Część 2 - ZWIĄZKI SPÓŁDZIELNI I NACZELNA RADA SPÓŁDZIELCZA. - Spółdzielnie i ich związki.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1961.12.61

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1975 r.

CZĘŚĆ  II.

ZWIĄZKI SPÓŁDZIELNI I NACZELNA RADA SPÓŁDZIELCZA.

Tytuł  I.

Związki spółdzielcze.

Art.  158.

§ 1. W celu zapewnienia sobie wszechstronnej pomocy w wykonywaniu zadań statutowych oraz koordynowania swojej działalności, spółdzielnie określonego typu lub typów zrzeszają się w centralne związki, a nadto w zależności od swoich potrzeb - w inne związki.

§ 2. Członkami związku mogą być również inne związki, zrzeszające spółdzielnie tego samego typu lub typów.

§ 3. Centralnymi związkami są ogólnokrajowe związki zrzeszające organizacje spółdzielcze (spółdzielnie i ich związki) określonego w statucie centralnego związku typu lub typów bez względu na teren ich działania.

Art.  159.

W statucie związku należy określić typ lub typy mogących zrzeszać się w nim organizacji spółdzielczych oraz teren jego działania. Statut powinien również zawierać nazwę i siedzibę związku, jego cel i dane wymienione w art. 3 pkt 4-6 niniejszej ustawy oraz określać zasady dotyczące zwoływania zjazdu delegatów, powoływania delegatów na ten zjazd, a także wybierania i odwoływania innych organów związku. Statut może ponadto zawierać inne postanowienia.

Art.  160.

§ 1. Związek może być utworzony z inicjatywy organizacji spółdzielczych na podstawie uchwały zebrania założycielskiego ich delegatów.

§ 2. Zebranie założycielskie uchwala statut związku oraz dokonuje wyboru tych organów związku, do których wyboru powołany jest według statutu zjazd delegatów.

Art.  161.

Związek nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania go do rejestru, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów art. 4 § 3, art. 5 i 6.

Art.  162.

Centralny związek:

1) reprezentuje interesy zrzeszonych w nim organizacji spółdzielczych wobec organów władzy i administracji państwowej,

2) ustala zasady zrzeszania się organizacji spółdzielczych w związki,

3) ustala zasady, którym powinny odpowiadać postanowienia statutów zrzeszonych organizacji spółdzielczych,

4) przeprowadza lustracje działalności zrzeszonych organizacji spółdzielczych,

5) nadaje lustratorom uprawnienia do wykonywania czynności lustracyjnych,

6) prowadzi działalność instrukcyjną, udziela pomocy zrzeszonym organizacjom spółdzielczym w realizacji ich zadań statutowych,

7) czuwa nad przestrzeganiem przez zrzeszone organizacje spółdzielcze praworządności oraz demokracji wewnątrzspółdzielczej,

8) na podstawie odrębnych przepisów i po uzgodnieniu z prezydiami właściwych rad narodowych określa wytyczne do opracowania planów gospodarczo-finansowych spółdzielni, jak również zapewnia realizację narodowych planów gospodarczych w zakresie dotyczącym zrzeszonych spółdzielni,

9) opracowuje i opiniuje projekty aktów prawodawczych, odnoszących się do zrzeszonych organizacji spółdzielczych,

10) doskonali, inicjuje i propaguje spółdzielcze formy i metody gospodarowania,

11) wykonuje inne zadania przewidziane w niniejszej ustawie, przepisach szczególnych, uchwałach Rady Ministrów i statucie.

Art.  163.

§ 1. Centralny związek może na czas ograniczony lub do odwołania przekazywać swoje uprawnienia lustracyjne zrzeszonym w nim związkom.

§ 2. Związkowi, któremu zostały przekazane uprawnienia lustracyjne, centralny związek może ponadto przekazać inne przysługujące mu z mocy przepisów niniejszej ustawy uprawnienia, z wyjątkiem przewidzianych w art. 39 i 40 § 1 pkt 4.

Art.  164.

Naczelna Rada może w szczególnie uzasadnionych przypadkach nadać związkowym organizacjom społeczno-gospodarczym na ich wniosek wynikające z niniejszej ustawy uprawnienia centralnych związków w stosunku do spółdzielni będących ich członkami. W stosunku do takich organizacji Naczelna Rada posiada w zakresie spraw spółdzielni takie same prawa i obowiązki, jakie jej przysługują w stosunku do centralnych związków.

Art.  165.

§ 1. Związek może prowadzić działalność gospodarczą w celu ułatwiania zrzeszonym w nim organizacjom spółdzielczym wykonywania ich zadań. W zakresie tej działalności stosuje się do związku odpowiednie przepisy dotyczące spółdzielni.

§ 2. Związek może prowadzić ośrodki szkoleniowe, szkoły zawodowe oraz urządzenia socjalne i kulturalno-oświatowe w celu zaspokojenia potrzeb członków i pracowników zrzeszonych w nim organizacji spółdzielczych, a także potrzeb swoich pracowników.

Art.  166.

Związki mogą ustalać obowiązek zrzeszonych w nich organizacji spółdzielczych do uiszczania składek przeznaczonych na pokrycie swoich wydatków oraz określać wysokość tych składek.

Art.  167.

§ 1. Organami związku są:

1) zjazd delegatów,

2) rada,

3) zarząd.

§ 2. Statut może przewidywać powoływanie innych organów poza wymienionymi w § 1.

Art.  168.

Zjazd delegatów składa się z przedstawicieli organizacji spółdzielczych zrzeszonych w związku. Obowiązujące zasady dla ustalenia ilości delegatów reprezentujących poszczególne organizacje należące do związku ustala jego statut.

Art.  169.

Zjazd delegatów jest najwyższym organem związku. Może on podejmować uchwały we wszystkich sprawach tego związku.

Art.  170.

§ 1. Do wyłącznej właściwości zjazdu delegatów należy:

1) wybór i odwoływanie członków rady oraz komisji rewizyjnej, jeśli jest ona odrębnym organem statutowym,

2) rozpatrywanie sprawozdań z działalności związku i podejmowanie uchwał co do wniosków rady, komisji rewizyjnej, zarządu oraz członków związku w tych sprawach,

3) rozpatrywanie odwołań od uchwał rady,

4) podejmowanie uchwał w sprawie połączenia związku i jego likwidacji,

5) uchwalanie statutu i jego zmian,

6) ustalanie wysokości świadczeń organizacji spółdzielczych na rzecz związku.

§ 2. Statut może zastrzec do wyłącznej właściwości zjazdu delegatów podejmowanie uchwał również w innych sprawach.

§ 3. Statut centralnego związku może przekazać radzie wykonywanie w okresach między zjazdami uprawnień wymienionych w § 1 pkt 6.

Art.  171.

Zjazd jest zwoływany przez zarząd związku przynajmniej raz na cztery lata w centralnym związku i przynajmniej raz na dwa lata w innym związku, w terminie przez statut oznaczonym. Ponadto zjazd może być zwołany przez zarząd w każdym czasie z ważnych powodów. Zjazd powinien być zwołany przez zarząd na żądanie rady, komisji rewizyjnej, jeżeli jest ona odrębnym organem statutowym, lub 1/10 ogółu członków związku bądź na żądanie Naczelnej Rady albo właściwego centralnego związku.

Art.  172.

§ 1. Do zakresu działania rady związku należy:

1) podejmowanie uchwał w zakresie oceny polustracyjnej działalności związku, dokonanej przez centralny związek,

2) zatwierdzanie planu działalności, sprawozdania rocznego i budżetu,

3) dokonywanie podziału nadwyżki bilansowej i oznaczanie sposobu pokrycia strat,

4) podejmowanie uchwał w sprawie zbycia lub nabycia zakładu, a także zbycia nieruchomości.

Do zakresu działania rady ma ponadto zastosowanie odpowiednio przepis art. 41 § 1.

§ 2. Statut związku może zastrzec wszystkie lub niektóre z wymienionych w § 1 uprawnień do wyłącznej właściwości zjazdu delegatów.

Art.  173.

Do rady związku mogą być wybrani członkowie zrzeszonych w nim organizacji spółdzielczych lub przedstawiciele osób prawnych, będących członkami tych organizacji, jak również inni działacze spółdzielczy.

Art.  174.

Zarząd jest wybierany i odwoływany przez radę związku, jeżeli statut nie zastrzega tego uprawnienia dla zjazdu delegatów.

Art.  175.

§ 1. Uchwały organów związku obowiązują wszystkie zrzeszone organizacje spółdzielcze, których dana uchwała dotyczy.

§ 2. Uchwały, o których mowa w § 1, powinny być podane do wiadomości organizacjom spółdzielczym, których dotyczą, i zrzeszającym je związkom w sposób wskazany w statucie związku.

Art.  176.

§ 1. Od uchwał zarządu przysługuje organizacjom spółdzielczym, których uchwały te dotyczą, odwołanie do rady związku. Od uchwał rady przysługuje odwołanie do zjazdu delegatów.

§ 2. W każdym przypadku odwołanie przysługuje tylko do jednej instancji.

§ 3. Podstawą odwołania może być naruszenie przez uchwałę przepisów prawa, statutu, uchwał właściwych związków lub Naczelnej Rady.

§ 4. Odwołanie może być wniesione najpóźniej w terminie czterech tygodni od podania uchwały do wiadomości odwołującego się.

Art.  177.

Do wnoszenia odwołania od uchwał zarządu lub rady uprawnione są także związki zrzeszające organizacje spółdzielcze, których dana uchwała dotyczy.

Art.  178.

§ 1. W sprawach nie unormowanych w niniejszym tytule mają odpowiednio zastosowanie przepisy tytułu I części I niniejszej ustawy z wyjątkiem art. 38, a w stosunku do centralnych związków także z wyjątkiem art. 43, art. 45 § 4 i art. 61-64.

§ 2. Przewidziane w art. 4 § 3 i art. 53 § 2 niniejszej ustawy uprawnienia centralnych związków przysługują w stosunku do tych związków Naczelnej Radzie.

Tytuł  II.

Naczelna Rada Spółdzielcza.

Art.  179.

§ 1. Tworzy się Naczelną Radę Spółdzielczą.

§ 2. Naczelna Rada posiada osobowość prawną.

Art.  180.

§ 1. Zadaniem Naczelnej Rady jest czuwanie nad wszechstronnym i prawidłowym rozwojem ruchu spółdzielczego w Polsce.

§ 2. Naczelna Rada w szczególności:

1) reprezentuje ruch spółdzielczy w kraju i za granicą,

2) inicjuje i koordynuje współpracę i wzajemną pomoc między organizacjami spółdzielczymi różnych rodzajów,

3) inicjuje i koordynuje działalność organizacji spółdzielczych w zakresie współpracy z ruchem spółdzielczym za granicą,

4) określa ogólne kierunki dla działalności społeczno-wychowawczej organizacji spółdzielczych,

5) czuwa nad przestrzeganiem przez organizacje spółdzielcze praworządności i zasad demokracji wewnątrzspółdzielczej,

6) opracowuje i opiniuje projekty aktów prawodawczych dotyczących całego ruchu spółdzielczego lub spraw mających dla niego istotne znaczenie,

7) opracowuje i przedstawia Radzie Ministrów projekty zasad gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych,

8) prowadzi działalność naukowo-badawczą i wydawniczą w zakresie wspólnych potrzeb ruchu spółdzielczego oraz współpracuje z instytucjami naukowymi,

9) ustala zasady zrzeszania się organizacji spółdzielczych w centralne związki,

10) na wniosek centralnego związku odbiera uprawnienia do wykonywania czynności lustracyjnych,

11) wykonuje inne zadania przewidziane w niniejszej ustawie, przepisach szczególnych i statucie.

Art.  181.

§ 1. Organami Naczelnej Rady są:

1) Ogólne Zebranie Naczelnej Rady,

2) Prezydium Naczelnej Rady.

§ 2. Ogólne Zebranie składa się z delegatów:

1) centralnych związków,

2) organizacji społecznych i naukowych, określonych w statucie.

§ 3. Liczbę delegatów organizacji wskazanych w § 2 oraz zasady ich powoływania i odwoływania określa statut Naczelnej Rady.

§ 4. Ogólne Zebranie Naczelnej Rady dokonuje wyboru Prezydium Rady. Sposób wyboru i odwoływania członków Prezydium oraz ich liczbę określa statut.

Art.  182.

Ogólne Zebranie Naczelnej Rady może podejmować uchwały we wszystkich sprawach, wymienionych w art. 180.

Art.  183.

§ 1. Prezydium Naczelnej Rady jest jej organem wykonawczym, kierującym bezpośrednio działalnością Naczelnej Rady i reprezentującym ją na zewnątrz.

§ 2. Zakres działania Prezydium ustali statut Naczelnej Rady.

Art.  184.

Uchwały organów Naczelnej Rady obowiązują wszystkie organizacje spółdzielcze, których dotyczy uchwała. Uchwały te powinny być podawane do wiadomości organizacjom spółdzielczym, których dotyczą, w sposób wskazany w statucie Naczelnej Rady.

Art.  185.

Wydatki Naczelnej Rady pokrywane są ze świadczeń organizacji spółdzielczych reprezentowanych w Naczelnej Radzie. Zasady dotyczące określania wysokości tych świadczeń oraz terminów ich płatności ustala Ogólne Zebranie Naczelnej Rady. Projekt budżetu Naczelnej Rady opracowuje jej Prezydium, a zatwierdza Ogólne Zebranie.

Art.  186.

§ 1. Szczegółowe zasady dotyczące działania Naczelnej Rady ustala jej statut.

§ 2. Ogólne Zebranie Naczelnej Rady uchwala statut oraz jego zmiany i przedkłada do zatwierdzenia Radzie Ministrów.