Rozdział 2 - System kontroli wewnętrznej - Sposób, tryb oraz warunki prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2019.1312
Akt utracił moc Wersja od: 15 lipca 2019 r.
Rozdział 2
System kontroli wewnętrznej
System kontroli wewnętrznej
System nadzoru zgodności działalności z prawem
System nadzoru zgodności działalności z prawem
§ 3.
1.
System nadzoru zgodności działalności z prawem służy zapewnieniu zgodności działalności towarzystwa oraz osób działających na jego rzecz z obowiązującymi przepisami prawa oraz procedurami i regulaminami wewnętrznymi obowiązującymi w towarzystwie. System zapewnia:1)
nadzór nad przepływem informacji poufnych oraz informacji stanowiących tajemnicę zawodową, zabezpieczenie dostępu do tych informacji i przeciwdziałanie ich wykorzystywaniu przez osoby obowiązane;2)
przestrzeganie procedur i regulaminów wewnętrznych obowiązujących w towarzystwie;3)
prawidłowość dokumentowania źródeł będących podstawą decyzji inwestycyjnych;4)
terminowość i kompletność przekazywanych sprawozdań finansowych sporządzanych przez towarzystwo i zarządzane przez nie fundusze;5)
terminowość, kompletność, prawidłowość i jakość raportów oraz informacji przekazywanych przez towarzystwo i zarządzane przez nie fundusze, innych niż wskazane w pkt 4;6)
nadzór nad przestrzeganiem zasad postępowania w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.2.
System nadzoru zgodności działalności z prawem powinien uwzględniać rodzaj i zakres działalności prowadzonej przez towarzystwo, w szczególności rodzaj zarządzanych przez nie funduszy i wielkość ich aktywów netto.3.
W ramach systemu nadzoru zgodności działalności z prawem towarzystwo prowadzi i aktualizuje książkę procedur zawierającą procedury i regulaminy wewnętrzne obowiązujące w towarzystwie. Książka procedur może być prowadzona w postaci elektronicznej.4.
Zasady systemu nadzoru zgodności działalności z prawem zawiera uchwalany przez zarząd albo radę nadzorczą towarzystwa regulamin systemu nadzoru zgodności działalności z prawem, który określa w szczególności:1)
zakres kompetencji inspektora nadzoru oraz zasady działania komórki nadzoru zgodności działalności z prawem, w tym zasady wyznaczania osoby wykonującej obowiązki inspektora nadzoru w przypadku jego czasowej nieobecności;2)
cel i zakres przeprowadzanych kontroli;3)
szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania kontroli oraz założenia dotyczące ich częstotliwości;4)
zakres obowiązków osoby przeprowadzającej kontrolę;5)
zasady sporządzania raportów z kontroli;6)
zasady sprawozdawania o wynikach kontroli;7)
tryb postępowania w przypadku ujawnienia podczas kontroli nieprawidłowości w zakresie działania towarzystwa lub osób obowiązanych.§ 4.
1.
Towarzystwo wydziela w strukturze organizacyjnej komórkę nadzoru zgodności działalności z prawem, którą kieruje inspektor nadzoru. Inspektorem nadzoru może być wyłącznie pracownik towarzystwa. Jeżeli uzasadnia to rodzaj i zakres działalności prowadzonej przez towarzystwo oraz nie zagraża to interesom klientów i uczestników funduszy, czynności nadzoru zgodności działalności z prawem mogą być wykonywane przez inspektora nadzoru w ramach stanowiska jednoosobowego; do stanowiska jednoosobowego stosuje się przepisy dotyczące komórki nadzoru zgodności działalności z prawem. Członek zarządu towarzystwa nie może pełnić jednocześnie funkcji inspektora nadzoru ani wykonywać zadań z zakresu nadzoru zgodności działalności z prawem.2.
Inspektor nadzoru podlega bezpośrednio prezesowi zarządu towarzystwa albo innemu wskazanemu przez radę nadzorczą towarzystwa członkowi zarządu towarzystwa, a w przypadku gdy prezes zarządu towarzystwa nie został powołany lub inny członek zarządu towarzystwa nie został wskazany przez radę nadzorczą towarzystwa - zarządowi towarzystwa. Odpowiednio prezes zarządu towarzystwa, wskazany członek zarządu towarzystwa lub zarząd towarzystwa zapewnia komórce nadzoru zgodności działalności z prawem niezależność organizacyjną umożliwiającą prawidłowe wykonywanie obowiązków.3.
Osoba pełniąca funkcję inspektora nadzoru nie może pełnić jednocześnie tej funkcji w więcej niż jednym towarzystwie.4.
Do zakresu działania komórki nadzoru zgodności działalności z prawem należy:1)
ujawnianie i zapobieganie naruszaniu przez towarzystwo i zarządzane przez nie fundusze obowiązków wynikających z przepisów prawa regulujących ich działalność;2)
sprawowanie nadzoru nad działalnością towarzystwa oraz osób w nim zatrudnionych według kryterium zgodności z przepisami prawa oraz procedurami i regulaminami wewnętrznymi obowiązującymi w towarzystwie;3)
przeprowadzanie kontroli działalności towarzystwa oraz osób w nim zatrudnionych według kryteriów określonych w pkt 2;4)
nadzór nad przepływem informacji poufnych i informacji stanowiących tajemnicę zawodową, zabezpieczeniem dostępu do tych informacji oraz przeciwdziałaniem ich wykorzystywaniu przez osoby obowiązane w sposób niezgodny z przepisami prawa lub procedurami i regulaminami wewnętrznymi obowiązującymi w towarzystwie;5)
nadzór nad załatwianiem reklamacji uczestników funduszy zarządzanych przez towarzystwo i klientów towarzystwa oraz kontrolowanie sposobu prowadzenia rejestru reklamacji;6)
kontrola sposobu prowadzenia ewidencji, o których mowa w § 59 ust. 1 i § 63 ust. 1;7)
kontrola prawidłowości dokumentowania źródeł będących podstawą decyzji inwestycyjnych;8)
monitorowanie dokonanych przez fundusze zarządzane przez towarzystwo przekroczeń i dostosowań ograniczeń inwestycyjnych wynikających z przepisów prawa lub statutu funduszu, spowodowanych przez zmiany:a)
cen, kursów lub wartości składników lokat funduszu,b)
wartości aktywów funduszy w okresie pomiędzy zawarciem transakcji nabycia składnika lokat innego niż składnik lub składniki, których dotyczy przekroczenie albo zwiększenie przekroczenia, a jej rozliczeniem, związane z obowiązkiem ujęcia tej wartości w księgach rachunkowych w dacie zawarcia umowy,c)
wartości aktywów funduszy wynikające z transakcji przy zobowiązaniu się funduszu do odkupu składnika lokat innego niż składnik lub składniki, których dotyczy przekroczenie albo zwiększenie przekroczenia,d)
wartości aktywów funduszu wywołane przez zmiany w kapitale wpłaconym lub wypłaconym- oraz analiza przyczyn ich występowania;
9)
badanie i regularna ocena adekwatności i skuteczności przyjętego systemu nadzoru zgodności działalności z prawem oraz działań podejmowanych w celu wykonywania przez towarzystwo i zarządzane przez nie fundusze obowiązków wynikających z przepisów prawa;10)
wyjaśnianie osobom wykonującym czynności w ramach prowadzonej przez towarzystwo działalności kryteriów wypełniania przez te osoby obowiązków zgodnie z przepisami prawa oraz procedurami i regulaminami wewnętrznymi obowiązującymi w towarzystwie;11)
sprawowanie nadzoru nad działalnością podmiotu, o którym mowa w art. 45a ust. 1 ustawy, w zakresie wykonywania przez ten podmiot powierzonych przez towarzystwo czynności zgodnie z przepisami prawa oraz umową, o której mowa w art. 45a ust. 1 ustawy, o ile przedmiotem umowy nie są czynności niemające istotnego znaczenia dla prawidłowego wykonywania przez towarzystwo obowiązków określonych przepisami prawa, sytuacji finansowej towarzystwa, ciągłości lub stabilności prowadzenia przez towarzystwo działalności, o której mowa w art. 45 ustawy;12)
ocenianie zgodności postępowania towarzystwa z przepisami § 78-97.5.
Komórka nadzoru zgodności działalności z prawem odpowiednio dokumentuje wyniki przeprowadzonych kontroli oraz przedstawia je właściwym organom towarzystwa.6.
Osoby wykonujące zadania z zakresu nadzoru zgodności działalności z prawem, w tym inspektor nadzoru, powinny posiadać odpowiednią wiedzę i kompetencje w zakresie niezbędnym do ich wykonywania.7.
Towarzystwo monitoruje wiedzę i kompetencje posiadane przez osoby, o których mowa w ust. 6, w szczególności w przypadku wystąpienia zmian w przepisach prawa lub innych okoliczności mających wpływ na wykonywane przez nich czynności, a w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, podejmuje działania niezbędne do przestrzegania przez osoby, o których mowa w ust. 6, wprowadzonych zmian w przepisach prawa bądź uzupełnienia braków wiedzy i kompetencji.8.
Towarzystwo jest obowiązane podejmować działania mające na celu utrzymanie oraz pogłębianie przez osoby, o których mowa w ust. 6, posiadanej wiedzy i kompetencji, w szczególności przez ich uczestnictwo w regularnym doskonaleniu zawodowym lub szkoleniach, a także w szkoleniach wymaganych przed rozpoczęciem świadczenia przez towarzystwo nowych usług lub rozszerzenia przedmiotu świadczonych usług o nowe instrumenty finansowe.9.
Towarzystwo zapewnia osobom, o których mowa w ust. 6, stosowne uprawnienia, środki oraz dostęp do niezbędnych informacji i pomieszczeń.10.
Towarzystwo zapewnia, aby osoby, o których mowa w ust. 6, nie brały udziału w wykonywaniu czynności z zakresu działalności, która jest przedmiotem sprawowanego przez nie nadzoru zgodności działalności z prawem, a sposób wynagradzania tych osób umożliwiał zapewnienie ich obiektywizmu.§ 5.
1.
W przypadku stwierdzenia w trakcie kontroli naruszenia przepisów prawa lub istotnych postanowień procedur lub regulaminów wewnętrznych obowiązujących w towarzystwie, inspektor nadzoru lub upoważniony pracownik komórki nadzoru wewnętrznego sporządza raport i przekazuje go niezwłocznie zarządowi towarzystwa.2.
Inspektor nadzoru przekazuje niezwłocznie zarządowi oraz radzie nadzorczej towarzystwa informację o naruszeniu przez członka zarządu lub rady nadzorczej towarzystwa przepisów prawa lub istotnych postanowień procedur lub regulaminów wewnętrznych obowiązujących w towarzystwie.§ 6.
1.
Inspektor nadzoru prowadzi dziennik kontroli zawierający informacje o kontrolach wewnętrznych przeprowadzanych w towarzystwie i kontrolach przeprowadzanych przez towarzystwo w podmiotach, o których mowa w art. 45a ust. 1 ustawy, w roku kalendarzowym, który zawiera:1)
oznaczenie podmiotu kontrolowanego;2)
zakres kontroli;3)
datę rozpoczęcia kontroli;4)
datę zakończenia kontroli;5)
wnioski z kontroli lub zalecenia pokontrolne.2.
Dane, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, podlegają wpisowi do dziennika kontroli nie później niż w dniu rozpoczęcia kontroli, a dane, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5 - niezwłocznie po jej zakończeniu.§ 7.
Inspektor nadzoru, nie rzadziej niż raz do roku, sporządza sprawozdanie z funkcjonowania systemu nadzoru zgodności działalności z prawem i przekazuje je zarządowi oraz radzie nadzorczej towarzystwa. Sprawozdanie zawiera w szczególności zestawienie wyników kontroli działalności towarzystwa oraz osób zatrudnionych w towarzystwie według kryterium zgodności z przepisami prawa oraz procedurami i regulaminami wewnętrznymi, obowiązującymi w towarzystwie, a także ocenę adekwatności, o której mowa w § 4 ust. 4 pkt 9, oraz zestawienie wyników kontroli działalności podmiotów, o których mowa w art. 45a ust. 1 ustawy, według kryterium zgodności z przepisami prawa oraz z umową, o której mowa w art. 45a ust. 1 ustawy.§ 8.
Inspektor nadzoru odbiera od firmy audytorskiej dokonującej badania lub przeglądu sprawozdań finansowych funduszy zarządzanych przez towarzystwo:1)
coroczne oświadczenie potwierdzające jej niezależność i niezależność biegłych rewidentów dokonujących badania lub przeglądu;2)
coroczne informacje dotyczące innych usług świadczonych przez firmę audytorską na rzecz funduszy zarządzanych przez towarzystwo;3)
informacje o zagrożeniach niezależności firmy audytorskiej oraz czynnościach zastosowanych w celu ograniczenia tych zagrożeń.
System audytu wewnętrznego
System audytu wewnętrznego
§ 9.
1.
System audytu wewnętrznego służy weryfikacji systemów oraz procedur i regulaminów wewnętrznych obowiązujących w towarzystwie, według kryterium prawidłowości i skuteczności wypełniania przez towarzystwo obowiązków wynikających z przepisów, oraz działaniu mającemu na celu eliminację nieprawidłowości.2.
W strukturze organizacyjnej towarzystwa wydziela się odrębną i niezależną komórkę audytu wewnętrznego, którą kieruje audytor wewnętrzny. Jeżeli uzasadnia to rodzaj i zakres działalności prowadzonej przez towarzystwo oraz nie zagraża to interesom klientów i uczestników funduszy, czynności audytu wewnętrznego mogą być wykonywane przez audytora wewnętrznego w ramach stanowiska jednoosobowego; do stanowiska jednoosobowego stosuje się przepisy dotyczące komórki audytu wewnętrznego. Członek zarządu towarzystwa nie może pełnić jednocześnie funkcji audytora wewnętrznego ani wykonywać zadań z zakresu audytu wewnętrznego.3.
Towarzystwo zapewnia, aby osoby wykonujące zadania z zakresu audytu wewnętrznego:1)
nie łączyły ich z funkcją nadzoru zgodności działalności z prawem lub funkcją zarządzania ryzykiem;2)
nie brały udziału w wykonywaniu czynności operacyjnych dotyczących ustalania poziomu i rodzaju ryzyka ponoszonego przez fundusz inwestycyjny otwarty - w przypadku gdyby prowadziło to do sytuacji, w której osoby te jednocześnie nadzorowałyby wykonywane przez siebie czynności;3)
posiadały odpowiednią wiedzę i kompetencje w zakresie procedur audytowych oraz działalności prowadzonej przez towarzystwo.4.
Towarzystwo monitoruje wiedzę i kompetencje posiadane przez osoby, o których mowa w ust. 3, w szczególności w przypadku wystąpienia zmian w przepisach prawa lub innych okoliczności mających wpływ na wykonywane przez nich czynności, a w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, podejmuje działania niezbędne do przestrzegania przez osoby, o których mowa w ust. 3, wprowadzonych zmian w przepisach prawa bądź uzupełnienia braków wiedzy i kompetencji.5.
Towarzystwo jest obowiązane podejmować działania mające na celu utrzymanie oraz pogłębianie przez osoby, o których mowa w ust. 3, posiadanej wiedzy i kompetencji, w szczególności przez ich uczestnictwo w regularnym doskonaleniu zawodowym lub szkoleniach, a także w szkoleniach wymaganych przed rozpoczęciem świadczenia przez towarzystwo nowych usług lub rozszerzenia przedmiotu świadczonych usług o nowe instrumenty finansowe.6.
Towarzystwo zapewnia osobom, o których mowa w ust. 3, stosowne uprawnienia, środki oraz dostęp do niezbędnych informacji i pomieszczeń.7.
Towarzystwo zapewnia, aby osoby, o których mowa w ust. 3, nie brały udziału w wykonywaniu czynności z zakresu działalności, która jest przedmiotem audytu wewnętrznego.8.
Komórka audytu wewnętrznego:1)
opracowuje plan audytu wewnętrznego i go wykonuje;2)
wydaje zalecenia wynikające z działań podejmowanych w ramach wykonywania planu audytu wewnętrznego i ocenia ich wykonanie;3)
sporządza nie rzadziej niż raz na rok pisemny raport z wykonywania zadań w zakresie audytu wewnętrznego, zawierający w szczególności wskazanie środków podejmowanych w ramach wykonywania planu audytu wewnętrznego.9.
Raport, o którym mowa w ust. 8 pkt 3, jest przekazywany przez komórkę audytu wewnętrznego zarządowi towarzystwa.10.
Rada nadzorcza oraz komitet audytu, o ile został powołany, otrzymują regularne, nie rzadziej niż raz w roku, pisemne sprawozdania dotyczące wykonywania zadań powierzonych komórce audytu wewnętrznego, zawierające w szczególności wskazanie środków podejmowanych w ramach wykonywania planu audytu wewnętrznego.
System zarządzania ryzykiem
System zarządzania ryzykiem
§ 10.
1.
W ramach systemu zarządzania ryzykiem towarzystwo ustanawia, wdraża i zapewnia stosowanie polityki zarządzania ryzykiem. Polityka zarządzania ryzykiem obejmuje w szczególności pisemne procedury oceny narażenia każdego zarządzanego przez towarzystwo funduszu inwestycyjnego otwartego na poszczególne rodzaje ryzyka wchodzące w skład ryzyka całkowitego, które mogą być istotne dla tego funduszu.2.
Polityka zarządzania ryzykiem powinna określać:1)
procesy, metody i procedury umożliwiające pomiar i zarządzanie ryzykiem oraz obliczanie całkowitej ekspozycji;2)
podział obowiązków w zakresie zarządzania ryzykiem w towarzystwie;3)
zakres oraz warunki i częstotliwość sporządzania sprawozdań przedkładanych przez jednostkę do spraw zarządzania ryzykiem zarządowi oraz radzie nadzorczej towarzystwa.§ 11.
1.
Towarzystwo wydziela w strukturze odrębną i niezależną, w szczególności pod względem podległości służbowej i pełnionych funkcji, od jednostek operacyjnych towarzystwa odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych otwartych, komórkę do spraw zarządzania ryzykiem, którą kieruje zarządzający ryzykiem. Jeżeli uzasadnia to charakter, zakres i stopień złożoności czynności wykonywanych przez towarzystwo oraz zarządzanych przez nie funduszy inwestycyjnych otwartych, czynności z zakresu zarządzania ryzykiem mogą być wykonywane w ramach stanowiska jednoosobowego; do stanowiska jednoosobowego stosuje się przepisy dotyczące komórki do spraw zarządzania ryzykiem. Członek zarządu towarzystwa nie może pełnić jednocześnie funkcji zarządzającego ryzykiem ani wykonywać zadań z zakresu zarządzania ryzykiem.2.
Osoba pełniąca funkcję zarządzającego ryzykiem nie może pełnić jednocześnie tej funkcji w więcej niż jednym towarzystwie.3.
W odniesieniu do zarządzania przez towarzystwo funduszami inwestycyjnymi otwartymi do zakresu działania komórki do spraw zarządzania ryzykiem należy:1)
wdrożenie procesów, metod i procedur zarządzania ryzykiem mających na celu skuteczne i ostrożne zarządzanie funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez towarzystwo w sposób zgodny z ich polityką inwestycyjną określoną w statutach tych funduszy oraz z obowiązującymi przepisami prawa;2)
zapewnienie zgodności działania każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego z systemem limitów ryzyka ustalonym dla tego funduszu, w tym z limitem całkowitej ekspozycji oraz limitami ryzyka kontrahenta określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 94 ust. 7 ustawy;3)
przedstawianie zarządowi towarzystwa propozycji w zakresie określenia profilu ryzyka każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego lub opiniowanie takich propozycji;4)
przedkładanie zarządowi oraz radzie nadzorczej towarzystwa nie rzadziej niż raz na kwartał sprawozdań w zakresie:a)
aktualnego poziomu ryzyka ponoszonego przez każdy zarządzany fundusz inwestycyjny otwarty oraz przekroczenia albo prawdopodobnego przekroczenia ustalonych dla niego limitów ryzyka,b)
spójności między aktualnym poziomem ponoszonego ryzyka a profilem ryzyka ustalonym dla każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego,c)
zgodności działania każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego z systemem limitów ryzyka,d)
przebiegu procesu zarządzania ryzykiem, wraz z informacją, czy w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w jego działaniu podjęto działania naprawcze, ze wskazaniem tych działań;5)
przegląd i opiniowanie procedur wyceny niewystandaryzowanych instrumentów pochodnych.4.
W odniesieniu do zarządzania przez towarzystwo funduszami inwestycyjnymi otwartymi osoby wykonujące zadania z zakresu zarządzania ryzykiem powinny posiadać odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w zakresie niezbędnym do ich wykonywania.5.
Towarzystwo monitoruje wiedzę i kompetencje posiadane przez osoby, o których mowa w ust. 4, w szczególności w przypadku wystąpienia zmian w przepisach prawa lub innych okoliczności mających wpływ na wykonywane przez nich czynności, a w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, podejmuje działania niezbędne do przestrzegania przez osoby, o których mowa w ust. 4, wprowadzonych zmian w przepisach prawa bądź uzupełnienia braków wiedzy i kompetencji.6.
Towarzystwo jest obowiązane podejmować działania mające na celu utrzymanie oraz pogłębianie przez osoby, o których mowa w ust. 4, posiadanej wiedzy i kompetencji, w szczególności przez ich uczestnictwo w regularnym doskonaleniu zawodowym lub szkoleniach, a także w szkoleniach wymaganych przed rozpoczęciem świadczenia przez towarzystwo nowych usług lub rozszerzenia przedmiotu świadczonych usług o nowe instrumenty finansowe.7.
Towarzystwo zapewnia osobom wykonującym zadania z zakresu zarządzania ryzykiem stosowne uprawnienia, środki oraz dostęp do niezbędnych informacji i pomieszczeń.8.
Towarzystwo zapewnia, aby osoby wykonujące zadania z zakresu zarządzania ryzykiem w odniesieniu do zarządzania przez towarzystwo funduszami inwestycyjnymi otwartymi:1)
nie łączyły funkcji zarządzania ryzykiem z funkcją nadzoru zgodności działalności z prawem lub audytu wewnętrznego,2)
nie brały udziału w wykonywaniu czynności operacyjnych dotyczących ustalania poziomu i rodzaju ryzyka ponoszonego przez fundusz inwestycyjny otwarty - w przypadku gdyby prowadziło to do sytuacji, w której osoby te jednocześnie nadzorowałyby wykonywane przez siebie czynności- oraz wdraża w tym celu procedury zapobiegające konfliktom interesów w zakresie zarządzania ryzykiem.
§ 12.
1.
Towarzystwo opracowuje i wdraża procedury, które umożliwiają:1)
pomiar ryzyka i zarządzanie nim, w tym ograniczanie ryzyka, na które jest lub może być narażony każdy zarządzany fundusz inwestycyjny otwarty;2)
przestrzeganie limitu całkowitej ekspozycji oraz limitów ryzyka kontrahenta określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 94 ust. 7 ustawy.2.
Procedury, o których mowa w ust. 1, powinny uwzględniać rodzaj i zakres działalności prowadzonej przez towarzystwo, w szczególności łączną wartość aktywów zarządzanych przez nie funduszy inwestycyjnych otwartych, rodzaj aktywów i stopień złożoności polityki inwestycyjnej zarządzanych przez nie funduszy inwestycyjnych otwartych.3.
Towarzystwo odrębnie dla każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego:1)
w ramach procedur, o których mowa w ust. 1, wdraża procesy i metody pomiaru ryzyka w celu zapewnienia, że poszczególne rodzaje ryzyka całkowitego, na które jest narażony fundusz inwestycyjny otwarty, oraz ich wkład do ogólnego profilu ryzyka są mierzone dokładnie na podstawie rzetelnych i wiarygodnych danych;2)
regularnie, jednak nie rzadziej niż raz na pół roku, przeprowadza ocenę poprawności funkcjonowania procesów i metod, o których mowa w pkt 1, oraz dokonuje weryfikacji historycznej stosowanych modeli pomiaru i zarządzania ryzykiem;3)
w przypadku funduszy inwestycyjnych otwartych stosujących techniki inwestycyjne skutkujące powstaniem dźwigni finansowej oraz innych funduszy inwestycyjnych otwartych wskazanych w polityce zarządzania ryzykiem, regularnie, jednak nie rzadziej niż raz na kwartał, przeprowadza analizę wpływu skrajnie niekorzystnych warunków na wynik na pozycjach wchodzących w skład aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego (testy warunków skrajnych funduszu), w szczególności uwzględniając skrajne zakłócenia:a)
poziomu płynności rynków,b)
parametrów cenowych i ich zmienności,c)
korelacji pomiędzy zmianami parametrów cenowych,d)
struktury i wielkości pozycji wchodzących w skład aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego i innych szczególnych uwarunkowań działalności funduszu inwestycyjnego otwartego w zakresie ryzyka rynkowego;4)
w ramach procedur, o których mowa w ust. 1, ustanawia, wdraża i zapewnia przestrzeganie systemu wewnętrznych limitów na ryzyka, który obejmuje środki stosowane w zarządzaniu oraz kontroli poszczególnych rodzajów ryzyka całkowitego, przy uwzględnieniu rodzajów ryzyk, które są lub mogą być istotne dla funduszu inwestycyjnego otwartego, oraz przy zapewnieniu spójności faktycznego poziomu ryzyka całkowitego z profilem ryzyka funduszu inwestycyjnego otwartego;5)
zapewnia, aby faktyczny poziom poszczególnych rodzajów ryzyka całkowitego, które są lub mogą być istotne dla funduszu inwestycyjnego otwartego, był zgodny z systemem wewnętrznych limitów na ryzyka, o którym mowa w pkt 4;6)
w ramach procedur, o których mowa w ust. 1, ustanawia i wdraża procesy oraz metody, które w przypadku naruszenia lub przewidywanego naruszenia systemu wewnętrznych limitów na ryzyka danego funduszu inwestycyjnego otwartego pozwolą na niezwłoczne podjęcie działań naprawczych wobec funduszu inwestycyjnego otwartego w najlepiej pojętym interesie uczestników tego funduszu inwestycyjnego otwartego.4.
W przypadkach przewidzianych w polityce zarządzania ryzykiem, przed podjęciem decyzji inwestycyjnej dotyczącej danego funduszu inwestycyjnego otwartego towarzystwo sporządza prognozy i analizy mające na celu ocenę wpływu tej decyzji na strukturę i płynność aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego oraz profil ryzyka do zysku funduszu inwestycyjnego otwartego. Prognozy i analizy powinny być dokonane na podstawie wiarygodnych i aktualnych informacji.§ 13.
1.
Towarzystwo, odrębnie dla każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego, opracowuje i wdraża procedury zarządzania ryzykiem płynności funduszu w celu zapewnienia zgodności działania tego funduszu z przepisami art. 82 i art. 84 ustawy.2.
Towarzystwo opracowuje i wdraża procedury przeprowadzania testów warunków skrajnych obszaru płynności funduszu inwestycyjnego otwartego.3.
Towarzystwo zapewnia zgodność profilu płynności lokat zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego z przepisami art. 82 i art. 84 ustawy.4.
W przypadku towarzystwa zarządzającego co najmniej jednym specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym ust. 1-3 stosuje się również w odniesieniu do każdego specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego zarządzanego przez towarzystwo.§ 14.
1.
Towarzystwo, odrębnie dla każdego zarządzanego funduszu inwestycyjnego otwartego, oblicza całkowitą ekspozycję funduszu inwestycyjnego otwartego, przy zastosowaniu jednej z następujących metod:1)
metody zaangażowania;2)
metody absolutnej wartości zagrożonej;3)
metody względnej wartości zagrożonej.2.
Sposób obliczania całkowitej ekspozycji metodą zaangażowania określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.3.
Sposób obliczania całkowitej ekspozycji metodą absolutnej wartości zagrożonej oraz metodą względnej wartości zagrożonej określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.§ 15.
1.
Towarzystwo opracowuje procedurę wyboru metody pomiaru całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego oraz zapewnia jej wdrożenie i stosowanie.2.
Procedura określa czynniki, od których jest uzależniony wybór metody pomiaru całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego, w szczególności:1)
stopień złożoności strategii inwestycyjnej funduszu inwestycyjnego otwartego oraz zróżnicowanie instrumentów pochodnych stosowanych przez ten fundusz;2)
udział instrumentów pochodnych, w tym niestandardowych instrumentów pochodnych, w aktywach netto funduszu inwestycyjnego otwartego;3)
płynność lokat funduszu inwestycyjnego otwartego.3.
Zmiana wybranej metody pomiaru całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego jest możliwa wyłącznie w przypadkach wskazanych w procedurze, o której mowa w ust. 1.§ 16.
1.
Wartość całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego oblicza się w każdym dniu roboczym, co najmniej raz dziennie.2.
System zarządzania ryzykiem w towarzystwie zapewnia, aby w żadnym momencie całkowita ekspozycja funduszu inwestycyjnego otwartego wyliczona przy zastosowaniu metody zaangażowania nie przekraczała wartości aktywów netto funduszu.3.
System zarządzania ryzykiem w towarzystwie zapewnia, aby w żadnym momencie całkowita ekspozycja funduszu inwestycyjnego otwartego wyliczona przy zastosowaniu metody absolutnej wartości zagrożonej nie przekraczała 20% wartości aktywów netto funduszu.4.
System zarządzania ryzykiem w towarzystwie zapewnia, aby w żadnym momencie całkowita ekspozycja funduszu inwestycyjnego otwartego wyliczona przy zastosowaniu metody względnej wartości zagrożonej nie przekraczała 200% wartości zagrożonej portfela referencyjnego, o którym mowa w § 18 załącznika nr 2 do rozporządzenia.§ 17.
1.
W przypadku wyboru metody zaangażowania towarzystwo stosuje tę metodę do wszystkich pozycji aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego uwzględnianych przy obliczaniu całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego.2.
Towarzystwo, stosując metodę zaangażowania, może przy obliczaniu całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego nie uwzględnić ekspozycji z tytułu pożyczek i kredytów, o których mowa w art. 108 ustawy.3.
Instrument pochodny może być wyłączony z pomiaru całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego metodą zaangażowania w przypadkach i na warunkach określonych w polityce zarządzania ryzykiem, jeżeli jednocześnie instrument pochodny:1)
zamienia wyniki osiągane przez jedną lub więcej lokat znajdujących się w portfelu inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego otwartego na wyniki osiągane przez inne aktywa w ten sposób, że lokaty te nie mają wpływu na wyniki tego funduszu;2)
nie zawiera dodatkowych rozwiązań opcjonalnych, elementów dźwigni finansowej ani nie jest źródłem dodatkowych ryzyk w porównaniu do ryzyk generowanych przez instrument stanowiący bazę instrumentu pochodnego po zamianie.4.
Instrument pochodny może być wyłączony z dokonywanego metodą zaangażowania pomiaru całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego także w przypadku, gdy ten fundusz wykorzystuje instrument pochodny w celu określonym w art. 99 ust. 1 ustawy.§ 18.
1.
Towarzystwo może stosować techniki redukcji całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego wyznaczonej metodą zaangażowania, o których mowa w § 4-6 załącznika nr 1 do rozporządzenia, jeżeli transakcje mające za przedmiot instrumenty podlegające tym technikom zostały zawarte wyłącznie w celu redukcji ryzyka funduszu.2.
Towarzystwo opracowuje, wdraża i stosuje procedurę określającą zasady stosowania technik redukcji całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego wyznaczonej metodą zaangażowania, o których mowa w § 4-6 załącznika nr 1 do rozporządzenia.§ 19.
1.
W przypadku wyboru metody absolutnej wartości zagrożonej albo metody względnej wartości zagrożonej towarzystwo stosuje tę metodę do wszystkich pozycji aktywów funduszu uwzględnianych przy obliczaniu całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego.2.
Metoda wartości zagrożonej powinna być stosowana do określania co najmniej poziomu ogólnego ryzyka rynkowego obejmującego ryzyko stopy procentowej, ryzyko cen instrumentów kapitałowych i ryzyko walutowe. W polityce zarządzania ryzykiem towarzystwo wskazuje i uzasadnia przypadki, w których przy pomiarze całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego metodą wartości zagrożonej nie identyfikuje i nie uwzględnia innych ryzyk związanych z inwestowaniem w jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego lub certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego zamkniętego.3.
Metoda wartości zagrożonej może być stosowana do określenia poziomu szczególnego ryzyka rynkowego aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego, jeżeli towarzystwo opracowało, wdrożyło i zapewniło stosowanie modelu wartości zagrożonej do pomiaru poszczególnych rodzajów ryzyka szczególnego; w przeciwnym wypadku towarzystwo przeprowadza testy warunków skrajnych dla poszczególnych rodzajów ryzyka szczególnego.§ 20.
Metoda wartości zagrożonej może być stosowana, jeżeli:1)
towarzystwo dokonało wyboru między metodą absolutnej wartości zagrożonej a metodą względnej wartości zagrożonej, z uwzględnieniem dodatkowo:a)
docelowej alokacji aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego,b)
realizowania przez fundusz inwestycyjny otwarty polityki inwestycyjnej polegającej na odzwierciedlaniu składu uznanego indeksu,c)
posiadania przez fundusz inwestycyjny otwarty wzorca służącego do oceny efektywności inwestycji w jednostki uczestnictwa funduszu (benchmark),d)
konstrukcji wzorca, o którym mowa w lit. c, oraz jego ewentualnej zawartości obejmującej instrumenty generujące dźwignię finansową lub pozycje krótkie;2)
towarzystwo sporządziło na piśmie szczegółowe uzasadnienie wyboru określonego wariantu metody wartości zagrożonej funduszu inwestycyjnego otwartego;3)
towarzystwo sporządziło na piśmie ocenę polityki inwestycyjnej i profilu ryzyka funduszu inwestycyjnego otwartego w celu określenia maksymalnego limitu całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego, z uwzględnieniem § 16 ust. 3 lub 4;4)
do zakresu działania jednostki do spraw zarządzania ryzykiem należy dodatkowo:a)
projektowanie, wdrożenie oraz zapewnienie stosowania modelu wartości zagrożonej w każdym dniu roboczym,b)
regularne weryfikowanie modelu wartości zagrożonej, obejmujące w szczególności przeprowadzanie weryfikacji historycznych oraz testów warunków skrajnych,c)
wstępna akceptacja oraz przedstawianie do akceptacji zarządu towarzystwa zmian w modelu wartości zagrożonej oraz zmian w zakresie pozostałych procesów i metod wykorzystywanych do zarządzania ryzykiem funduszu inwestycyjnego otwartego wraz z uzasadnieniem oraz wynikami przeprowadzonych weryfikacji i testów,d)
zapewnienie dostosowania modelu wartości zagrożonej do polityki inwestycyjnej funduszu inwestycyjnego otwartego,e)
identyfikacja oraz obliczanie wartości zagrożonej portfela referencyjnego, jeżeli towarzystwo w odniesieniu do funduszu inwestycyjnego otwartego stosuje model względnej wartości zagrożonej,f)
wprowadzenie systemu wewnętrznych limitów na wartość zagrożoną, wyznaczoną przy uwzględnieniu wszystkich istotnych rodzajów ryzyka objętych modelem wartości zagrożonej, który podlega zatwierdzeniu przez zarząd towarzystwa,g)
monitorowanie przestrzegania systemu wewnętrznych limitów na wartość zagrożoną,h)
uwzględnianie w modelu wartości zagrożonej wszelkich transakcji, które mogą powodować wzrost dźwigni finansowej funduszu inwestycyjnego otwartego, w szczególności ryzyka związane z:–
zawieraniem transakcji przy zobowiązaniu się funduszu do odkupu,–
zawieraniem umów pożyczek lub kredytów,i)
monitorowanie ryzyk związanych ze stosowaniem przez fundusz inwestycyjny otwarty niewystandaryzowanych instrumentów pochodnych,j)
monitorowanie ryzyk związanych ze stosowaniem przez fundusz inwestycyjny otwarty niestandardowych instrumentów pochodnych,k)
opracowywanie i analizowanie dziennych raportów o wynikach modelu wartości zagrożonej oraz podejmowanie odpowiednich działań w celu zapewnienia przestrzegania limitów całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego,l)
regularne przekazywanie do zarządu towarzystwa raportów o poziomie wartości zagrożonej funduszu inwestycyjnego otwartego, wynikach weryfikacji historycznych oraz wynikach testów warunków skrajnych,m)
zapewnienie kompletności dokumentacji, o której mowa w § 15 załącznika nr 2 do rozporządzenia;5)
model wartości zagrożonej funduszu inwestycyjnego otwartego jest zintegrowany z procesem zarządzania ryzykiem tego funduszu oraz procesem podejmowania decyzji inwestycyjnych;6)
jednostka niezależna od jednostki odpowiedzialnej za budowę modelu wartości zagrożonej przeprowadziła testy weryfikacyjne, które wykazały, że założenia przyjęte w tym modelu są prawidłowe oraz że przy uwzględnieniu struktury ryzyka aktywów funduszu inwestycyjnego otwartego nie nastąpiło jego niedoszacowanie lub zawyżenie;7)
testy, o których mowa w pkt 6, są przeprowadzane również w przypadku istotnych zmian w funkcjonowaniu modelu wartości zagrożonej, w szczególności:a)
zmiany polityki inwestycyjnej funduszu inwestycyjnego otwartego,b)
zidentyfikowania nowych istotnych ryzyk, na które jest narażony fundusz inwestycyjny otwarty oraz które powinny być objęte modelem wartości zagrożonej,c)
zmian wynikających z konieczności poprawy precyzji modelu wartości zagrożonej zidentyfikowanych w trakcie weryfikacji historycznych modelu;8)
towarzystwo dokonuje regularnej weryfikacji spójności, terminowości i rzetelności źródeł danych używanych do zasilania modelu wartości zagrożonej, w tym niezależności takich źródeł danych;9)
pracownicy towarzystwa posiadają odpowiednie, udokumentowane kwalifikacje i wiedzę w zakresie wpływu stosowania modelu wartości zagrożonej na powierzony im zakres działalności;10)
zarząd towarzystwa i osoby zajmujące stanowiska kierownicze w towarzystwie aktywnie uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem funduszu inwestycyjnego otwartego, w szczególności przez:a)
analizę raportów o poziomie wartości zagrożonej funduszu inwestycyjnego otwartego, wynikach weryfikacji historycznych oraz wynikach testów warunków skrajnych,b)
akceptację zmian w modelu wartości zagrożonej oraz w zakresie pozostałych procesów i metod wykorzystywanych do zarządzania ryzykiem funduszu inwestycyjnego otwartego, zgodnie z procedurą, o której mowa w § 21 ust. 2,c)
zlecanie wykonania dodatkowych testów lub weryfikacji modelu wartości zagrożonej oraz pozostałych procesów i metod wykorzystywanych do zarządzania ryzykiem funduszu inwestycyjnego otwartego, w przypadku gdy zmiany proponowane przez jednostkę do spraw zarządzania ryzykiem mogą być nieadekwatne;11)
co najmniej raz w roku w ramach przeglądu, o którym mowa w § 21 ust. 1, towarzystwo dokonuje przeglądu całego systemu zarządzania ryzykiem oraz działalności jednostki do spraw zarządzania ryzykiem w zakresie oceny elementów, o których mowa w pkt 1-10, oraz wprowadza zmiany, jeżeli jest to uzasadnione.§ 21.
1.
Towarzystwo monitoruje oraz w każdym czasie, gdy jest to w jego opinii uzasadnione, jednak nie rzadziej niż raz na pół roku, ocenia i przeprowadza przegląd:1)
skuteczności i zgodności polityki zarządzania ryzykiem, w tym procedur, procesów i metod, o których mowa w § 11-13, oraz metod wyznaczania całkowitej ekspozycji, z profilami ryzyka funduszy inwestycyjnych otwartych;2)
przestrzegania przez fundusze inwestycyjne otwarte polityki zarządzania ryzykiem, w tym procedur, procesów i metod, o których mowa w § 11-13, oraz metod wyznaczania całkowitej ekspozycji;3)
skuteczności środków zastosowanych w celu wyeliminowania nieprawidłowości w funkcjonowaniu procesu zarządzania ryzykiem funduszy inwestycyjnych otwartych i zgodności z obowiązującymi przepisami.2.
Towarzystwo opracowuje, wdraża i stosuje procedurę wprowadzania zmian w procesie zarządzania ryzykiem określającą warunki uzasadniające ich wprowadzenie.§ 22.
1.
Towarzystwo zamieszcza informacje o aktualnie stosowanej metodzie pomiaru całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego w sprawozdaniu finansowym oraz w prospekcie informacyjnym.2.
W przypadku stosowania metody absolutnej wartości zagrożonej albo metody względnej wartości zagrożonej towarzystwo dodatkowo ujawnia w sprawozdaniu finansowym oraz w prospekcie informacyjnym oczekiwaną wartość wskaźnika dźwigni finansowej oraz prawdopodobieństwo przekroczenia tej wartości. Wskaźnik dźwigni finansowej powinien być obliczany jako iloraz sumy wartości referencyjnych wykorzystywanych instrumentów pochodnych i wartości aktywów netto.3.
W przypadku stosowania metody względnej wartości zagrożonej towarzystwo dodatkowo zamieszcza w sprawozdaniu finansowym oraz w prospekcie informacyjnym informacje na temat składu portfela referencyjnego.4.
W przypadku stosowania metody absolutnej wartości zagrożonej, metody względnej wartości zagrożonej albo metody zaangażowania towarzystwo dodatkowo ujawnia w rocznym sprawozdaniu finansowym wartość całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego wyznaczoną przy zastosowaniu tej metody. Ujawnieniu podlegają dane wykorzystane do obliczeń oraz co najmniej najniższa, najwyższa i przeciętna wartość całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego w okresie sprawozdawczym.§ 23.
W przypadku powierzenia na podstawie umowy, o której mowa w art. 46b ust. 1 ustawy, innemu podmiotowi zarządzania ryzykiem funduszu, towarzystwo zachowuje należytą staranność przy zawieraniu takiej umowy oraz ustanawia odpowiednie procedury pozwalające na bieżącą ocenę jakości czynności wykonywanych przez ten podmiot.