Rozdział 4 - Wycena aktywów oraz ustalenie zobowiązań i wyniku z operacji - Szczególne zasady rachunkowości funduszy inwestycyjnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2001.149.1670

Akt utracił moc

Wersja od: 22 grudnia 2001 r.

Rozdział  4

Wycena aktywów oraz ustalenie zobowiązań i wyniku z operacji

§  26.

1. Aktywa funduszu będące przedmiotem notowań na rynku zorganizowanym wycenia się, a zobowiązania związane z dokonywaniem transakcji na takim rynku ustala się według wartości rynkowej, z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny.

2. Aktywa funduszu niebędące przedmiotem notowań na rynku zorganizowanym wycenia się, a zobowiązania związane z dokonywaniem transakcji na takim rynku ustala się według wartości godziwej.

3. W dniu wyceny aktywa wycenia się, a zobowiązania ustala się według stanów odpowiednio aktywów i zobowiązań oraz określonych w niniejszym rozdziale odpowiednio kursów, cen i wartości z dnia poprzedniego.

§  27.

1. Aktywa, o których mowa w § 26 ust. 1, z wyłączeniem kontraktów terminowych, wycenia się, z zastrzeżeniem ust. 4, w następujący sposób:

1) papiery wartościowe notowane na rynku zorganizowanym, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 - w oparciu o:

a) w przypadku papierów wartościowych notowanych w systemie notowań ciągłych, na których wyznaczany i ogłaszany jest kurs zamknięcia - ostatni kurs zamknięcia w systemie notowań ciągłych,

b) w przypadku papierów wartościowych notowanych w systemie notowań ciągłych bez odrębnego wyznaczania kursu zamknięcia - cenę średnią transakcji ważoną wolumenem obrotu z ostatniego dnia, w którym zawarto transakcję,

c) w przypadku papierów wartościowych notowanych w systemie notowań jednolitych - ostatni kurs ustalony w systemie kursu jednolitego,

d) w przypadku papierów wartościowych notowanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dla których w szczególności ze względu na:

– harmonogram sesji lub różnicę stref czasowych w stosunku do czasu dokonywania wyceny,

– sposób ogłaszania kursu,

– niezbywalność lub ograniczoną zbywalność posiadanych papierów wartościowych na danym rynku

za kurs rynkowy, na potrzeby wyceny papierów wartościowych, uznaje się inny niż określony zgodnie z zasadami wskazanymi w lit. a)-c) - w oparciu o szczegółową metodę i kryteria wyceny określone w statucie funduszu,

2) prawa majątkowe niebędące papierami wartościowymi notowane na rynku zorganizowanym - według zasad określonych w pkt 1,

3) papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu, dla których nie jest możliwe zastosowanie metod wyceny, o których mowa w pkt 1 - według ostatniej, najniższej odpowiednio ceny lub wartości:

a) zaproponowanej w wyniku ogłoszenia wezwania,

b) po jakiej zawarto transakcję pakietową,

c) aktywów netto na certyfikat inwestycyjny ogłoszonej przez fundusz

- z uwzględnieniem zmian wartości tych papierów wartościowych, spowodowanych zdarzeniami mającymi wpływ na ich wartość rynkową.

2. W przypadku papierów wartościowych notowanych na jednym lub kilku rynkach, w jednym lub w kilku systemach notowań, kryterium wyboru systemu notowań i rynku określa statut funduszu.

3. Jeżeli ostatni kurs zamknięcia na danym rynku lub w danym systemie notowań nie jest dostępny lub jest dostępny, ale ze względu na termin zawarcia ostatniej transakcji nie odzwierciedla wartości rynkowej papieru wartościowego, wyceniając ten papier wartościowy, należy uwzględnić ceny w zgłoszonych najlepszych ofertach kupna i sprzedaży, z tym że uwzględnianie wyłącznie ceny w ofertach sprzedaży jest niedopuszczalne. Jeżeli oferty, o których mowa w zdaniu poprzednim, zostały zgłoszone po raz ostatni w takim terminie, iż wycena papierów wartościowych w oparciu o te oferty nie odzwierciedlałaby wartości rynkowej papieru wartościowego, to uznaje się, że nie jest możliwe zastosowanie dla tych papierów wartościowych metod wyceny, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

4. Jeżeli papiery wartościowe posiadane przez fundusz nie spełniają warunków określonych w ust. 1, ale spełniają te warunki papiery wartościowe tożsame w prawach z papierami wartościowymi posiadanymi przez fundusz, to dla potrzeb wyceny papiery wartościowe posiadane przez fundusz traktuje się tak, jakby były papierami wartościowymi spełniającymi te warunki.

§  28.

1. Aktywa, o których mowa w § 26 ust. 2, wycenia się w szczególności w następujący sposób:

1) nieruchomości - według zasad dotyczących określania wartości rynkowej nieruchomości, przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem ust. 2,

2) papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu, dla których nie jest możliwe zastosowanie metod wyceny, o których mowa w § 27 ust. 1 pkt 1 i 3 - w oparciu o ostatnią z cen, po jakiej nabywano papiery wartościowe na rynku pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, powiększoną o wartość rynkową prawa poboru niezbędnego do ich objęcia w dniu wygaśnięcia tego prawa, a w przypadku gdy zostały określone różne ceny dla nabywców - w oparciu o średnią cenę nabycia, ważoną liczbą nabytych papierów wartościowych, o ile cena ta została podana do publicznej wiadomości, z uwzględnieniem zmian wartości tych papierów wartościowych, spowodowanych zdarzeniami mającymi wpływ na ich wartość rynkową,

3) jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych - według ostatniej ogłoszonej przez fundusz wartości aktywów netto na jednostkę uczestnictwa,

4) papiery wartościowe, dla których nie ma możliwości stałego określania ich wartości rynkowej według metod określonych w § 27, nabytych z dyskontem lub premią - w oparciu o odpis dyskonta lub amortyzację premii; odpis dyskonta zalicza się do przychodów z lokat proporcjonalnie do częstotliwości ustalania wartości aktywów netto w dniach wyceny; amortyzację premii zalicza się do kosztów operacyjnych proporcjonalnie do częstotliwości ustalania wartości aktywów netto w dniach wyceny.

2. Pełną wycenę nieruchomości stosuje się w momencie nabycia oraz po upływie 2 lat od dnia dokonania poprzedniej pełnej wyceny, a także w każdym przypadku, w którym istnieje uzasadnione przypuszczenie, że nastąpiły okoliczności powodujące istotną zmianę wartości nieruchomości, przy czym nie rzadziej niż co 3 miesiące dokonuje się aktualizacji wartości nieruchomości z uwzględnieniem zmian cen na rynku nieruchomości, odpowiednio do rodzaju nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Wyceny i aktualizacji wartości nieruchomości, o których mowa w ust. 2, dokonuje zespół, o którym mowa w art. 102y ust. 1 ustawy.

§  29.

1. Zagraniczne papiery wartościowe wycenia się w walucie kraju notowania lub - w przypadku papierów nienotowanych na rynku zorganizowanym - w walucie, w której papier wartościowy jest denominowany, i wykazuje się w walucie polskiej po przeliczeniu według średniego kursu ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na dzień, o którym mowa w § 26 ust. 3.

2. Jeżeli zagraniczne papiery wartościowe są notowane lub denominowane w walutach, dla których Narodowy Bank Polski nie ustala kursu, to ich wartość należy określić w relacji do wskazanej przez fundusz waluty, dla której ustalany jest średni kurs przez Narodowy Bank Polski.

§ 30. Środki pieniężne oraz niedenominowane w złotych należności i zobowiązania wykazuje się w walucie, w której są wyrażone, a także w walucie polskiej po przeliczeniu zgodnie z § 29.

§ 31. Papiery wartościowe nabyte z udzielonym przez drugą stronę przyrzeczeniem odkupu wycenia się metodą amortyzacji różnicy pomiędzy ceną odkupu papierów wartościowych a ceną ich nabycia.

§  32.

1. Obligacje od dnia następującego bezpośrednio po dniu ostatniego notowania do dnia wykupu wyceniane są metodą odpisu dyskonta lub amortyzacji premii powstałych jako różnica pomiędzy ceną wykupu danej obligacji a ceną, po jakiej fundusz wycenił obligację w ostatnim dniu notowania.

2. Obligacje zamienne wycenia się zgodnie z zasadami określonymi w § 27 lub odpowiednio w § 28 ust. 1 pkt 4, bez uwzględnienia prawa do zamiany, chyba że jest dostępna wartość godziwa tego prawa.

§ 33. Kontrakty terminowe notowane na rynku zorganizowanym wycenia się według kursu określającego stan rozliczeń funduszu i instytucji rozliczeniowej.

§ 34. Kontrakty terminowe zawarte poza rynkiem zorganizowanym wycenia się według metody określającej stan rozliczeń funduszu i jego kontrahenta wynikających z warunków umownych z uwzględnieniem zasad wyceny dla instrumentu bazowego i terminu wykonania kontraktu.

§  35.

1. W dniu wyceny zobowiązania funduszu z tytułu wystawionych opcji notowanych na rynku zorganizowanym ustala się według wartości rynkowej wystawionych opcji, wycenionych zgodnie z metodami określonymi w § 27.

2. Jeżeli rynkowa wartość wystawionej opcji przewyższa wartość premii netto z tytułu wystawienia tej opcji, różnica pomiędzy wartością rynkową opcji a wartością premii netto stanowi niezrealizowaną stratę z wyceny lokat.

3. Jeżeli wartość premii netto z tytułu wystawienia opcji przewyższa rynkową wartość tej opcji, różnica pomiędzy wartością premii netto a wartością rynkową opcji stanowi niezrealizowany zysk z wyceny lokat.

4. Jeżeli zobowiązanie z tytułu wystawionej opcji wygaśnie w ten sposób, iż opcja nie została wykonana i zakończył się czas trwania opcji, wartość premii netto stanowi zrealizowany zysk ze zbycia lokat.

5. Jeżeli fundusz będący wystawcą opcji dokonuje zamknięcia swojej pozycji, to wykazuje zrealizowany zysk ze zbycia lokat albo zrealizowaną stratę ze zbycia lokat. Zrealizowana strata ze zbycia lokat jest wykazywana w przypadku, gdy koszt transakcji zamykającej przewyższa wartość premii netto. Zrealizowany zysk ze zbycia lokat jest wykazywany w przypadku, gdy wartość premii netto przewyższa koszt transakcji zamykającej.

6. Jeżeli wystawiona przez fundusz opcja podlega wykonaniu na zasadzie zawarcia przez fundusz, na żądanie osoby uprawnionej (nabywcy opcji) w określonej dacie lub do określonej daty, umowy, której przedmiotem jest nabycie przez fundusz (opcja put) lub zbycie przez fundusz (opcja call), po z góry oznaczonej cenie, oznaczonej liczby instrumentów bazowych, to:

1) w przypadku zbycia (opcja call) przez fundusz instrumentów bazowych, różnica pomiędzy sumą ceny wykonania opcji i wartością premii netto a kosztem nabycia tych instrumentów bazowych stanowi zrealizowany zysk ze zbycia lokat albo zrealizowaną stratę ze zbycia lokat,

2) w przypadku nabycia (opcja put) przez fundusz instrumentów bazowych, koszt nabycia instrumentów bazowych jest pomniejszany o wartość premii netto.

7. Jeżeli wystawiona przez fundusz opcja podlegała wykonaniu na zasadzie wypłacenia przez fundusz do określonej daty lub w określonej dacie sumy pieniężnej stanowiącej różnicę pomiędzy:

1) ceną instrumentu bazowego w dniu, w którym osoba uprawniona (nabywca opcji) żąda od funduszu wykonania umowy, a jego ceną określoną w umowie (opcja call),

2) określoną w umowie ceną instrumentu bazowego a jego ceną w dniu, w którym osoba uprawniona (nabywca opcji) żąda od funduszu wykonania umowy (opcja put)

- to różnica pomiędzy wypłaconą sumą pieniężną a wartością premii netto powinna być ujęta jako zrealizowany zysk ze zbycia lokat albo jako zrealizowana strata ze zbycia lokat.

§ 36. W dniu wyceny zobowiązania funduszu z tytułu wystawionych opcji nienotowanych na rynku zorganizowanym ustala się według wartości godziwej wystawionych opcji. Sposób ustalenia wartości godziwej określa statut funduszu.

§  37.

1. W przypadku gdy nie jest możliwa wycena aktywów i ustalenie zobowiązań, o których mowa w § 35 ust. 1, według metod określonych w § 27 i § 35, z zastrzeżeniem ust. 2, fundusz wycenia wartość aktywów i ustala wysokość tych zobowiązań, opierając się na metodzie wyceny według wartości rynkowej, z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny, ocenianej jako najlepsza z punktu widzenia uczestników funduszu, pozwalającej na rzetelne odzwierciedlenie wartości aktywów netto na jednostkę uczestnictwa albo certyfikat inwestycyjny, określonej w statucie funduszu.

2. W przypadkach, o których mowa w § 27 ust. 1 pkt 3 oraz w § 27 ust. 3, fundusz wycenia papiery wartościowe, uwzględniając zasadę ostrożnej wyceny, o której mowa w ust. 1.

3. W przypadku gdy nie jest możliwa wycena aktywów i ustalenie zobowiązań, o których mowa w § 36, według metod określonych w § 28 i § 36, fundusz wycenia wartość aktywów i ustala wysokość tych zobowiązań według metody wyceny szczegółowo określonej w statucie funduszu.

4. W przypadku gdy metoda wyceny aktywów i ustalenia zobowiązań, określona dla odpowiednich składników aktywów i zobowiązań w statucie funduszu, nie znajduje zastosowania, fundusz wycenia aktywa i ustala zobowiązania według metody uzgodnionej z depozytariuszem, po pisemnej akceptacji biegłego rewidenta. Niezwłocznie po ustaleniu metody, przyjętej na stałe jako właściwa dla wyceny aktywów i ustalenia zobowiązań, fundusz dokonuje odpowiednich zmian w statucie.