Rozdział 1 - Organizacja Trybunału. - Statut Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, przewidziany w artykule 14 Paktu Ligi Narodów. Genewa.1920.12.16.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1923.106.839

Akt utracił moc

Wersja od: 1 lutego 1936 r.

ROZDZIAŁ  PIERWSZY.

Organizacja Trybunału.

Artykuł  2.

Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej jest zespołem sędziów niezależnych, wybranych bez względu na ich narodowość, z pomiędzy osób, cieszących się jaknajwiększem poważaniem moralnem i posiadających warunki wymagane do spełniania w odnośnych krajach najwyższych czynności sędziowskich, lub z pośród juriskonsultów, posiadających powszechnie znaną kompetencję w zakresie prawa międzynarodowego.

Artykuł  3. ¹

Trybunał składa się z piętnastu członków.

Artykuł  4. ²

Członkowie Trybunału są wybierani przez Zgromadzenie i Radę z listy osób przedstawionych przez grupy narodowe Sądu Rozjemczego, zgodnie z następującemi postanowieniami:

Co się tyczy Członków Ligi, którzy nie są reprezentowani w Stałym Sądzie Rozjemczym, listy kandydatów będą przedstawione przez grupy narodowe, wyznaczone w tym celu przez ich Rządy, w tych samych warunkach, jak te, ustalone dla członków Sądu Rozjemczego w Art. 44 Konwencji Haskiej z 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

W braku specjalnego porozumienia Zgromadzenie ustali, na wniosek Rady, warunki, na jakich może brać udział w wyborze członków Trybunału Państwo, które aczkolwiek przyjęło Statut Trybunału, nie jest członkiem Ligi Narodów.

Artykuł  5.

Na trzy miesiące przynajmniej przed datą wyborów, Sekretarz Generalny Ligi Narodów zaprasza pisemnie członków Trybunału Rozjemczego, należących do Państw wymienionych w załączniku do Paktu, lub którzy weszli później do Ligi Narodów, jak również osoby, wyznaczone, stosownie do ustępu II artykułu 4-ego do przedstawienia, w terminie oznaczonym przez grupy narodowościowe, osób, zdolnych sprawować funkcje Członka Trybunału.

Każda z grup nie może, w żadnym razie, przedstawić więcej niż 4 osoby, z których najwyżej 2 swojej narodowości.

W żadnym razie liczba kandydatów przedstawionych nie może być wyższą od podwójnej ilości miejsc do obsadzenia.

Artykuł  6.

Przed przystąpieniem do tego wyznaczenia zaleca się każdej grupie narodowościowej zasięgnąć porady Najwyższego Sądu Wydziałów Uniwersyteckich i Szkół Prawa, Akademij narodowych i Sekcyj narodowościowych przy Akademjach międzynarodowych, poświęconych nauce prawa.

Artykuł  7.

Sekretarz generalny Ligi Narodów zestawia w porządku alfabetycznym listą wszystkich osób w ten sposób wskazanych: jedynie te osoby mogą być wybierane, z wyjątkiem wypadku, przewidzianego w artykule 12, paragrafie 2.

Sekretarz generalny komunikuje tę listą Zebraniu i Radzie.

Artykuł  8. ³

Zgromadzenie i Rada dokonywają, niezależnie jedno od drugiego, wyboru Członków Trybunału.

Artykuł  9.

Przy wszelkich wyborach, wyborcy będą, mieli na uwadze, aby osoby, powołane do uczestniczenia w Trybunale, nietylko indywidualnie łączyły warunki wymagane, ale też zbiorowo były rzeczywiście przedstawicielami głównych ustrojów cywilizacji i najważniejszych systemów prawnych świata.

Artykuł  10.

Wybranymi zostają ci, którzy uzyskali absolutną większość głosów na Zebraniu i w Radzie.

W razie, gdyby podwójne głosowanie Zebrania i Rady wskazywało więcej niż jednego obywatela tego samego Członka Ligi Narodów, zostanie wybrany jedynie starszy.

Artykuł  11.

Jeśli po pierwszem zebraniu wyborczem są jeszcze miejsca do obsadzenia, przystępuje się w ten sam sposób do drugiego, a, w razie potrzeby, i do trzeciego zebrania.

Artykuł  12.

Jeżeli, po trzeciem zebraniu wyborczem, pozostają jeszcze miejsca do obsadzenia, może być zorganizowana w każdej chwili, na żądanie czy to Zebrania czy też Rady, komisja pośrednicząca z sześciu członków, z których trzech mianuje Zebranie, trzech Rada, w celu podania na każde nieobsadzone miejsce jednego nazwiska, które ma być przedstawione do przyjęcia Zebraniu i Radzie z osobna.

Pod Warunkiem jednomyślności mogą być wniesione na tę listę wszystkie osoby, zadośćczyniące warunkom wymaganym, nawet wtedy, gdy nie figurowały na liście nominacyjnej, wskazanej w artykułach 4 i 5.

Jeżeli Komisja pośrednicząca Stwierdzi, że nie może zapewnić wyborów, członkowie Trybunału już wybrani, obsadzają miejsca wakujące w terminie, który wyznaczony będzie przez Radę, wybierając z pomiędzy tych osób te, które otrzymały głosy czy to na Zebraniu, czy też w Radzie.

Jeżeli głosy podzielą się w równej mierze między sędziami, glos sędziego, najstarszego wiekiem, będzie przeważający.

Artykuł  13. ⁴

Członkowie Trybunału wybierani są na dziewięć lat.

Mogą oni być wybierani ponownie.

Pełnią oni swe obowiązki aż do chwili ich zastąpienia. Po ich zastąpieniu, w dalszym ciągu rozpatrują sprawy, które już im zostały przedłożone.

W razie dymisji Członka Trybunału, dymisja będzie skierowana do Prezesa Trybunału, dla przesłania Sekretarzowi Generalnemu Ligi Narodów.

Ta ostatnia notyfikacja powoduje zwolnienie miejsca.

Artykuł  14. ⁵

Miejsca zwolnione są obsadzane według metody, stosowanej przy pierwszych wyborach, z zastrzeżeniem następującego postanowienia: w ciągu miesiąca po otwarciu wakansu, Sekretarz Generalny Ligi Narodów wyśle zaproszenie przewidziane w Art. 5, a data wyborów będzie oznaczona przez Radę na pierwszej jej sesji

Artykuł  15. ⁶

Członek Trybunału wybrany w zastępstwie Członka, którego mandat jeszcze nie wygasł, pełni funkcje aż do wygaśnięcia mandatu swego poprzednika.

Artykuł  16. ⁷

Członkowie Trybunału nie mogą sprawować żadnej funkcji politycznej lub administracyjnej, ani poświęcać się żadnemu innemu zajęciu o charakterze zawodowym.

W razie wątpliwości rozstrzyga Trybunał.

Artykuł  17. ⁸

Członkowie Trybunału nie mogą w żadnej sprawie wykonywać funkcyj przedstawiciela, doradcy lub adwokata.

Nie mogą oni uczestniczyć w załatwianiu żadnej sprawy, w której poprzednio brali udział jako przedstawiciele, doradcy lub adwokaci jednej ze Stron, jako członkowie sądu krajowego lub międzynarodowego, komisji badań, lub z jakiegokolwiek innego tytułu.

W razie wątpliwości rozstrzyga Trybunał.

Artykuł  18.

Członkowie Trybunału mogą być usunięci tylko wtedy, jeśli, według jednogłośnej opinji innych członków, przestali odpowiadać wymaganym warunkom.

Sekretarz Generalny Ligi Narodów zostaje oficjalnie powiadomiony o tem przez Sekretarza Trybunału.

Zawiadomienie to pociąga za sobą wakans stanowiska.

Artykuł  19.

Członkowie Trybunału korzystają w czasie sprawowania swych czynności z praw i przywilejów dyplomatycznych.

Artykuł  20.

Każdy z członków Trybunału, przed rozpoczęciem swego urzędowania, musi na zebraniu publicznem zobowiązać się, uroczyście, że działać będzie w zakresie swych uprawnień z całkowitą bezstronnością i zupełną sumiennością.

Artykuł  21

Trybunał wybiera Prezesa i Wice-prezesa na przeciąg czasu trzyletni; mogą oni być ponownie wybierani.

Trybunał mianuje swego Sekretarza.

Funkcje Sekretarza Trybunału nie wykluczają równoczesnego sprawowania funkcji Sekretarza Generalnego Stałego Trybunału Rozjemczego.

Artykuł  22.

Na siedzibę Trybunału wyznaczono Hagę.

Przewodniczący i Sekretarz Trybunału przebywają w siedzibie Trybunału.

Artykuł  23. ⁹

Trybunał funkcjonuje stale, z wyjątkiem feryj sądowych, których okresy i trwanie oznacza Trybunał.

Członkowie Trybunału, których stałe miejsce zamieszkania znajduje się w odległości większej, niż pięć dni normalnej podróży od Hagi, będą mieli niezależnie od feryj sądowych prawo do korzystania co trzy lata z urlopu sześciomiesięcznego, nie włączając w to czasu podróży.

Członkowie Trybunału są obowiązani, z wyjątkiem prawidłowego urlopu, przeszkody z powodu choroby, lub innych ważnych powodów, należycie usprawiedliwionych przed Prezesem, pozostawać w każdej chwili do dyspozycji Trybunału.

Artykuł  24.

Jeżeli, z przyczyny wyjątkowej, jeden z Członków Trybunału uważa że nie powinien uczestniczyć osądzeniu jakiej określonej sprawy, zawiadamia o tem Prezesa.

Jeżeli Prezes uważa, że który z członków nie powinien z powodu. wyjątkowego, brać udziału w osądzeniu jakiej sprawy, zawiadamia o tem tegoż członka.

Jeżeli, w podobnych wypadkach, członek Trybunału i Prezes różnią się w zdaniu, decyduje Trybunał.

Artykuł  25. ¹⁰

Z wyjątkiem wyraźnie przewidzianych wypadków, Trybunał wykonywa swe atrybucje na posiedzeniu plenarnem.

Pod warunkiem, że liczba sędziów potrzebnych do utworzenia Trybunału, nie będzie mniejsza od jedenastu, Regulamin Trybunału może przewidzieć, że stosownie do okoliczności, oraz kolejno, jeden lub kilku sędziów będzie mogło być zwolnionych od zasiadania.

W każdym razie quorum z dziewięciu wystarcza do utworzenia Trybunału.

Artykuł  26. ¹¹

W sprawach dotyczących pracy, a w szczególności w sprawach, o których mowa w Części XIII (Praca) Traktatu Wersalskiego i w odpowiednich częściach innych Traktatów Pokoju, Trybunał orzekać będzie w warunkach następujących:

Trybunał utworzy na każdy okres trzyletni Izbę specjalną, złożoną z pięciu sędziów, wyznaczonych w trybie uwzględniającym w miarę możności, przepisy artykułu 9. Oprócz tego będą wyznaczeni dwaj sędziowie dla zastąpienia tego z sędziów, który nie mógłby wziąć udziału w posiedzeniach. Izba ta będzie orzekała na żądanie Stron. W braku takiego żądania, Trybunał zbierze się na posiedzeniu plenarnem. W obu tych przypadkach dodani będą sędziom do pomocy czterej asesorowie techniczni, zasiadający obok nich z głosem doradczym i zapewniający sprawiedliwą reprezentację interesów w danej sprawie.

Asesorowie techniczni wybierani są w każdym poszczególnym przypadku podług prawideł procedury wskazanych w Art. 30 z listy "Asesorów do sporów w sprawach pracy", złożonej z nazwisk, podanych po dwa przez każdego Członka Ligi Narodów i z takiej samej liczby, podanej przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy. Rada wyznaczy w połowie przedstawicieli pracowników, a w połowie przedstawicieli pracodawców, wybranych z listy przewidzianej w Art. 412 Traktatu Wersalskiego i w odpowiednich artykułach innych traktatów pokoju.

Przewidziane w artykule 29 postępowanie uproszczone, pozostaje zawsze otwarte w sprawach wskazanych w pierwszym ustępie niniejszego artykułu, o ile Strony tego zażądają.

W sprawach dotyczących pracy, Biuro Międzynarodowe będzie miało możność dostarczania Trybunałowi wszelkich potrzebnych informacyj, i w tym celu, Dyrektorowi tego Biura będą podawane do wiadomości wszelkie akta dotyczące procedury, złożone na piśmie.

Artykuł  27. ¹²

W sprawach dotyczących tranzytu i komunikacji, a w szczególności w sprawach, o których mowa w części XII (Porty, drogi wodne, drogi żelazne) Traktatu Wersalskiego i w odpowiednich częściach innych traktatów pokoju, Trybunał orzekać będzie w warunkach następujących:

Trybunał utworzy na każdy okres trzyletni Izbę specjalną, złożoną z pięciu sędziów, wyznaczonych biorąc pod uwagę w miarę możności, przepisy Artykułu 9. Oprócz tego będą wyznaczeni dwaj sędziowie dla zastępstwa tego z sędziów, który nie mógłby wziąć udziału w posiedzeniach. Izba ta orzekać będzie na żądanie Stron. W braku takiego żądania, Trybunał zbierze się na posiedzeniu plenarnem. Jeżeli Strony sobie tego życzą, lub jeżeli Trybunał tak postanowi, sędziom dodani będą do pomocy czterej asesorowie techniczni, zasiadający obok nich z głosem doradczym.

Asesorowie techniczni wybierani będą w każdym poszczególnym wypadku, podług prawideł procedury, wskazanych w Art. 30 z listy "Asesorów do sporów w sprawach tranzytu i komunikacji", złożonej z dwóch nazwisk podanych po dwa przez każdego Członka Ligi Narodów.

Zastosowanie postępowania uproszczonego, przewidziane w Art. 29, pozostaje zawsze otwarte w sprawach wskazanych w pierwszym ustępie niniejszego artykułu, o ile Strony tego zażądają

Artykuł  28.

Izby specjalne, przewidziane w artykułach 26 i 27 mogą, za zgodą stron interesowanych, zasiadać gdzieindziej niż w Hadze.

Artykuł  29. ¹³

W celu szybkiego załatwiania spraw, Trybunał formuje corocznie Izbę z pięciu sędziów, powołanych do orzekania według postępowania uproszczonego, o ile Strony tego zażądają. Oprócz tego będą wyznaczeni dwaj sędziowie dla zastępstwa tego z sędziów, który nie mógłby wziąć udziału w posiedzeniach.

Artykuł  30.

Trybunał określa za pomocą regulaminu sposób, według którego sprawuje on swoje atrybucje. W szczególności określa on postępowanie skrócone.

Artykuł  31 ¹⁴

Sędziowie narodowości każdej ze Stron pozostających w sporze, zachowują prawo brania udziału w posiedzeniach w sprawie przedłożonej Trybunałowi.

Jeżeli pomiędzy sędziami Trybunału znajduje się sędzia narodowości jednej ze Stron, druga Strona może wyznaczyć wybraną przez siebie osobę do zasiadania w charakterze sędziego. Winna ona być wybraną przedewszystkiem z liczby osób przedstawionych zgodnie z artykułami 4 i 5.

Jeżeli pomiędzy sędziami Trybunału niema żadnego sędziego narodowości Stron, każda z nich może przystąpić do wyznaczenia sędziego, w trybie podanym w paragrafie poprzednim.

Niniejsze postanowienie stosuje się do wypadków przewidzianych w artykułach 26, 27 i 29. W podobnych wypadkach Prezes poprosi jednego, lub jeżeli zajdzie potrzeba, dwóch członków Trybunału wchodzących w skład Izby, aby ustąpili swe miejsca członkom Trybunału narodowości Stron zainteresowanych, a w braku tychże lub w razie przeszkody, sędziom specjalnie wyznaczonym przez Strony.

Gdy kilka Stron występuje łącznie w danej sprawie, przy zastosowaniu do nich postanowień powyższych, liczy się je tylko za jedną. W razie wątpliwości rozstrzyga Trybunał.

Sędziowie wyznaczeni w trybie podanym w paragrafach 2, 3 i 4 niniejszego artykułu, winni czynić zadość przepisom artykułów 2; 17 ust. 2; 20 i 24 niniejszego Statutu. Orzekają oni w warunkach zupełnej równości ze swymi kolegami.

Artykuł  32. ¹⁵

Członkowie Trybunału otrzymują pobory roczne.

Prezes otrzymuje uposażenie roczne specjalne.

Wice-Prezes otrzymuje specjalne uposażenie za każdy dzień, w którym spełnia obowiązki Prezesa.

Sędziowie wyznaczeni w zastosowaniu Art. 31, nie będący Członkami Trybunału, otrzymują specjalne wynagrodzenie za każdy dzień, w którym pełnią swe obowiązki.

Te pobory, uposażenia i wynagrodzenia są ustalane przez Zgromadzenie Ligi Narodów na wniosek Rady. Nie mogą one ulec zmniejszeniu podczas trwania urzędowania.

Pobory Sekretarza są ustalone przez Zgromadzenie, na wniosek Trybunału.

Regulamin przyjęty przez Zgromadzenie ustala warunki, w jakich emerytury są przyznawane Członkom Trybunału i Sekretarzowi, oraz warunki, w jakich Członkowie Trybunału i Sekretarz otrzymują zwrot ich kosztów podróży.

Pobory, uposażenia i wynagrodzenia są zwolnione od wszelkiego podatku

Artykuł  33.

Koszta utrzymania Trybunału ponoszone są przez Ligę Narodów w sposób określony przez Zebranie na wniosek Rady.

¹ Art. 3 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

² Art. 4 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

³ Art. 8 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

⁴ Art. 13 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

⁵ Art. 14 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

⁶ Art. 15 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

⁷ Art. 16 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

⁸ Art. 17 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

⁹ Art. 23 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

¹⁰ Art. 25 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

¹¹ Art. 26 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

¹² Art. 27 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

¹³ Art. 29 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

¹⁴ Art. 31 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.

¹⁵ Art. 32 zmieniony przez umowę międzynarodową z dnia 14 września 1929 r. (Dz.U.36.47.340) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 lutego 1936 r.