;

6) oznaczenie terminu ważności zlecenia;

7) podpis klienta lub jego pełnomocnika, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Jeżeli w jednym dokumencie zamieszczono więcej niż jedno zlecenie, powinien on zawierać wyraźne określenie liczby zleceń. W takim przypadku jest wystarczające złożenie jednego podpisu klienta lub jego pełnomocnika.

3. W przypadku zlecenia składanego przez podmiot posiadający zezwolenie, o którym mowa w art. 35 ustawy, zlecenie to nie zawiera imienia i nazwiska (nazwy lub firmy) ani innych danych umożliwiających identyfikację klienta, na którego rachunek jest dokonywana transakcja będąca przedmiotem zlecenia klienta.

4. W przypadku, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 1, zlecenie powinno zawierać dodatkowo dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację podmiotu, o którym mowa w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy.

5. W przypadku, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 2, zlecenie powinno zawierać dodatkowo oznaczenie klienta lub klientów, którzy zawarli z bankiem umowę, o której mowa w art. 34a ust. 1 ustawy, oraz na których rachunek zostało złożone zlecenie, pozwalające na jednoznaczną jego lub ich identyfikację, jeżeli umowa zawarta przez dom maklerski z podmiotem, o którym mowa w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy, nie przewiduje obowiązku wskazywania przez ten podmiot domowi maklerskiemu do końca dnia, w którym wykonane zostało zlecenie klienta, osób, na rzecz których zostało złożone zlecenie, ze wskazaniem liczby nabywanych lub zbywanych papierów wartościowych dla poszczególnych osób. W przypadku zleceń klienta wykonywanych częściowo przekazywanie informacji powinno następować każdego dnia, w którym wykonywane było zlecenie klienta, w zakresie, w jakim dotyczą wykonywanej w tym dniu części tego zlecenia.

6. W przypadku zlecenia klienta umożliwiającego wystawienie na jego podstawie więcej niż jednego zlecenia brokerskiego, zamiast liczby papierów wartościowych można podać maksymalną łączną wartość transakcji, będących wynikiem wykonania tego zlecenia.

7. Zlecenie klienta może zawierać dodatkowe warunki jego wykonania, jeżeli nie są one sprzeczne z odrębnymi przepisami i regulaminami przeprowadzania transakcji na rynku regulowanym, na który jest przekazywane. W szczególności dotyczy to zlecenia klienta umożliwiającego wystawianie na jego podstawie więcej niż jednego zlecenia brokerskiego.

8. Zlecenie powinno zawierać odpowiednie oznaczenia, pozwalające na odróżnienie go od innych zleceń, jeżeli:

1) dotyczy sprzedaży papierów wartościowych pożyczonych przez dom maklerski;

2) jego przedmiotem jest kupno papierów wartościowych za środki pieniężne pożyczone od domu maklerskiego;

3) zawiera klauzulę umożliwiającą wystawianie na podstawie zlecenia klienta więcej niż jednego zlecenia brokerskiego.

9. Na wniosek klienta, zlecenie złożone na podstawie rekomendacji maklera papierów wartościowych, udzielonej na warunkach określonych w regulaminie świadczenia usług brokerskich, powinno zawierać odpowiednie oznaczenia pozwalające na odróżnienie go od innych zleceń.

10. W przypadku gdy przedmiotem zlecenia jest kupno lub sprzedaż papierów wartościowych, które są przedmiotem obrotu na więcej niż jednym rynku regulowanym, zlecenie powinno również wskazywać rynek regulowany, na którym ma zostać wykonane.

11. W przypadku gdy zlecenie składane jest przez pełnomocnika klienta, powinno ono również zawierać wskazanie danych umożliwiających jednoznaczną identyfikację osoby składającej zlecenie.

§  35.

1. Zarządzający może wystawiać jedno zlecenie na rzecz swoich klientów, pod warunkiem że w zleceniu tym określi liczbę kupowanych lub sprzedawanych papierów wartościowych dla poszczególnych klientów oraz sposób postępowania domu maklerskiego w przypadku częściowego wykonania zlecenia klienta.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy umowa zawarta przez dom maklerski z zarządzającym przewiduje obowiązek wskazywania przez zarządzającego domowi maklerskiemu do końca dnia, w którym wykonane zostało zlecenie klienta, liczby nabywanych lub zbywanych papierów wartościowych dla poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie. W przypadku zleceń klienta wykonywanych częściowo, przekazywanie informacji powinno następować każdego dnia, w którym wykonywane było zlecenie klienta, w zakresie, w jakim dotyczą wykonywanej w tym dniu części tego zlecenia.

3. W przypadku gdy zlecenie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy klientów, dla których zarządzający realizuje jednakową strategię inwestycyjną, zamiast liczby kupowanych lub sprzedawanych papierów wartościowych dla poszczególnych klientów w zleceniu może zostać określony rodzaj danej strategii inwestycyjnej, przy czym zarządzający jest obowiązany określić liczbę papierów wartościowych kupowanych i sprzedawanych dla poszczególnych klientów przed rozliczeniem zawartych transakcji, chyba że regulamin świadczenia usług zarządzania portfelem instrumentów finansowych określa szczegółowo sposób postępowania domu maklerskiego przy rozdzielaniu zawartych transakcji na rzecz poszczególnych klientów objętych zleceniem klienta.

4. Przez zarządzającego, o którym mowa w ust. 1, rozumie się:

1) dom maklerski świadczący usługę zarządzania portfelami instrumentów finansowych;

2) towarzystwo funduszy inwestycyjnych świadczące usługę zarządzania cudzym portfelem papierów wartościowych na zlecenie;

3) towarzystwo funduszy inwestycyjnych zarządzające zbiorczymi portfelami papierów wartościowych uczestników funduszy inwestycyjnych;

4) zagraniczną firmę inwestycyjną oraz podmiot, o którym mowa w art. 52 ust. 2 ustawy, świadczące poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej usługę zarządzania portfelem instrumentów finansowych na zlecenie.

§ 36. Upoważniony pracownik domu maklerskiego potwierdza, z zastrzeżeniem § 40 ust. 4, przyjęcie zlecenia do wykonania przez złożenie podpisu na dokumencie zawierającym zlecenie lub zlecenia. Obowiązek potwierdzenia złożenia zlecenia nie dotyczy zleceń wystawianych zgodnie z § 38 ust. 2 oraz § 39 ust. 2.

§  37.

1. Na podstawie zlecenia klienta, którego przedmiotem są papiery wartościowe, dom maklerski wystawia zlecenie lub zlecenia brokerskie, które są przekazywane na odpowiedni rynek, z wyłączeniem zleceń klienta wykonywanych na zasadach określonych w art. 117 ust. 2 ustawy.

2. W przypadku gdy przedmiotem zlecenia klienta są papiery wartościowe będące w obrocie na kilku rynkach regulowanych, a klient nie określił w zleceniu rynku, na którym zlecenie ma zostać wykonane, dom maklerski zobowiązany jest wykonać zlecenie klienta na rynku, na którym możliwe jest osiągnięcie najlepszego rezultatu dla klienta, biorąc pod uwagę w szczególności cenę papieru wartościowego, koszty zawieranej transakcji oraz czas i prawdopodobieństwo zawarcia transakcji.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, dom maklerski jest obowiązany poinformować klienta w przekazywanym mu potwierdzeniu zawarcia transakcji o rynku regulowanym, na którym zostało wykonane zlecenie klienta.

4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio w sytuacji, gdy przedmiotem zlecenia klienta jest nabycie lub zbycie papierów wartościowych będących w obrocie na rynku regulowanym i zagranicznym rynku regulowanym.

5. W przypadku gdy zlecenie nie zawiera wszystkich danych, o których mowa w § 34 ust. 1, lub nie może być przyjęte przez dom maklerski do wykonania z innych powodów, dom maklerski niezwłocznie informuje o tym klienta w sposób uzgodniony w umowie z klientem.

§  38.

1. Dom maklerski może przyjmować do wykonania zlecenia wystawiane na podstawie dyspozycji klienta przekazywanych do domu maklerskiego za pomocą telefonu, telefaksu, modemu lub innych urządzeń technicznych, z zastrzeżeniem § 39 ust. 1, jeżeli przewidują to odpowiednio umowy, o których mowa w § 8-13, a klient udzielił pełnomocnictwa do wystawiania na podstawie takich dyspozycji zleceń. Pełnomocnictwo może być udzielone imiennie wskazanemu pracownikowi domu maklerskiego lub pracownikom danego domu maklerskiego albo temu domowi, według wyboru klienta.

2. Na podstawie dyspozycji, o której mowa w ust. 1, upoważniony pracownik domu maklerskiego wystawia zlecenie za pomocą elektronicznych nośników informacji, w sposób zapewniający identyfikację upoważnionego pracownika domu maklerskiego. Przez wystawienie zlecenia rozumie się również podpisanie przez upoważnionego pracownika domu maklerskiego dyspozycji klienta zawierającej dane, o których mowa w § 34 ust. 1.

3. Najpóźniej do końca dnia, na który zostało wystawione zlecenie, upoważniony pracownik domu maklerskiego potwierdza zgodność zlecenia z dyspozycją klienta za pomocą elektronicznych nośników informacji, w sposób zapewniający identyfikację osoby dokonującej potwierdzenia. Potwierdzenie może także nastąpić przez złożenie podpisu na wydruku zlecenia lub zleceń albo na zleceniu wystawionym na podstawie dyspozycji klienta zgodnie z ust. 2.

4. Osoba dokonująca potwierdzenia zgodności zlecenia z dyspozycją klienta nie może być jednocześnie osobą, która wystawiła zlecenie na podstawie dyspozycji, o której mowa w ust. 1.

5. System informatyczny domu maklerskiego powinien umożliwiać wydrukowanie zleceń wystawionych za pomocą elektronicznych nośników informacji zgodnie z ust. 2, wraz z oznaczeniem osoby wskazanej w tym przepisie, a w przypadku gdy potwierdzenie zgodności zlecenia z dyspozycją klienta nastąpiło również za pomocą tych nośników zgodnie z ust. 3 - wraz z oznaczeniem osoby wskazanej w tym przepisie.

§  39.

1. Dom maklerski może przyjmować do wykonania zlecenia wystawione na podstawie dyspozycji klienta przekazywanych do domu maklerskiego za pomocą elektronicznych nośników informacji, o ile przewidują to odpowiednio regulaminy lub umowy, o których mowa w § 8-13, a klient udzielił domowi maklerskiemu pełnomocnictwa do wystawiania na podstawie takich dyspozycji zleceń.

2. Dom maklerski przy użyciu systemu informatycznego potwierdza przyjęcie dyspozycji klienta złożonej w sposób określony w ust. 1 oraz wystawia na jej podstawie przy użyciu systemu informatycznego zlecenie.

3. Najpóźniej do końca dnia, na który zostało wystawione zlecenie, pracownik określony w § 36 potwierdza zgodność zlecenia z dyspozycją klienta za pomocą elektronicznych nośników informacji, w sposób zapewniający identyfikację osoby dokonującej potwierdzenia. Potwierdzenie może także nastąpić przez złożenie podpisu na wydruku zlecenia lub zleceń.

4. System informatyczny domu maklerskiego powinien umożliwiać wydrukowanie zleceń wystawionych w sposób, o którym mowa w ust. 2, a w przypadku gdy potwierdzenie zgodności zlecenia z dyspozycją klienta nastąpiło w sposób określony w ust. 3 - wraz z oznaczeniem osoby dokonującej tego potwierdzenia.

§  40.

1. Dom maklerski może przyjmować do wykonania zlecenia złożone za pomocą elektronicznych nośników informacji, o ile przewidują to odpowiednio regulaminy lub umowy, o których mowa w § 8-13.

2. Dom maklerski jest obowiązany sprawdzić, czy zlecenie złożone w sposób określony w ust. 1 zawiera dane, o których mowa w § 34 ust. 1.

3. Zlecenie złożone w sposób określony w ust. 1 powinno zostać opatrzone przez osobę składającą zlecenie bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu.

4. Dom maklerski przy użyciu systemu informatycznego domu maklerskiego potwierdza przyjęcie zlecenia złożonego w sposób określony w ust. 1.

§  41.

1. Na zasadach określonych w regulaminie świadczenia usług brokerskich, dom maklerski wystawia zlecenia brokerskie kupna papierów wartościowych na podstawie zlecenia klienta, pod warunkiem że klient:

1) posiada pełne pokrycie wartości zlecenia klienta i przewidywanej prowizji w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego;

2) w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego posiada częściowe pokrycie wartości zlecenia klienta w wysokości uzgodnionej w umowie o świadczenie usług brokerskich, pod warunkiem że zostały ustanowione zabezpieczenia określone w § 44 ust. 2 i 3 na pozostałą część wartości zlecenia klienta i przewidywanej prowizji;

3) w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego posiada ustanowione zabezpieczenia określone w § 44 ust. 2 i 3 na całkowitą wartość zlecenia klienta i przewidywanej prowizji, albo

4) w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego posiada częściowe pokrycie wartości zlecenia klienta, bez ustanowienia zabezpieczeń określonych w § 44 ust. 2 i 3.

2. Dom maklerski może odstąpić od wymogu posiadania przez klienta całkowitego lub częściowego pokrycia wartości zlecenia klienta i przewidywanej prowizji, a także od wymogu ustanowienia przez klienta zabezpieczeń określonych w § 44 ust. 2 i 3, w przypadku gdy w opinii domu maklerskiego pozwala na to ocena stanu finansowego i wiarygodności klienta dokonana zgodnie z § 44 ust. 1.

3. Dom maklerski określi w umowie o świadczenie usług brokerskich limit maksymalnej wysokości należności domu maklerskiego od klienta z tytułu transakcji zawartych w wyniku wykonania zleceń klienta, które:

1) powinny być zabezpieczone przez klienta w sposób określony w § 44 ust. 2 i 3, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub

2) nie wymagają zabezpieczenia, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 oraz ust. 2.

4. Wartość zlecenia klienta, którego przedmiotem jest nabycie papierów wartościowych, ustala się jako maksymalną kwotę zobowiązania, które może powstać z tytułu pełnej zapłaty za nabywane papiery wartościowe, przy całkowitym wykonaniu zlecenia klienta.

5. Przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości udzielenia klientowi pożyczki na zakup papierów wartościowych zgodnie z odrębnymi przepisami.

§  42.

1. W przypadku gdy w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego rejestr sesji nie został otwarty, podstawą do sprawdzenia pokrycia, o którym mowa w § 41 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, jest suma niezablokowanych środków pieniężnych klienta zdeponowanych na jego rachunku pieniężnym.

2. Suma, o której mowa w ust. 1, jest zwiększana o sumę środków pieniężnych stanowiących należności klienta z tytułu zawartych transakcji, jeżeli rozliczenie tych transakcji w Krajowym Depozycie powinno nastąpić najpóźniej w tym samym dniu, co rozliczenie transakcji kupna papierów wartościowych, pod warunkiem że rozliczenie transakcji sprzedaży papierów wartościowych jest objęte systemem, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

3. W przypadku gdy brokerskie zlecenie kupna papierów wartościowych jest wystawiane po otwarciu przez dom maklerski rejestru sesji, podstawą do sprawdzenia pokrycia, o którym mowa w § 41 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, jest stan niezablokowanych środków pieniężnych w rejestrze sesji.

4. Przy sprawdzaniu pokrycia wartości zlecenia klienta, którego przedmiotem jest nabycie, wystawianego w przypadku określonym w ust. 3, środki pieniężne stanowiące należności klienta z tytułu zawartych transakcji sprzedaży papierów wartościowych uwzględnia się tylko wtedy, gdy rozliczenie tych transakcji w Krajowym Depozycie powinno nastąpić najpóźniej w tym samym dniu, co rozliczenie danej transakcji kupna papierów wartościowych, oraz pod warunkiem, że rozliczenie transakcji sprzedaży papierów wartościowych jest objęte systemem, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

5. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 35 ust. 3, dom maklerski może odstąpić od wymogu sprawdzania pokrycia zlecenia klienta w rejestrach sesji lub na rachunkach pieniężnych poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie.

6. W przypadku gdy zarządzającym, o którym mowa w § 35 ust. 3, jest inny podmiot niż dom maklerski wykonujący zlecenie klienta, przepis ust. 5 stosuje się pod warunkiem zawarcia przez dom maklerski z zarządzającym umowy o gwarantowaniu rozliczenia.

7. Umowa, o której mowa w ust. 6, zawiera w szczególności tryb i warunki dostarczania przez zarządzającego papierów wartościowych w przypadku, gdy przedmiotem zlecenia klienta jest zbycie papierów wartościowych oraz gwarantowania przez zarządzającego zapłaty w przypadku, gdy przedmiotem zlecenia klienta jest nabycie papierów wartościowych, w sytuacji gdy papiery wartościowe lub środki pieniężne klientów zarządzającego nie wystarczają do pełnego rozliczenia transakcji.

§  43.

1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach określonych w § 41 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2, umowa ta powinna określać obowiązek dokonania przez klienta zapłaty najpóźniej w dniu rozliczenia transakcji w Krajowym Depozycie, w wysokości zobowiązań klienta wobec domu maklerskiego z tytułu zawartych transakcji kupna papierów wartościowych, pomniejszonych o należności klienta z tytułu zawartych transakcji sprzedaży papierów wartościowych rozliczanych w Krajowym Depozycie w tym dniu.

2. Termin dokonania zapłaty określa umowa o świadczenie usług brokerskich.

§  44.

1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach określonych w § 41 ust. 1 pkt 2 i 3, dom maklerski żąda ustanowienia zabezpieczenia zapłaty należności przez klienta.

2. Zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być:

1) gwarancja bankowa;

2) akredytywa;

3) papiery wartościowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta;

4) środki pieniężne zablokowane na rachunku bankowym klienta;

5) czek potwierdzony przez bank.

3. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, może być również ustanowione w innej formie, jeżeli zabezpieczenie to gwarantuje pewną i płynną jego realizację.

4. W przypadku gdy klient ustanowił na rzecz domu maklerskiego zabezpieczenia określone w ust. 2 pkt 3 i 4, dom maklerski powinien posiadać wystawione przez klienta pełnomocnictwo, odpowiednio do sprzedaży zablokowanych papierów wartościowych lub praw do papierów wartościowych albo do dokonania przelewu środków pieniężnych klienta znajdujących się w banku, do wysokości roszczenia domu maklerskiego z tytułu nieopłacenia przez klienta transakcji kupna papierów wartościowych wraz z prowizją.

5. W przypadku gdy zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, są papiery wartościowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta, zabezpieczenie to powinno być ustanowione w wysokości zabezpieczającej interesy domu maklerskiego w przypadku niewywiązania się klienta z przyjętych zobowiązań.

6. W chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego środki pieniężne klienta stanowiące pokrycie zlecenia klienta, którego przedmiotem jest nabycie papierów wartościowych, są blokowane na rachunku pieniężnym lub w rejestrze sesji.

7. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 35 ust. 2, dom maklerski może odstąpić od wymogu dokonywania blokady środków pieniężnych na rachunkach pieniężnych lub w rejestrach sesji prowadzonych dla poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie brokerskie. Przepisy § 42 ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio.

8. Środki pieniężne zablokowane na rachunku pieniężnym klienta, stanowiące pokrycie zleceń klienta, których przedmiotem jest nabycie papierów wartościowych, wykonanych w trakcie sesji, mogą być odblokowane w takiej wysokości, aby zablokowane środki pieniężne były wystarczające na rozliczenie przez dom maklerski transakcji zawartych w trakcie tej sesji.

§  45.

1. Dom maklerski uzależni zawarcie umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach określonych w § 41 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2 od złożenia przez klienta, w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, oświadczenia o jego sytuacji finansowej, jak również opracuje system kryteriów, na podstawie których określane będą limity, o których mowa w § 41 ust. 3, oraz na podstawie których będzie podejmowana decyzja o zaproponowaniu klientowi określonego trybu dokonywania zapłaty z tytułu wykonania zleceń klienta nabycia papierów wartościowych.

2. W umowie o świadczenie usług brokerskich, zawartej na warunkach określonych w § 41 ust. 1 pkt 2 i 4, dom maklerski powinien zastrzec możliwość różnicowania wysokości pokrycia, w zależności od płynności papierów wartościowych będących przedmiotem zlecenia klienta nabycia papierów wartościowych.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy umowa zawierana jest z klientem profesjonalnym.

§  46.

1. W przypadku gdy klient nie dokonał zapłaty w wysokości, o której mowa w § 43 ust. 1, w terminie i na zasadach określonych w umowie o świadczenie usług brokerskich, a nie jest możliwe zaspokojenie roszczeń domu maklerskiego na podstawie zabezpieczeń określonych w § 44 ust. 2 i 3, dom maklerski może zaspokoić swoje roszczenia z aktywów klienta znajdujących się na rachunkach i w rejestrze operacyjnym klienta prowadzonych przez dom maklerski.

2. W przypadku gdy klient podjął działania mające na celu niedokonanie zapłaty w wysokości, o której mowa w § 43 ust. 1, w terminie określonym w umowie o świadczenie usług brokerskich, dom maklerski przez okres co najmniej 6 miesięcy wykonuje zlecenia klienta nabycia papierów wartościowych, wyłącznie pod warunkiem posiadania przez tego klienta pełnego pokrycia.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dom maklerski może odstąpić od zachowania warunku posiadania przez niego pełnego pokrycia.

4. Papiery wartościowe nieopłacone przez klienta są zapisywane na rachunku papierów wartościowych klienta.

§  47.

1. Dom maklerski wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia klienta, którego przedmiotem jest zbycie papierów wartościowych, pod warunkiem że klient posiada niezablokowane papiery wartościowe lub prawa do otrzymania papierów wartościowych, będące przedmiotem tego zlecenia, zapisane w rejestrze operacyjnym lub rejestrze sesji, a jeżeli zlecenie sprzedaży papierów wartościowych złożył podmiot, o którym mowa w art. 94 ust. 1 ustawy - pod warunkiem, że takie papiery wartościowe lub prawa do otrzymania papierów wartościowych są zapisane w rejestrze operacyjnym lub rejestrze sesji prowadzonym dla zbywcy, o którym mowa w art. 94 ust. 2 pkt 2 ustawy.

2. Dom maklerski może blokować papiery wartościowe w rejestrze operacyjnym lub w rejestrze sesji na podstawie informacji o złożeniu zlecenia, którego przedmiotem jest sprzedaż papierów wartościowych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

3. Dom maklerski może odstąpić od dokonania blokady papierów wartościowych, jeżeli w jego ocenie klient nie będzie podejmował działań uniemożliwiających lub utrudniających terminowe rozliczenie transakcji oraz jego sytuacja finansowa uzasadnia założenie, że zaspokoi roszczenie domu maklerskiego, gdyby ten poniósł szkodę w następstwie działań klienta niezgodnych z treścią zobowiązania zaciągniętego na jego rachunek w obrocie regulowanym.

4. Dom maklerski dokona blokady w każdym przypadku, gdy zażąda tego uczestnik Krajowego Depozytu ponoszący odpowiedzialność za rozliczenie transakcji zgodnie z zasadami określającymi funkcjonowanie systemu, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

5. W przypadku gdy klient, o którym mowa w ust. 3, podjął działania uniemożliwiające lub utrudniające terminowe rozliczenie transakcji przez dom maklerski, dom maklerski przez okres co najmniej 6 miesięcy będzie wykonywał zlecenia klienta zbycia papierów wartościowych, jedynie pod warunkiem zablokowania papierów wartościowych lub praw do otrzymania papierów wartościowych będących przedmiotem tego zlecenia.

6. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 35 ust. 2, dom maklerski może odstąpić od wymogu badania pokrycia, o którym mowa w ust. 1, oraz od wymogu dokonywania blokady papierów wartościowych w rejestrach operacyjnych lub w rejestrach sesji prowadzonych dla poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie. Przepisy § 42 ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio.

§ 48. Środki zablokowane na pokrycie zleceń klienta, których przedmiotem jest nabycie lub zbycie papierów wartościowych, mogą zostać odblokowane przed otrzymaniem z rynku regulowanego dokumentów ewidencyjnych, na podstawie informacji, które zgodnie z zasadami obowiązującymi na danym rynku pozwalają na stwierdzenie, że transakcja na pewno nie została zrealizowana.

§  49.

1. W razie stwierdzenia braku pokrycia dla zlecenia klienta, dom maklerski wykonuje zlecenie klienta zbycia do wysokości pokrycia, o którym mowa w § 47 ust. 1, a zlecenie klienta nabycia - do wysokości pokrycia i posiadanych zabezpieczeń, o których mowa w § 41 ust. 1 pkt 1-3, albo odstępuje od wykonania zlecenia klienta. Przyjęty sposób postępowania określa regulamin świadczenia usług brokerskich.

2. W przypadku składania kilku zleceń kolejność wykonywania zleceń klienta określa klient.

§  50.

1. Dom maklerski dokonuje zapisów w rejestrze operacyjnym, przed rozliczeniem transakcji w Krajowym Depozycie, na podstawie dowodów ewidencyjnych otrzymanych i wystawionych zgodnie z § 26 i 27, jeżeli rozliczenie transakcji kupna papierów wartościowych jest objęte systemem, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

2. Dom maklerski dokonuje zapisów na rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnym klienta po rozliczeniu transakcji w Krajowym Depozycie, najpóźniej do końca dnia, w którym nastąpiło rozliczenie, na podstawie dowodów ewidencyjnych, otrzymanych i wystawionych zgodnie z § 26 i 27.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do dokonywania zapisów w rejestrze operacyjnym oraz na rachunku papierów wartościowych klienta prowadzonym przez bank prowadzący rachunki papierów wartościowych.

4. Na wniosek klienta dom maklerski po zakończeniu sesji doręcza klientowi, w sposób określony w regulaminie świadczenia usług brokerskich, potwierdzenie zawarcia transakcji.

5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do transakcji zawieranych w wykonaniu zleceń klienta w przypadku, gdy zlecenia zostały złożone przez zarządzającego portfelem instrumentów finansowych klienta w ramach tego zarządzania, a klient zrezygnował z prawa otrzymywania od domu maklerskiego wykonującego zlecenia potwierdzeń tych transakcji.

§ 51. Dom maklerski, wykonując czynności polegające na nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych na własny rachunek, w celu realizacji zadań związanych z organizacją rynku regulowanego, jest obowiązany do składania ofert kupna lub sprzedaży papierów wartościowych i wykonywania zawartych transakcji na warunkach określonych na danym rynku regulowanym.

§ 52. O ile przepisy regulujące obrót instrumentami finansowymi innymi niż papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu nie stanowią inaczej oraz umożliwia to konstrukcja instrumentu finansowego oraz charakter usługi, przepisy § 34-41, § 42 ust. 1, 2 i 5-7 oraz § 43-50 stosuje się odpowiednio do wykonywania zleceń klienta, których przedmiotem jest nabycie lub zbycie instrumentów finansowych innych niż papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu, z wyłączeniem instrumentów pochodnych.

Oddział  2

Transakcje instrumentami pochodnymi

§ 53. Do zleceń, których przedmiotem jest nabycie lub zbycie instrumentów pochodnych, stosuje się przepisy § 34-40 i 51.

§  54.

1. Dom maklerski wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia klienta, którego przedmiotem jest zawarcie transakcji terminowej, pod warunkiem że w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego klient posiada depozyt zabezpieczający w wysokości nie mniejszej niż określona przez właściwą izbę rozrachunkową.

2. Niezwłocznie po rozliczeniu sesji, na której zawarta została transakcja terminowa, dom maklerski żąda od klienta uzupełnienia depozytu zabezpieczającego do wysokości nie mniejszej niż określona przez właściwą izbę rozrachunkową lub:

1) umożliwia wypłacenie nadwyżki kwoty stanowiącej depozyt zabezpieczający wniesiony w środkach pieniężnych;

2) znosi blokadę papierów wartościowych stanowiących nadwyżkę ponad wymaganą wysokość depozytu zabezpieczającego - zgodnie ze sposobem określonym w umowie z klientem lub na podstawie jego dyspozycji, w przypadku depozytu zabezpieczającego wniesionego w papierach wartościowych.

§  55.

1. Dom maklerski wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia klienta, którego przedmiotem jest nabycie opcji, pod warunkiem że w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego klient posiada pełne pokrycie wartości zlecenia klienta i przewidywanej prowizji, ustalone na zasadach określonych w § 42.

2. Dom maklerski wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia klienta, którego przedmiotem jest wystawienie opcji, pod warunkiem że w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego klient posiada depozyt zabezpieczający, o którym mowa w § 54 ust. 1.

3. Dom maklerski wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia klienta, którego przedmiotem jest sprzedaż opcji, pod warunkiem że klient posiada tę opcję w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego.

§ 56. Do transakcji instrumentami pochodnymi stosuje się przepisy § 50.

§ 57. Dom maklerski wykonuje zlecenia klienta, których przedmiotem są instrumenty pochodne inne niż określone w § 54 i 55, na warunkach określonych przez Krajowy Depozyt lub podmiot organizujący rynek. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio.

§ 58. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do wykonywania zleceń klienta, których przedmiotem są:

1) prawa majątkowe, którymi obrót związany jest z obowiązkiem posiadania depozytu zabezpieczającego;

2) prawa majątkowe na giełdzie towarowej;

3) zagraniczne instrumenty finansowe, którymi obrót związany jest z obowiązkiem posiadania depozytu zabezpieczającego, o ile co innego nie wynika z przepisów regulujących obrót na danym zagranicznym rynku regulowanym;

4) niepubliczne instrumenty finansowe, którymi obrót związany jest z obowiązkiem posiadania depozytu zabezpieczającego.

Oddział  3

Szczególne zasady postępowania w przypadku, gdy papiery wartościowe klienta są rejestrowane w banku prowadzącym rachunki papierów wartościowych lub w Krajowym Depozycie

§  59.

1. Dom maklerski, który nie prowadzi rachunku papierów wartościowych klienta, z którym zawarł umowę o świadczenie usług brokerskich, zawiera z bankiem prowadzącym rachunek papierów wartościowych klienta umowę o dostarczanie papierów wartościowych.

2. Dom maklerski, który nie prowadzi rachunku pieniężnego klienta, z którym zawarł umowę o świadczenie usług brokerskich, zawiera z bankiem prowadzącym rachunek papierów wartościowych lub rachunek bankowy tego klienta umowę o gwarantowaniu zapłaty.

3. Umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności tryb i warunki dostarczania papierów wartościowych w przypadku zleceń klienta zbycia, a także ich potwierdzania przez bank prowadzący rachunek papierów wartościowych i rozliczania w przypadku wykonania zlecenia klienta.

4. Umowa, o której mowa w ust. 2, zawiera w szczególności tryb i warunki gwarantowania zapłaty w przypadku zleceń klienta nabycia papierów wartościowych, a także ich potwierdzania przez bank prowadzący rachunek papierów wartościowych lub rachunek bankowy klienta i rozliczania w przypadku wykonania zlecenia klienta.

5. Umowa, o której mowa w ust. 2, może określać możliwość żądania przez dom maklerski złożenia przez bank prowadzący rachunek papierów wartościowych lub rachunek bankowy klienta zabezpieczenia na warunkach określonych w § 41 ust. 1 pkt 2 i 3.

§ 60. W przypadku gdy złożono zlecenie sprzedaży papierów wartościowych rejestrowanych na rachunku prowadzonym przez bank, do obowiązków banku w zakresie dokonywania blokady papierów wartościowych w rejestrze operacyjnym stosuje się przepisy § 47 ust. 2-4 i 6.

§  61.

1. Przepisów § 59 i 60 nie stosuje się do zleceń składanych przez lub na rachunek klienta, który podpisał z bankiem prowadzącym rachunki papierów wartościowych umowę na warunkach, o których mowa w art. 34a ust. 1 ustawy, pod warunkiem że umowy wskazane w ust. 2 lub 3 są skutecznie zawarte i obowiązują w momencie rozliczenia transakcji zawartych na podstawie zleceń klienta.

2. W przypadku zleceń określonych w ust. 1, składanych na rachunek klienta przez podmiot, o którym mowa w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy, dom maklerski zawiera z tym podmiotem umowę o dostarczanie przez ten podmiot papierów wartościowych, która zawiera co najmniej określenie trybu i warunków dostarczania papierów wartościowych w przypadku zleceń klienta zbycia, oraz umowę o gwarantowaniu przez ten podmiot zapłaty, która określa co najmniej tryb i warunki gwarantowania zapłaty, w przypadku zleceń klienta nabycia papierów wartościowych. Umowy te powinny dodatkowo zawierać:

1) określenie terminów dostarczania potwierdzeń zawarcia transakcji oraz trybu i warunków postępowania w przypadku, o którym mowa w art. 34a ust. 5 ustawy;

2) określenie sposobu ustalenia wysokości szkody poniesionej przez dom maklerski w przypadku, gdy dostarczenie papierów wartościowych lub środków pieniężnych lub też doręczenie potwierdzenia zawartej transakcji nastąpi później niż w dniu, w którym na rynku regulowanym powinno nastąpić rozliczenie transakcji;

3) wskazanie, czy podmiot, o którym mowa w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy, zawarł z bankiem, o którym mowa w art. 34a ust. 1 ustawy, umowę o gwarantowaniu zapłaty i dostarczaniu papierów wartościowych na rzecz domu maklerskiego, określającą sytuacje, gdy potwierdzenie zawartej transakcji zostało doręczone później niż w dniu, w którym na rynku regulowanym powinno nastąpić rozliczenie zawartych transakcji.

3. W przypadku zleceń składanych przez klienta, o którym mowa w ust. 1, bez pośrednictwa podmiotu, o którym mowa w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy, dom maklerski w umowie o świadczenie usług brokerskich zawartej z klientem określa tryb i warunki dostarczania papierów wartościowych w przypadku zleceń klienta zbycia oraz tryb i warunki gwarantowania zapłaty w przypadku zleceń klienta nabycia papierów wartościowych. Do umowy tej stosuje się odpowiednio ust. 2.

4. Umowy, o których mowa w ust. 2 i 3, mogą określać możliwość żądania przez dom maklerski złożenia przez klienta lub podmiot, o którym mowa w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy, zabezpieczeń określonych w § 44 ust. 2 i 3, zapłaty należności lub dostarczenia papierów wartościowych.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów § 41-49 oraz 55 i 56. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, stosuje się przepis § 45 ust. 1.

6. Przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości zawarcia przez dom maklerski z bankiem umów, o których mowa w § 59.

§ 62. Przepisy niniejszego oddziału, z wyjątkiem § 61, stosuje się także w przypadku, gdy rachunek papierów wartościowych klienta jest prowadzony w Krajowym Depozycie.

Oddział  4

Oferowanie instrumentów finansowych oraz przenoszenie instrumentów finansowych i środków pieniężnych klientów

§  63.

1. Dom maklerski pośredniczący w oferowaniu papierów wartościowych jest obowiązany do przyjęcia zapisu na papiery wartościowe zgodnie z warunkami oferty.

2. Wpłaty pieniężne z tytułu zapisów na papiery wartościowe przyjmowane są przez dom maklerski w wysokości i na warunkach określonych w ofercie.

§  64.

1. Oferujący dom maklerski jest obowiązany zawrzeć z emitentem umowę określającą tryb, terminy i warunki przekazania emitentowi środków pieniężnych otrzymanych od klientów, którzy nabyli papiery wartościowe w obrocie pierwotnym.

2. Do środków pieniężnych otrzymanych od klientów, którzy dokonali wpłat na papiery wartościowe emitenta, do czasu ich przekazania przez oferujący dom maklerski zgodnie z umową, o której mowa w ust. 1, przepis § 25 stosuje się odpowiednio.

§  65.

1. Zapisanie papierów wartościowych nabytych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej na rachunku papierów wartościowych klienta prowadzonym w domu maklerskim lub banku prowadzącym rachunki papierów wartościowych następuje w terminie 10 dni roboczych od dnia złożenia przez klienta odpowiedniego wniosku, chyba że warunki oferty przewidują krótszy termin.

2. W przypadku złożenia przez klienta wniosku o zarejestrowanie papierów wartościowych przed dniem ich zarejestrowania w Krajowym Depozycie, termin określony w ust. 1 biegnie od dnia otrzymania przez dom maklerski dokumentów potwierdzających zarejestrowanie papierów wartościowych w Krajowym Depozycie.

3. Przepisy ust. 1 stosuje się również do zapisu na rachunku papierów wartościowych klienta, który nabył papiery wartościowe od klienta, któremu przydzielono te papiery.

§  66.

1. Zapisanie papierów wartościowych na rachunku papierów wartościowych w związku z ich przeniesieniem, w wyniku transakcji lub zdarzenia prawnego, w obrocie wtórnym poza rynkiem regulowanym, następuje w terminie 7 dni roboczych od dokonania transakcji lub wystąpienia zdarzenia, chyba że umowa przewiduje termin dłuższy.

2. Dom maklerski lub bank prowadzący rachunki papierów wartościowych podejmuje czynności związane z zapisaniem papierów wartościowych nabytych w wyniku transakcji lub zdarzenia prawnego, w obrocie wtórnym poza rynkiem regulowanym, po uprzednim przedstawieniu przez klienta odpowiednich dokumentów, na podstawie których nastąpić ma przeniesienie papierów wartościowych, sporządzonych zgodnie z odrębnymi przepisami, przy czym termin określony w ust. 1 biegnie od dnia ich przedstawienia.

3. Dom maklerski lub bank prowadzący rachunki papierów wartościowych może odmówić podjęcia czynności związanych z przeniesieniem papierów wartościowych w przypadku powzięcia na podstawie dokumentów, o których mowa w ust. 2, uzasadnionych wątpliwości wskazujących, że przeniesienie papierów wartościowych ma na celu obejście przepisów prawa.

4. Dom maklerski lub bank prowadzący rachunki papierów wartościowych odmawia podjęcia czynności określonych w ust. 2, gdy z dokumentów, o których mowa w ust. 2, wynika w sposób oczywisty, że przeniesienie papierów wartościowych jest sprzeczne z przepisami prawa.

5. Odmowa, o której mowa w ust. 3 lub 4, powinna być sporządzona w formie pisemnej albo za pomocą elektronicznych nośników informacji i zawierać uzasadnienie. Przed dostarczeniem klientowi odmowy dom maklerski lub bank prowadzący rachunki papierów wartościowych powinien mu umożliwić złożenie wyjaśnień w formie ustnej, pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji.

§ 67. Przeniesienie papierów wartościowych i środków pieniężnych klienta do innego domu maklerskiego lub banku prowadzącego rachunki papierów wartościowych nie może trwać dłużej niż 7 dni roboczych od dnia złożenia dyspozycji, przy czym każdy z tych podmiotów jest obowiązany dokonać czynności niezbędnych do ich przeniesienia w terminie 3 dni roboczych.

§  68.

1. Przepisy § 63-65 stosuje się odpowiednio do oferowania innych instrumentów finansowych niż papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu.

2. Przepisy § 66 i 67 stosuje się odpowiednio do zapisywania lub rejestrowania innych instrumentów finansowych niż papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu.

Oddział  5

Postępowanie domów maklerskich w przypadku ogłoszenia wezwań na nabywanie lub zamianę akcji

§ 69. W przypadku gdy zostało ogłoszone wezwanie do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji, dom maklerski przyjmuje zapisy po sprawdzeniu, czy klient posiada akcje będące przedmiotem wezwania i czy zostały one zablokowane na jego rachunku.

§ 70. Dom maklerski jest obowiązany do przyjmowania zapisów na sprzedaż lub zamianę akcji zgodnie z warunkami określonymi w treści wezwania.

Oddział  6

Zarządzanie portfelami instrumentów finansowych

§  71.

1. Na wniosek klienta dom maklerski świadczący usługę zarządzania portfelem instrumentów finansowych przekazuje klientowi raporty z wykonania umowy o zarządzanie portfelem instrumentów finansowych, które zawierają w szczególności:

1) informacje o składzie portfela klienta i wartości poszczególnych aktywów wchodzących w jego skład, według stanu na początek i koniec okresu sprawozdawczego;

2) informacje o łącznej wartości portfela klienta według stanu na początek i na koniec okresu sprawozdawczego;

3) zestawienie zawartych transakcji i dokonanych inwestycji w ramach zarządzania portfelem instrumentów finansowych tego klienta;

4) wskazanie wysokości poszczególnych opłat i prowizji pobranych w danym okresie sprawozdawczym w ramach zarządzania portfelem klienta oraz tytułów, z jakich zostały pobrane;

5) wskazanie dywidend, odsetek lub innych pożytków z aktywów wchodzących w skład portfela, które w danym okresie sprawozdawczym powiększyły wartość portfela klienta.

2. W przypadku zmiany zasad wyceny aktywów wchodzących w skład portfela raport, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać informacje o tych zmianach, ze wskazaniem ich wpływu na wartość portfela klienta w danym okresie sprawozdawczym i w przyszłości.

3. Raporty, o których mowa w ust. 1, przekazywane są klientowi, z zastrzeżeniem ust. 4, co najmniej raz na kwartał. W przypadku gdy klient otrzymuje potwierdzenia zawartych transakcji w ramach zarządzania jego portfelem instrumentów finansowych bezpośrednio od domu maklerskiego wykonującego zlecenia klienta, raporty, o których mowa w ust. 1, przekazywane są klientowi co najmniej raz na 6 miesięcy.

4. W przypadku gdy strategia inwestycyjna uzgodniona w umowie z klientem przewiduje możliwość nabywania instrumentów pochodnych w ramach zarządzania portfelem instrumentów finansowych lub innych instrumentów finansowych, którymi obrót związany jest z obowiązkiem posiadania depozytu zabezpieczającego, raporty, o których mowa w ust. 1, przekazywane są klientowi co najmniej raz na miesiąc.

§ 72. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do zagranicznej firmy inwestycyjnej świadczącej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej usługę zarządzania portfelami instrumentów finansowych bez otwierania oddziału.