Dział 2 - WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY SŁUŻBY W STRAŻNICACH - Szczegółowe warunki bezpieczeństwa i higieny służby strażaków oraz zakres ich obowiązywania w stosunku do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych, ćwiczeniach lub szkoleniu.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1997.145.979

Akt utracił moc

Wersja od: 8 grudnia 1997 r.

DZIAŁ  DRUGI

WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY SŁUŻBY W STRAŻNICACH

Rozdział  1

Obiekty i tereny strażnic

§  12.

1. Założenia i projekt nowo budowanego obiektu powinny uwzględniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, a przebudowanego lub jego części - zapewniać poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Dostosowanie obiektów istniejących do warunków technicznych określonych niniejszym rozporządzeniem powinno następować w ramach przebudowy i modernizacji, o ile ich stan dotychczasowy nie wymaga natychmiastowego usunięcia bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia użytkowników.

3. Jednostka jest obowiązana utrzymywać pomieszczenia pracy, budynki i inne obiekty budowlane oraz tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki służby.

§  13.

1. W bezpośrednim pobliżu strażnicy nie mogą znajdować się jakiekolwiek przeszkody utrudniające widoczność wyjeżdżającym z garażu kierowcom pojazdów pożarniczych oraz możliwość manewrowania tymi pojazdami.

2. W pobliżu strażnicy powinna być zainstalowana uliczna sygnalizacja ostrzegawcza, wstrzymująca ruch pojazdów, uruchamiana w chwili ogłoszenia alarmu. W przypadkach wyjazdu ze strażnicy na wąską ulicę, sygnalizacja powinna być zainstalowana na najbliższych skrzyżowaniach ulicznych, o ile znajdują się one w odległości mniejszej niż 250 metrów od strażnicy.

3. W przypadku braku lub niesprawnych urządzeń sygnalizacyjnych, o których mowa w ust. 2, bezpieczny wyjazd ze strażnicy należy zapewnić innymi sposobami i środkami.

4. Teren działki powinien posiadać trwałe ogrodzenie, twardą nawierzchnię drogi i placów oraz izolacyjny pas zieleni oddzielający go od dróg publicznych.

§  14.

1. Dróg komunikacyjnych nie wolno zastawiać żadnymi przedmiotami.

2. Teren strażnicy powinien być odpowiednio oznakowany tablicami informacyjnymi i ostrzegawczymi.

3. Wszelkie otwory w podłogach i podłożu muszą być skutecznie zabezpieczone pokrywami, kratkami, zamocowanymi w płaszczyźnie podłogi i podłoża.

4. W pomieszczeniach sypialni, jadalni, stanowisk kierowania, punktów alarmowych, sal wykładowych, świetlic w ześlizgach, w ciągach komunikacyjnych, w garażach i odpowiednio w innych pomieszczeniach powinno być oświetlenie awaryjne zasilane z zapasowego źródła zasilania, uruchamianego automatycznie na wypadek zaniku prądu w sieci elektrycznej.

5. W budynku i na zewnątrz budynku strażnicy od strony ulicy i placu ćwiczeń powinna być zainstalowana automatyczna sygnalizacja alarmowa zasilana z sieci elektrycznej, a w przypadku przerwy w dopływie prądu - z zapasowego źródła zasilania.

6. W strażnicy powinna być instalacja radiowęzła lokalnego oraz ekrany do wyświetlania niezbędnych w czasie alarmu informacji.

§  15.

1. W przypadku gdy pomieszczenia sypialni znajdują się nad garażami, w strażnicach posiadających:

1) do czterech stanowisk garażowych - powinien być co najmniej jeden ześlizg,

2) powyżej czterech stanowisk garażowych - powinny być co najmniej dwa ześlizgi.

2. Drzwi kabin ześlizgowych powinny być:

1) dwuskrzydłowe, ale nie wahadłowe,

2) nie oszklone,

3) otwierane do środka kabiny,

4) stale zamknięte, z wyjątkiem okresu alarmu.

3. Skrzydła drzwiowe kabin ześlizgowych powinny być po otwarciu samoczynnie unieruchamiane oraz wyposażone w zamknięcie uniemożliwiające przypadkowe ich otwarcie.

4. Klamki i urządzenia unieruchamiające skrzydła drzwiowe nie mogą powodować zaczepiania się lub potknięcia o ich wystające części.

5. Urządzenie elektromagnetyczne otwierające i unieruchamiające drzwi powinno być dublowane urządzeniami do ręcznego otwierania i blokowania, zainstalowanymi przy górnych krawędziach skrzydeł drzwi.

6. Zewnętrzne, umieszczone nad drzwiami światło ostrzegawcze w kolorze czerwonym oraz akustyczny sygnał ostrzegawczy i oświetlenie wnętrza kabiny powinny włączać się automatycznie w chwili otwarcia drzwi kabiny ześlizgu.

7. Obrzeża skrzydeł drzwi ześlizgu powinny być pomalowane kolorem czarnym o szerokości pasa 0,07 m, a pozostałe powierzchnie skrzydeł kolorem żółtym; na wysokości 1,7 m od podłogi należy umieścić na całej szerokości skrzydeł dobrze widoczny napis w kolorze czarnym: "UWAGA ZEŚLIZG - KORZYSTAĆ TYLKO W CZASIE ALARMU".

8. Do kabiny ześlizgu może prowadzić wyłącznie jedno wejście, z korytarza.

9. W kabinie ześlizgu może być tylko jeden słup ześlizgu oraz powinien być otwór wentylacji grawitacyjnej lub wentylacja mechaniczna.

10. Ześlizgi powinny być usytuowane z tyłu pojazdów i bezwzględnie w odległości nie mniejszej niż 1,7 m od słupa ześlizgu do krawędzi otwartych drzwi pojazdu lub jego skrytek; poduszka amortyzacyjna ześlizgu musi być równa z poziomem podłogi.

11. Podczas korzystania z ześlizgów należy przestrzegać następujących zasad:

1) ześlizgi mogą być używane wyłącznie w czasie alarmów i szkolenia,

2) zabrania się:

a) korzystania z ześlizgów w uzbrojeniu osobistym,

b) opuszczania się po słupie z ześlizgu z obnażonymi kończynami i tułowiem,

3) następny użytkownik może opuścić się po ześlizgu dopiero wówczas, gdy jego poprzednik odejdzie od słupa ześlizgu na poziomie podłogi garażu.

§ 16. Nie wolno stosować progów w drzwiach pomieszczeń użytkowanych przez załogi podziału bojowego. Drzwi do tych pomieszczeń nie mogą być wahadłowe oraz nie mogą mieć oszklonych skrzydeł, a ich urządzenia zamykające nie mogą powodować zaczepiania się o nie.

§ 17. Wszystkie pomieszczenia strażnic powinny mieć wentylację grawitacyjną oraz niezależnie od tego możliwość ich wietrzenia przez okna lub drzwi prowadzące na zewnątrz.

§  18.

1. Ratownicy pełniący służbę w systemie zmianowym muszą mieć zapewnione odpowiednie warunki wypoczynku w porze nocnej.

2. Łóżek w sypialniach podziału bojowego nie wolno ustawiać piętrowo, parami, a także w odległości mniejszej niż 0,8 m od siebie, przyjmując 5,5 m² powierzchni sypialni na jednego członka załogi.

3. Bieliznę pościelową należy wymieniać co najmniej raz na 12 służb.

4. Bieliznę pościelową, o ile nie znajduje się na łóżkach, należy przechowywać w osobnych, z otworami wentylacyjnymi, indywidualnych schowkach.

5. W sypialniach należy utrzymywać wzorową czystość oraz stosować jednolity sposób słania łóżek. Niezależnie od codziennego wietrzenia sypialni, co najmniej raz w tygodniu należy trzepać koce, bieliznę pościelową i materace.

§  19.

1. Ratownicy pełniący służbę w systemie zmianowym powinni mieć zapewnione ciepłe posiłki i możliwość przygotowania i spożycia własnych.

2. W każdej kuchni i stołówce należy pobierać i przechowywać próbki przygotowywanych i wydawanych posiłków.

3. Osobom wykonującym czynności służbowe:

1) w temperaturze otoczenia powyżej 25°C lub poniżej 10°C,

2) wymagające wysiłku fizycznego powodującego w ciągu zmiany służbowej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,

przysługują nieodpłatnie napoje w ilości zaspokajającej potrzeby tych osób, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania czynności, wzbogacone w sole mineralne i witaminy; za napoje nie przysługuje ekwiwalent pieniężny.

§  20.

1. Pełniącym służbę w strażnicach należy zapewnić możliwość mycia się i kąpieli w ciepłej, bieżącej wodzie.

2. W budynku strażnicy powinno być wydzielone pomieszczenie o powierzchni co najmniej 9 m² do czyszczenia odzieży i obuwia.

§  21.

1. Co najmniej 25% powierzchni skrzydeł wrót garażowych powinno być oszklone szkłem zbrojonym lub innym nie powodującym urazów po stłuczeniu. Wrota należy wyposażyć w urządzenia blokujące je po otwarciu.

2. Wrota garażowe zamykane automatycznie powinny być wyposażone w system ostrzegawczy informujący o ich zamykaniu.

3. W garażach lub warsztatach przy stosowaniu ogrzewania piecowego dostęp do paleniska może być tylko z zewnątrz tych pomieszczeń.

4. Urządzenia ogrzewcze, wentylacyjne i inne nie mogą stanowić przeszkód w swobodnym i bezpiecznym poruszaniu się osób.

§  22.

1. W garażach należy ustawiać pojazdy i sprzęt wyłącznie na przewidzianych dla nich stanowiskach. Pomiędzy garażowanym sprzętem a ścianami i elementami konstrukcyjnymi należy zachować przejścia o szerokości co najmniej 1,0 m. Pojazdy powinny stać przodem do bram wjazdowych.

2. Pomiędzy pojazdami muszą być zachowane odstępy umożliwiające swobodne otwieranie drzwi tych pojazdów. Jeżeli nie można spełnić tego warunku, załoga powinna zajmować miejsca w pojazdach dopiero po ich wyprowadzeniu z garaży.

3. Granice stanowiska pojazdów i sprzętu oraz poduszek amortyzacyjnych ześlizgów powinny być oznakowane na powierzchni posadzki białymi pasami o szerokości 0,1 m.

4. Elementy konstrukcyjne, zapadki drzwi garażowych i inne elementy stwarzające możliwość uderzenia lub potknięcia się o nie powinny być oznakowane przemiennymi, żółto-czarnymi ukośnymi pasami ostrzegawczymi.

5. Drzwi pomiędzy garażem a pozostałą częścią strażnicy powinny otwierać się w kierunku garażu i być szczelne. Skrzydła ich nie mogą być oszklone szkłem powodującym urazy po stłuczeniu.

6. W garażach należy:

1) ograniczać pracę silników, a wszelkie ich dłuższe próby przeprowadzać na zewnątrz,

2) przed uruchomieniem silników włączyć wentylację mechaniczną; w razie jej niesprawności lub braku, nie uruchamiać silników przed otwarciem bram garażowych.

7. Do odprowadzania spalin z garażu należy stosować skutecznie działające urządzenia odprowadzające spaliny z rur wydechowych na zewnątrz budynku.

8. W garażach zabrania się przechowywania materiałów pędnych i smarów.

9. Kierowcy i inne osoby stykające się z materiałami pędnymi powinni stosować środki i metody pracy zabezpieczające je przed szkodliwym działaniem tych materiałów, a zwłaszcza etyliny.

Rozdział  2

Wyposażenie techniczne

§  23.

1. Stosowanie wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej wymaga certyfikatu w rozumieniu przepisów o badaniach i certyfikacji.

2. Sprzęt pożarniczy, ratowniczy, ochrony, uzbrojenie osobiste oraz narzędzia, instalacje i urządzenia techniczne należy utrzymywać w pełnej sprawności zapewniającej bezpieczeństwo ludzi, konserwować je i poddawać badaniom kontrolnym ustalającym ich sprawność techniczną i bezpieczeństwo użytkowników według ustaleń Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej, producenta lub zgodnie z postanowieniami innych, właściwych przepisów dotyczących tych przedmiotów.

3. Sprzęt ratowniczy, jak: linki i linkowe aparaty ratownicze, zatrzaśniki, pasy bojowe, szelki bezpieczeństwa, pasy bezpieczeństwa itp., oraz drabiny przenośne, losowo poddane próbie wytrzymałości mechanicznej, nie mogą być wprowadzone do użycia jako sprzęt ratowniczy i podlegają kasacji.

4. Przełożony jednostki ustala wewnętrzny system nadzoru i kontroli stanu technicznego maszyn, urządzeń, sprzętu, instalacji i narzędzi oraz osoby odpowiedzialne za jego realizację.

5. Zabrania się:

1) eksploatacji przedmiotów:

a) nie sprawdzonych i niesprawnych,

b) których stan techniczny nie odpowiada wymaganiom bezpieczeństwa i higieny pracy,

c) których termin obowiązkowej obsługi technicznej, użytkowania, kontroli został przekroczony,

d) niezgodnie z ich przeznaczeniem lub postanowieniami instrukcji obsługi,

2) obsługi, napraw i konserwacji sprzętu pożarniczego, instalacji i urządzeń technicznych przez osoby nie posiadające aktualnych uprawnień zawodowych do obsługi i napraw takiego sprzętu, instalacji i urządzeń.

6. Sprzęt ratowniczy i uzbrojenie osobiste podlegają szczególnie dokładnym oględzinom po każdorazowym użyciu, a stosowane do szkolenia - również przed użyciem.

7. Stan techniczny wspinalni oraz poduszki amortyzacyjnej należy sprawdzać co najmniej raz w roku, po okresie zimowym. Wspinalni nie spełniającej warunków bezpieczeństwa, jak też nie posiadającej właściwie wykonanej poduszki amortyzacyjnej używać nie wolno.

8. Poduszka amortyzacyjna wypełniona materiałem amortyzacyjnym powinna być zlokalizowana bezpośrednio przy ścianie wspinalni. Powinna również mieć szerokość o około 2 m większą niż szerokość ściany i długość 4 m. Brzegi poduszki amortyzacyjnej nie mogą być zabezpieczone twardymi krawędziami, natomiast mogą wystawać ponad poziom terenu.

9. Wspinalnia wykorzystywana do suszenia węży pożarniczych powinna posiadać mechanizm wyciągowy i mocujący, a stanowisko tak usytuowane i zabezpieczone, aby skutecznie chroniło obsługę przed ewentualnym upadkiem węży.

§  24.

1. Sprzęt, instalacje i urządzenia techniczne nowe lub po przeprowadzonym remoncie mogą być oddane do użytku po odpowiednio:

1) pisemnym zgłoszeniu i odbiorze przeprowadzonym przez organ dozoru technicznego, jeżeli urządzenie takiemu dozorowi podlega, lub przez inny właściwy organ,

2) sprawdzeniu kompletu i aktualności dokumentacji technicznej sprzętu, instalacji lub urządzenia,

3) sprawdzeniu i stwierdzeniu podczas odbioru, że instalacja lub urządzenie odpowiada warunkom określonym w dokumentacji technicznej, a stan urządzenia i miejsce przeznaczone do jego obsługi odpowiadają wymaganiom bezpieczeństwa i higieny pracy,

4) przeszkoleniu osób przewidzianych od obsługi instalacji lub urządzenia oraz sprawdzeniu wymaganych uprawnień i kwalifikacji zawodowych i zapewnieniu tym osobom właściwych środków ochrony indywidualnej oraz przeszkoleniu w posługiwaniu się tymi środkami,

5) zapewnieniu lub opracowaniu stanowiskowej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy i umieszczeniu jej w widocznym miejscu przy urządzeniu, zapoznaniu z postanowieniami instrukcji upoważnionych osób oraz sprawdzeniu znajomości tej wiedzy,

6) zapewnieniu przeprowadzania terminowej konserwacji, przeglądów, pomiarów i kontroli przez uprawnione do tego osoby, instytucje lub organy,

7) zapewnieniu bieżącego prowadzenia, jeżeli jest wymagana, dokumentacji eksploatacyjnej.

2. Przełożony jest obowiązany niezwłocznie i konsekwentnie likwidować stwierdzone lub zgłoszone zagrożenie życia lub zdrowia podwładnych oraz inne uchybienia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, we własnym zakresie, a w razie braku możliwości zgłosić je swojemu przełożonemu lub kompetentnej w danej dziedzinie komórce albo jednostce; do czasu likwidacji zagrożenia bezwzględnie zabezpieczyć ludzi przed jego skutkami, a wyposażenie techniczne niesprawne wycofać z użycia i skutecznie zabezpieczyć przed jego przypadkowym użyciem.