Rozdział 1 - Przepisy ogólne. - Rzeczowe świadczenia wojenne.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1934.95.859

Akt utracił moc

Wersja od: 29 października 1934 r.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  1.

(1) Z chwilą wybuchu wojny lub zarządzenia mobilizacji powstaje z mocy samego prawa na całym obszarze Państwa obowiązek ludności świadczenia na rzecz Państwa za wynagrodzeniem przedmiotów i praw, potrzebnych bezpośrednio lub pośrednio do obrony Państwa (świadczenia rzeczowe).

(2) Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia wprowadzić obowiązek świadczeń rzeczowych bądź na całym obszarze Państwa, bądź też w poszczególnych jego częściach, gdy wymaga tego interes obrony Państwa, stwierdzony uchwałą Rady Ministrów.

Art.  2.

W zakresie, określonym w rozporządzeniu niniejszem, Państwo może już w czasie pokoju nałożyć na osoby fizyczne lub prawne obowiązek przysposobienia do świadczeń rzeczowych, polegający:

1) na przygotowaniu przedsiębiorstw, gospodarstw i innych warsztatów pracy, albo też ich części do wytwórczości lub działalności, odpowiadającej potrzebom obrony Państwa lub warunkom wojennym;

2) na przystosowaniu ich do przejścia na tę wytwórczość.

Art.  3.

(1) Obowiązek świadczeń rzeczowych trwa przez czas wojny lub pozostawania wojska albo marynarki wojennej (ich części) w stanie zmobilizowanym. Termin ustania tego obowiązku ogłasza w drodze obwieszczenia Minister Spraw Wojskowych.

(2) W przypadku, określonym w art. 1 ust. 2, obowiązek świadczeń rzeczowych trwa do czasu jego zniesienia rozporządzeniem Rady Ministrów.

Art.  4.

(1) Przedmiotem świadczeń rzeczowych są rzeczy ruchome i nieruchome oraz prawa, będące własnością lub w posiadaniu (dzierżeniu) osób fizycznych lub prawnych.

(2) Przedmiotem świadczeń rzeczowych mogą być również przyszłe wytwory pracy lub płody natury.

Art.  5.

Obowiązek świadczeń rzeczowych polega:

1) na odstąpieniu na rzecz Państwa prawa własności, użytkowania, używania i innych praw odnoszących się do ruchomości lub nieruchomości, lub na ograniczeniu tych praw;

2) na oddaniu na rzecz Państwa nieruchomości do użytku lub do swobodnego rozporządzenia;

3) na podporządkowaniu osób fizycznych lub prawnych żądaniom władzy w zakresie pewnego określonego wykonywania przez te osoby ich praw, majątkowych lub korzystania przez nie z tych praw.

Art.  6.

Przymusowe odstąpienie na rzecz Państwa prawa własności nieruchomości tytułem świadczenia rzeczowego następuje w drodze wywłaszczenia.

Art.  7.

Oddanie do użytku nieruchomości uprawnia Państwo do stawiania na nich fortyfikacyj, fabryk oraz innych budowli, tudzież do budowy na nich mostów, dróg, kolei żelaznych i lotnisk oraz tego wszystkiego, co jest potrzebne do celów wojennych.

Art.  8.

(1) Oddanie nieruchomości do swobodnego rozporządzenia nadaje Państwu, oprócz uprawnień, określonych w art. 7, także prawo istotnej zmiany lub zburzenia budynków.

(2) Na żądanie właściciela nieruchomości, od danej do swobodnego rozporządzenia, przeprowadza się jej wywłaszczenie; zgłoszenie tego żądania nie wstrzymuje przejęcia nieruchomości do swobodnego rozporządzenia.

Art.  9.

(1) Obowiązek świadczeń rzeczowych (art. 1) oraz obowiązek przysposobienia do tychy świadczeń (art. 2) ciąży - jeśli rozporządzenie niniejsze nie stanowi inaczej - na właścicielach, posiadaczach lub dzierżycielach przedmiotów świadczeń, bądź też na ich prawnych zastępcach albo przedstawicielach.

(2) W przypadku niewykonania obowiązku świadczeń rzeczowych lub przysposobienia do tych świadczeń w czasie i w sposób nakazany przez władze, wykonanie nastąpi w razie potrzeby przy użyciu środków przymusowych.

Art.  10.

Nie mogą być przedmiotem świadczeń rzeczowych:

1) kościoły, kaplice i domy modlitwy wszystkich uznanych w Państwie wyznań religijnych wraz ze znajdującemi się w nich przedmiotami, służącemi bez pośrednio do służby bożej, oraz przedmioty kultu;

2) nieruchomości i ruchomości, pozostające w zarządzie lub użytkowaniu żeglugi śródlądowej, będącej pod zarządem Państwa, Polskiego Monopolu Tytoniowego, Państwowego Monopolu Spirytusowego, Polskiego Monopolu Solnego oraz przedsiębiorstw państwowych: "Polskie Koleje Państwowe" i "Polska Poczta, Telegraf i Telefon", niezależnie od tego, czy stanowią one własność Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa lub osoby prywatnej;

3) wszelkie przesyłki, powierzone poczcie, do chwili wydania ich odbiorcy;

4) nieruchomości, ruchomości i prawa, wolne od obowiązku świadczeń rzeczowych w mysi prawa między narodów ego, zwyczajów międzynarodowych lub zawartych konwencyj.

Art.  11.

(1) Z mocy rozporządzenia władzy mogą być zwolnione od świadczeń rzeczowych:

1) mające charakter publiczny: muzea, przybytki sztuki, bibljoteki i zbiory naukowe oraz artystyczne, tudzież mające wartość zabytkową prywatne zbiory i poszczególne przedmioty (ruchome lub nieruchome) sztuki i zabytków kultury. Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych, wydane w porozumieniu z interesowanymi ministrami, określi właściwość władz uprawnionych do udzielania zwolnień, tryb zwolnień oraz rodzaje muzeów, przybytków sztuki i t. p., które uważać należy za mające charakter publiczny, lub zbiory i przedmioty, które uważać należy za mające wartość zabytkową;

2) instytucje, zakłady i pracownie naukowo-doświadczalne, laboratoria i instytucje badawczo-rozpoznawcze oraz laboratorja wytwarzające środki lecznicze, medyczne, surowice i szczepionki lub środki lecznicze, surowice i szczepionki weterynaryjne, które interesowani ministrowie w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych lub władze przez nich upoważnione zwolnią od świadczeń; zwolnienie może być zupełne lub ograniczone tylko do zwolnienia od zajada lokalu i ruchomości, stanowiących część składową pracowni naukowej; w tym ostatnim jednak przypadku zakład naukowo-doświadczalny może być użyty jedynie do prac doświadczalnych, laboratorja i instytucje badawczo-rozpoznawcze do prac badawczo-rozpoznawczych, a laboratorja wytwarzające środki lecznicze medyczne lub weterynaryjne - do wytwarzania tych środków;

3) gospodarstwa wiejskie, posiadające szczególne znaczenie dla kultury rolnej, hodowlanej, ogrodowej, rybnej lub leśnej, które właściwy wojewoda w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu zwolni od świadczeń;

4) części gospodarstw wiejskich (zwierzęta, rośliny, nasiona, pasza, pomieszczenia i t. p.), posiadające szczególne znaczenie dla kultury rolnej, hodowlanej, ogrodowej, rybnej lub leśnej, które określi w drodze rozporządzenia Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych,

(2) Na obszarze objętym stanem wojennym zwolnienie od świadczeń rzeczowych zarządza Naczelny Wódz lub upoważnione przez niego władze.

Art.  12.

(1) Od świadczeń rzeczowych mogą być zwolnione:

1) przedmioty, konieczne do zaspakajania niezbędnych codziennych potrzeb osobistych lub służące do osobistego wykonywania zawodu osoby obowiązanej do świadczenia lub najbliższych członków jej rodziny;

2) produkty wszelkiego rodzaju, jakie w gospodarstwie wiejskiem są niezbędne do siewu, sadzenia lub obsady (ryby);

3) inwentarz żywy i martwy w ilości niezbędnej dla prawidłowego prowadzenia gospodarstwa wiejskiego;

4) zapasy produktów niezbędnych w gospodarstwie wiejskiem do wyżywienia gospodarza, jego domowników, stałych robotników oraz inwentarza.

(2) O zwolnieniu przedmiotów, wymienionych w pkt. 1), orzeka na prośbę interesowanego powiatowa władza administracji ogólnej, o zwolnieniu mienia, wymienionego w pkt. 2), 3) i 4), - właściwa władza administracyjna I instancji, wedle zasad określonych przez Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i Ministrem Spraw Wewnętrznych. Od zarządzenia władzy służy stronie odwołanie, które nie ma jednak mocy wstrzymującej wykonania zarządzenia.

(3) Na obszarze objętym stanem wojennym zwolnienie od świadczeń rzeczowych zarządza Naczelny Wódz lub upoważnione przez niego władze.

Art.  13.

(1) Szpitale, zakłady zdrojowe i zakłady zdrowotności publicznej mogą być przedmiotem świadczeń rzeczowych jedynie dla celów sanitarno-wojskowych za zgodą Ministra Opieki Społecznej, a jeśli chodzi o zakłady weterynaryjne - za zgodą Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych.

(2) Na obszarze objętym stanem wojennym prawo dysponowania szpitalami, zakładami zdrojowemi, zakładami zdrowotności publicznej i zakładami weterynaryjnemi służy Naczelnemu Wodzowi lub upoważnionym przez niego władzom.

Art.  14.

(1) Ministrowie: Spraw Wojskowych, Spraw Wewnętrznych i Skarbu w porozumieniu z interesowanymi ministrami oznaczać będą w drodze rozporządzeń, które rodzaje ruchomości i nieruchomości maja podlegać świadczeniom rzeczowym.

(2) Na obszarze objętym stanem wojennym rodzaje ruchomości i nieruchomości, mające podlegać świadczeniom rzeczowym, określają rozporządzenia i zarządzenia Naczelnego Wodza.

Art.  15.

Właściciele, posiadacze lub dzierżyciele przedmiotów i praw podlegających świadczeniom, albo też ich prawni zastępcy lub przedstawiciele obowiązani są w każdym czasie do udzielenia na żądanie właściwych władz państwowych danych, dotyczących przedmiotów świadczeń.

Art.  16.

W warunkach, przewidzianych w art. 1, Rada Ministrów - jeśli dane uprawnienie nie służy innej władzy - może:

1) zakazać wywozu wszelkiego rodzaju ruchomości zagranicę, bądź do pewnych części Państwa, lub wywóz ograniczyć;

2) normować oraz poddać kontroli obrót towarowy i pieniężny, zarówno na rynkach wewnętrznych, jak i w stosunkach z zagranicą;

3) normować wytwórczość i spożycie;

4) nakazać lub też zakazać wytwarzania lub przerobu pewnych produktów;

5) zakazać lub ograniczyć podróże objektów pływających żeglugi morskiej lub śródlądowej zagranicę.