Oddział 2 - Wykonywanie zleceń w obrocie zorganizowanym - Tryb i warunki postępowania firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2006.2.8

Akt utracił moc

Wersja od: 5 stycznia 2006 r.

Oddział  2

Wykonywanie zleceń w obrocie zorganizowanym

§  37.

1. Firma inwestycyjna wykonuje umowę o świadczenie usług brokerskich, przyjmując do wykonania, z zastrzeżeniem § 41, pisemne zlecenie.

2. Upoważniony pracownik firmy inwestycyjnej potwierdza, z zastrzeżeniem § 41 ust. 4, przyjęcie zlecenia do wykonania przez złożenie podpisu na dokumencie zawierającym zlecenie lub zlecenia. Obowiązek potwierdzenia złożenia zlecenia nie dotyczy zleceń wystawianych zgodnie z § 39 ust. 2 oraz § 40 ust. 2.

§  38.

1. Na podstawie zlecenia firma inwestycyjna wystawia zlecenie lub zlecenia brokerskie, które są przekazywane na odpowiedni rynek, z wyłączeniem zleceń wykonywanych na zasadach określonych w art. 38 ust. 2 ustawy oraz zleceń wykonywanych poprzez zawarcie przez firmę inwestycyjną, na własny rachunek, transakcji bezpośrednio z dającym zlecenie na zasadach określonych w oddziale 6.

2. W przypadku gdy przedmiotem zlecenia są maklerskie instrumenty finansowe, dopuszczone do obrotu na kilku rynkach, a klient nie określił w zleceniu rynku, na którym zlecenie ma zostać wykonane, firma inwestycyjna, z zastrzeżeniem ust. 6 oraz przepisów oddziału 6, obowiązana jest wykonać zlecenie na rynku, na którym możliwe jest osiągnięcie najlepszego rezultatu dla klienta, biorąc pod uwagę w szczególności cenę, koszty zawieranej transakcji, wielkość zlecenia, czas i prawdopodobieństwo zawarcia transakcji oraz czas i prawdopodobieństwo rozliczenia transakcji.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, firma inwestycyjna jest obowiązana poinformować klienta w przekazywanym mu potwierdzeniu zawarcia transakcji o rynku, na którym zostało wykonane jego zlecenie.

4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio w sytuacji, gdy przedmiotem zlecenia jest nabycie lub zbycie maklerskich instrumentów finansowych, będących jednocześnie w obrocie zorganizowanym i na zagranicznym rynku regulowanym.

5. W przypadku gdy zlecenie nie zawiera wszystkich danych, o których mowa w § 31 ust. 1, lub nie może być przyjęte przez firmę inwestycyjną do wykonania z innych powodów, firma inwestycyjna niezwłocznie informuje o tym klienta w sposób uzgodniony w zawartej z nim umowie.

6. Wykonanie zlecenia poza obrotem zorganizowanym, w przypadku gdy jego przedmiotem jest nabycie lub zbycie maklerskich instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego, wymaga uprzedniej zgody klienta. Zgoda klienta może być udzielona w umowie o świadczenie usług polegających na wykonywaniu zleceń i dotyczyć wszystkich zleceń wykonywanych na jej podstawie.

7. Firma inwestycyjna obowiązana jest do regularnej weryfikacji zasad wykonywania zleceń, określonych w regulaminie świadczenia usług, polegających na wykonywaniu zleceń, w celu zapewnienia możliwości osiągania najlepszych rezultatów w wyniku wykonywania zleceń.

§  39.

1. Firma inwestycyjna może przyjmować do wykonania zlecenia wystawiane na podstawie dyspozycji przekazywanych do firmy inwestycyjnej za pomocą telefonu, telefaksu, modemu lub innych urządzeń technicznych, z zastrzeżeniem § 40 ust. 1, jeżeli przewiduje to umowa o świadczenie usług brokerskich, a klient udzielił pełnomocnictwa do wystawiania na podstawie takich dyspozycji zleceń. Pełnomocnictwo może być udzielone imiennie wskazanemu pracownikowi firmy inwestycyjnej lub pracownikom danej firmy inwestycyjnej albo tej firmie, według wyboru klienta.

2. Na podstawie dyspozycji, o której mowa w ust. 1, upoważniony pracownik firmy inwestycyjnej wystawia zlecenie za pomocą elektronicznych nośników informacji, w sposób zapewniający identyfikację upoważnionego pracownika firmy inwestycyjnej. Przez wystawienie zlecenia rozumie się również podpisanie przez upoważnionego pracownika firmy inwestycyjnej dyspozycji zawierającej dane, o których mowa w § 31 ust. 1.

3. System informatyczny firmy inwestycyjnej powinien umożliwiać wydrukowanie zleceń wystawionych za pomocą elektronicznych nośników informacji zgodnie z ust. 2, wraz z oznaczeniem osoby wskazanej w tym przepisie.

4. Firma inwestycyjna obowiązana jest zapewnić zgodność treści zlecenia wystawianego w sposób określony w ust. 2, z treścią dyspozycji, o której mowa w ust. 1, w szczególności poprzez stworzenie wewnętrznych procedur kontroli treści wystawianych zleceń z treścią dyspozycji.

§  40.

1. Firma inwestycyjna może przyjmować do wykonania zlecenia wystawione na podstawie dyspozycji przekazywanych do firmy inwestycyjnej za pomocą elektronicznych nośników informacji, o ile przewiduje to umowa o świadczenie usług brokerskich, a klient udzielił firmie inwestycyjnej pełnomocnictwa do wystawiania zleceń na podstawie takich dyspozycji.

2. Firma inwestycyjna przy użyciu systemu informatycznego potwierdza przyjęcie dyspozycji złożonej w sposób określony w ust. 1 oraz wystawia, na jej podstawie, zlecenie przy użyciu systemu informatycznego.

3. System informatyczny firmy inwestycyjnej powinien umożliwiać wydrukowanie zleceń wystawionych w sposób, o którym mowa w ust. 2.

4. Firma inwestycyjna obowiązana jest zapewnić zgodność treści zlecenia wystawianego w sposób określony w ust. 2, z treścią dyspozycji, o której mowa w ust. 1, w szczególności poprzez stworzenie wewnętrznych procedur kontroli treści wystawianych zleceń z treścią dyspozycji.

§  41.

1. Firma inwestycyjna może przyjmować do wykonania zlecenia złożone za pomocą elektronicznych nośników informacji, o ile przewiduje to umowa o świadczenie usług brokerskich.

2. Firma inwestycyjna jest obowiązana sprawdzić, czy zlecenie złożone w sposób określony w ust. 1 zawiera dane, o których mowa w § 31 ust. 1.

3. Zlecenie złożone w sposób określony w ust. 1 powinno zostać opatrzone przez osobę składającą zlecenie bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu.

4. Firma inwestycyjna przy użyciu systemu informatycznego potwierdza przyjęcie zlecenia złożonego w sposób określony w ust. 1.

§  42.

1. Na zasadach określonych w regulaminie świadczenia usług brokerskich, firma inwestycyjna wystawia zlecenia brokerskie kupna maklerskich instrumentów finansowych na podstawie zlecenia, pod warunkiem że klient:

1) posiada pełne pokrycie wartości zlecenia i przewidywanej prowizji w chwili wystawienia przez firmę inwestycyjną zlecenia brokerskiego;

2) w chwili wystawienia przez firmę inwestycyjną zlecenia brokerskiego posiada częściowe pokrycie wartości zlecenia w wysokości uzgodnionej w umowie o świadczenie usług brokerskich, pod warunkiem że zostały ustanowione zabezpieczenia określone w § 45 ust. 2 i 3 na pozostałą część wartości zlecenia i przewidywanej prowizji;

3) w chwili wystawienia przez firmę inwestycyjną zlecenia brokerskiego posiada ustanowione zabezpieczenia, określone w § 45 ust. 2 i 3, na całkowitą wartość zlecenia i przewidywanej prowizji, albo

4) w chwili wystawienia przez firmę inwestycyjną zlecenia brokerskiego posiada częściowe pokrycie wartości zlecenia, bez ustanowienia zabezpieczeń określonych w § 45 ust. 2 i 3.

2. Firma inwestycyjna może odstąpić od wymogu posiadania przez klienta całkowitego lub częściowego pokrycia wartości zlecenia i przewidywanej prowizji, a także od wymogu ustanowienia przez klienta zabezpieczeń określonych w § 45 ust. 2 i 3, w przypadku gdy w opinii firmy inwestycyjnej pozwala na to ocena stanu finansowego i wiarygodności klienta, dokonana zgodnie z § 46 ust. 1.

3. Firma inwestycyjna określi w umowie o świadczenie usług brokerskich limit maksymalnej wysokości należności firmy inwestycyjnej od klienta z tytułu transakcji zawartych w wyniku wykonania zleceń, które:

1) powinny być zabezpieczone przez klienta w sposób określony w § 45 ust. 2 i 3, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub

2) nie wymagają zabezpieczenia, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 oraz ust. 2.

4. Wartość zlecenia, którego przedmiotem jest nabycie maklerskich instrumentów finansowych, ustala się jako maksymalną kwotę zobowiązania, które może powstać z tytułu pełnej zapłaty za nabywane maklerskie instrumenty finansowe, przy całkowitym wykonaniu zlecenia.

5. Przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości udzielenia klientowi pożyczki na zakup maklerskich instrumentów finansowych zgodnie z odrębnymi przepisami.

§  43.

1. W przypadku gdy w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego rejestr sesji nie został otwarty, podstawą do sprawdzenia pokrycia, o którym mowa w § 42 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, jest suma niezablokowanych środków pieniężnych klienta, zdeponowanych na jego rachunku pieniężnym.

2. Suma, o której mowa w ust. 1, jest zwiększana o sumę środków pieniężnych stanowiących należności klienta z tytułu zawartych transakcji, jeżeli rozrachunek tych transakcji w Krajowym Depozycie powinien nastąpić najpóźniej w tym samym dniu, co rozrachunek transakcji kupna maklerskich instrumentów finansowych, pod warunkiem że rozliczenie transakcji sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych jest objęte systemem, o którym mowa w art. 65 lub 68 ustawy.

3. W przypadku gdy brokerskie zlecenie kupna maklerskich instrumentów finansowych jest wystawiane po otwarciu przez firmę inwestycyjną rejestru sesji, podstawą do sprawdzenia pokrycia, o którym mowa w § 42 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, jest stan niezablokowanych środków pieniężnych w rejestrze sesji.

4. Przy sprawdzaniu pokrycia wartości zlecenia, którego przedmiotem jest nabycie maklerskich instrumentów finansowych, wystawianego w przypadku określonym w ust. 3, środki pieniężne stanowiące należności klienta z tytułu zawartych transakcji sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych uwzględnia się tylko wtedy, gdy rozrachunek tych transakcji w Krajowym Depozycie powinien nastąpić najpóźniej w tym samym dniu, co rozrachunek danej transakcji kupna maklerskich instrumentów finansowych, oraz pod warunkiem że rozliczenie transakcji sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych jest zabezpieczone przez fundusz, o którym mowa w art. 65 albo 68 ustawy.

5. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 33 ust. 3, firma inwestycyjna może odstąpić od wymogu sprawdzania pokrycia zlecenia w rejestrach sesji lub na rachunkach pieniężnych poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie.

6. W przypadku gdy zarządzającym, o którym mowa w § 33 ust. 3, jest inny podmiot niż firma inwestycyjna wykonująca zlecenie, przepis ust. 5 stosuje się pod warunkiem zawarcia przez firmę inwestycyjną z zarządzającym umowy o gwarantowanie rozrachunku.

7. Umowa, o której mowa w ust. 6, zawiera w szczególności tryb i warunki dostarczania przez zarządzającego maklerskich instrumentów finansowych w przypadku, gdy przedmiotem zlecenia jest zbycie maklerskich instrumentów finansowych, oraz gwarantowania przez zarządzającego zapłaty w przypadku, gdy przedmiotem zlecenia jest nabycie maklerskich instrumentów finansowych, w sytuacji gdy maklerskie instrumenty finansowe lub środki pieniężne klientów zarządzającego nie wystarczają do pełnego rozrachunku transakcji.

§  44.

1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach określonych w § 42 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2, umowa ta powinna określać obowiązek dokonania przez klienta zapłaty najpóźniej w dniu rozrachunku transakcji we właściwej izbie rozrachunkowej, w wysokości zobowiązań klienta wobec firmy inwestycyjnej z tytułu zawartych transakcji kupna maklerskich instrumentów finansowych, pomniejszonych o należności klienta z tytułu zawartych transakcji sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych, rozliczanych we właściwej izbie rozrachunkowej w tym dniu.

2. Termin dokonania zapłaty określa umowa o świadczenie usług brokerskich.

§  45.

1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach określonych w § 42 ust. 1 pkt 2 i 3, firma inwestycyjna żąda ustanowienia zabezpieczenia zapłaty należności przez klienta.

2. Zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być:

1) gwarancja bankowa;

2) akredytywa;

3) maklerskie instrumenty finansowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta;

4) środki pieniężne zablokowane na rachunku bankowym klienta;

5) czek potwierdzony przez bank.

3. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, może być również ustanowione w innej formie, jeżeli zabezpieczenie to gwarantuje pewną i płynną jego realizację.

4. W przypadku gdy klient ustanowił na rzecz firmy inwestycyjnej zabezpieczenia określone w ust. 2 pkt 3 i 4, firma inwestycyjna powinna posiadać wystawione przez klienta pełnomocnictwo, odpowiednio do sprzedaży zablokowanych maklerskich instrumentów finansowych lub praw do otrzymania maklerskich instrumentów finansowych albo do dokonania przelewu środków pieniężnych klienta, znajdujących się w banku, do wysokości roszczenia firmy inwestycyjnej z tytułu nieopłacenia przez klienta transakcji kupna maklerskich instrumentów finansowych wraz z prowizją.

5. W przypadku gdy zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, są maklerskie instrumenty finansowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta, zabezpieczenie to powinno być ustanowione w wysokości zabezpieczającej interesy firmy inwestycyjnej w przypadku niewywiązania się klienta z przyjętych zobowiązań.

6. W chwili wystawienia przez firmę inwestycyjną zlecenia brokerskiego środki pieniężne klienta stanowiące pokrycie zlecenia, którego przedmiotem jest nabycie maklerskich instrumentów finansowych, są blokowane na rachunku pieniężnym lub w rejestrze sesji.

7. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 33 ust. 2, firma inwestycyjna może odstąpić od wymogu dokonywania blokady środków pieniężnych na rachunkach pieniężnych lub w rejestrach sesji prowadzonych dla poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie brokerskie. Przepisy § 43 ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio.

8. Środki pieniężne zablokowane na rachunku pieniężnym klienta, stanowiące pokrycie zleceń nabycia maklerskich instrumentów finansowych, wykonanych w trakcie sesji, mogą być odblokowane w takiej wysokości, aby zablokowane środki pieniężne były wystarczające na rozrachunek przez firmę inwestycyjną transakcji zawartych w trakcie tej sesji.

§  46.

1. Firma inwestycyjna uzależni zawarcie umowy o świadczenie usług brokerskich, na warunkach określonych w § 42 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2, od złożenia przez klienta, w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, oświadczenia o jego sytuacji finansowej, jak również opracuje system kryteriów, na podstawie których określane będą limity, o których mowa w § 42 ust. 3, oraz na podstawie których będzie podejmowana decyzja o zaproponowaniu klientowi określonego trybu dokonywania zapłaty z tytułu wykonania zleceń nabycia maklerskich instrumentów finansowych.

2. W umowie o świadczenie usług brokerskich, zawartej na warunkach określonych w § 42 ust. 1 pkt 2 i 4, firma inwestycyjna powinna zastrzec możliwość różnicowania wysokości pokrycia, w zależności od płynności maklerskich instrumentów finansowych, będących przedmiotem zlecenia nabycia maklerskich instrumentów finansowych.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy umowa zawierana jest z klientem profesjonalnym, o ile klient profesjonalny nie zażądał od firmy inwestycyjnej traktowania go jak klienta nieprofesjonalnego.

§  47.

1. W przypadku gdy klient nie dokonał zapłaty w wysokości, o której mowa w § 44 ust. 1, w terminie i na zasadach określonych w umowie o świadczenie usług brokerskich, a nie jest możliwe zaspokojenie roszczeń firmy inwestycyjnej na podstawie zabezpieczeń określonych w § 45 ust. 2 i 3, firma inwestycyjna może zaspokoić swoje roszczenia z aktywów klienta znajdujących się na rachunkach, w ewidencji i w rejestrze operacyjnym klienta, prowadzonych przez firmę inwestycyjną lub przechowywanych przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta.

2. W przypadku gdy klient podjął działania mające na celu niedokonanie zapłaty w wysokości, o której mowa w § 44 ust. 1, w terminie określonym w umowie o świadczenie usług brokerskich, firma inwestycyjna przez okres co najmniej 6 miesięcy wykonuje zlecenia nabycia maklerskich instrumentów finansowych, wyłącznie pod warunkiem posiadania przez tego klienta pełnego pokrycia.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach firma inwestycyjna może odstąpić od zachowania warunku posiadania pełnego pokrycia.

4. Maklerskie instrumenty finansowe nieopłacone przez klienta są zapisywane na rachunku papierów wartościowych klienta.

§  48.

1. Firma inwestycyjna wystawia zlecenie brokerskie sprzedaży na podstawie zlecenia, którego przedmiotem jest zbycie maklerskich instrumentów finansowych, pod warunkiem że klient posiada niezablokowane maklerskie instrumenty finansowe lub prawa do otrzymania maklerskich instrumentów finansowych, będące przedmiotem tego zlecenia, zapisane w rejestrze operacyjnym lub rejestrze sesji.

2. Firma inwestycyjna może blokować maklerskie instrumenty finansowe w rejestrze operacyjnym lub w rejestrze sesji na podstawie informacji o złożeniu zlecenia, którego przedmiotem jest sprzedaż maklerskich instrumentów finansowych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

3. Firma inwestycyjna może odstąpić od dokonania blokady maklerskich instrumentów finansowych, jeżeli w jej ocenie klient nie będzie podejmował działań uniemożliwiających lub utrudniających terminowy rozrachunek transakcji, a jego sytuacja finansowa uzasadnia założenie, że zaspokoi roszczenie firmy inwestycyjnej, gdyby ta poniosła szkodę w następstwie działań klienta niezgodnych z treścią zobowiązania zaciągniętego na jego rachunek w obrocie zorganizowanym.

4. Firma inwestycyjna dokona blokady w każdym przypadku, gdy zażąda tego uczestnik właściwej izby rozrachunkowej, ponoszący odpowiedzialność za rozrachunek transakcji.

5. W przypadku gdy klient, o którym mowa w ust. 3, podjął działania uniemożliwiające lub utrudniające terminowy rozrachunek transakcji przez firmę inwestycyjną, firma inwestycyjna, przez okres co najmniej 6 miesięcy, będzie wykonywała zlecenia zbycia maklerskich instrumentów finansowych, jednak pod warunkiem zablokowania maklerskich instrumentów finansowych lub praw do otrzymania maklerskich instrumentów finansowych będących przedmiotem tego zlecenia.

6. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 33 ust. 2, firma inwestycyjna może odstąpić od wymogu badania pokrycia, o którym mowa w ust. 1, oraz od wymogu dokonywania blokady maklerskich instrumentów finansowych w rejestrach operacyjnych lub w rejestrach sesji prowadzonych dla poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie. Przepisy § 43 ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio.

§ 49. Środki zablokowane na pokrycie zleceń mogą zostać odblokowane przed otrzymaniem z krajowego rynku regulowanego lub alternatywnego systemu obrotu dokumentów ewidencyjnych, na podstawie informacji, które zgodnie z zasadami obowiązującymi na danym rynku lub w danym systemie pozwalają na stwierdzenie, że transakcja na pewno nie została zrealizowana.

§  50.

1. W razie stwierdzenia braku pokrycia dla zlecenia, firma inwestycyjna wykonuje zlecenie zbycia do wysokości pokrycia, o którym mowa w § 48 ust. 1, a zlecenie nabycia - do wysokości pokrycia i posiadanych zabezpieczeń, o których mowa w § 42 ust. 1 pkt 1-3, albo odstępuje od wykonania zlecenia. Przyjęty sposób postępowania określa regulamin świadczenia usług brokerskich.

2. W przypadku składania kilku zleceń kolejność wykonywania zleceń określa klient.

§  51.

1. Firma inwestycyjna dokonuje zapisów w rejestrze operacyjnym, przed rozrachunkiem transakcji w Krajowym Depozycie, na podstawie dowodów ewidencyjnych otrzymanych i wystawionych zgodnie z § 23, jeżeli rozliczenie transakcji kupna maklerskich instrumentów finansowych jest zabezpieczone przez fundusz, o którym mowa w art. 65 albo 68 ustawy.

2. Firma inwestycyjna dokonuje zapisów na rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnym klienta po rozrachunku transakcji przez właściwą izbę rozrachunkową, najpóźniej do końca dnia, w którym nastąpił rozrachunek, na podstawie dowodów ewidencyjnych otrzymanych i wystawionych zgodnie z § 23.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do dokonywania zapisów w rejestrze operacyjnym oraz na rachunku papierów wartościowych klienta, prowadzonym przez bank powierniczy.

4. Na wniosek klienta firma inwestycyjna, po zakończeniu sesji, doręcza klientowi, w sposób określony w regulaminie świadczenia usług brokerskich, potwierdzenie zawarcia transakcji.

5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do transakcji zawieranych w wykonaniu zleceń w przypadku, gdy zlecenia zostały złożone przez zarządzającego portfelem maklerskich instrumentów finansowych klienta w ramach tego zarządzania, a klient zrezygnował z prawa otrzymywania od firmy inwestycyjnej, wykonującej zlecenia, potwierdzeń tych transakcji.

§ 52. Firma inwestycyjna, wykonując czynności polegające na nabywaniu lub zbywaniu maklerskich instrumentów finansowych na własny rachunek, w celu realizacji zadań związanych z organizacją obrotu zorganizowanego, jest obowiązana do składania ofert kupna lub sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych i wykonywania zawartych transakcji na warunkach określonych na danym rynku.

§ 53. O ile przepisy lub zasady regulujące obrót maklerskimi instrumentami finansowymi, innymi niż dopuszczone do obrotu zorganizowanego, nie stanowią inaczej, a umożliwia to konstrukcja maklerskiego instrumentu finansowego oraz charakter usługi, przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do wykonywania zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych niedopuszczonych do obrotu zorganizowanego.