Część 2 - ZNAKI I SYGNAŁY NA DROGACH. - Ruch na drogach publicznych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1962.61.295

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1967 r.

CZĘŚĆ  II

ZNAKI I SYGNAŁY NA DROGACH.

Dział  I

Przepisy wstępne.

§  87.

1. System znaków i sygnałów umieszczonych na drogach obejmuje urządzenia na drogach publicznych, mające na celu podniesienie bezpieczeństwa, sprawności i wygody ruchu drogowego, oraz sygnały podawane przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej lub inne osoby do tego uprawnione i posiadające wyróżniające je odznaki.

2. Znaki i sygnały (ust. 1) wyrażają ostrzeżenia, zakazy, nakazy, ograniczenia i informacje.

§ 88. Na drogach rozróżnia się następujące znaki i sygnały:

1) znaki drogowe;

2) znaki na jezdni;

3) sygnały świetlne;

4) sygnały dawane przez kierującego ruchem drogowym;

5) sygnały dźwiękowe;

6) inne znaki na drogach.

Dział  II

Znaki drogowe.

Rozdział  1.

Przepisy ogólne.

§  89.

1. Znaki drogowe dzielą się na trzy kategorie:

1) znaki ostrzegawcze;

2) znaki wyrażające zarządzenia bezwzględne:

a) znaki zakazu,

b) znaki nakazu;

3) znaki zawierające informacje:

a) znaki informacyjne,

b) tablice przed drogowskazami, drogowskazy i tablice kierunkowe,

c) tablice miejscowości oraz tablice i znaki szlaków drogowych.

2. Wskazówki, zawierające dodatkowe wyjaśnienia lub informacje, określające bliżej znaczenie znaku, czas obowiązywania wyrażanych zakazów lub nakazów bądź inne objaśnienia związane ze znakiem umieszcza się na znaku lub na tabliczce pod tarczą znaku.

3. Znaki drogowe powinny być ustawione po prawej stronie drogi i zwrócone przednią stroną do nadjeżdżających pojazdów; wyjątki od tej zasady określone są w dalszych przepisach.

4. W miejscach szczególnie niebezpiecznych dla ruchu drogowego lub w przypadkach uzasadnionych warunkami drogowymi znaki drogowe mogą być powtórzone po lewej stronie drogi.

5. Kierujących pojazdami szynowymi obowiązują znaki ostrzegawcze oraz znaki zakazu: "ograniczenie szybkości" (§ 94 ust. 18) i "zatrzymanie się przed skrzyżowaniem (stop)" (§ 94 ust. 19).

6. Wzory znaków drogowych podane są w załączniku nr 1 do niniejszego rozporządzenia.

Rozdział  2.

Znaki ostrzegawcze.

§ 90. Znaki ostrzegawcze uprzedzają kierujących pojazdami o niebezpiecznych miejscach na drodze, przed którymi lub przy przejeżdżaniu przez które należy zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza prowadzić pojazd z taką szybkością, aby kierujący zdążył go zatrzymać, jeżeli będzie to konieczne dla bezpieczeństwa ruchu lub uniknięcia wypadku.

§  91.

1. Tarcze znaków ostrzegawczych mają kształt trójkątów równobocznych, których wierzchołek skierowany jest do góry, z wyjątkiem znaku "uwaga na drogę z pierwszeństwem przejazdu", którego wierzchołek skierowany jest ku dołowi (§ 92 ust. 20).

2. Tarcze znaków ostrzegawczych mają jasnożółte tło i czerwone obrzeże, symbole na tarczach są koloru czarnego.

3. Znaki ostrzegawcze ustawione są w odległości od 150 do 250 m od wskazywanego miejsca niebezpiecznego. Jeżeli znak jest ustawiony bliżej niż 150 m, umieszcza się pod nim tabliczkę wskazującą rzeczywistą odległość.

4. Przepis ust. 3 nie ma zastosowania do znaku "uwaga na drogę z pierwszeństwem przejazdu" (§ 92 ust. 20) oraz do wszystkich innych znaków ostrzegawczych ustawionych na obszarze zabudowanym; odległość tych znaków od wskazywanego miejsca niebezpiecznego na obszarze zabudowanym nie powinna przekraczać 50 m.

5. Na tabliczce pod znakiem może być również podana długość odcinka drogi, na którym występuje wskazywane przez znak niebezpieczeństwo, jeżeli długość tego odcinka przekracza 1 km. Koniec takiego odcinka drogi oznacza się przez powtórzenie znaku z napisem "Koniec".

§  92.

1. Znak "poprzeczny ściek lub garb" (rys. I-1) ostrzega o zbliżaniu się do takiego miejsca niebezpiecznego na drodze, jak poprzeczny ściek, garb albo wygórowany mostek bądź inne poprzeczne nierówności na drodze.

2. Znak "niebezpieczny zakręt lub niebezpieczne zakręty" (rysunki I-2, I-3, I-4 i I-5) ostrzega o zbliżaniu się do zakrętu lub do zakrętów niebezpiecznych:

znak według rysunku I-2 oznacza zakręt w prawo,

znak według rysunku I-3 oznacza zakręt w lewo,

znak według rysunku I-4 oznacza dwa zakręty, z których pierwszy jest w prawo,

znak według rysunku I-5 oznacza dwa zakręty, z których pierwszy jest w lewo.

Pod tarczami znaków według rysunku I-4 i I-5 mogą być umieszczone tabliczki wskazujące większą liczbę bezpośrednio po sobie następujących zakrętów.

3. Znak "skrzyżowanie dróg" (rysunek I-6) ostrzega o zbliżaniu się do skrzyżowania dróg, z których żadna nie posiada prawa pierwszeństwa przejazdu na tym skrzyżowaniu.

4. Znak "przejazd kolejowy z zaporami" (rysunek I-7) ostrzega o zbliżaniu się do przejazdu kolejowego wyposażonego w zapory (rogatki) lub półzapory (półrogatki). Oprócz tego znaku przed przejazdem z półzaporami (półrogatkami) umieszcza się według zasad określonych w ust. 5 słupki wskaźnikowe oraz znak - krzyż św. Andrzeja; słupki wskaźnikowe mogą być umieszczone również przed przejazdem z zaporami (rogatkami).

5. Znak "przejazd kolejowy bez zapór" (rysunek I-8) ostrzega o zbliżaniu się do przejazdu kolejowego bez zapór (rogatek); przy przejeździe kolejowym umieszczony jest znak - krzyż św. Andrzeja (ostrzegawczy wskaźnik przejazdowy) o pojedynczych ramionach (rysunek I-9) przed liniami kolejowymi jednotorowymi oraz o podwójnych dolnych ramionach (rysunek I-9a) przed liniami wielotorowymi. Pomiędzy znakiem ostrzegawczym (rysunek I-8) a przejazdem ustawia się słupki wskaźnikowe: słupek z trzema kreskami (rysunek I-10) pod tarczą znaku, słupek z dwiema kreskami (rysunek I-10a) - na 2/3, a słupek z jedną kreską (rysunek I-10b) - na 1/3 odległości znaku od przejazdu.

6. Przed przejazdem kolejowym na linii zelektryfikowanej siecią górną umieszczony jest dodatkowo znak w kształcie prostokąta z rysunkiem trupiej główki i napisem "Baczność! Nie dotykać przewodów", ostrzegający o niebezpieczeństwie porażenia prądem w razie dotknięcia zawieszonych nad przejazdem przewodów trakcji elektrycznej.

7. Znak "niebezpieczny zjazd" (rysunek I-11) ostrzega o zbliżaniu się do niebezpiecznego zjazdu, tj. do spadku drogi przekraczającego 10%, albo zjazdu niebezpiecznego z powodu innych warunków miejscowych.

8. Znak "zwężenie jezdni" (rysunek I-12) ostrzega o takim zwężeniu jezdni, które może stanowić niebezpieczeństwo dla kierujących pojazdami.

9. Znak "ruchomy most" (rysunek I-13) ostrzega o zbliżaniu się do mostu ruchomego (zwodzonego, obrotowego).

10. Znak "roboty na drodze" (rysunek I-14) ostrzega o zbliżaniu się do miejsc, w których kierujący pojazdem może spotkać pracujących ludzi lub inne przeszkody, jak np. maszyny, materiały itp. znajdujące się na drodze i utrudniające ruch; na obszarze zabudowanym znak ten może być ustawiony na jezdni, bezpośrednio przed miejscem robót.

11. Znak "śliska jezdnia" (rysunek I-15) ostrzega o zbliżaniu się do odcinka jezdni, który stale lub w pewnych warunkach może być śliski; nie dotyczy to śliskości spowodowanej śniegiem, gołoledzią lub deszczem.

12. Znak "przejście przez jezdnię" (rysunek I-16) ostrzega o zbliżaniu się do miejsc wyznaczonych na jezdni jako przejście dla pieszych.

13. Znak "dzieci" (rysunek I-17) ostrzega o zbliżaniu się do miejsc szczególnie uczęszczanych przez dzieci, jak szkoły, przedszkola, tereny zabaw itp.

14. Znak "uwaga na zwierzęta" (rysunek I-18 i I-18a) ostrzega o zbliżaniu się do obszaru, w którego obrębie można spotkać na drodze zwierzęta bez dozoru (np. przy wjeździe do rezerwatu lub lasu o dużej ilości zwierzyny); znak ten może ostrzegać również o zbliżaniu się do odcinków dróg, na których odbywają się często przegony zwierząt (np. w pobliżu ośrodków hodowlanych); w zależności od potrzeby umieszcza się na znaku odpowiedni symbol.

15. Znak "skrzyżowanie z drogą nie posiadającą pierwszeństwa przejazdu" (rysunek I-19) ostrzega o zbliżaniu się do skrzyżowania z drogą, nie posiadającą pierwszeństwa przejazdu; znak ten może być użyty tylko jednocześnie ze znakiem wymienionym w ust. 20, ustawionym na drodze nie posiadającej pierwszeństwa przejazdu.

16. Znak "ruch dwukierunkowy na jezdni o ruchu jednokierunkowym" (rysunek I-20) ostrzega kierujących pojazdami, jadących po jezdni jednokierunkowej, że zbliżają się do odcinka jezdni, na którym został tymczasowo wprowadzony ruch dwukierunkowy.

17. Znak "tramwaj" (rysunek I-21) ostrzega o zbliżaniu się do niebezpiecznych przejazdów przez tory tramwajowe.

18. Znak "nisko przelatujące samoloty" (rysunek I-22) ostrzega o zbliżaniu się do miejsca, w którym kierujący pojazdem może być zaskoczony (przestraszony) nagłym pojawieniem się nisko przelatującego samolotu.

19. Znak "inne niebezpieczeństwo" (rysunek I-23) ostrzega o innych niebezpieczeństwach aniżeli określone w ust. 1-18.

20. Znak "uwaga na drogę z pierwszeństwem przejazdu" (rysunek I-24) ostrzega o zbliżaniu się do skrzyżowania z drogą z pierwszeństwem przejazdu; na skrzyżowaniu tym kierujący obowiązany jest ustąpić pierwszeństwa przejazdu pojazdom jadącym po drodze, do której się zbliża; znak ten ustawia się w odległości do 50 m od skrzyżowania na obszarach nie zabudowanych i w odległości do 25 m na obszarach zabudowanych; znak ten może być poprzedzony takim samym znakiem z tabliczką podającą odległość od skrzyżowania.

Rozdział  3.

Znaki wyrażające zarządzenia bezwzględne.

A.

Znaki zakazu.

§  93.

1. Tarcze znaków zakazu mają kształt okrągły.

2. Tarcza znaku posiada obrzeże czerwone i tło białe, z wyjątkiem znaku "zakaz wjazdu wszelkich pojazdów" (§ 94 ust. 2), który ma tło czerwone bez obrzeża, oraz znaku "ograniczenie zatrzymania lub postoju" (§ 94 ust. 21), którego tło jest niebieskie. Symbole na tarczach są koloru czerwonego i czarnego.

3. Zakaz wyrażony przez znak zakazu obowiązuje na odcinku od miejsca ustawienia znaku do najbliższego skrzyżowania, z wyjątkiem przypadków, gdy dotyczy określonego manewru lub określonego miejsca na drodze.

4. Jeżeli zakaz obowiązuje na odcinku krótszym niż do skrzyżowania, zostaje on zniesiony symbolem znaku zakazu w szarym kolorze na białej okrągłej tarczy, przekreślonej czarną skośną kreską (rysunek IIA-4a, IIA-5a, IIA-18a, IIA-23a); znak taki może stać oddzielnie po prawej stronie drogi lub może być umieszczony na odwrocie takiego samego znaku zakazu ustawionego dla kierunku przeciwnego; wyjątek stanowi znak "ograniczenie zatrzymania lub postoju" (rysunek IIA-21); zniesienie zakazu wyrażonego tym znakiem na odcinku przed skrzyżowaniem następuje przez powtórzenie znaku zaopatrzonego w tabliczkę z napisem "Koniec".

5. Znak zakazu umieszczony pod tablicą miejscowości (§ 103) wskazuje, że zakaz wyrażony przez ten znak obowiązuje na obszarze całej miejscowości wymienionej na tablicy.

6. Znaki zakazu, dotyczące samochodów ciężarowych, mają odpowiednie zastosowanie również do wszelkich ciągników.

7. 5 Oprócz symboli przewidzianych na znakach określonych w § 94 mogą być stosowane odrębne symbole dla wskazania zakazu wjazdu wózków rowerowych lub wózków ręcznych.

8. Na jednym znaku zakazu dopuszcza się umieszczenie kilku symboli, wskazujących zakaz wjazdu określonych rodzajów pojazdów.

§  94.

1. Znak "zakaz ruchu wszelkich pojazdów" (rysunek IIA-1) wskazuje, że droga jest zamknięta dla ruchu wszelkich pojazdów w obu kierunkach; znak ten może być ustawiony na jezdni.

2. Znak "zakaz wjazdu wszelkich pojazdów" (rysunek IIA-2) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów od strony, od której umieszczono ten znak, jest zabroniony.

3. Znak "zakaz skrętu w lewo" ("w prawo") (rysunek IIA-3 i IIA-3a) wskazuje, że na najbliższym skrzyżowaniu zabronione jest skręcanie w lewo (w prawo).

4. Znak "zakaz wyprzedzania" (rysunek IIA-4) wskazuje, że wyprzedzanie pojazdów samochodowych wielośladowych i trolejbusów jest zabronione kierowcom wszelkich pojazdów samochodowych.

5. Znak "zakaz wyprzedzania przez samochody ciężarowe" (rysunek IIA-5) wskazuje, że kierowcom samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym, przekraczającym 3,5 tony, nie wolno wyprzedzać innych pojazdów samochodowych wielośladowych i trolejbusów.

6. Znak "zakaz wjazdu wszelkich pojazdów samochodowych, z wyjątkiem motocykli bez bocznych wózków" (rysunek IIA-6), wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów samochodowych, z wyjątkiem motocykli bez bocznych wózków, jest zabroniony.

7. Znak "zakaz wjazdu motocykli bez bocznych wózków" (rysunek IIA-7) wskazuje, że wjazd na drogę motocykli bez bocznych wózków jest zabroniony.

8. Znak "zakaz wjazdu wszelkich pojazdów samochodowych" (rysunek IIA-8) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów samochodowych jest zabroniony.

9. Znak "zakaz wjazdu samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad ... ton" (rysunek IIA-9) wskazuje, że wjazd na drogę samochodów ciężarowych, których ciężar całkowity przekracza wielkość określoną na znaku, jest zabroniony.

10. Znak "zakaz wjazdu ciągników rolniczych" (rysunek IIA-10) wskazuje, że wjazd na drogę ciągników rolniczych wszystkich rodzajów jest zabroniony.

11. Znak "zakaz wjazdu samochodów ciężarowych z przyczepami" (rysunek IIA-11) wskazuje, że wjazd na drogę samochodów ciężarowych ciągnących jedną lub więcej przyczep jest zabroniony; znak ten nie dotyczy pojazdów z przyczepą jednoosiową oraz pojazdów z naczepą.

12. Znak "zakaz wjazdu pojazdów zaprzęgowych" (rysunek IIA-12) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów zaprzęgowych jest zabroniony.

13. Znak "zakaz wjazdu rowerów" (rysunek IIA-13) wskazuje, że wjazd na drogę rowerów (§ 1 pkt 8) jest zabroniony.

14. Znak "zakaz wjazdu pojazdów o szerokości ponad ... metrów" (rysunek IIA-14) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów, których szerokość (z ładunkiem lub bez ładunku) przekracza wielkość określoną na znaku, jest zabroniony.

15. Znak "zakaz wjazdu pojazdów o całkowitej wysokości ponad ... metrów" (rysunek IIA-15) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów, których całkowita wysokość (z ładunkiem lub bez ładunku) przekracza wielkość określoną na znaku, jest zabroniony.

16. Znak "zakaz wjazdu pojazdów o ciężarze całkowitym ponad ... ton" (rysunek IIA-16) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów, których ciężar całkowity przekracza wielkość określoną na znaku, jest zabroniony.

17. Znak "zakaz wjazdu pojazdów o nacisku osi większym niż ... ton" (rysunek IIA-17) wskazuje, że wjazd na drogę wszelkich pojazdów, w których nacisk choćby jednej osi przekracza wielkość określoną na znaku, jest zabroniony; przepis ten nie dotyczy nacisku osi podwójnej (§ 171 ust. 6), której nacisk może być o 80% większy niż wskazany na znaku.

18. Znak "ograniczenie szybkości" (rysunek IIA-18) wskazuje, że przekroczenie szybkości określonej na znaku jest zabronione wszystkim kierującym; liczba umieszczona na znaku wskazuje najwyższą dozwoloną szybkość wyrażoną w km na godzinę.

19. Znak "zatrzymanie się przed skrzyżowaniem (stop)" (rysunek IIA-19) wskazuje, że kierujący pojazdem powinien zatrzymać pojazd na chwilę, zanim wjedzie na drogę z pierwszeństwem przejazdu; zatrzymanie pojazdu powinno nastąpić:

1) w takim miejscu, aby kierujący mógł stwierdzić, że ruch na drodze poprzecznej pozwala mu bezpiecznie na nią wjechać, nie powodując utrudnienia innym jadącym tą drogą, lub

2) w razie wyznaczenia dodatkowo miejsca zatrzymania za pomocą znaku na jezdni lub w inny widoczny sposób - przed tymi znakami.

Znak według rysunku IIA-19 może być poprzedzony znakiem ostrzegawczym "uwaga na drogę z pierwszeństwem przejazdu" (§ 92 ust. 20) z tabliczką wskazującą odległość do skrzyżowania. Wyjątkowo znak ten może być ustawiony przed przejazdem kolejowym bez zapór (rogatek), znajdującym się w niekorzystnych warunkach drogowych, przepisy pkt 1 i 2 mają odpowiednie zastosowanie.

20. 6 Znak "Stój! Urząd Celny" (rysunek II A-20) wskazuje, że kierujący pojazdem powinien zatrzymać się przed urzędem celnym. Znak ten przy odpowiedniej zmianie napisu może być stosowany również w innych okolicznościach, np. dla oznaczenia granicznego punktu kontrolnego lub uszkodzonych urządzeń zabezpieczających na przejeździe kolejowym; napisy "Urząd Celny" (w języku polskim i obcym) zastępuje się wtedy napisem określającym przyczynę obowiązkowego zatrzymania się, np. "Punkt kontrolny" lub "Rogatka uszkodzona". Dalsza jazda po zatrzymaniu może nastąpić za zgodą osoby uprawnionej (pracownika urzędu celnego, organu Wojsk Ochrony Pogranicza, pracownika kolei itp.).

21. Znak "ograniczenie zatrzymania lub postoju" (rysunek IIA-21) wskazuje miejsce, w którym jest zabronione lub ograniczone zatrzymywanie pojazdów, oraz miejsce, w którym postój pojazdów jest ograniczony, przy czym:

1) znak bez jakichkolwiek napisów wyjaśniających wskazuje, że postój trwający ponad 5 minut jest zabroniony;

2) ograniczenie postoju w określonych godzinach, czas trwania postoju, wyjątki dla pewnych rodzajów pojazdów itp. - wskazuje się odpowiednimi napisami umieszczonymi zgodnie z przepisami § 89 ust. 2;

3) jeżeli zatrzymywanie pojazdu jest zabronione, pod tarczą znaku umieszcza się napis "Zakaz zatrzymywania się" (rysunek IIA-21a); oprócz tego mogą być dodane objaśnienia dotyczące czasu obowiązywania zakazu, wyjątków dla pewnych rodzajów pojazdów itp.;

4) znak dotyczy tej strony drogi, przy której się znajduje, również jeżeli jest ustawiony na drodze jednokierunkowej,

5) znak ograniczający postój nie dotyczy pojazdów publicznej komunikacji zbiorowej, zatrzymujących się na ustalonych dla nich przystankach.

22. Znak "pierwszeństwo ruchu dla pojazdów nadjeżdżających z przeciwka" (rysunek IIA-22) wskazuje, że wjazd na zwężony odcinek drogi, przed którym jest ustawiony ten znak, jest zabroniony, jeżeli na odcinku tym znajdują się lub zbliżają się do niego pojazdy jadące z przeciwnego kierunku.

23. Znak "zakaz używania sygnałów dźwiękowych" (rysunek IIA-23) wskazuje, że używanie sygnałów dźwiękowych przez kierujących pojazdami jest zabronione.

B.

Znaki nakazu.

§  95.

1. Tarcze znaków nakazu mają kształt okrągły.

2. Tarcza znaku jest koloru niebieskiego; symbole na tarczach są koloru białego.

3. Znaki nakazu mogą być umieszczone na samej drodze lub na przedłużeniu osi drogi.

§  96.

1. Znak "obowiązujący kierunek jazdy" wskazuje za pomocą strzałki lub strzałek obowiązujący kierunek jazdy, przy czym:

1) znak według rysunku IIB-1 (IIB-1a) wskazuje, że kierujący obowiązany jest skręcić w prawo;

2) znak według rysunku IIB-2 (IIB-2a) wskazuje, że kierujący obowiązany jest skręcić w lewo;

3) znak według rysunku IIB-3 wskazuje, że kierujący obowiązany jest skręcić w prawo lub w lewo;

4) znak według rysunku IIB-4 wskazuje, że kierujący obowiązany jest jechać prosto; znak ten ustawiony za skrzyżowaniem wskazuje wjazd na drogę lub jezdnię jednokierunkową;

5) znak według rysunku IIB-5 ustawiony na pasie rozdzielczym lub wysepce na jezdni wskazuje początek odcinka jezdni jednokierunkowej lub kierunek objeżdżania wysepki.

2. Znak "ruch okrężny" (rysunek IIB-6) wskazuje kierującym pojazdami, że wjeżdżają na skrzyżowanie dróg (plac), na którym powinni się poruszać dookoła wysepki, zieleńca lub innego obiektu w kierunku podanym na znaku.

3. Znak "droga tylko dla rowerów" (rysunek IIB-7) wskazuje drogę, z której obowiązane są korzystać osoby jadące na rowerach jednośladowych (§ 1 pkt 8).

Rozdział  4.

Znaki zawierające informacje.

A.

Znaki informacyjne.

§  97.

1. Tarcze znaków informacyjnych mają kształt kwadratu lub prostokąta.

2. Na znakach informacyjnych stosuje się kolory: niebieski, biały, czarny, czerwony, żółty i zielony.

3. Znaki informacyjne mogą być ustawione zarówno po prawej, jak i po lewej stronie drogi oraz na przedłużeniu osi drogi.

§ 98. Jeżeli znaki informacyjne podają dodatkowo zalecenia, kierujący pojazdami obowiązani są stosować się do tych zaleceń.

§  99.

1. Znak "postój" (rysunek IIIA-1) wskazuje miejsce przeznaczone na postój pojazdów samochodowych; w miejscach oznaczonych tym znakiem zabroniony jest postój:

1) pojazdów samochodowych przeznaczonych do transportu zarobkowego podczas oczekiwania na kurs (wynajęcie);

2) innych pojazdów niż samochodowe, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to specjalnie dozwolone.

Miejsce postoju pojazdów zarobkowych oznacza się odrębnym znakiem zawierającym odpowiedni napis; w miejscach przeznaczonych na postój pojazdów zarobkowych zabrania się zatrzymywania innych pojazdów niż wskazane na znaku oraz pojazdów zarobkowych wynajętych.

2. Znak "szpital" (rysunek IIIA-2) wskazuje kierującym pojazdami, że należy zachować środki ostrożności, których wymaga bliskość szpitala lub innych zakładów leczniczych, jak również unikać czynienia hałasu.

3. Znak "punkt opatrunkowy" (rysunek IIIA-3) wskazuje na bliskość punktu opatrunkowego lub apteczki przydrożnej.

4. Znak "stacja obsługi" (rysunek IIIA-4) wskazuje na bliskość stacji obsługi technicznej pojazdów samochodowych.

5. Znak "telefon" (rysunek IIIA-5) wskazuje, że w pobliżu znajduje się telefon dostępny do rozmów publicznych.

6. Znak "stacja benzynowa (paliwowa)" (rysunek IIIA-6) wskazuje, że w pobliżu lub w odległości wskazanej na znaku znajduje się stacja zaopatrywania w paliwo.

7. Znak "obozowisko (camping)" (rysunek IIIA-7) wskazuje miejsce w pobliżu drogi, przeznaczone do ustawiania namiotów, domków campingowych itp.

8. Znak "droga bez przejazdu ("ślepa")" (rysunek IIIA-8) wskazuje wjazd na odcinek drogi, której przeciwległy koniec nie ma połączenia z inną drogą.

9. Znak "pierwszeństwo ruchu na zwężonym odcinku drogi" (rysunek IIIA-9) wskazuje, że kierujący pojazdami zbliżającymi się do zwężonego odcinka drogi, mostu itp. mają prawo pierwszeństwa wjazdu na ten odcinek przed pojazdami zbliżającymi się również do tego odcinka z kierunku przeciwnego; znakowi temu odpowiada znak zakazu (§ 94 ust. 22) umieszczony od strony przeciwnego kierunku ruchu.

10. Znak "koniec ruchu dwukierunkowego na jezdni o ruchu jednokierunkowym" (rysunek IIIA-10) wskazuje miejsce, w którym kończy się wprowadzony tymczasowo ruch w obu kierunkach na jezdni o ruchu jednokierunkowym.

11. Znak "droga z pierwszeństwem przejazdu" (rysunek IIIA-11) informuje kierującego pojazdem, że wjeżdża na drogę posiadającą pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach z innymi drogami. Na drogach przecinających taką drogę ustawione są znaki "uwaga na drogę z pierwszeństwem przejazdu" (§ 92 ust. 20).

12. Znak "koniec pierwszeństwa przejazdu" (rysunek IIIA-12) wskazuje koniec drogi posiadającej pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach z innymi drogami, na której początku umieszczony był znak według rysunku IIIA-11; znak według rysunku IIIA-12 może być poprzedzony takim samym znakiem z tabliczką, podającą odległość do miejsca, w którym kończy się droga z pierwszeństwem przejazdu.

13. Pomiędzy znakami według rysunku IIIA-11 i według rysunku IIIA-12 mogą być umieszczone dodatkowo znaki według rysunku IIIA-11 (o wymiarach zmniejszonych) w celu przypomnienia kierującym pojazdami, że poruszają się po drodze z pierwszeństwem przejazdu.

B.

Tablice przed drogowskazami, drogowskazy i tablice kierunkowe.

§ 100. Tablice przed drogowskazami uprzedzają kierujących pojazdami o zbliżaniu się do skrzyżowania dróg oraz wskazują schematycznie kierunki, w których rozchodzą się drogi; na tablicach tych mogą być podane dodatkowo informacje dotyczące numeracji dróg lub ruchu na wskazywanych odcinkach dróg.

§  101.

1. Tablice przed drogowskazami (rysunek IIIB-1) mają kształt prostokąta.

2. Tło tablic przed drogowskazami jest koloru żółtego, napisy i obrzeże są koloru czarnego.

§  102.

1. Drogowskazy (rysunek IIIB-2) mają kształt prostokąta umieszczonego dłuższym bokiem poziomo i zakończonego z jednej strony strzałką, w kształcie trójkąta równoramiennego.

2. Tło drogowskazu jest koloru żółtego, napisy i obrzeże są koloru czarnego.

3. Drogowskazy wskazują kierunki dróg do określonych miejscowości oraz podają odległość do nich; mogą też wskazywać kierunki dróg do określonych obiektów przy drodze, np. lotnisk.

4. Tablice kierunkowe (rysunek IIIB-3) są uzupełnieniem drogowskazów i podają odległości do większych miejscowości leżących na danym szlaku drogowym.

5. Tablica kierunkowa umieszczona za skrzyżowaniem dróg oznacza potwierdzenie kierunku drogi.

C.

Tablice miejscowości oraz tablice i znaki szlaków drogowych.

§  103.

1. Tablice miejscowości (rysunek IIIC-1) mają kształt prostokąta, którego dłuższy bok umieszczony jest poziomo.

2. Tablice szlaków drogowych (rysunek IIIC-2) wskazują większe miasta oraz specjalnie uczęszczane miejscowości (np. uzdrowiska) znajdujące się na danym szlaku, podając odległość do nich.

3. Tło tablicy miejscowości oraz tablicy szlaku drogowego jest koloru żółtego, napisy oraz obrzeże - koloru czarnego.

§  104.

1. Znaki szlaków drogowych (rysunek IIIC-3) mają kształt prostokąta.

2. 7 Tło znaku szlaku drogowego jest koloru czerwonego, liczby koloru białego i obrzeże koloru czarnego; na drogach warunkowo udostępnionych dla ruchu pojazdów przekraczających dopuszczalny ciężar całkowity lub nacisk osi obrzeże znaku składa się z biało-czarnych kwadratów.

3. Znak szlaku zawiera numer, którym oznaczono dany szlak.

4. Znaki z numerami dróg międzynarodowych (rysunek IIIC-4) mają kształt prostokąta; tło znaku jest koloru zielonego, liczby i obrzeże koloru białego.

§ 105. Drogowskazy, tablice kierunkowe, tablice miejscowości oraz znaki szlaków drogowych mogą być w zależności od warunków drogowych ustawione po prawej lub lewej stronie drogi bądź w innym dobrze widocznym miejscu.

Dział  III

Znaki na jezdni.

§  106.

1. Znaki na jezdni nakazują kierującym pojazdami prowadzenie pojazdów zgodnie ze znaczeniem tych znaków.

2. Znaki na jezdni składają się z linii ciągłych i przerywanych, podłużnych lub poprzecznych względem osi drogi oraz innych znaków, jak strzałki, napisy itp.

3. Na jezdni i na chodnikach mogą być również umieszczone napisy oraz linie i znaki kolorowe, wskazujące miejsca przeznaczone dla pewnych określonych celów, jak np. miejsca postoju, miejsca przystanków środków komunikacji publicznej itp.

§  107.

1. Wyznaczenie na jezdni pasów ruchu za pomocą linii podłużnych oznacza, że kierujący pojazdem powinien prowadzić swój pojazd w pasie ruchu odpowiadającym jego kierunkowi jazdy.

2. Przejeżdżanie przez linię ciągłą podłużną oraz najeżdżanie na nią jest zabronione.

3. Przejeżdżanie na sąsiedni pas ruchu dozwolone jest tylko - przy zachowaniu obowiązujących przepisów ruchu - w tych miejscach, w których pasy ruchu są od siebie oddzielone linią przerywaną.

4. Jeżeli jezdnia podzielona jest podłużną linią podwójną, z których jedna jest ciągła, a druga przerywana, przejeżdżanie na sąsiedni pas ruchu dozwolone jest tylko od strony linii przerywanej.

5. Z wyjątkiem przejeżdżania na sąsiedni pas ruchu, zabrania się jazdy w ten sposób, aby linie wyznaczające pasy ruchu znajdowały się pomiędzy kołami pojazdu, oraz jazdy kołami po liniach.

6. Strzałki wyznaczone na jezdni przed skrzyżowaniem wskazują, który pas ruchu odpowiada kierunkowi jazdy po przejechaniu skrzyżowania; wszyscy kierujący pojazdami powinni przed dojechaniem do skrzyżowania, w miejscach oznaczonych liniami przerywanymi, skierować swe pojazdy na te pasy ruchu, które odpowiadają zamierzonemu przez nich kierunkowi jazdy.

§  108.

1. Linia zatrzymania wyznaczona prostopadle do osi drogi wskazuje kierującemu pojazdem miejsce, w którym powinien zatrzymać swój pojazd, jeżeli to wynika z ustawienia znaku "zatrzymanie się przed skrzyżowaniem (stop)" (§ 94 ust. 19), sygnalizacji świetlnej (§ 113 pkt 1 i § 116) lub sygnałów dawanych ręcznie (§ 117 ust. 1).

2. Linia zatrzymania może być uzupełniona napisem "stop" umieszczonym bezpośrednio przed linią.

3. Jeżeli wyznaczone jest przejście przez jezdnię, a nie ma linii zatrzymania, linię tę stanowi linia ograniczająca przejście, dalsza od skrzyżowania.

§  109.

1. Linie, wyznaczające przejścia przez jezdnię, wskazują pieszym miejsca, z których powinni korzystać przy przekraczaniu jezdni.

2. Miejsca przejść przez jezdnię mogą być oznaczone za pomocą dwóch linii pojedynczych ograniczających to przejście lub za pomocą wielu linii równoległych do osi drogi, wyznaczonych na całej powierzchni przejścia albo w inny wyraźny sposób.

3. Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych ustali specjalny sposób oznaczania przejść przez jezdnię, na których kierujący obowiązany jest przestrzegać zasady pierwszeństwa przechodzenia przez jezdnię osób pieszych.

§ 110. Miejsca, z których obowiązani są korzystać rowerzyści przejeżdżający przez jezdnię, oznacza się za pomocą wielu linii równoległych ukośnych względem osi drogi.

§ 111. Wyznaczone na jezdni linie równoległe, ukośne względem osi drogi i ograniczone linią ciągłą, oznaczają miejsce wyłączone z ruchu pojazdów, które może mieć charakter wysepki porządkującej ruch, wysepki bezpieczeństwa lub wysepki dla pasażerów środków komunikacji.

Dział  IV

Sygnały świetlne.

§ 112. Sygnalizacja świetlna służy do kierowania ruchem drogowym oraz do ostrzegania użytkowników dróg o niebezpieczeństwie.

§ 113. Znaczenie sygnałów w sygnalizacji świetlnej do kierowania ruchem jest następujące:

1) sygnał czerwony - zabrania wjazdu i wejścia;

2) sygnał zielony - zezwala na wjazd i wejście;

3) sygnał żółty - zabrania wjazdu i wejścia na skrzyżowanie wszystkim użytkownikom drogi, z wyjątkiem tych, dla których ruch był otwarty, a których pojazdy w chwili zapalania się sygnału żółtego znajdowały się tak blisko skrzyżowania, że nie mogłyby zatrzymać się przed nim; sygnał żółty poleca jednocześnie opuszczenie skrzyżowania wszystkim użytkownikom drogi, którzy znajdowali się na skrzyżowaniu w chwili zapalenia się sygnału żółtego.

§  114.

1. Sygnał czerwony nadawany jednocześnie z żółtym ma znaczenie sygnału czerwonego.

2. Sygnał zielony w kształcie strzałki, nadawany łącznie z sygnałem czerwonym, oznacza swobodę ruchu pojazdów jedynie w kierunku wskazanym sygnałem - strzałką. Sygnał ten może być zastąpiony znakiem składającym się z białej tabliczki prostokątnej z umieszczoną na niej zieloną strzałką. Skręcając przy sygnale czerwonym, kierujący obowiązany jest ustąpić pierwszeństwa przejazdu pojazdom poruszającym się po drodze, na którą wjeżdża, oraz pieszym przekraczającym jezdnię na sygnał zielony.

3. Sygnał żółty migający ma znaczenie sygnału ostrzegawczego, nakazującego wszystkim użytkownikom drogi zachowanie szczególnej ostrożności ze względu na niebezpieczne miejsce, do którego się zbliżają.

§  115.

1. Przy prowadzeniu robót na drodze używa się sygnałów świetlnych czerwonych, jeżeli droga jest zamknięta dla ruchu, oraz sygnałów świetlnych żółtych, jeżeli ruch jest ograniczony; w razie ograniczenia ruchu mogą być nadawane również sygnały do kierowania ruchem.

2. Wysepki porządkujące ruch, wysepki bezpieczeństwa oraz przeszkody znajdujące się na jezdni oznacza się światłami koloru żółtego; poza obszarami zabudowanymi zamiast tych świateł mogą być stosowane światła odblaskowe.

3. Do oznaczenia prawej krawędzi jezdni używa się świateł koloru czerwonego, a do oznaczenia przeciwległej krawędzi - świateł koloru białego. Zamiast tych świateł mogą być stosowane światła odblaskowe.

§ 116. Na przejeździe kolejowym (przejeździe przez tory tramwajowe) wyposażonym w sygnalizację świetlną ruch jest zabroniony w czasie, gdy nadawany jest sygnał czerwony migający lub ciągły.

Dział  V

Sygnały dawane przez kierującego ruchem drogowym.

§  117.

1. Milicjant stojący przodem lub tyłem do nadjeżdżających pojazdów wyraża sygnał "Stój", zabraniający wjazdu i wejścia na skrzyżowanie.

2. Milicjant stojący bokiem do nadjeżdżających pojazdów wyraża sygnał zezwolenia na wjazd i wejście na skrzyżowanie.

3. Podniesienie przez milicjanta ręki do góry wyraża sygnał "uwaga" i zabrania wjazdu i wejścia na skrzyżowanie, nakazując równocześnie opuszczenie skrzyżowania użytkownikom drogi, dla których ruch był otwarty.

4. Milicjant może za pomocą innych ruchów rękami dawać określone nie budzące wątpliwości zakazy i nakazy poszczególnym użytkownikom drogi.

5. Do dawania sygnałów, o których mowa w ust. 1-4, upoważnieni są także żołnierze kierujący ruchem.

Dział  VI

Sygnały dźwiękowe.

§  118.

1. Sygnały dźwiękowe w postaci gwizdków mogą być używane jako sygnały pomocnicze przy kierowaniu ruchem lub jako sygnały dawane dla ostrzeżenia użytkowników dróg.

2. Do dawania sygnałów określonych w ust. 1 upoważnieni są milicjanci (umundurowani funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej), żołnierze kierujący ruchem oraz na przejazdach kolejowych - dróżnicy kolejowi.

§ 119. Na przejazdach kolejowych lub tramwajowych mogą być używane sygnały dźwiękowe w postaci nie ogłuszających dzwonków lub brzęczyków ostrzegających o zbliżaniu się pociągu (tramwaju) lub o opuszczaniu zapór (rogatek) lub półzapór (półrogatek).

Dział  VII

Inne znaki na drogach.

§  120.

1. 8 Do systemu znaków drogowych, oprócz znaków określonych w dziale II, należą znaki administracyjno-informacyjne obejmujące znaki ustawiane na granicy Państwa oraz na granicach województw i powiatów, tablice ustawiane przed obiektami drogowymi lub siedzibami służby drogowej, znaki podające informacje potrzebne użytkownikom dróg, oraz znaki kilometrowe, hektometrowe i inne związane z oznaczeniem pasa drogowego, jak również dodatkowe znaki dla kierujących tramwajami.

2. Dodatkowe znaki dla kierujących tramwajami zostaną określone przez Ministra Gospodarki Komunalnej w porozumieniu z Ministrami Komunikacji i Spraw Wewnętrznych.

§  121.

1. W obrębie pasa drogowego dróg publicznych nie wolno ustawiać bez zgody właściwego zarządu drogi żadnych znaków, tablic z rysunkami i napisami oraz reklam.

2. Znaki i tablice, o których mowa w ust. 1, ustawiane za zgodą zarządu drogi, nie mogą być podobne kształtem i kolorem do znaków drogowych albo swoim wyglądem lub sposobem ustawienia wpływać ujemnie na wyrazistość i jasność znaków i sygnałów na drogach, wprowadzać w błąd lub utrudniać ruch drogowy.

⁵ § 93 ust. 7 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 6 maja 1965 r. (Dz.U.65.19.128) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 maja 1965 r.

⁶ § 94 ust. 20 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 9 grudnia 1966 r. (Dz.U.66.54.328) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 1966 r.

⁷ § 104 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 6 maja 1965 r. (Dz.U.65.19.128) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 maja 1965 r.

⁸ § 120 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 6 maja 1965 r. (Dz.U.65.19.128) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 maja 1965 r.