Rozdział 6 - Zakres i sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w parku narodowym i rezerwacie przyrody - Sporządzanie projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywanie zmian w tym planie oraz ochrona zasobów, tworów i składników przyrody.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2005.94.794

Akt obowiązujący

Wersja od: 30 maja 2005 r.

Rozdział  6

Zakres i sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w parku narodowym i rezerwacie przyrody

§ 20. Zakres ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w parku narodowym i rezerwacie przyrody obejmuje w szczególności:

1) naturalne procesy przyrodnicze;

2) siedliska przyrodnicze oraz siedliska roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, objętych ochroną gatunkową oraz zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

3) populacje roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, w szczególności gatunków objętych ochroną ścisłą, zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących, z uwzględnieniem ich różnorodności genetycznej;

4) różnorodność ekosystemową, z uwzględnieniem zmienności siedliskowej, faz rozwojowych i stadiów sukcesyjnych ekosystemów;

5) różnorodność krajobrazową, z uwzględnieniem estetycznych i widokowych walorów krajobrazowych;

6) przyrodę nieożywioną, w szczególności: wody, powietrze, gleby, jaskinie, głazy, skały, rzeźbę terenu, procesy rzeźbotwórcze i procesy glebowe;

7) walory krajobrazowe i wartości kulturowe.

§ 21. Sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody są zróżnicowane na obszarach objętych ochroną: ścisłą, czynną oraz krajobrazową.

§ 22. Sposoby ochrony na obszarach objętych ochroną ścisłą polegają na rozpoznawaniu, monitorowaniu i eliminowaniu lub ograniczaniu zagrożeń antropogenicznych oraz na umożliwieniu przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych.

§ 23. Sposoby ochrony na obszarach objętych ochroną czynną polegają w szczególności na:

1) rozpoznawaniu, monitorowaniu i eliminowaniu lub ograniczaniu zagrożeń antropogenicznych;

2) umożliwieniu przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych, jeżeli ich przebieg służy osiąganiu celów ochrony;

3) wykonywaniu zabiegów ochronnych, jeżeli są one niezbędne dla osiągnięcia celów ochrony.

§ 24. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do ekosystemów leśnych, mogą obejmować w szczególności:

1) poprawianie stanu siedlisk, w szczególności przywracanie i utrzymywanie właściwych stosunków wodnych;

2) przywracanie, zgodnie z typem ekosystemu naturalnego, składu gatunkowego i struktury przestrzennej drzewostanu przez siew lub sadzenie drzew charakterystycznych dla ekosystemu oraz usuwanie drzew przeszkadzających poprawie stanu ekosystemu;

3) zwalczanie nadmiernie rozmnażających się grzybów i owadów w przypadku zagrożenia przez nie trwałości ekosystemów;

4) zabezpieczanie drzewostanów przed nadmiernymi uszkodzeniami powodowanymi przez zwierzęta roślinożerne;

5) zachowanie lub odtwarzanie różnorodności biologicznej właściwej dla danego typu ekosystemu, w szczególności przez zachowanie lub przywracanie siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów, a w razie potrzeby, przez wprowadzanie tych gatunków;

6) eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

§ 25. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do lądowych ekosystemów nieleśnych, mogą obejmować w szczególności:

1) poprawianie stanu siedlisk, w szczególności przywracanie i utrzymywanie właściwych stosunków wodnych;

2) hamowanie sukcesji przez usuwanie drzew i krzewów;

3) wykaszanie roślinności lub wypas dostosowane do typu zbiorowisk roślinnych oraz biologicznych właściwości gatunków roślin, zwierząt lub grzybów, charakterystycznych dla danego ekosystemu;

4) zachowanie lub odtwarzanie różnorodności biologicznej właściwej dla danego typu ekosystemu, w szczególności przez zachowanie lub przywracanie siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów, a w razie potrzeby, przez wprowadzanie tych gatunków;

5) eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

§ 26. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do ekosystemów wodnych, mogą obejmować w szczególności:

1) ograniczanie nadmiernego odpływu wód przez wykonywanie zastawek lub likwidację rowów odwadniających;

2) ograniczanie dopływu substancji biogennych i eliminowanie dopływu zanieczyszczonych wód, w tym ścieków;

3) rekultywację i odtwarzanie terenów podmokłych i podtopień, drobnych zbiorników i cieków wodnych, w szczególności oczek wodnych, oraz przywracanie naturalnego biegu cieków wodnych;

4) usuwanie zanieczyszczeń antropogenicznych;

5) zachowanie lub odtwarzanie różnorodności biologicznej właściwej dla danego typu ekosystemu, w szczególności przez zachowanie lub przywracanie siedlisk roślin i zwierząt, a w razie potrzeby, przez wprowadzanie tych gatunków;

6) regulację struktury gatunkowej i liczebności populacji zwierząt, w szczególności ryb, w przypadku wystąpienia istotnych zaburzeń w strukturze troficznej ekosystemu lub składzie gatunkowym ichtiofauny;

7) utrzymanie lub odtwarzanie możliwości migracji ryb, w szczególności przez budowę lub przebudowę urządzeń wodnych w sposób umożliwiający migrację ryb oraz zapewniający utrzymanie w ciekach co najmniej przepływu nienaruszalnego;

8) ograniczenie wielkości poboru wód powierzchniowych i podziemnych;

9) eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

§ 27. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do roślin i grzybów dziko występujących, mogą obejmować w szczególności:

1) odtwarzanie siedlisk gatunków roślin lub grzybów;

2) eliminowanie zagrożeń dla populacji gatunków roślin lub grzybów chronionych oraz zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

3) wspomaganie rozmnażania się gatunków roślin lub grzybów na stanowiskach naturalnych;

4) zabezpieczanie reprezentatywnej części populacji przez hodowlę prowadzoną w formie ochrony ex situ;

5) zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ oraz przywracanie roślin lub grzybów z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ do środowiska przyrodniczego;

6) zwiększanie liczby korzystnych mikrosiedlisk, w szczególności dla gatunków zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

7) regulowanie liczebności roślin, zwierząt lub grzybów mających wpływ na gatunki chronione, zagrożone wyginięciem lub rzadko występujące;

8) eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

§ 28. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do zwierząt dziko występujących, mogą obejmować w szczególności:

1) odtwarzanie siedlisk gatunków zwierząt, w tym miejsc rozmnażania się, wędrówek i żerowania;

2) eliminowanie zagrożeń dla przetrwania populacji gatunków zwierząt chronionych oraz zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

3) stwarzanie dogodnych warunków rozrodu i bytowania oraz utrzymywanie w odpowiednim stanie miejsc żerowania i szlaków migracyjnych;

4) budowę sztucznych miejsc lęgowych, w szczególności skrzynek i platform;

5) przywracanie gatunków zanikłych na obszarze parku narodowego lub rezerwatu przyrody;

6) budowę przepławek i kanałów służących udrożnieniu cieków wodnych dla zwierząt oraz zachowanie w ciekach co najmniej przepływu nienaruszalnego;

7) budowę przejść dla zwierząt pod i nad drogami publicznymi oraz liniami kolejowymi;

8) utrzymanie bazy pokarmowej dla zwierząt roślinożernych, w szczególności zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących, stanowiącej naturalny pokarm dla tych zwierząt;

9) zwiększanie liczby korzystnych mikrosiedlisk, w szczególności dla gatunków zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

10) regulowanie liczebności roślin, zwierząt lub grzybów mających wpływ na gatunki chronione, zagrożone wyginięciem lub rzadko występujące;

11) eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

§ 29. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do przyrody nieożywionej i gleb, mogą obejmować w szczególności:

1) zachowanie trwałości pokrywy roślinnej w celu ochrony gleb;

2) usuwanie pokrywy roślinnej w celu aktywowania naturalnych procesów rzeźbotwórczych;

3) kształtowanie roślinności zapewniającej właściwy przebieg procesów glebotwórczych;

4) przywracanie właściwych stosunków wodnych odpowiednich dla poszczególnych typów gleb;

5) eliminowanie lub zapobieganie skażeniom oraz erozji gleb;

6) zachowanie swoistego mikroklimatu oraz zabezpieczanie jaskiń i formacji skalnych przez ograniczanie ich penetracji;

7) zachowanie w nienaruszonym stanie skał i głazów przez ograniczanie lub eliminowanie sukcesji roślin zagrażających ich trwałości, wspinaczki i innych form eksploracji;

8) wykonywanie zabiegów ograniczających rozmiary wietrzenia i erozji cennych odsłonięć skalnych;

9) stosowanie środków technicznych chroniących unikatowe składniki przyrody nieożywionej.

§ 30. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do walorów krajobrazowych, mogą obejmować w szczególności:

1) usuwanie lub przesłanianie antropogenicznych elementów dysharmonijnych w krajobrazie;

2) usuwanie roślinności zasłaniającej linie i punkty widokowe oraz panoramy.

§ 31. Zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną, w stosunku do wartości kulturowych, mogą obejmować w szczególności:

1) sprawowanie opieki nad zabytkami w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w tym prowadzenie prac restauratorskich i konserwatorskich przy zabytkach;

2) dostosowywanie istniejących i nowo budowanych budynków i budowli do form architektonicznych charakterystycznych dla obszaru objętego ochroną.

§  32.

1. Sposoby ochrony na obszarach objętych ochroną krajobrazową polegają w szczególności na:

1) rozpoznawaniu, monitorowaniu i eliminowaniu lub ograniczaniu zagrożeń antropogenicznych, w szczególności urbanizacji, skażenia i zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb;

2) modyfikowaniu sposobów gospodarczego użytkowania obszarów, w tym dostosowaniu gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i turystyki, w sposób uwzględniający potrzeby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody;

3) wykonywaniu, w uzgodnieniu z właścicielami gruntów, zabiegów ochronnych, jeżeli są one niezbędne dla osiągnięcia celów ochrony.

2. Do zabiegów ochronnych, o których mowa w ust. 1 pkt 3, stosuje się odpowiednio § 24-31.